1. Ekolelo lipi tu kuete?

 ETU tuafendeli va Yehova, tua kũlĩha okuti eye o tu sole kuenda o yongola okuti tu kuata esanju komuenyo. (Va Rom. 8:35-39) Tua kolelavo okuti olonumbi Viembimbiliya olonjanja viosi vi tu kuatisa nda tu vi kapako. (Isa. 48:17, 18) Oco hẽ ocituwa cipi tu sukila oku lekisa eci tu liyaka locitangi cimue ka tua lavokaile?

2. Ovitangi vipi tu pondola oku liyaka lavio kuenda pamue tu vetiyiwa oku lipula ndati?

² Afendeli vosi va Yehova va siata oku liyaka lovitangi. Ndeci, umue pokati kepata o pondola oku tu sumuisa lonjila yimue. Pamue tu liyaka locitangi cimue cuvei ci tu tateka oku linga calua kupange wa Yehova. Tu pondolavo oku lipita locilunga cimue. Ale tu lambalaliwa omo liovina tua kolela. Eci tu lipita lovitangi viaco pamue tu lipula ndoco: Momo lie ovina viaco vi lipitila lame? Nda linga hẽ cimue ka ca sungulukile? Ci lomboloka hẽ okuti Yehova ka kasi oku ndi sumũlũisa? Wa liyevele ale ndoco? Nda oco ku ka sumue. Afendeli valua va Yehova vakuekolelo va li yevelevo ndoco.—Osa. 22:1, 2; Hav. 1:2, 3.

3. Nye tu pondola oku lilongisa Kosamo 34:19?

³ Tanga Olosamo 34:19. Kũlĩhĩsa atosi avali a kuete esilivilo kosamo eyi ndeci: (1) Omanu vakuesunga va liyaka lovitangi.  (2) Yehova o tu popela kohali yetu. Ndamupi Yehova a tu popela? Onjila yimue eye a pondola oku ci linga, poku tu kuatisa oku kuata ovisimĩlo via sunguluka viatiamẽla komuenyo voluali lulo. Ndaño Yehova wa likuminya okuti tu ka kuata esanju poku u vumba, ka ci lomboloka okuti ka tu kuata ovitangi komuenyo cilo. (Isa. 66:14) Eye o tu vetiya oco tu tiamisile utima kovaso yoloneke, otembo tu ka kuata omuenyo a tu yonguilile okuti oku kala otembo yi pui. (2 Va Kor. 4:16-18) Osimbu tu talamela, eye o tu kuatisa oku amamako oku u vumba eteke leteke.—Asiõ. 3:22-24.

4. Nye tu konomuisa vocipama cilo?

⁴ Tu konomuisi eci tu lilongisila kongangu yafendeli va Yehova vo kosimbu kuenda vo koloneke vilo. Ndomo tu ka ci komuisa tu pondola oku liyaka lovitangi ka tua lavokaile. Pole, tua kũlĩha okuti nda tua kakatela ku Yehova, eye lalimue eteke a ka liwekapo oku tu kuatisa. (Osa. 55:22) Poku konomuisa ovolandu aco, lipula ndoco: ‘Ocituwa cipi nda nda lekisa poku liyaka locitangi ndeci? Ovolandu aco a pamisa ndati ekolelo liange ku Yehova? Alumapu api mondola oku kapako komuenyo wange?’

