1. Ocitangi cipi valua pokati ketu va siata oku liyaka laco?

 WA LITUMBIKILILE ale hẽ ocimãho cimue konepa yespiritu pole, ka ca lelukile oku ci tẽlisa? b Nda oco, haveko lika. Ndeci, Philip, wa yonguile oku mioñolola olohutililo viaye kuenda olonjanja vioku vi linga, pole, eye wa likolisilako oku sanda otembo yoku likutilila. Manji Erika wa kuatele ocimãho coku pitĩla selo kolohongele viupange woku kunda; handi lopo wa enda oku pitĩla tupu wa cilua. Manji Tomás olonjanja vialua wa enda oku seteka oku tanga Embimbiliya liosi. Eye wa popia hati: “Ame sia solaile oku tanga Embimbiliya. Nda ci seteka olonjanja vitatu oku ci linga, pole, olonjanja viosi ndaenda oku pitĩla lika kelivulu Liovisila noke ndi liwekapo.”

2. Momo lie ka tu sukilila oku sumua nda ka tu kasi oku tẽlisa ocimãho tua litumbikila konepa yespiritu?

² Nda okuti o kuete ocimãho cimue pole, ku kasi oku ci tẽlisa, ku ka sumue. Momo ndaño muẽle o kuete ocimãho cimue ci sulemo, ci sukila otembo kuenda alikolisilo oco o ci tẽlise. Ocili okuti nda handi o yongola oku tẽlisa ocimãho cove, lekisa okuti wa kapako ukamba o kuetele Yehova kuenda o yongola oku eca kokuaye eci ove o tẽla. Yehova wa kapako a likolisilo ove. Eye ka lavoka okuti ove eca eci ku tẽla oku linga. (Osa. 103:14; Mika 6:8) Kuenje eci o litumbikila ocimãho cimue, kolela okuti o ka ci tẽlisa. Noke lioku litumbikila ocimãho cimue, nye o pondola oku linga oco o ci tẽlise? Tu konomuisi olonumbi vimue.

3. Momo lie ci kuetele esilivilo oku lekisa ombili?

³ Ci kuete esilivilo lialua oku lekisa onjongole oco o tẽlise ocimãho wa litumbikila konepa yespiritu. Nda omunu umue o kuete onjongole yoku tẽlisa ocimãho caye, o ka likolisilako oku ci linga. Tu pondola oku sokisa onjongole yaco, lofela yi sinda owato yi talavaya lovela oku pitĩla kocitumãlo ya loña. Nda ofela yamamako oku sika, ukuakuendisa owato citava okuti o pitĩla oku a loña. Kuenje lofela yalua, eye pamue o pondola oku pitĩla selo. Cimuamue haico, nda tua lekisa ombili kocimãho cetu, tu ka tẽlisa lonjanga ocimãho caco. Manji David, wo ko El Salvador wa popia hati: “Eci o lekisa ombili, o ka likolisilako calua. Ove ku ka ecelela okuti cimue ci ku tateka oku tẽlisa ocimãho wa litumbikila.” Oco hẽ, nye o sukila oku linga oco o vokiye ombili yove?

4. Ovina vipi tu sukila oku likutilila? (Va Filipoi 2:13) (Talavo ociluvialuvia.)

⁴ Lekisa ombili koku likutilila. Yehova pocakati cespiritu liaye, o pondola oku ku vetiya oco o tẽlise ocimãho cove. (Tanga Va Filipoi 2:13.) Olonjanja vimue, tu li tumbikila ocimãho cimue momo tua kũlĩha okuti tu sukila oku ci linga kuenda ocina cimue ciwa. Pole, pamue ka tu kuata onjongole yoku yi tẽlisa. Eci oco ca pita la manji umue ukãi wo ko Uganda o tukuiwa Norina. Eye wa litumbikilile ocimãho coku songola elilongiso limue Liembimbiliya, ndaño ka lekisile ombili yaco omo wa litendele okuti ka loñolohele koku longisa. Nye co kuatisa? Eye wa lombolola hati: “Nda fetika oku pinga ku Yehova oloneke viosi oco a ñuatise oku vokiya ombili yange yoku fetika elilongiso limue Liembimbiliya. Omo lieci nda pinga vohutililo, nda likolisilako oku mioñolola oku longisa kuange. Noke liolosãi vimue, nda limbuka okuti ombili yange ya li vokiya. Vunyamo waco, nda fetika oku songola alilongiso avali Embimbiliya.”

