1-2. Volonjila vipi tua siata oku tatiwa lekambo liesunga?

 YESU wata olusapo lumue luatiamẽla kukãi ocimbumba wa kala oku pinga ekuatiso konganji yimue okuti, wa kala oku u tata lekambo liesunga. Ocili okuti ulandu waco, wa vetiya calua olondonge via Yesu momo koloneke viaco, ca siatale omanu oku tatiwa lekambo liesunga. (Luka 18:1-5) Ulandu waco u kuetevo esilivilo koloneke vilo momo, olonjanja vimue tua siatavo oku tatiwa lekambo liesunga.

² Koloneke vilo, omanu voluali va siata oku lekisa olonepele, ka va kapeleko omanu vakuavo kuenda vakuacipululu. Omo liaco, ka ci tu komõhisa nda okuti tu tatiwa lekambo liesunga. (Uku. 5:8) Ka tu lavoka okuti manji umue o tu tata lekambo liesunga; pole, citava okuti ci li pita. Ca litepa lomanu vana va tu lambalala ceci okuti, vamanjetu ka va yongola oku tu tata lekambo liesunga. Pole, ovo ka va lipuile. Kuenje tu pondola oku lilongisila kovituwa vialua Yesu a lekisa, eci vakuakulambalala vo tata lekambo liesunga. Nda okuti tua siata oku lekisa epandi eci vakuakulambalala va tu tata lekambo liesunga, ocili okuti tu pondolavo oku lekisa epandi la vamanjetu! Yehova o liyeva ndati eci tu tatiwa lekambo liesunga ci kaile la vamanjetu ale lomanu vakuavo? Anga hẽ eye ka kapeleko ovina via siata oku lipita letu?

3. Tua kũlĩha ndati okuti Yehova wa kapako onjila ndomo tu tatiwa lekambo liesunga kuenda momo lie ?

³ Yehova wa kapako calua onjila ndomo tu tatiwa la vakuetu. Momo “Yehova o sole esunga.” (Osa. 37:28) Yesu wa likuminya okuti, Yehova “o ka linga lonjanga esunga” votembo ya sokiyiwa. (Luka 18:7, 8) Ndopo, eye o ka malako ohali yosi kuenda ekambo liesunga.—Os 72:1, 2.

4. Ekuatiso lipi Yehova a siata oku tu ĩha koloneke vilo?

 ⁴ Ocili okuti tu sukila oku kevelela otembo Yehova a ka malako ovitangi viosi. Pole, koloneke vilo eye o tu kuatisa eci tu tatiwa lekambo liesunga. (2 Pet. 3:13) Ndeci, eye o tu longisa ovituwa tu sukila oku lekisa eci tu tatiwa lekambo liesunga oco tu yuvule ovitangi. Yehova pocakati Comõlaye, wa tu ĩha ongangu yiwa yovituwa tu pondola oku lekisa eci tu tatiwa lekambo liesunga. Handi vali, eye wa siata oku tu ĩha alungulo awa tu pondola oku kapako eci tu tatiwa lekambo liesunga.

KUATA UTATE KOCITUWA O LEKISA ECI O TATIWA LEKAMBO LIESUNGA

5. Momo lie tu sukilila oku kuata utate kocituwa tu lekisa eci tu tatiwa lekambo liesunga?

⁵ Etu tu pondola oku sumua calua kuenda oku sakalala eci tu mola ekambo liesunga. (Uku. 7:7) Ndaño muẽle afendeli vakuekolelo vo kosimbu ndeci Yovi kuenda Havakuki, va liyevavo ndoco. (Yovi 6:2, 3; Hav. 1:1-3) Ca sunguluka oku kuata ovisimĩlo viaco, pole, tu sukila oku kuata utate kocituwa tu lekisa, oco ka tu ka linge ocina cimue ka ca sungulukile.

