1. Uloño wetu woku vangula pi wa tunda?

 ULOÑO wetu woku vangula wa tunda ku Suku yetu ukuacisola. Eci omunu watete Adama a lulikiwa, eye wa ponduile oku talavaya lombanjaile yoku vangula oco a sapele la Isiaye wokilu. Eye wa ponduilevo, oku kũlĩha olondaka vikuavo viokaliye. Adama wa talavaya luloño waco eci a luka olonduko kovinyama viosi. (Eft 2:19) Handi vali, eye wa sanjukile calua eci a vangula onjanja yatete lomunu ukuavo okuti, ukãi waye Eva una a solele calua!—Eft 2:22, 23.

2. Kosimbu kua talavayiwa ndati lombanjaile yoku vangula kuenda koloneke vilo yi kasi oku kuamiwavo ndati?

² Kua talavayiwa lãvi lombanjaile yoku vangula. Satana Eliapu wa kemba Eva kuenda uhembi waco wa kokela omanu oku linga ekandu. (Eft 3:1-4) Adama wa talavaya lãvi lombanjaile yoku vangula eci a lueya, poku kapa eko ku Eva kuenda ku Yehova. (Eft 3:12) Kaini wa kemba Yehova noke lioku ponda manjaye Abele. (Eft 4:9) Noke, umue pokati kocitumbulukila ca Kaini o tukuiwa Lameke, wa tukula olondaka via situlula ungangala wa kala koloneke viaye. (Eft 4:23, 24) Ovituwa vipi omanu va siata oku lekisa koloneke vilo? Tua siata oku mola okuti asongui vopulitika, olonjanja vialua ka va kuete osõi yoku vangula ovina ka via sungulukile. Ndeci, volofilme viokoloneke vilo mua siatavo oku kongela upopi umue ka wa sungulukile. Kuenje olondonge vi yevelela olondaka viaco ka via sungulukile kosikola kuenda akulu va siata oku yevelela olondaka viaco kovitumãlo viupange. Ocili okuti, upopi ka wa sungulukile, wa siata calua koloneke vilo kuenda u lekisa ndomo oluali lulo tu kasi lua vĩha.

3. Ohele yipi tu sukila oku yuvula kuenda nye tu konomuisa vocipama cilo?

 ³ Nda ka tua kuatele utete, tu yevelela olondaka ka via sungulukile kuenje tu fetikavo oku vi vangula. Omo okuti Tuakristão, tu yongola oku sanjuisa Yehova poku yuvula upopi ka wa sungulukile. Pole, tu yongola oku talavaya ciwa lombanjaile yoku vangula lonjila yimue yi sivaya Suku. Vocipama cilo, tu konomuisa ndomo tu pondola oku ci linga (1) kupange woku kunda, (2) kolohongele viekongelo kuenda (3) kolombangulo vietu vieteke leteke. Pole, tete tu konomuisa esunga lieci Yehova a sakalalela lupopi wetu.

4. Ndomo ca tangiwa kelivulu lia Malakiya 3:16, momo lie upopi wetu u kuetele esilivilo ku Yehova?

⁴ Tanga Malakiya 3:16. O pondola hẽ oku sokolola esunga lieci Yehova a sonehela ‘velivulu liaye’ olonduko via vana va sumbila Yehova kuenda ya vana va enda oku sokolola konduko yaye? Upopi wetu u situlula eci tua tuwa vutima. Yesu wa popia hati: “Eci ci kasi vutima, oco omẽla u popia.” (Mat 12:34) Ovina tu vangula vi situlula ndomo ukamba wetu la Yehova u kasi. Yehova o sanjukila vana vo sole, oco va kale otembo ka yi pui voluali luokaliye.

5. (a) Efendelo lietu li kuete elitokeko lipi lovina tu popia? (b) Ndomo ci lekisiwa kociluvialuvia, nye tu sukila oku kũlĩhĩsa catiamẽla kupopi wetu?

⁵ Onjila ndomo tu vangula, yi pondola oku lekisa nda Yehova wa sanjukila upange tu kasi oku u lingila. (Tia 1:26) Vamue pokati ka vana ka va sole Suku, va vangula lonjila yimue yukãlu, yekambo liocisola kuenda yoku lipanda. (2Ti 3:1-5) Etu ka tu yongola oku kala ndeci ovo. Tu yongola oku sanjuisa Yehova lupopi wetu. Anga hẽ, Yehova o sanjuka letu nda tu vangula upopi umue wocisola kolohongele viekongelo, ale kupange woku kunda, pole, tu vangula upopi umue ka wa sungulukile lepata lietu osimbu omanu vakuavo ka va tu lete kuenda ka va tu yevite?—1Pe 3:7.