5. Kovina vipi tu pondola oku sokolola oco tu vokiye ombili yoku tẽlisa ocimãho cetu?

⁵ Sokolola kueci Yehova a siata oku ku lingila. (Osa. 143:5) Upostolo Paulu wa sokolola kohenda ya piãla Yehova a lekisa kokuaye kuenje eci co vetiya oku likolisilako kupange wa Yehova. (1 Va Kor. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14) Cimuamue haico, nda wa sokolola kueci Yehova a siata oku ku lingila, o ka vetiyiwa oku tẽlisa ocimãho cove. (Osa. 116:12) Kũlĩhĩsa eci ca kuatisa manji umue ukãi wo ko Honduras oku tẽlisa ocimãho caye coku kala ukundi wotembo yosi. Eye hati: “Nda sokolola ocisola calua Yehova a ñuetele. Eye wa ñokela kafendeli vaye. Eye o ndi tata loku ndi teyuila. Oku sokolola kovina viaco, ca pamisa ocisola cange ñuetele Yehova kuenda oku vokiya ombili yange yoku kala ukundi wotembo yosi.”

6. Nye ci pondola oku tu kuatisa oku vokiya ombili yetu?

⁶ Sokolola kasumũlũho eyilila koku tẽlisa ocimãho cove. Kũlĩhĩsa eci ca kuatisa  manji Erika wa tukuiwa kefetikilo, oku tẽlisa ocimãho caye coku pitĩla celo. Eye wa popia hati: “Nda limbuka okuti, nda kala oku pumba calua omo lioku cilua kohongele yupange woku kunda. Pole, poku pitĩla selo nda ponduile oku lama vamanji loku pita lavo otembo yimue. Nda ponduilevo oku yevelela olonumbi vi ñuatisa oku mioñolola upange wange woku kunda.” Manji Erika wa tiamisilile utima kasumũlũho oku pitĩla selo kuenda wa tẽlisa ocimãho caye. Kasumũlũho api o sukila oku tiamisila utima? Nda okuti ocimãho cove oku tanga ovolandu Embimbiliya, ale oku likutilila, sokolola ndomo ci ka pamisa ukamba wove la Yehova. (Osa. 145:18, 19) Nda wa litumbikila ocimãho coku kuata ovituwa Viukristão, sokolola ndomo ci ka mioñolola ukamba wove la va kuene. (Va Kol. 3:14) Momo lie ku sonehela ulala umue wovina viosi o yongola oku tẽlisa? Kũlĩhĩsa ulala waco olonjanja viosi. Manji Tomás wa tukuiwa ale kefetikilo wa popia hati: “Nda okuti ñuete asunga alua oku tẽlisa ocimãho cimue, ndi likolisilako oco ndi ci tẽlise.”

7. Nye ca kuatisa manji Julio lukãi waye oku tẽlisa ocimãho cavo?

⁷ Pita otembo la vana va ku vetiya oku tẽlisa ocimãho cove. (Olosap. 13:20) Kũlĩhĩsa eci ca kuatisa manji Julio lukãi waye oku tẽlisa ocimãho cavo coku vokiya upange woku kunda. Manji Julio hati: “Etu tua nõla akamba vana va tu kuatisa oku tẽlisa ovimãho vietu kuenda tua ponduile oku va sapuilako ovimãho tua litumbikilile. Valua pokati kavo va kuatelevo ovimãho ndevi vietu loku vi tẽlisa, kuenje va ponduile oku tu ĩha olonumbi viwa. Akamba vetu va endavo oku tu pula ndomo asokiyo etu a kala oku enda loku tu vetiya.”

