1-2. Esunga lipi tu kuete lieci tu sukilila oku kuata onjongole yoku konomuisa elivulu Liesituluilo?

 ANGA hẽ wa siata oku lalekiwa oku tala alitalatu liomunu umue? Eci o tala alitalatu aco, o pondola oku mola omanu valua kua kũlĩhĩle. Pokati kalitalatu aco, pamue pa kala yimue o talapo vali calua. Momo lie? Momo velitalatu liaco o kasimovo. Osimbu o tala elitalatu liaco, ivaluka eteke elitalalu liopiwa kuenda ocitumãlo copiwa. Ove o setekavo oku limbuka omanu vakuavo velitalatu liaco. Elitalatu liaco, li kuete esilivilo lialua kokuove.

² Elivulu Liesituluilo, lia lisoka lelitalatu liaco. Momo lie? Omo liasunga avali. Catete, elivulu liaco lia tu sonehiwila etu. Kocinimbu catete celivulu liaco, tu tangako ndoco: “Olondaka evi ovina Yesu Kristu a situlula cilo. Yesu wa tambula ovina viaco ku Suku oco a lekise kapika va Suku ovina via laikele oku pita ndopo.” (Esi 1:1) Omo liaco, Elivulu liaco ka lia sonehiwile omanu vakuavo ka va lilongisa Embimbiliya, pole, lia tu sonehiwila etu tuafendeli va Suku. Omo okuti tuafendeli va Suku, ka ci tu komõhisa oku mola oku tẽlisiwa kuovitumasuku vi sangiwa kelivulu liaco. Volondaka vikuavo, eci tu tanga elivulu Liesituluilo, tu kasi oku tanga ovina vi panga onepa komuenyo wetu.

3-4. Ndomo ci sangiwa kelivulu Liesituluilo, otembo yipi ovitumasuku viaco vi ka tẽlisiwa kuenda nye omunu lomunu a vetiyiwa oku linga?

 ³ Esunga liavali, mua kongela otembo ovitumasuku viaco vi ka tẽlisiwa. Upostolo Yoano wa lekisa otembo ovitumasuku viaco vi ka tẽlisiwa, eci a popia hati: “Omo liunene wespiritu, ndeya oku kala keteke lia Ñala.” (Esi 1:10) Eci Yoano a soneha olondaka evi kunyamo 96 K.K., “eteke lia Ñala” handi lia kala ocipãla. (Mat 25:14, 19; Luk 19:12) Pole, ndomo ci likuata locitumasuku Cembimbiliya, eteke liaco lia fetika kunyamo 1914 eci Yesu a linga Osoma kilu. Tunde kunyamo waco, ovitumasuku vi sangiwa kelivulu Liesituluilo muna mua kongela afendeli va Suku, via fetika oku tẽlisiwa. Ocili okuti, etu tu kasi “keteke lia Ñala”!

⁴ Omo okuti tu kasi kotembo yaco yi komõhisa, tu sukila oku kapako elungulo li sangiwa kelivulu Liesituluilo 1:3 liokuti: “Una o tanga lolukandi kuenda vana va yeva olondaka viocitumasuku eci, la vana va pokola kovina via sonehiwamo, va sumũlũha, momo otembo ya sokiyiwa yi kasi ocipepi.” Kuenje tu sukila oku “tanga lolukandi” kuenda “oku yeva olondaka viocitumasuku caco,” loku “pokola” kovina viaco. Vipi vimue pokati kolondaka viaco tu sukila oku pokola?

5. Ndamupi elivulu Liesituluilo li lekisa esilivilo lioku kũlĩhĩsa nda efendelo lietu li taviwa la Yehova?

⁵ Tunde kocipama catete celivulu Liesituluilo, tua lilongisa okuti Yesu wa kũlĩha ovina viosi vi li pita kakongelo osi. (Esi 1:12-16, 20; 2:1) Yesu wa lekisa esakalalo liaco kasapulo a tumisa kakongelo epanduvali o ko Asia Menor. Vasapulo aco, eye wa eca olonumbi via kuatisa Akristão vokocita catete oku kũlĩhĩsa nda okuti, efendelo liavo li taviwa la Yehova. Kuenje ovina viosi via popiwa kasapulo aco, a tiamisiwila kafendeli vosi va Suku koloneke vilo. Nye tu lilongisilako? Usongui wetu Kristu Yesu, wa kũlĩha ciwa ekalo lietu kespiritu. Eye o tu songuila, o tu teyuila; kuenda o lete ovina viosi. Eye wa kũlĩha ovina tu sukila oku linga oco tu amamako oku taviwa la Yehova. Olonumbi vipi eye a siata oku tu ĩha okuti tu sukila oku vi pokola?

