1. Momo lie vosi yetu tu sukilila olondunge viokilu? (Olosapo 4:7)

 NDA wa nõlele ale onjila yimue yi kuete esilivilo, ocili okuti wa likutilila oku pinga olondunge omo wa limbuka esukila liaco. (Tia 1:5) Soma Salomone wa soneha hati: “Olondunge ovio ovina via velapo.” (Tanga Olosapo 4:7.) Pole, Salomone ka kaile loku tukula olondunge vi tunda komanu. Eye wa kala oku tukula olondunge vi tunda ku Yehova Suku. (Olo 2:6) Anga hẽ olondunge vi tunda ku Suku vi tu kuatisa oku liyaka lovitangi viosi tu kuete koloneke vilo? Ocili okuti vi tu kuatisa, ndomo tu ci konomuisa vocipama cilo.

2. Yipi yimue pokati kolonjila yi tu kuatisa oku kuata olondunge viocili?

² Onjila yimue yi tu kuatisa oku kuata olondunge viocili, oku lilongisa kuenda oku kapako alongiso alume vavali, va kuatele olondunge vialua. Tete tu kũlĩhĩsa eci catiamẽla ku Salomone. Embimbiliya li popia hati: “Suku wa eca ku Salomone olondunge kuenda uloño woku kuata elomboloko vonjongo yalua.” (1Ol 4:29) Vali, tu kũlĩhĩsa eci catiamẽla ku Yesu, una wa kuatele olondunge vialua okuti omunu ukuavo ci sule. (Mat 12:42) Catiamẽla ku Yesu, ocitumasuku hati: “Espiritu lia Yehova li ka kala laye, espiritu liolondunge kuenda lielomboloko.”—Isa 11:2.

3. Nye tu konomuisa vocipama cilo?

³ Yesu kuenda Salomone omo lioku talavaya lolondunge via tunda ku Suku, va tẽla oku eca alungulo awa atiamẽla kovina vi kuete esilivilo ku vosi yetu. Vocipama cilo, tu konomuisa vitatu pokati kavio, ndeci: Esilivilo lioku kuata ovisimĩlo via sunguluka viatiamẽla kolombongo, kupange woku sanda eteku kuenda kokuetu muẽle.

4. Oku litepa kupi kua kala kekalo liomuenyo wa Salomone kuenda wa Yesu?

⁴ Salomone wa kuata ukuasi walua kuenda wa kala vonjo yimue ya fina hayo ya kuata ovikuata vialua. (1Ol 10:7, 14, 15) Yesu ka kuatele ukuasi kuenda onjo yaye muẽle. (Mat 8:20) Pole, kavali kavo va kuata ovisimĩlo via sunguluka catiamẽla kovokuasi, momo olondunge va kuata via tundile kono yimosi okuti, ku Yehova Suku.

5. Ovisimĩlo vipi via sunguluka viatiamẽla kolombongo Salomone a kuatele?

⁵ Salomone wa popia okuti, olombongo “vi teyuila.” (Uku 7:12) Lolombongo, tu pondola oku kuata ovina tu sukila kuenda ovina vimue tu yongola. Salomone ndaño wa kuatele ukuasi walua, pole, wa limbuka okuti, kuli cimue ca velapo okuti olombongo vi sule. Ndeci, eye wa soneha hati: “Ca velapo oku kuata onduko yiwa [ale “oluhimo luwa” etosi] okuti, oku kuata ukuasi walua ci sule.” (Olo 22:1) Salomone wa popiavo hati, omanu va sole olombongo, lalimue eteke va tẽla leci va kuete. (Uku 5:10, 12) Kuenda eye wa popia vali hati, tu sukila oku yuvula oku tenda olombongo ndocina cimue ca velapo, momo ovio ka vi kala otembo yalua.—Olo 23:4, 5.

6. Ovisimĩlo vipi via sunguluka Yesu a kuata catiamẽla kovokuasi? (Mateo 6:31-33)

⁶ Yesu wa kuatele ovisimĩlo via sunguluka viatiamẽla kovokuasi. Eye wa solaile oku lia kuenda oku nyua. (Luk 19:2, 6, 7) Vepuluvi limue, eye wa linga ovinyu yimue yiwa calua, okuti ya kala ocikomo caye catete. (Yoa 2:10, 11) Kuenda keteke liolofa viaye, eye wa walele uwalo umue wa tĩla calua. (Yoa 19:23, 24) Pole, Yesu ka ecelele okuti ovokuasi a kala ocina ca velapo vomuenyo waye. Eye wa sapuila olondonge viaye hati: “Ka kuli upika laumue o tẽla oku vumba vacime vavali. . . . Ene ka vu tẽla oku kala apika va Suku kuenda Vovokuasi.” (Mat 6:24) Yesu wa longisa okuti, nda tua sandiliya tete Usoma, Yehova o ka tu ĩha ovina viosi tu sukila.—Tanga Mateo 6:31-33.