6. Onima yipi yiwa manji Kimberly a kuata, omo lioku vangula lonjila yimue ya sunguluka?

⁶ Eci tu vangula lonjila yimue ya sunguluka, tu lekisa komanu vakuavo okuti tuafendeli va Yehova. Tu kuatisa omanu oku limbuka  etepiso li kasi “pokati ku o fendela Suku kuenda u kofendela.” (Mal 3:18) Eci oco ca pita la manji umue ukãi o tukuiwa Kimberly. * Eye kumue la una va tangela kumosi va tumiwa oco va lingile pamosi upange umue wo kosikola. Noke lioku malusula upange waco, una va tangela kumosi wa limbuka okuti manji Kimberly wa litepa lolondonge vikuavo. Eye ka vanguile lãvi catiamẽla komanu vakuavo, pole, eye wa vangula lavo lukamba kuenda ka va pembuile. Una va tangela kumosi wa komõha calua kuenje wa fetika oku lilongisa Embimbiliya la manji Kimberly. Yehova o sanjuka calua, eci tu vangula lonjila yimue okuti yi vetiya omanu oku tava kocili!

7. Nye o nõlapo oku linga lombanjale yove yoku vangula ya eciwa la Suku?

⁷ Vosi yetu tu yongola okuti, upopi wetu weca esivayo ku Yehova kuenda u pamisa ukamba wetu la vamanji. Cilo, tu konomuisa olonjila vimue vi pondola oku tu kuatisa oku amamako oku lekisa ‘ongangu yiwa . . . koku vangula.’

8. Ongangu yipi Yesu a tu sila yoku lekisa upopi uwa kupange woku kunda?

⁸ Vangula lumbombe lesumbilo eci o sanumuiwa. Yesu vokuenda kupange waye woku kunda wa lundiliwa okuti, oholua, ocisapanu, wa tiamẽla Keliapu, ka lavi Esambata, kuenda ka sumbilile Suku. (Mat 11:19; 26:65; Luk 11:15; Yoa 9:16) Ndaño ndoco, Yesu ka va tambuluile lonyeño. Ndeci Yesu a linga, lalimue eteke ka tu ka tambululi lãvi eci tu sanumuiwa. (1Pe 2:21-23) Pole, ka ca lelukile oku li kandangiya eci tu popiwa lãvi. (Tia 3:2) Nye ci pondola oku tu kuatisa?

9. Nye ci pondola oku tu kuatisa oku lekisa utate kupopi wetu eci tu kasi kupange woku kunda?

⁹ Nda umue wa ku tambulula lãvi osimbu o kasi kupange woku kunda, ku ko fetuluinye. Manji umue ulume o tukuiwa Sam, wa popia hati: “Eci ñasi kupange woku kunda ndi tiamisila lika utima kesukila omanu va kuete lioku yeva ocili Condaka ya Suku, loku ivaluka okuti va pondola oku pongoloka.” Olonjanja vimue omunu tu sanga pamue o tema omo okuti tua pitĩla velivala lina okuti ka lio sungulukilile. Eci tu sapela la umue okuti wa tema, tu sukila oku linga ndeci manji umue o tukuiwa Lucia a linga. Tu sukila oku linga ohutililo yimue yonjanga ku Yehova oku u pinga oco a tu kuatise oku tulumũha kuenda oku vangula lesumbilo.

10. Ndomo ca tangiwa ku 1 Timoteo 4:13, ocimãho cipi tu sukila oku kuata?

¹⁰ Kala ulongisi umue wa loñoloha. Timoteo wa kala Ukristão umue wa pamele kespiritu,  pole, handi wa sukilele oku amamako oku mioñolola oku longisa kuaye. (Tanga 1 Timoteo 4:13.) Tu pondola oku mioñolola ndati oku longisa kuetu kupange woku kunda? Poku lipongiya ciwa. Esumũlũho linene omo okuti, tu kuete ovimalẽho vialua vi tu kuatisa oku kala alongisi vawa. Tu pondola oku sanga olonumbi viaco vombrochura losapi hati, Litumbika Koku Tanga Kuenda Koku Longisa kuenda vonepa yi sangiwa Vekalo Lietu Tuakristão Kuenda Oku Kunda—Ovipama Viohongele vokasapi kokuti, “Kapako Olonumbi Evi Kupange Woku Kunda.” Ove hẽ o kasi oku kuatisiwa lovimalẽho viaco? Eci tu lipongiya ciwa, ka tu kuata usumba walua kuenje tu vangula lekolelo.