6. (a) Ndomo ca tangiwa kelivulu Liesituluilo 2:3, 4, ocitangi cipi ca situluiwa kesapulo Yesu a eca kekongelo lio ko Efeso? (b) Nye tu lilongisila kesapulo liaco?

⁶ Tanga Esituluilo 2:3, 4. Ka tu ka tepululi ocisola tua kuatelele tete Yehova. Esapulo Yesu a eca kekongelo lioko Efeso, lia lekisa okuti ovo va kala oku pandikisa kuenda va amamako oku vumba Yehova ndaño lovitangi. Pole, ocisola va kuatele tete, ca tepuluka. Ovo va sukilile oku tumbulula ocisola caco, momo nda okuti ka va ci lingile, efendelo liavo nda ka lia taviwile. Cimuamue haco okuti koloneke vilo, tu sukila oku linga ovina vikuavo okuti oku pandikisa lika ci sule. Tu kuete asunga awa oku pandikisa. Suku yetu ka kapeleko lika ovina tu linga, pole, wa kapakovo esunga lieci tu lingila ovina viaco. Onjongole tu lekisa yi kuete esilivilo kokuaye momo, eye o lavoka okuti efendelo lietu li tiamisiwila kocisola cocili tu u kuetele kuenda kolopandu tu lekisa kokuaye.—Olo 16:2; Mar 12:29, 30.

7. (a) Ndomo ca tangiwa kelivulu Liesituluilo 3:1-3, ocitangi cipi Yesu a limbuka kekongelo lio ko Sardesi? (b) Nye tu sukila oku linga?

⁷ Tanga Esituluilo 3:1-3. Etu tu sukila oku amamako oku lavulula. Vamanji vekongelo lio ko Sardesi va kuatele ovitangi via litepa. Ndaño okuti ovo kefetikilo va lekisa ombili koku vumba Yehova, pole, noke va liwekapo  oku ci linga. Kuenje, Yesu wa va sapuila oco va ‘lavulule.’ Nye tu lilongisilako? Yehova lalimue eteke a ka ivalako upange tu u lingila. (Hev 6:10) Tu sukila oku yuvula oku sima okuti omo tua vumba ale Yehova kosimbu, cilo ka tu sukila vali oku ci linga. Ndaño okuti ongusu yetu cilo ya tepuluka, tu sukila oku amamako oku kala “vakuambili kupange wa Ñala,” loku amamako oku lavulula toke kesulilo.—1Ko 15:58; Mat 24:13; Mar 13:33.

8. Nye tu lilongisila kolondaka Yesu a sapuila vamanji vo ko Laodikea, ndomo ca tangiwa kelivulu Liesituluilo 3:15-17?

⁸ Tanga Esituluilo 3:15-17. Etu tu sukila oku kala vakuambili kuenda oku fendela lutima wosi. Esapulo Yesu a eca ku va manji ko Laodikea, li lekisa ocitangi cikuavo. Ovo va kala ‘vakuakalendewuya’ kefendelo liavo. Omo liekalo liaco, Yesu wa va sapuila okuti, ka va kuatele ‘esanju kuenda vakuahali.’ Ovo va sukilile oku kala vakuambili ku Yehova kuenda kefendelo liaye. (Esi 3:19) Nye tu lilongisilako? Nda ombili yetu ya tepuluka, citava okuti tu ka liwekapo oku sanjukila ovina Yehova a siata oku tu ĩha vocisoko caye. (Esi 3:18) Tu sukila oku yuvula okuti ekalo liomuenyo wetu u velapo okuti efendelo tu eca ku Yehova li sule.

9. Ndomo ca lekisiwa kasapulo Yesu a tuma Kakristão vo ko Pergamo lo ko Tuatera, ohele yipi tu sukila oku yuvula?

⁹ Tu sukila oku yuvula alongiso olonanguluke. Yesu wa pisa vamue kekongelo lio Pergamo omo lioku koka olonepele pokati ka vamanji. (Esi 2:14-16) Eye wa pandiya vamanji vo ko Tuatera ka va kaile oku kuama “ovina via longa via Satana” kuenda wa va vetiya oco va ‘kakatele’ kocili. (Esi 2:24-26) Akristão vana va honguele okuti va ecelela oku yapuisiwa lalongiso esanda, va sukilile oku likekembela. Nye ci popiwa kokuetu koloneke vilo? Etu tu sukila oku likala alongiso osi a litepa lovisimĩlo via Yehova. Olonanguluke vi lilekisa “ndu okuti va sumbila Suku,” pole, komuenyo wavo va “likala unene waye.” (2Ti 3:5) Ci leluka oku limbuka loku likala alongiso esanda, eci tu kala vakuambili koku lilongisa Ondaka ya Suku.—2Ti 3:14-17; Yuda 3, 4.