7. Manji umue wa kuatisiwa ndati omo lioku kuata ovisimĩlo via sunguluka viatiamẽla kolombongo?

 ⁷ Vamanji valua va siata oku kuatisiwa lolonumbi violondunge via Yehova, viatiamẽla kolombongo. Kũlĩhĩsa ulandu wa manji umue ukuenje o tukuiwa Daniel. Eye wa popia hati: “Vutila wange, nda nõlelepo oku litumbika ku Yehova okuti, oco ci kala ocina ca velapo vomuenyo wange.” Manji Daniel omo lioku ambata omuenyo umue wa leluka, wa tẽla oku talavaya ciwa lotembo yaye kuenda ovoloño kupange wa Yehova. Eye wa amisako hati: “Oku popia ocili, si liveli, omo lionjila nda nõla. Ocili okuti, nda nda kuata olombongo vialua nda okuti, oco ca kaile ocina ca velapo vomuenyo wange. Pole, nda nda kuata hẽ akamba ndi kuete cilo? Anga hẽ, nda nda kuata esanju ndi kuete cilo omo lioku pitisa kovaso Usoma? Ka kuli etendelo liolombongo li pondola oku sokisiwa lasumũlũho Yehova a nyĩha.” Ocili okuti, tu pondola oku kuatisiwa calua nda tua tiamisila utima kovina viespiritu okuti kolombongo hakoko.

8. Tua kũlĩha ndati okuti Salomone wa kuatele ovisimĩlo via sunguluka viatiamẽla kupange? (Ukundi 5:18, 19)

⁸ Salomone wa popia okuti, upange u pondola oku nenela esanju lialua komunu umue kuenje wa ci tukula okuti, “ombanjaile ya Suku.” (Tanga Ukundi 5:18, 19.) Eye wa soneha hati: “Kuli onima yiwa kovopange osi.” (Olo 14:23) Salomone wa kũlĩhĩle okuti, olondaka viaco viocili. Eye wa kala onalavayi yiwa! Eye wa tunga olonjo, wa kũla oviumbo viayuva lolonẽleho kuenda wa tunga oviva viovava. Eye wa tungavo alupale. (1Ol 9:19; Uku 2:4-6) Owu wa kala upange walua, pole, tua kũlĩha okuti, co nenela esanju. Salomone wa kũlĩhĩle okuti, oco a kuate esanju lialua, wa sukilile oku linga vali ovina vikuavo. Eye wa sukililevo oku linga ovina vialua kupange wa Yehova. Ndeci, eye wa songuila upange woku tunga onembele yimue ya posoka calua yoku fendela Yehova okuti, upange umue wa lingiwa vokuenda kuanyamo epanduvali! (1Ol 6:38; 9:1) Salomone noke yoku linga ovopange aco a litepa, eye wa limbuka okuti, ocina ca velapo omunu a sukila oku linga, oku vumba Yehova. Eye wa soneha hati: “Noke yoku yeva ovina viosi, olondaka vioku malusula vievi viokuti: Sumba Suku yocili kuenda kapako ovihandeleko viaye.”—Uku 12:13.

9. Yesu wa lekisa ndati okuti ka velisilepo upange woku sanda eteku?

⁹ Yesu wa kala onalavayi yiwa. Eci a kala umãlehe wa enda oku linga upange u kalupindelu. (Mar 6:3) Ka kuli atatahãi wokuti olonjali viaye via lekisa olopandu omo liekuatiso eye a eca, osimbu ovo va talavaya calua oco va sande eteku liepata liavo linene. Omo okuti Yesu wa lipuile kuenda wa enda oku linga upange umue wa posoka, citava okuti, omanu valua va yonguile ovina eye a enda oku panga! Yesu wa enda oku sola calua upange a lingaile. Pole, ndaño okuti Yesu wa enda oku litumbika kupange woku sanda eteku, eye wa enda oku siapo otembo yoku linga ovopange a Yehova. (Yoa 7:15) Noke, kupange waye woku kunda, eye wa sapuila olonjeveleli viaye hati: “Ko ka talavayeli okulia ku nyõleha, puãi talavayeli okulia ka ku nyõleha okuti, ku eca omuenyo ko pui.” (Yoa 6:27) Kuenda kohundo Yesu a lingila komunda, eye hati: “Lisolekeli ukuasi kilu.”—Mat 6:20.