11. Akristão vamue va siata oku kala ndati alongisi va loñoloha?

¹¹ Tu pondolavo oku kala alongisi va loñoloha, poku luluvalela lutate ku vamanji vekongelo kuenda oku lilongisila kokuavo. Manji Sam wa tukuiwa ale, wa lipula esunga lieci vamanji vamue va loñolohela koku longisa. Eye lutate walua, wa lilongisa onjila yavo yoku longisa, noke wa va setukula. Manji umue o tukuiwa Talia, wa enda oku yevelela lutate vamanji va loñoloha koku linga olohundo. Poku ci linga, wa lilongisa ndomo a pondola oku tambulula omanu vana va linga apulilo kupange woku kunda.

12. Ovitangi vipi vamue va siata oku liyaka lavio?

¹² Vosi yetu tu pondola oku kuatisa kolohongele viekongelo poku imbila kumosi ovisungo kuenda poku eca atambululo etu apongiyiwa ciwa. (Os 22:22) Vamue va kuete osõi yoku imba loku eca atambululo kolohongele. Anga hẽ wa siatavo oku liyeva ndoco? Nda oco, o ka sanjuka poku limbuka eci ca kuatisa vamanji vakuavo oku yula usumba waco.

13. Nye ci pondola oku ku kuatisa oku imba ovisungo lutima wosi kolohongele?

¹³ Imba ovisungo lutima wosi. Esunga lieci tu imbila ovisungo kolohongele vietu, oku eca esivayo ku Yehova. Manji umue ukãi o tukuiwa Sara, wa simaile okuti ka tẽla oku imba ciwa. Eye wa yonguile oku sivaya Yehova lovisungo. Noke wa sanga ekuatiso poku pongiya ovisungo konjo, eci a enda oku pongiya ovipama vikuavo viohongele. Eye o pongiya ocisungo kuenje o limbuka okuti olondaka viocisungo vi kuete elitokeko lovipama vi ka konomuisiwa kohongele. Eye wa popia hati, “eci ci ñuatisa oku tiamisila utima kolondaka viocisungo kuenda oku yuvula oku sakalala calua nda ndi kasi oku imba ciwa, ale sio.”

14. Nda ukuasõi, nye ci pondola oku ku kuatisa oku eca atambululo kolohongele?

¹⁴ Eca atambululo olonjanja viosi. Eci ocina cimue ca tĩla calua ku vamue. Manji Talia  wa tukuiwa ale, wa popia hati: “Ndi kuata usumba walua eci ndi vanguila kovaso omanu vakuavo. Kuenje oku eca atambululo ka ca lelukile kokuange.” Pole, manji Talia ka liwekelepo oku eca atambululo. Eci eye a pongiya olohongele wa kũlĩha okuti epulilo liatete li sukila oku teta onimbu. Eye hati: “Eci ci lomboloka okuti nda nda eca etambululo li teta onimbu CIWA, momo olio etambululo manji o songola a yongola.”

15. Nye tu sukila oku ivaluka poku eca atambululo etu?

¹⁵ Ndaño muẽle vamanji vana okuti ka va kuete osõi, pamue va kuatavo ohele yoku eca atambululo. Momo lie? Manji umue ukãi o tukuiwa Juliet, wa lombolola hati: “Olonjanja vimue ndi kuata usumba woku eca atambululo, momo ndi sima okuti olio lia teta calua onimbu kuenda ka li vetiya.” Pole, ivaluka okuti eci Yehova a yongola ceci okuti, tu eca atambululo tu tẽla. * Eye o sanjukila calua utõi wetu woku u sivaya kolohongele viekongelo kuenda ndomo tu yuvula oku tatekiwa lusumba.