8. Nye ci pita nda tu likolisilako lika kocimãho cimue eci tu kasi lombili? (Talavo ociluvialuvia.)

⁸ Oku popia ocili, vosi yetu tu kuete ateke okuti, ka tu kuete ombili yoku linga lacimue. Eci hẽ ci lomboloka okuti ka tu pondola oku likolisilako oku tẽlisa ovimãho vietu? Sio. Ndocindekaise: Ofela yimue iya longusu yalua, yi pondola oku sinda owato yimue yi talavaya lovela oco yi pitĩle kocitumãlo ya loña. Pole, olonjanja vimue ofela ka yi kuate ongusu kuenda koloneke vimue ka ku kala muẽle ofela. Anga hẽ eci ci lomboloka okuti ukuakuendisa owato o liwekapo oku linga ungende? Sio, eye amamako. Ndeci, olowato vimue vi talavaya lovela, vi kuete omutore umue; vikuavo vi kuete aluiko. Ukuakuendisa owato, o talavaya lovina viaco oco amameko oku linga ungende toke kocitumãlo a loña. Onjongole yetu yi kasi ndofela; olonjanja vimue tu lekisa ombili, olonjanja vikuavo tu lekisa owesi. Ateke amue ka tu kuata ombili yoku tẽlisa ocimãho tua litumbikila. Omo liaco, nda okuti tu likolisilako lika kocimãho cetu eci tu kuete ombili, lalimue eteke tu ka ci tẽlisa. Ndeci ukuakuendisa owato a sanda  olonjila vikuavo vioku pitĩla kocitumãlo a loña, tu pondolavo oku likolisilako oku tẽlisa ovimãho tua litumbikila ndaño ka tu kuete ombili yoku linga ocina cimue. Oku ci linga ka ca lelukile, pole, o ka kuata esanju eci o ka tẽlisa ocimãho caco. Osimbu ka tua tukuile eci tu pondola oku linga, tu kũlĩhĩsi ocina cimue pamue ci pondola oku pita.

9. Anga hẽ cĩvi oku likolisilako oku tẽlisa ocimãho cimue ndaño ka tu kuete onjongole yoku ci linga? Ci lombolola.

⁹ Yehova o yongola okuti tu u vumba lesanju kuenda lombili. (Osa. 100:2; 2 Va Kor. 9:7) Anga hẽ tu pondola oku likolisilako oku tẽlisa ocimãho cimue konepa yespiritu ndaño pamue ka tu kala lonjongole yaco? Kũlĩhĩsa ulandu wupostolo Paulu. Eye wa popia hati: “Mbeta etimba liange loku li pokuisa ndupika.” (1 Va Kor. 9:25-27) Paulu wa likolisilako oku linga eci ca sunguluka ndaño pamue ka kuatele onjongole yaco yoku ci linga. Anga hẽ Yehova wa sanjukilile upange Paulu o lingila? Oco! Yehova wo sumũlũisa omo lialikolisilo aye.—2 Tim. 4:7, 8.

10. Asumũlũho api tu kuata omo lioku likolisilako oku tẽlisa ocimãho cimue ndaño tu kasi lowesi?

¹⁰ Cimuamue haico okuti, Yehova o sanjukila oku tu mola eci tu likolisilako kovimãho tua li tumbikila ndaño ceci ka tu kuete onjongole yoku ci linga. Eye o sanjuka momo ndaño olonjanja vimue tu linga ovopange ka tu sole, eye wa kũlĩha okuti tu ci linga omo liocisola tu u kuetele. Ndeci Yehova asumũlũisa Paulu, Eye o ka tu sumũlũisavo omo lialikolisilo etu. (Osa. 126:5) Kuenje omo liasumũlũho a Yehova, tu fetika oku lekisa onjongole. Manji wo ko Polonia o tukuiwa Lucyna wa popia hati: “Olonjanja vimue sia yonguile oku enda kohongele yupange woku kunda, ca piãla enene nda nda kava. Pole, noke yoku enda kupange woku kunda ndi yeva esanju lialua.” Omo liaco, tu konomuisi eci tu sukila oku linga nda tu kasi lowesi.