10. Ovitangi vipi vamue va pondola oku liyaka lavio kupange woku sanda eteku?

¹⁰ Olondunge vi tunda ku Suku, vi tu kuatisa oku kuata ovisimĩlo via sunguluka viatiamẽla kupange wetu woku sanda eteku. Etu Tuakristão tua siata oku vetiyiwa ‘oku talavaya  loku linga upange uwa.’ (Efs 4:28) Vacime cetu olonjanja viosi va limbuka okuti tuakuacili kuenda tu linga upange uwa kuenje pamue, va tu sapuila okuti va sanjukila upange tu linga. Omo liepandiyo liaco, pamue ci tu kokela oku talavaya olowola vialua momo tu yongola okuti, va cime cetu va tenda Olombangi Via Yehova lonjila ya sunguluka. Pole, nda ka tua kuatele utate, ka tu kuata otembo yoku kala lepata lietu, ale oku linga ovopange a Yehova. Omo liaco, tu sukila oku linga apongoloko, loku sanda otembo yoku linga ovina vi kuete vali esiliviko.

11. Nye manji umue a lilongisa koku kuata ovisimĩlo via sunguluka viatiamẽla kupange woku sanda eteku?

¹¹ Manji umue umãlehe o tukuiwa William, wa limbuka esilivilo lioku yuvula oku velisapo upange woku sanda eteku. Manji William poku popia catiamẽla ku cime caye okuti, ukulu wekongelo kuna a talavaya, eye wa popia hati: “[Manji yaco] ongangu yimue yiwa womunu o kuete ovisimĩlo via sunguluka viatiamẽla kupange. Eye wa kala onalavayi yiwa kuenda wa kuatele ukamba uwa la vana veyale oku landa, omo wa enda oku linga upange uwa. Pole, kesulilo lieteke eci a lembuka kupange waye, otembo yi supapo o kala lepata liaye loku linga ovopange a Yehova. Kuenda wa kũlĩha ndomo a liyevite? Eye omunu umue wa sanjuka calua ame nda kũlĩha!” *

12. Salomone wa lekisa ndati okuti wa kuatele ovisimĩlo via sunguluka viatiamẽla kokuaye muẽle, pole, nye ceya oku pita noke?

¹² Salomone eci a kala ufendeli umue ukuekolelo wa Yehova, wa kuatele ovisimĩlo via sunguluka viatiamẽla kokuaye muẽle. Eci a kala umãlehe, lumbombe wa kũlĩhĩle okuti, ka ponduile oku linga cosi kuenje wa enda oku pinga ku Yehova oco o songuile. (1Ol 3:7-9) Salomone kefetikilo liuviali waye, wa kũlĩhĩle ohele yi pondola oku iyilila koku lekisa ocituwa cepela. Eye wa soneha ndoco: “Epela li tuala koku kupuka, kuenda utima woku lipanda  u tuala koku lilondoka.” (Olo 16:18) Ci sumuisa calua oku limbuka okuti noke, Salomone ka kapeleko elungulo eye muẽle a ecele. Kotembo yimue vokuenda kuviali waye, eye lepela wa fetika oku sinĩla ovihandeleko via Suku. Ndeci, ocihandeleko cimue ca popele okuti osoma yimue u Heveru ka citava okuti, “eye o kuata akãi valua, oco utima waye ka u ka yapuisiwe.” (Esn 17:17) Salomone wa wa sinila ocihandeleko caco kuenje, wa kuata 700 kakãi kuenda 300 kakama okuti, valua pokati kavo ka va kaile afendeli va Yehova! (1Ol 11:1-3) Salomone wa simile okuti, eci “ka ca ponduile oku u nenela ovitangi.” Omo liaco vokuenda kuotembo, Salomone weya oku liyaka lovitangi vialua omo lioku sinila Yehova.—1Ol 11:9-13.