6. Ulandu wa Avisalome u tu longisa nye? (Talavo ociluvialuvia.)

⁶ Eci tu tatiwa lekambo liesunga, ale ceci omunu tu sole a tatiwa lekambo liesunga, citava okuti tu kuata ocisimĩlo coku fetuluinya. Pole, oku ci linga ci pondola oku tu kokela ovitangi. Konomuisa ulandu wa Avisalome omõla a Soma Daviti. Avisalome wa temele calua eci Aminone a putula manjaye Tamare. Ndomo ca lekisiwile Kocihandeleko ca eciwile ku Mose, Aminone wa sukilile oku pondiwa omo lieci a linga. (Ovis. 20:17) Ndaño Avisalome wa kuatele esunga lioku kuata onyeño, pole, eye ka kuatele omoko yoku fetuluinya.—2 Sam. 13:20-23, 28, 29.

7. Ovituwa vipi ukualosamo a lekisa eci a mola ekambo liesunga?

⁷ Eci tu mola okuti vana va tu tata lekambo liesunga ka va fetuluinyiwile, tu pondola oku kuata atatahãi nda okuti ci kuete muẽle esilivilo oku linga ovina via sunguluka. Kũlĩhĩsa ulandu wukualosamo okuti wa mola omanu vawa oku tatiwa lekambo liesunga osimbu olondingaĩvi via kuatele esanju. Eye wa popia hati: “Olondingaĩvi okuti, otembo yosi ka vi kuete esakalalo.” (Osa. 73:12) Eye wa sumuile calua omo liekambo liesunga a enda oku mola kuenje, wa fetika oku kuata atatahãi nda okuti ci kuete muẽle esilivilo oku vumba Yehova. Eye wa popia hati: “Eci nda seteka oku  kuata elomboloko liaco, ca tĩlile kokuange.” (Osa. 73:14, 16) Eye wa popia hati: “Olomãhi viange via puluka oku yapuka; olomãhi viange via puluka oku sielũha.” (Osa. 73:2) Cimuamue haico ca li pita la manji umue tu ka tukula hati, Alberto.

8. Ovituwa vipi manji Alberto a lekisa omo lioku tatiwa lekambo liesunga?

⁸ Manji Alberto wa lundiliwa okuti wa nyana olombongo viovekongelo. Omo liaco, eye wopiwa ovikele a kuatele kuenda eci vamanji valua vekongelo va ci yeva, ka va lekisile vali esumbilo kokuaye. Eye wa popia hati: “Nda yeva onyeño yalua, esumuo kuenda nda temele calua.” Eye wa sumuile calua toke petosi lioku hongua konepa yespiritu kuenje wa liwekapo oku endaenda kolohongele kuenda kupange woku kunda vokuenda kuanyamo atãlo. Ulandu owu, u lekisa ovina vi pondola oku li pita nda ka tua kuatele utate kovituwa tu lekisa eci tu tatiwa lekambo liesunga.

SETUKULA OVITUWA YESU A LEKISA ECI A LIYAKA LEKAMBO LIESUNGA

9. Yesu wa tatiwa ndati lekambo liesunga? (Talavo ociluvialuvia.)

⁹ Yesu wa tu sila ongangu yiwa yovituwa tu lekisa eci tu liyaka lekambo liesunga. Omanu valua oku kongelamo vakuepata liaye, vo tata  lekambo liesunga. Vakuepata liaye va popia okuti eye wa linga eyui, asongui vatavo va enda oku popia okuti unene waye u tunda kolondele, asualali vo ko Roma vo sepula, vo kangisa kuenda vo ponda. (Marko 3:22; 14:55; 15:16-20, 35-37) Pole, Yesu wa pandikisa kekambo liaco liosi liesunga kuenda ka fetuluinyile. Nye tu pondola oku lilongisa kulandu waco?

10. Ovituwa vipi Yesu a lekisa eci a tatiwa lekambo liesunga? (1 Petulu 2:21-23)

¹⁰ Tanga 1 Petulu 2:21-23. a Yesu wa tu sila ongangu yiwa yocituwa tu sukila oku lekisa eci tu tatiwa lekambo liesunga. Eye wa kũlĩhĩle otembo yoku ũha kuenda yoku vangula. (Mat. 26:62-64) Olonjanja vimue eci omanu va enda oku vangula uhembi watiamẽla kokuaye, eye ka tambuluile cimue. (Mat. 11:19) Eci a enda oku vangula, ka andaile oku popia lãvi catiamẽla ku vana va kala oku u lambalala. Yesu wa lekisa ocituwa coku likandangiya momo, ‘wa kolelele ku Una o sombisa lesunga.’ Yesu wa kũlĩhĩle okuti onjila ndomo Yehova a tenda ovina, oyo ya velapo. Eye wa kolelele okuti Yehova wa laikele oku malako ekambo liesunga votembo ya sokiyiwa.