5. Ovitangi vipi Yakoba a liyaka lavio omo lia Lavane? (Tala ociluvialuvia koñono.)

⁵ Afendeli va Yehova kosimbu va liyaka lovitangi ka va lavokaile. Kũlĩhĩsa ulandu wa Yakoba. Isiaye wo tuma oku ka sanda ukãi pokati komãla va Lavane, umue pokati kepata okuti ufendeli wa Suku kuenda isiaye wo sapuila okuti Yehova o ko sumũluisa. (Efet. 28:1-4) Kuenje Yakoba wa ci linga. Eye wa siapo ofeka yo Kanana yu wa enda konjo ya Lavane una wa kuatele omãla vavali vafeko okuti Lea la Rahele. Yakoba wa solapo vali umalẽhe waco Rahele kuenje wa tava oku talavayela isiaye anyamo epandu vali osimbu ka likuelele laye. (Efet. 29:18) Pole, ka ca tẽlisiwile ndomo eye a yonguile. Lavane wo wĩha omõlaye ukulu, Lea. Lavane wa ecelela lika okuti Yakoba o likuela la Rahele noke lioku pita o semana, pole, te lika nda eye wo talavayela vali epandu vali kanyamo. (Efet. 29:25-27) Lavane ka kailevo ukuacili komĩlu a linga la Yakoba. Lavane watata Yakoba lonjila ka ya sungulukile vokuenda 20 kanyamo!—Efet. 31:41, 42.

6. Ovitangi vipi vikuavo Yakoba a liyaka lavio?

⁶ Yakoba wa liyakavo lovitangi vikuavo. Eye wa kuata epata linene, pole, pokati komãla vaye ka pakaile ombembua. Ovo va landisa manjavo Yosefe kupika. Omãla vavali va Yakoba okuti Simeone la Lewi, va sepuisa epata kuenda onduko ya Yehova. Handi vali, ukãi Yakoba a solele okuti Rahele wa fa poku cita omãla wa vali. Kuenje omo lionjala yalua, Yakoba wa kisikiwa oku ilukila Kegito ndaño wa kukile ale.—Efet. 34:30; 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28.

7. Yehova wa lekisa ndati ku Yakoba okuti wa taviwile Laye?

⁷ Ndaño lovitangi viosi evi, ekolelo Yakoba a kuatela Yehova kuenda kolohuminyo Viaye ka lia tepulukile. Kuenje Yehova wa lekisa ku Yakoba okuti eye wa taviwele Laye. Ndeci, ndaño Lavane wokembamo Yehova wa sumũlũisa Yakoba kovipako. Andi vali sokolola olopandu Yakoba a eca ku Yehova eci eye a lisanga vali lomolaye Yosefe una a simĩle okuti wa file ale vokuenda kuanyamo alua! Ukamba Yakoba a kuatele la Yehova wo kuatisa oku pandikisa kovitangi. (Efet. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Eci tu pamisa ukamba wetu  la Yehova tu pondolavo oku pandikisa kovitangi ka tua va lavokaile.

8. Nye soma Daviti a yonguile oku linga?

⁸ Soma Daviti ka lingile ovina viosi a yonguile kupange wa Yehova. Ndeci, Daviti wa yonguile calua oku tungila Suku yaye onembele. Eye wa situlula onjongole yaco kuprofeto Natana. Natana wo tambulula hati: “Linga cosi ci kasi vutima wove, momo Suku yocili o kasi love.” (1 Asa. 17:1, 2) Tu pondola oku sokolola ndomo olondaka viaco via pamisa Daviti. Citava okuti vocipikipiki wa fetika oku linga esokiyo liaco liupange waco unene.

9. Ocituwa cipi Daviti a lekisa eci a tambula esapulo li sumuisa?

⁹ Noke, uprofeto wa Yehova wa tiuka lesapulo li sumuisa. “Vuteke waco,” Yehova wa sapuila Natana okuti Daviti hayeko wa laikele oku tunga onembele, pole, umue pokati komãla vaye eye wa ponduile oku ci linga. (1 Asa. 17:3, 4, 11, 12) Ocituwa cipi Daviti a lekisa eci vo sapuila ondaka yaco? Eye wa pongolola ocimãho caye. Wa tiamisila utima koku pongiwa olombongo kuenda ovimãleho omõlaye Salomone a laikele oku sukila kupange waco.—1 Asa. 29:1-5.