11. Yehova o tu kuatisa ndati oku pamisa ocituwa cetu coku likandangiya?

¹¹ Likutilila oco o kuate ocituwa coku likandangiya. Oku likandangiya ci kuatisa oku lilava kovisimĩlo kuenda kovilinga. Ondaka yaco, olonjanja vialua yi situlula ocisimĩlo coku yuvula oku linga cimue cĩvi. Kuenje oku likandangiya ci kuetevo esilivilo momo ci tu kuatisa oku linga eci ca sunguluka, ca piãla enene nda upange umue ka wa lelukile, ale ka tu kuete onjongole woku u tẽlisa. Ivaluka okuti, ondaka oku likandangiya yi panga onepa kepako liespiritu, omo liaco, pinga ku Yehova espiritu sandu oco li ku kuatise oku kuata ocituwa caco ci kuete ndeti esilivilo. (Luka 11:13; Va Gal. 5:22, 23) Manji David wa tukuiwa ale, wa lombolola ndomo ohutililo yo kuatisa. Eye wa yonguile oku amamako oku linga elilongiso liopokolika. Yu wa popia hati: “Nda pinga ku Yehova oco a ñuatise oku kuata ocituwa coku likandangiya. Lekuatiso liaye, nda tẽla oku linga esokiyo liwa lielilongiso kuenda oku likuamelela.”

12. Ndamupi elivulu Liukundi 11:4 li tu kuatisa oku tẽlisa ovimãho konepa yespiritu?

¹² Ku ka lavoke oku linga upange umue vekalo liwa. Voluali lulo, lalimue eteke tu ka kuata ekalo liwa. Nda tua ci lavoka lalimue eteke tu ka tẽlisa ovimãho vietu. (Tanga Ukundi 11:4.) Manji umue o tukuiwa Dayniel wa popia hati: “Ka kuli ekalo liwa. Tu li kuata lika nda tu likolisilako.” Manji umue wo ko Uganda o tukuiwa Paul wa lombolola esunga likuavo lieci tu sukilila oku yuvula oku lipañela, eye hati: “Eci tu fetika upange umue ndaño lekalo ka lia lelukile, Yehova o tu kuatisa.”—Mal. 3:10.

13. Onima yipi iyilila koku fetika lovimãho vitito?

 ¹³ Fetika kamue kamue. Pamue tu kala lowesi omo okuti ocimãho tua litumbikila ci moleha ndu okuti ca tĩla oku ci tẽlisa. Nda oco o kasi oku li pita laco, o pondola hẽ oku tepisa ovimãho viove volonepa vitito? Nda ocimãho cove oku kuata ocituwa cimue, momo lie ku fetikila oku ci lekisa volonjila vimue? Nda ocimãho cove oku tanga Embimbiliya liosi, momo lie ku lingila esokiyo lioku li tanga votembo yitito? Manji Tomás wa tukuiwa ale kefetikilo, wa likolisilako locimãho caye coku tanga Embimbiliya vokuenda kunyamo. Eye wa popia hati: “Nda limbukile okuti nda lingile esokiyo limue ka lia ngecelele. Noke nda nõlapo oku ci seteka vali, pole, onjanja eyi nda linga esokiyo lioku tanga ovinimbu vitito ateke osi kuenda oku sokolola kueci nda tanga. Kuenje nda fetika oku sanjukila esokiyo liange lioku tanga.” Omo okuti manji Tomás wa fetika oku sola oku tanga Embimbiliya, wa vetiyiwa oku amamako oku ci linga. Kuenje wa tẽla oku tanga Embimbiliya liosi. c

14. Nye ci pondola oku koka okuti ocimãho cimue ka ci leluka oku ci tẽlisa?

¹⁴ Ci sumuisa ceci okuti, ndaño pamue tu kuete onjongole yalua ale tua kuakutẽlisa asokiyo etu, pamue ku molẽha etateka limue. Ndeci, “ovina viya ño ocipikipiki,” vi pondola oku nyõla otembo yetu tu sukila oco tu likolisileko kocimãho cetu. (Uku. 9:11) Pamue tu liyaka locitangi cimue ci pondola oku tu sumuisa kuenda oku tu honguisa. (Olosap. 24:10) Handi vali, omo liekambo lietu lioku li pua, ci tava okuti tu linga ovina vĩvi vi tu kokela okuti ka ci leluka oku tẽlisa ocimãho cetu. (Va Rom. 7:23) Ale pamue tu liyeva okuti tua kava. (Mat. 26:43) Nye ci tu kuatisa oku yula ateke esumuo?