13. Nye tu lilongisila poku sokolola kocituwa cumbombe Yesu a lekisa?

¹³ Yesu lumbombe walua, wa kuatele ovisimĩlo via sunguluka catiamẽla kokuaye muẽle. Yesu osimbu keyile palo posi, wa linga ovina vialua vi komõhisa poku talavaya la Yehova. Pocakati ca Yesu, ‘ovina viosi via lulikiwa, ci kaile vio kovailu, ci kaile vio posi.’ (Kol 1:16) Eci Yesu a papatisiwa, wa ivailuka ovina eye a linga eci a kala la Isiaye. (Mat 3:16; Yoa 17:5) Pole, ukũlĩhĩso waco, ka wa kokelele Yesu oku kala ukuepela. Eye lalimue eteke a lilekisile okuti o longisa ciwa, omunu ukuavo ci sule. Eye wa sapuila olondonge viaye hati, ‘keyilile palo posi oku vumbiwa, te oku vumba loku eca omuenyo waye ndocisembi coku yovola omanu valua.’ (Mat 20:28) Eye wa popiavo hati, ka lingi cimue locipango caye muẽle. (Yoa 5:19) Ocili okuti, Yesu wa lekisa umbombe walua! Yesu wa tu sila ongangu yiwa tu sukila oku kuama.

14. Nye tu lilongisila ku Yesu koku kuata ocisimĩlo ca sunguluka catiamẽla kokuetu muẽle?

¹⁴ Yesu wa longisa olondonge viaye oku kuata ocisimĩlo ca sunguluka catiamẽla kokuavo muẽle. Vepuluvi limue eye wa va kolisa poku va sapuila hati: “Esinga liovitue viene, liosi lia tendiwa.” (Mat 10:30) Olondaka viaco, vi tu lembeleka calua ca piãla enene nda tu kuete ovisimĩlo ka via sungulukile viatiamẽla kokuetu muẽle. Eci ci lomboloka okuti, Isietu wokilu  wa tu kapako calua kuenda okuti, tu kuete esilivilo kovaso aye. Lalimue eteke ka tu ka simi okuti, kovaso a Yehova ka tu sesamẽla oku kala afendeli vaye kuenda ka tu sesamẽla oku kuata omuenyo ka upui voluali luokaliye.

15. (a) Ovisimĩlo vipi viatiamẽla kokuetu muẽle Utala Wondavululi wa tu vetiya oku kuata? (b) Ndomo ci lekisiwa kelitalatu kemẽla 24, nda tua tiamisila calua utima kokuetu muẽle, asumũlũho api tu pumba?

¹⁵ Kanyamo 15 a pita, Utala Wondavululi wa tu vetiya oku kuata ocisimĩlo ca sunguluka catiamẽla kokuetu muẽle poku popia hati: Ocili okuti, ka tu yongola oku tiamisila calua utima kokuetu muẽle toke petosi lioku kuata epela, ale oku sima okuti, ka tu kuete esilivilo. Pole, tu sukila oku kuata ovisimĩlo via sunguluka catiamẽla kokuetu muẽle, okuti ovisimĩlo vi tu vetiya oku limbuka ovituwa vietu viwa kuenda olongave vietu. Manji umue ukãi wa lombolola ndoco: ‘Ame simunuko umue okuti uvĩ kuenda sia velelepo vakuetu; ndeci omanu vakuavo; ndi kuetevo ovituwa viwa levi vivĩ.’” * Wa limbuka hẽ ndomo tu kuatisiwa poku kuata ovisimĩlo via sungulula viatiamẽla kokuetu muẽle?

16. Momo lie Yehova a tu ĩhila olonumbi viwa?

¹⁶ Yehova pocakati Condaka yaye, wa tu ĩha olonumbi viwa. Eye o tu sole kuenda o yongola okuti, tu kuata esanju. (Isa 48:17, 18) Onjila ya velapo tu pondola oku kuama okuti oyo yi tu nenela esanju liocili, oku pitisa kovaso ocipango ca Yehova vomuenyo wetu. Nda tua ci linga, tu ka yuvula oku kuata ovitangi via lipita la vana okuti, ka va kuatele ovisimĩlo via sunguluka catiamẽla kolombongo, kupange woku sanda eteku ale kokuavo muẽle. Tu nolipo oku lekisa olondunge kuenda oku sanjuisa utima wa Yehova.—Olo 23:15.