10. Yehova wa sumũlũisa ndati Daviti?

¹⁰ Daviti noke lioku kũlĩha okuti hayeko wa laikele oku tunga onembele, Yehova wa linga ocisila cimue laye. Eye wa likuminyile ku Daviti okuti umue pokati, kocitumbulukila caye wa ponduile oku viala otembo ka yi pui. (2 Sam. 7:16) Voluali luokaliye vokuenda Kuohulukãi Yanyamo Wuviali wa Yesu, Daviti o ka kuata esanju lialua eci a ka kũlĩha okuti Yesu Osoma, o panga onepa kocitumbulukila caye! Ulandu waco u tu kuatisa oku limbuka okuti, ndaño ka tu pondola oku lingila Yehova cosi tua yonguile, pole, Suku yetu o ka tu ĩha asumũlũho ka tua lavokaile.

11. Akristão vo kocita catete va sumũlũisiwa ndati ndaño Usoma ka weyile otembo ovo va kala oku u lavoka? (Ovilinga 6:7)

¹¹ Akristão vo kocita catete va liyakavo lovitangi ka va lavokaile. Ndeci, ovo va kala oku lavoka calua oku iya Kusoma wa Suku, pole, ka va kũlĩhĩle otembo wa laikele oku iya. (Ovil. 1:6, 7) Nye ovo va linga? Va litumbikile kupange woku kunda. Osimbu olondaka viwa via kala oku li sandula, vamola ndomo Yehova a kala oku sumũlũisa alikolisilo avo.—Tanga Ovilinga 6:7.

12. Nye Akristão vo kocita catete va linga eci kueya onjala yalua?

¹² Ocina cikuavo ceci okuti, onjala yalua “ya laikele oku iya kilu lieve liosi.” (Ovil. 11:28) Akristão vo kocita catete va lipitavo locitangi caco. O tẽla hẽ oku sokolola ndomo ovo va tala ohali omo lionjala yaco? Ocili okuti asongui vepata va sakalalele ndomo va ponduile oku tekula apata avo. Nye ci popiwa kamalẽhe va kuatele ocimãho coku vokiya upange wavo woku kunda? Ange hẽ ovo va lipula nda va sukilile oku talamela toke eci onjala yaco yi pita? Ndaño lekambo, ovo va tẽla oku likisa lekalo liaco. Ovo vamamako oku linga eci va tẽla kupange woku kunda kuenda va sanjukilile oku liavela pokati ovina va kuatele la vamanji.—Ovil. 11:29, 30.

13. Asumũlũho api Akristão vatete va kuata poku pandikisa kotembo yonjala?

¹³ Asumũlũho api Akristão vo kocita catate va tambula vokuenda kuotembo yonjala. Vana va tambula ekuatiso liaco va limbuka okuti Yehova wa kala oku vakuatisa. (Mat. 6:31-33) Ovo va limbuka okuti ukamba va kuatele la vamanji veya oku eca ekuatiso wa livokiya. Vana va eca olombanjaile viaco, ale vana va panga onepa kupange waco,  va limbuka esanju li tunda koku eca. (Ovil. 20:35) Yehova wa sumũlũisa vosi yavo, omo lioku likisa lekalo liaco.

14. Nye ca pita la Barnaba lupostolo Paulu kuenda onima yipi va kuata? (Ovilinga 14:21, 22)

¹⁴ Akristão vo kocita catete olonjanja vimue va lambalaliwa vapuluvi ka va lavokaile. Kũlĩhĩsa eci ca pita la Barnaba kuenda upostolo Paulu eci va kala oku kundila kocitumãlo co Lustra. Kefetikilo va tambuiwa ciwa lomanu. Noke, “va tutuminya owiñi” kuenda vamue pokati kavo va sosola Paulu lovawe loku u siapo oco a fe. (Ovil. 14:19) Pole, Barnaba la Paulu vamamako oku kundila kocitumalo cikuavo. Lonima yipi? Va “linga olondonge vialua” kuenda olondaka viavo longangu yavo ya pamisa vamanji. (Tanga Ovilinga 14:21, 22.) Valua va kuatisiwa calua omo Barnaba la Paulu ka va liwekelepo oku kunda ndaño lelambalalo. Nda ka tua liwekelepo oku linga upange Yehova a tu tuma, tu ka sumũlũisiwa.