16. Olondaka vipi tu sukila oku yuvula?

¹⁶ Yuvula ‘olondaka viosi vioku pembula.’ (Efs 4:31) Ndomo ca tukuiwa kefetikilo, Akristão va sukila oku yuvula olondaka vioku pembula. Pole, kuli olondaka vikuavo vioku pembula tu sukila oku yuvula. Ndeci, tu sukila oku yuvula oku popia lãvi catiamẽla komanu vana vakuavituwa, vakuekova, ale vakuafeka ya litepa. Handi vali, ka tu yongola oku sumuisa omanu vakuavo lolondaka vietu viesepu. Manji umue ulume wa popia hati: “Olonjanja vimue ndi vangula olondaka vina okuti kokuange vi molẽha ndu okuti vioku sewula, pole, ovio ka via sungulukile kuenda vi sumuisa omunu ukuavo. Vokuenda kuanyamo alua, ukãi wange wa ñuatisa calua poku sapela lame pokolika eci ndi vangula olondaka vina vi usumuisa kuenda vi sumuisavo vakuavo.”

17. Ndomo ca tangiwa ku Va Efeso 4:29, tu pamisa ndati vakuetu?

¹⁷ Vangula lonjila yimue yi pamisa vakuene. Kuata ocituwa coku pandiya vakuene loku yuvula oku va pisa. (Tanga Va Efeso 4:29.) Va Isareli va kuatele esunga lialua lioku eca olopandu, pole, ocituwa cavo ca kala lika coku pisa. Nda olonjanja viosi ocituwa cetu ci kala lika coku pisa, vakuetu va pondolavo oku lekisa ocituwa caco. Ivaluka okuti ulandu uvĩ wolondavululi ekũi wa kokela ‘va Isareli vosi oku lisiõsuĩla Mose.’ (Ate 13:31–14:4) Ocili okuti, eci tu pandiya vakuetu, ci pondola oku va nenela esanju. Tua kũlĩha okuti omõla ufeko wa Yefita, omo liepandiyo a enda oku tambula kakamba vaye, wa enda oku yeva esanju lialua  kocikele caye. (Olg 11:40) Manji Sara wa tukuiwa ale, wa popia hati: “Eci tu pandiya vakuetu, tu va kuatisa oku limbuka okuti ovo va soliwe la Yehova kuenda va kuete ocitumãlo cimue vocisoko caye.” Omo liaco, sandiliya apuluvi oku pandiya vakuene lutima wosi.

18. Ndomo ca lekisiwa Kolosamo 15:1, 2, momo lie tu sukilila oku vangula ocili kuenda nye ca kongelamo?

¹⁸ Vangula ocili. Ka tu pondola oku sanjuisa Yehova, nda ka tu vangula ocili. Eye wa suvuka ovohembi osi. (Olo 6:16, 17) Ndaño okuti omanu valua koloneke vilo, va tenda uhembi ndocina cimue ca sunguluka, etu tu yuvula ocituwa caco, momo Yehova o ci tenda okuti cĩvi. (Tanga Olosamo 15:1, 2.) Ocili okuti, tu yuvula oku vangula uhembi, pole, tu sukilavo oku yuvula oku eca olonumbi ka via sungulukile ku vakuetu.

19. Utate upi tu sukila oku kuata?

¹⁹ Yuvula olombonde. (Olo 25:23; 2Te 3:11) Manji Juliet, wa tukuiwa ale, o lombolola ndomo olombonde vio panga lavĩ. Eye hati: “Oku yevelela olombonde ci sumuisa kuenda ci koka okuti omunu waco o kasi oku sandeka olombonde viaco, ka koleliwa vali. Ndi kũlĩha ndati nda eye ka siatelevo oku ndi popia lãvi komanu vakuavo?” Nda wa limbuka okuti, ombangulo yi kasi oku tiamisiwila kolombonde, vangula cimue ci pondola oku tateka ombangulo yaco.—Kol 4:6.

20. Nye wa nõlapo oku linga catiamẽla koku vangula kuove?

²⁰ Tu kasi voluali lumue okuti, omanu valua va talavaya lãvi lombanjaile yoku vangula, omo liaco, tu sukila oku likolisilako oco okuti oku vangula kuetu ku sanjuisa Yehova. Ivaluka okuti, Yehova eye wa eca ombanjaile yoku vangula kuenda eye wa kapako calua ndomo tu talavaya layo. Yehova o tu sumũlũisa eci tu likolisilako oku vangula lonjila yimue yeca esivayo kokuaye ndeci, kupange woku kunda, kolohongele kuenda kolombangulo vietu vieteke leteke. Eci Yehova a ka kundula oluali lulo lũvi, ci ka leluka calua oku sivaya Yehova lombanjaile yetu yoku vangula. (Yuda 15) Omo liaco, nõlapo oku sivaya Yehova, ‘lolondaka viomẽla [wove].’—Os 19:14.