11. Volonepa vipi tu pondola oku likandangiya poku vangula? (Talavo ociluvialuvia.)

¹¹ Tu pondola oku setukula Yesu poku kuata utate lovina tu vangula eci tu tatiwa lekambo liesunga. Olonjanja vimue ka tu sukila oku popia ale oku linga cimue, momo ovina va tu lingila vitito. Ale pamue, tu nõlapo oku ũha oco ka tu ka vangule ocina cimue ci tu kokela ovitangi. (Uku. 3:7; Tia. 1:19, 20) Pamue tu sukila oku vangula oco tu teyuile omunu  umue o kasi oku tatiwa lekambo liesunga ale ceci tu sukila oku teyuila ocili. (Ovil. 6:1, 2) Kolonepa viaco, tu sukila oku likolisilako oku tulumũha loku vangula lesumbilo.—1 Pet. 3:15. b

12. Tu lekisa ndati okuti tua kolela Yehova, “Una o sombisa lesunga?”

¹² Tu pondolavo oku setukula Yesu poku kolela “ku Una o sombisa lesunga.” Eci vakuetu va tu lundila ale va tu tata lekambo liesunga, tua kolela okuti Yehova wa kũlĩha ocili cosi. Ekolelo liaco, li tu kuatisa oku pandikisa ndaño ceci tu tatiwa lekambo liesunga momo tua kũlĩha okuti Yehova o ka tetulula ocitangi caco. Eci tu kolela ku Yehova loku ecelela okuti eye o tetulula ocitangi caco, tu yuvula oku kuata onyeño kuenda oku suvuka vakuetu. Momo ovituwa viaco, vi pondola oku tu vetiya oku linga ovina ka via sungulukile, oku nyõla esanju lietu kuenda ukamba tu kuete la Yehova.—Osa. 37:8.

13. Nye ci pondola oku tu kuatisa oku pandikisa eci tu tatiwa lekambo liesunga?

¹³ Ocili okuti, etu ka tu pondola oku kuama ongangu ya Yesu lonjila yimue ya lipua. Olonjanja vimue tu pondola oku linga ale oku popia cimue okuti noke tu livela. (Tia. 3:2) Akambo amue esunga, a pondola oku tu kokela evalo kuenda esumuo vokuenda kuomuenyo wetu wosi. Nda oco ci lipita love, kolela okuti Yehova wa kũlĩha ovina o kasi oku liyaka lavio. Kuenda Yesu wa kũlĩha ndomo o liyevite momo, eye wa liyakavo lekambo liesunga. (Va Hev. 4:15, 16) Yehova ka tu ĩhile lika ongangu yiwa pocakati ca Yesu, pole, wa tu ĩhavo alungulo awa a tu kuatisa eci tu tatiwa lekambo liesunga. Tu konomuisi ovinimbu vivali vi sangiwa vukanda ku Va Roma okuti vi pondola oku tu kuatisa.

“EFETULUINYO LI KALE KONYEÑO YA SUKU”

14. Olondaka viokuti “efetuluinyo li kale konyeño ya Suku,” vi lomboloka nye? (Va Roma 12:19)

¹⁴ Tanga Va Roma 12:19. Eci upostolo Paulu a sonehela Akristão okuti, “efetuluinyo li kale konyeño ya Suku,” nye a yonguile oku popia? Ocinimbu caco ci tiamisiwila koku sia onyeño peka lia Yehova. Etu tu sia onyeño peka lia Yehova, eci tu ecelela okuti Yehova o linga esunga votembo a sokiya kuenda lonjila eye a nõla. Manji umue o tukuiwa John okuti wa tatiwa lekambo liesunga, wa popia hati: “Nda sukilile oku likandangiya konyeño oco si ka tetulule ovina lonjila yange muẽle, pole, ka ca lelukile. Olondaka vi sangiwa vukanda ku Va Roma 12:19, via ndi kuatisa calua oku lekisa epandi loku kolela ku Yehova.”