15. Nye ove wa lilongisa kulandu wa manji A. H. Macmillan?

¹⁵ Osimbu unyamo wo 1914 ka wa pitĩlile, afendeli va Yehova va lavokaile ovina vimue. Kũlĩhĩsa ulandu wa manji A. H. Macmillan. Ndeci ca pita lomanu valua kotembo yaco, manji Macmillan wa simile okuti ndopo wa laikele oku enda kilu. Vohundo yaye a linga kosãi Yenyenye Linene yunyamo wo 1914 wa popia hati: “Citava okuti eyi ohundo yange ya sulako ndi kasi loku linga.” Pole, ka ya kaile ohundo yaye ya sulako. Noke manji Macmillan wa soneha ndoco: “Citava okuti vamue pokati ketu va kuatele onjanga yoku sima okuti tu laika oku enda kilu vepuluvi liaco.” Eye wamisako hati: “Ocina tua sukilile oku linga oku litumbika vali calua kupange wa Ñala.” Manji Macmillan wa li tumbikile calua kupange waco. Eye wa kala ukuambili kupange woku kunda. Wa kuata esumũlũho lioku pamisa vamanji valua va kala vo kayike omo liekolelo liavo. Eye lekolelo wamamako oku endaenda kolohongele ndaño wa kukile ale calua. Manji Macmillan wa kuatisiwa ndati omo lioku litumbika calua kupange wa Yehova osimbu a kala oku talamẽla onima yaye? Manji Macmillan osimbu handi ka file 1966 wa soneha ndoco: “Ekolelo liange lalimue eteke lia tepulukile.” Eci ocituwa cimue ciwa vosi yetu tu sukila oku setukula ca piãla enene nda tu kasi oku pandikisa kovitangi vina ka tua lavokaile.—Va Hev. 13:7.

16. Ocitangi cipi ka ca lavokawaile manji Herbert Jennings lukãi waye va liyaka laco? (Tiago 4:14)

¹⁶ Afendeli valua va Yehova va kasi oku liyaka lovitangi viuhayele vina ka va lavokaile. Ndeci, ulandu wa manji Herbert Jennings b wa lombolola ndomo eye lukãi waye va sola upange wavo wumisionaliu kofeka yo Gana. Vokuenda kuotembo wa limbukiwa okuti o kasi luvei wesumuo. Manji Jennings wa tukula olondaka vi sangiwa ku Tiago 4:14, poku lombolola ocitangi a kala oku liyaka laco eye hati “ka tua kũlĩhĩle ndomo omuenyo wetu u ka kala hẽla.” (Tanga.) Eye wa soneha ndaco: “Tua sukilile oku linga cimue kuenje tua nõlapo oku siapo o Gana kuenda akamba vetu loku tiukila ko Kanada [oco tu ka tate uhayele].” Yehova wa kuatisa manji Jennings kumue lukãi waye oku amamako lekolelo ndaño lovitangi va kala oku liyaka lavio.

17. Ulandu wa manji Jennings wa siata oku kuatisa ndati vamanji valua?

¹⁷ Ulandu womuenyo wa manji Jennings wa kuatisa calua vamanji vakuavo. Manji umue  ukãi wa soneha hati: “Nda komõha calua eci nda tanga ocipama eci. . . . Eci nda tanga ulandu wa manji Jennings wa siapo ocikele caye oco a katate uhayele waye, ca ñuatisa oku tenda ekalo liange lonjila yimue ya sunguluka.” Manji umue ulume wa sonehavo ndoco: “Noke lioku vumba anyamo ekũi ndokulu wekongelo, nda siapo ocikele cange cukulu omo liocitangi cange cutue.” Nda liyeva ndu okuti nda lueya kuenje ca ñokela esumuo lialua poku tanga ulandu wocipama eci. . . . Pole, epandi lia manji Jennings lia ndi pamisa calua. Eci ci tu ivaluisa okuti eci tu pandikisa kovitangi ka tua lavokaile ci pamisa vakuetu. Ndaño ekalo liomuenyo ka likasi ndomo tua lavokaile tu pondola oku kala ongangu yiwa yekolelo kuenda yepandi.—1 Pet. 5:9.