10. Ovina vipi vikuavo tu lilongisila kueci Yesu a sapuila kakongelo o ko Pergamo kuenda ko Tuatera?

¹⁰ Tu sukila oku yuvula ovina viosi viatiamẽla kevĩho liukahonga. Eci ocitangi cikuavo ca kala kekongelo lio ko Pergamo lo ko Tuatera. Yesu wa pisa vamue vovekongelo liaco omo okuti, ka va yuvuile evĩho liukahonga. (Esi 2: 14, 20) Nye tu lilongisilako? Ka tu pondola oku lavoka okuti, Yehova ecelela etu oku panga onepa kovina viatiamẽla kevĩho liukahonga, ndaño tu kasi oku u vumba vokuenda kuanyamo alua ale tu kuete ovikele vialua kupange waye. (1Sa 15:22; 1Pe 2:16) Eye o lavoka okuti tu pokola kolonumbi viaye, ndaño evĩho lioluali otembo yosi yi livokiya.—Efs 6:11-13.

11. Nye tua lilongisa toke cilo? (Tanga vokakasia losapi hati: “ Ceci tu Lilongisilako Koloneke Vilo.”)

¹¹ Tu lombolola ndati ovina tua lilongisa toke cilo? Tua lilongisa okuti, tu sukila oku kũlĩhĩsa nda okuti efendelo lietu li taviwa la Yehova. Nda tu kasi oku linga cimue ci lekisa okuti efendelo lietu ka li taviwa, lonjanga yalua, tu sukila oku linga apongoloko oco tu taviwe la Suku. (Esi 2:5, 16; 3:3, 16) Yesu wa tukulavo ovina vikuavo kesapulo a tuma kakongelo. Vipi ovina viaco?

12. Nye tu lilongisila kesapulo Yesu a tuma ku vamanji vo ko Smurna kuenda vo ko Filadefia? (Esituluilo 2:10)

¹² Tu konomuisi asapulo Yesu a tuma kakongelo o ko Smurna kuenda ko Filadefia. Eye wa sapuila Akristão oco ka va ka kuate usumba poku liyaka lalambalalo, momo ekolelo liavo lia laikele oku sumũlũisiwa. (Tanga Esituluilo 2:10; 3:10) Nye tu lilongisilako? Etu tu lavoka oku lambalaliwa kuenje tu sukila oku pandikisa kelambalalo liaco. (Mat 24:9, 13; 2Ko 12:10) Momo lie ci kuetele esilivilo oku ci kũlĩha?

13-14. Nye ca siata oku pita lafendeli va Suku omo liovina via tukuiwa kelivulu Liesituluilo ocipama 12?

¹³ Elivulu Liesituluilo li tu sapuila okuti, afendeli va Suku va laikele oku lambalaliwa koloneke vilo okuti, “keteke lia Ñala.” Kelivulu Liesituluilo ocipama 12, ku lombolola uyaki wa pita kilu noke lia Yesu oku tumbikiwa Ndosoma Yusoma wa Suku. Mingeli okuti Yesu Kristu, eye kumue lolohoka viaye, va yaka la Satana kuenda olondele. (Esi 12:7, 8) Omo liaco, ovanyãli vaco va Suku va yuliwa kuenda va imbiwa kilu lieve loku koka ohali yalua komanu. (Esi 12:9, 12) Pole, nye ca siata oku pita lafendeli va Suku omo liovina viaco?

¹⁴ Elivulu Liesituluilo li tu sapuila eci Satana a linga. Omo okuti ka kuatele vali ocitumãlo kilu, eye wa tiamisila onyeño yaye kocisupe colombuavekua vi kasi handi palo posi. Ovo va linga olomitakati Viusoma wa Suku kuenda “va kuete upange woku imba uvangi watiamẽla ku Yesu.” (Esi 12:17; 2Ko 5:20; Efs 6:19, 20) Ndamupi ocitumasuku eci ca siata oku tẽlisiwa?

15. Velie va lomboloka ‘olombangi vivali’ via tukuiwa kelivulu Liesituluilo ocipama 11 kuenda nye ca pita lavo?

¹⁵ Satana wa koka elambalalo ku vamanji olombuavekua, va kasi oku songola upange  woku kunda Usoma. Alume vaco okuti va lombolokele ‘olombangi vivali’ via tukuiwa kelivulu Liesituluilo, va kala ndu okuti va fa. * (Esi 11:3, 7-11) Kunyamo 1918, ci soka ecelãla ya vamanji vaco va kala oku songuila ocisoko, va lundiliwa, va pisiwa kuenda va kapiwa vokayike oco va kalemo anyamo alua. Omanu valua va simile okuti upange olombuavekua viaco via kala oku linga, wa laikele oku imũha.