15. Momo lie ci kuetele esilivilo oku kevelela okuti Yehova o tetulula ocitangi?

¹⁵ Etu tu kuatisiwa calua eci tu kevelela okuti Yehova o tetulula ocitangi cimue. Eci tu ci linga, tu yuvula esumuo kuenda esakalalo lioku seteka oku tetulula etu muẽle ovitangi. Kuenje Yehova o tu kuatisa. Eye o tu sapuila hati, ‘Kevelela kokuange kuenda ame ndi ka malako ekambo liesunga.’ Nda tua tava kohuminyo ya Yehova yokuti “ame ndi ka fetuluinya,” ka tu ka amamako lonyeño pole, tu ka kolela okuti eye o ka linga eci ca sunguluka. Eci oco ca kuatisa manji John wa tukuiwa kocinimbu ca pita. Eye wa popia hati: “Nda nda ecelelela okuti Yehova o tetulula ocitangi caco, eye o ka ci tetulula lonjila ya velapo okuti, nda ca kale ame nda sia ci tẽlele.”

“ECI CĨVI AMAMAKO OKU CI YULA LECI CIWA”

16-17. . Olohutililo vi tu kuatisa ndati oco ‘eci cĩvi tu amameko oku ci yula leci ciwa?’ (Va Roma 12:21)

¹⁶ Tanga Va Roma 12:21. Paulu wa sapuila Akristão hati: “Eci cĩvi amamako oku ci yula leci ciwa.” Yesu Vohundo a lingila Komunda  wa popia hati: “Amamiko oku sola ovanyãli vene kuenda likutililiko vana vo lambalali.” (Mat. 5:44) Eci oco eye a linga. Tua siata oku sokolola ohali Yesu a tala eci asualali vo ko Roma vo valela kuti. Ka tu pondola oku sokolola evalo Yesu a yeva kuenda ohali a tala.

¹⁷ Yesu wamamako oku sola Yehova kuenda oku u kolela ndaño ceci a tala ohali yalua. Eye ka pingile oco asualali vaco va kangisiwe, pole, wa likutilila hati: “A Tate, va ecela, momo ka va kũlĩhĩle eci va kasi oku linga.” (Luka 23:34) Eci tu likutilila ku Yehova oco a kuatise vana va tu tata lekambo liesunga, ci ka tu kuatisa oku tulumũha kuenda oku yuvula onyeño. Ci ka tu kuatisavo oku pongolola ovisimĩlo vietu viatiamẽla kokuavo.

18. Ohutililo ya kuatisa ndati manji Alberto la manji John eci va tatiwa lekambo liesunga?

¹⁸ Ohutililo ya kuatisa vamanji vavali va tukuiwa kocipama cilo eci va tatiwa lekambo liesunga. Manji Alberto wa popia hati: “Volohutililo viange, nda enda oku tukula vamanji va ndi tata lãvi. Olonjanja vialua nda pinga ku Yehova oco a ndi kuatise oku yuvula oku kuata onyeño omo liovina via li pita lame.” Ci sanjuisa calua ceci okuti, manji Alberto weya vali oku vumba Yehova lekolelo. Manji John wa popia hati: “Olonjanja vialua nda enda oku tukula manji wa ndi sumuisa volohutililo viange oco Yehova a ndi kuatise oku u ecela. Yehova wa ndi kuatisa oku yuvula oku kuatela onyeño manji yaco loku liwekapo oku u sombisa. Olohutililo viaco, via ndi kuatisa oku kuata ombembua yovutima.”

19. Nye tu sukila oku linga toke kesulilo lioluali lulo? (1 Petulu 3:8, 9)

¹⁹ Osimbu esulilo lioluali lulo ka lueyile tu kamamako oku liyaka lekambo liesunga. Pole, ndaño lovitangi viaco, tu sukila oku amamako oku pinga ekuatiso ku Yehova. Tu pondolavo oku setukula ovituwa Yesu a lekisa eci a tatiwa lekambo liesunga kuenda oku amamako oku kapako olonumbi Viembimbiliya. Nda tua ci linga, tu pondola oku kolela okuti Yehova o ka tu sumũlũisa.—Tanga 1 Petulu 3:8, 9.