15. Momo lie ka tu liwekelapo nda kua moleha etateko limue lioku tẽlisa ocimãho cetu? Ci lombolola. (Olosamo 145:14)

 ¹⁵ Ivaluka okuti nda wa pita letateka limue, ka ci lomboloka okuti wa liwekapo kocimãho cove. Embimbiliya li popia okuti, olonjanja vialua tu li pita lovitangi. Eci ci lekisa okuti, tu pondola oku tẽlisa ocimãho cetu, ca piãla ene lekuatiso lia Yehova. (Tanga Olosamo 145:14.) Manji Philip, wa tukuiwa ale, wa popia hati: “Siala tiamisila utima kolonjanja sia tẽlisile ovimãho viange. Nda enda oku tiamisila utima koku fetika oku likolisilako oku tẽlisa ocimãho caco.” Manji David wa tukuiwa ale kefetikilo wa popia hati: “Sia ecelele okuti atateko aco a tepulula ombili yange, pole, nda a tenda ndapuluvi oku lekisa ocisola ñuetele Yehova.” Poku amamako oku tẽlisa ocimãho cove ndaño okuti pamue olonjanja vimue ka ca lelukile, o ka lekisa ku Yehova okuti, o yongola oku u sanjuisa. Yehova o sanjuka calua eci eye a mola okuti o kasi oku likolisilako oku tẽlisa ocimãho cove!

16. Atateko a pondola oku tu longisa nye?

¹⁶ Lilongisila ka tateko a pondola oku pita. Sokolola kesunga lieci kua pitila ocina caco, kuenje li pula ndoco, ‘Nye ndi sukila oku linga oco ka ci kapite vali?’ (Olosap. 27:12) Olonjanja vimue nda ocimãho cove ka ci leluka oku ci tẽlisa, pamue ci lekisa okuti o sukila oku pongolola ocimãho cikuavo. Nda wa limbuka okuti oco ocimãho o yongola, sokolola lutate nda ove o ka ci tẽlisa muẽle. d Yehova ka ka sima okuti omo okuti kua tẽlisile ocimãho caco ka cu ku sesamẽla.—2 Va Kor. 8:12.

17. Momo lie tu sukilila oku tiamisila utima kovina tua linga ale?

¹⁷ Tiamisila utima kueci wa tẽlisa ale. Embimbiliya li popia okuti, “Suku hokuanyako okuti ivalako upange wene.” (Va Hev. 6:10) Kuenje ka ivalelekovo eci wa siata oku linga. Sokolola kueci wa tẽlisa ale ndeci, oku kuata ukamba la Yehova, oku sapuila vakuene catiamẽla kokuaye, ale oku papatisiwa. Omo okuti wa kula ale kuenda wa tẽlisa ovimãho vimue konepa yespiritu, o pondola oku vokiya ombili yove kocimãho wa litumbikila cilo.—Va Fil. 3:16.

18. Nye tu sukila oku ivaluka oku linga osimbu tu likolisilako oku tẽlisa ocimãho cetu? (Talavo ociluvialuvia.)

¹⁸ Lekuatiso lia Yehova ove o pondola oku tẽlisa ocimãho cove, ndeci ukuakuendisa owato okuti lesanju o pitĩla kocitumãlo a enda. Pole, ivaluka okuti valua vakuakuendisa owato, va sole oku linga ungende. Cimuamue haico, nda wamamako oku likolisilako kocimãho cove konepa yespiritu, o ka sanjukila ndomo Yehova a ku kuatisa loku ku sumũlũisa. (2 Va Kor. 4:7) Nda kua konyõhele, o ka tambula asumũlũho alua.—Va Gal. 6:9.