16. Ocina cipi ci komõhisa ca pita kunyamo 1919, pole, nye Satana a siata oku linga tunde kunyamo waco?

¹⁶ Ocitumasuku ci sangiwa kelivulu Liesituluilo 11, ci popiavo okuti, ‘olombangi vivali’ via laikele oku kala vali lomuenyo noke yotembo yimue yitito. Ocitumasuku caco, ca tẽlisiwa lonjila yimue yi komõhisa noke liunyamo umosi tunde eci vamanji va kapiwa vokayike. Kefetikilo liunyamo 1919, vamanji vaco va eciwa kuenda noke alundi avo a vopiwa. Vepuluvi liaco, vamanji haico va fetika upange woku kunda Usoma loku longisa. Pole, ndaño ndoco, Satana ka liwekelepo oku lambalala afendeli va Suku. Oku upisa kotembo yaco, Satana wa siata oku pamba ovava “ndolui” poku lambalala afendeli vosi va Suku. (Esi 12:15) Ocili okuti, vosi yetu tu sukila “epandi kuenda ekolelo.”—Esi 13:10.

17. Ekuatiso lipi afendeli va Suku va siata oku tambula okuti ka va li lavokaile, ndaño va siata oku lambalaliwa la Satana?

¹⁷ Elivulu Liesituluilo ocipama 12, li lekisa okuti afendeli va Suku va laikele oku tambula ekuatiso kono yimue ka va lavokaile. Olio li popia okuti “osi” ya laikele oku ina “olui” luelambalalo. (Esi 12:16) Eci oco ca siata oku pita. Olonjanja vialua, olombiali vimue via tiamẽla kuviali wa Satana, va siata oku teyuila afendeli va Suku. Kuenje pamue afendeli va Yehova, va siata oku ambatiwa kombonge kuenda ombonge ya siata oku va ĩha elianjo limue. Ovo va siata oku talavaya ndati lelianjo liaco? Poku talavaya ciwa lotembo yavo kupange Yehova a va ĩha. (1Ko 16:9) Vupange waco mua kongela nye?

18. Upange upi wa velapo tu kuete koloneke vilo via sulako?

¹⁸ Yesu wa tukula ocitumasuku cokuti, afendeli va Suku va laikele oku sandeka olondaka viwa Viusoma [wa Suku] voluali luosi, osimbu esulilo ka lieyile. (Mat 24:14) Eci ovo va  kunda, va tambula ekuatiso pocakati cungelo umue, ale kocimunga cimue covangelo va tukuiwa okuti va ambata “olondaka viwa viotembo ka yi pui kuava va tunga kilu lieve okuti, kolofeka viosi, kovikoti viosi, kalimi osi kuenda komanu vosi.”—Esi 14:6.

19. Esapulo lipi likuavo li sukila oku kundiwa la vana va sole Yehova?

¹⁹ Olondaka viwa Viusoma, havioko lika esapulo afendeli va Suku va sukila oku sandeka. Ovo va sukilavo oku kuatisa kupange wovangelo vana va tukuiwa kelivulu Liesituluilo ocipama 8 toke 10. Ovangelo vaco, va sapula ohali yi laika oku pita la vana va likala Usoma wa Suku. Omo liaco, Olombangi Via Yehova, via siata oku sandeka esapulo liesombiso, li sokisiwa ‘lociwe kuenda ondalu,’ vi situlula esombiso lia Suku kolonepa viosi violuali luvĩ lua Satana. (Esi 8:7, 13) Omanu va sukila oku kũlĩha okuti, esulilo li kasi ocipepi kuenda oku linga apongoloko komuenyo wavo oco va puluke keteke lionyeño ya Yehova. (Sof 2:2, 3) Pole, esapulo liaco ka lia siatele. Oku eca esapulo liaco, ci sukila utõi konepa yetu. Vokuenda kuohali ya piãla, esapulo lia sulako liesombiso li ka eciwa lonjila yimue yi saluisa calua omanu.—Esi 16:21.

20. Nye tu ka konomuisa vovipama vivali vikuãimo?

²⁰ Ocili okuti, etu tu sukila oku pokola ‘kolondaka viocitumasuku eci’ omo okuti tua kongeliwavo kovina tu tanga kelivulu Liesituluilo. (Esi 1:3) Pole, tu pandikisa ndati lekolelo poku liyaka lelambalalo kuenda oku amamako oku kunda lutõi esapulo liaco? Tu pondola oku pamisiwa omo liovina vivali ndeci: Tete, ovina elivulu Liesituluilo li situlula catiamẽla kovanyãli va Suku kuenda vali, asumũlũho tu ka tambula nda tua amamako lekolelo. Tu ka konomuisa ovina evi vovipama vivali vikuãimo.