18. Ndomo ca lekisiwa Vociluvialuvia, nye tu lilongisila kulandu wocimbumba wo ko Nigeria?

¹⁸ Pokati kafengi ndeci o COVID-19, afendeli valua va Yehova va liyakavo locitangi caco. Ndeci, cimbumba umue ko Nigeria ka kuatele okulia kualua kuenda wa kuatele olombongo vitito. Eteke limue komele omõlaye ufeko wo pulisa ndanye va laikele okulia noke lioku teleka okopo yoluoso ya supilepo. Manji wa sapuila kumõlaye okuti ka va kuatele olombongo, ndaño okulia, pole, va sukilile oku setukula cimbumba wo ko Sarepata okuti weya oku teleka okulia kuavo kua supilepo kuenda va sukilile oku kolela ku Yehova. (1 Olos. 17:8-16) Osimbu va kala oku sokolola eci va ponduile okulia keteke likuavo, va tambula o kanjeke kamue kokulia vamanji vanena. Vokanjeke kaco mua kala okulia ku pitãhala olosemana vivali. Manji ukãi wa popia hati ka limbukile ndomo Yehova a kala ocipepi loku yevelela eci eye a kala oku sapuila komõla ufeko. Kuenje eci tu kolela ku Yehova poku pandikisa kovitangi ka tua lavokaile tu pamisa ukamba wetu tu kuetele Yehova. —1 Pet. 5:6, 7.

19. Elambalalo lipi manji Aleksey Yershov a pandikisa lalio?

 ¹⁹ Kanyamo asulako, valua pokati ka vamanjetu va kasi oku pandikisa kalambalalo ana okuti ka va lavokaile. Kũlĩhĩsa ulandu wa manji Aleksey Yershov o kasi kofeka yo Rusia. Afendeli va Yehova kofeka yaco va kuatele elianjo limue eci manji Yershov a papatisiwa kunyamo 1994. Noke lianyamo amue ekalo ko Rusia lia pongoloka. Kunyamo wo 2020 asualali veya konjo ya manji Yershov kuenje ovipako viosi a kuatele via pundiwa. Noke yolosãi vialua ombiali yo lundila ovina vialua. Ocitangi ceya oku livokiya vali eci ovideo yimue ya ngalavaliwa lomunu umue okuti wa kala oku likembisa oku lilongisa Embimbiliya vokuenda kunyamo umosi. Lia kala elundi limue linene!

20. Manji Yershov wa pamisa ndati ukamba waye a kuetele Yehova?

²⁰ Anga hẽ elambalalo manji Yershov a liyaka lalio lianena onima yiwa? Oco. Ukamba a kuatela Yehova wa pamisiwa vali calua. Eye hati, ame lukãi wange tua siata oku likutilila olonjanja viosi. “Nda limbuka okuti nda ponduile lika oku pandika kocitangi eci lekuatiso lia Yehova.” Yu wamisako hati: “Elilongiso lio pokolika lia ñuatisa oku liyaka lesumuo. Nda enda oku sokolola kovolandu afendeli va Yehova vokosimbu. Vembimbiliya mu sangiwa ovolandu alua o kosimbu a lombolola ndomo ci kuete esilivilo oku amamako oku tula utima kuenda oku kolela ku Yehova.”

21. Nye tua lilongisa vocipama cilo?

²¹ Nye tua lilongisa vocipama cilo? Olonjanja vimue voluali lulo tu ka liyaka lavitangi ka tua lavokaile. Ndaño lovitangi viaco Yehova olonjanja viosi o kuatisa afendeli vaye eci ovo va kolela kokuaye. Ocisonehua kua kunamela osapi yetu citi: “Ohali yukuesunga yalua, pole, Yehova u yovola kohali yaco yosi.” (Osa. 34:19) Omo liaco, tu amamiko oku tiamisila utima kunene wa Yehova woku tu kuatisa, okuti kovitangi hakoko. Ndeci upostolo Paulu, etu tu popia tuti: “Momo kovina viosi ñuete ongusu mekonda lia una o nyĩha unene.”—Va Fil. 4:13.