Skip to content

Skip to table of contents

Ociluvialuvia ci lekisa embumbua kuenda osapi yohongele yofeka kilu liayo

1922—Papita Ale Ocita Canyamo

1922—Papita Ale Ocita Canyamo

“SUKU, . . . o tu ĩha eyulo pocakati ca . . . Yesu Kristu!” (1 Va Kor. 15:57) Olondaka evi, via nõliwile oco vi kaile ocisonehua cunyamo 1922, ovio via ivaluisa Vakuakulilongisa Embimbiliya oku limbuka okuti, omo liekolelo liavo va laikele oku kuata onima. Vokuenda kunyamo waco, Yehova wa sumũlũisa akundi ava vakuambili. Yehova wa va sumũlũisa eci ovo va fetika oku panga alivulu, loku a sandeka kuenda oku talavaya lovingungu viasapulo, oco va sandeke ocili Cusoma. Noke, kunyamo waco kua molẽha vali uvangi wokuti, Yehova wa kala oku sumũlũisa afendeli vaye. Kuenje, Vakuakulilongisa Embimbiliya va tẽla oku lionguilila kumosi kohongele yofeka ya lingiwa ko Cedar Point, Ohio, ko Estadus Unidus. Ohongele yaco yofeka ya siata oku kuatisa calua kupange u lingiwa vocisoko ca Yehova toke cilo.

“OCISIMĨLO CIMUE CI KOMÕHISA”

Osimbu etendelo liakundi lia kala oku livokiya, kua kala esukila lialua lialivulu. Vamanji ko Betele yo Brooklyn va pangaile olorevista, pole, oco ku pangiwe olokapa via kõla, va sukilile oku ka fetela kolomakina vikuavo. Pole, vokuenda kuolosãi vialua olomakina vioku fetela ka via tẽlele vali oku panga alivulu alua, oco va talavaye la-o kupange woku kunda. Kuenje manji Rutherford wa pulisa ku manji Robert Martin usongui wolomakina viaco, nda ovo va ponduile oku panga alivulu avo muẽle.

Onjo yoku panga alivulu Vokololo yo Concord ko Brooklyn Nova Yorke

Manji Robert Martin ivaluka okuti “ca kala ocisimĩlo cimue ci komõhisa momo ca lombolokele oku kuata onjo yimue yoku panga alivulu.” Vamanji va fetela ocitumãlo cimue ci tukuiwa Concord Vokololo 18 ko Brooklyn kuenje va sanga ovikuata vi sukiliwa.

Havosiko va sanjukilile esokiyo liaco lio kaliye. Mitavaso yonjo yimue ya kala oku panga alivulu etu, wa nyula onjo yokaliye yoku panga alivulu. Eye hati: “Ene vukuete omakina yiwa yoku panga alivulu, pole, lomue pokati kene o tẽla oku talavaya layo.” Vokuenda kuolosãi epandu ovikete viosi vu ka vi nyõla.”

Manji Martin wa lombolola hati, eci ca molẽhele ndu okuti ocili pole, tua kũlĩhĩle okuti Yehova wa laikele oku tu kuatisa, eci oco eye a linga. Manji Martin wa vangula ocili. Momo kefetilo tua kala ale oku panga 2.000 kalivulu veteke.

Vamanji va kasi ponele yolomakina viavo vioku panga alivulu

OKU KUNDILA OMANU VALUA LEKUATISO LIOVINGUNGU VIASAPULO

Afendeli va Yehova ka va sulilile lika koku panga alivulu, va fetikavo oku kuama onjila yokaliye yoku sandeka olondaka viwa lekuatiso liovingungu viasapulo. Kuenje, keteke 26 yosãi ya Kayovo yunyamo 1922 vo Calumingu kekumbi, manji Rutherford oyo ya kala onjanja yaye yatete a vanguila vovingungu viasapulo. Eye wa linga ohundo vovingungu viasapulo losapi hati, “Milhões que Agora Vivem Jamais Morrerão,” kocitumãlo co KOG ko Los Angeles, kolupale luo Kalifornia, ko Estadus Unidus.

Ci panda 25.000 komanu va yeva ocipama caco. Valua pokati kavo va tuma ovikanda violopandu omo liesokiyo liaco. Umue pokati kovikanda viaco wa kala wa Willard Ashford wo ko Santa Ana, ko Kalifornia. Eye wa pandula manji Rutherford omo lioku linga ohundo lonjila yimue “yi sanjuisa haiyo yi vetiya.” Wamisako hati: “Konjo yange kua kala olombei vitatu ka via ponduile oku tunda konjo. Kuenje nda ka tua tẽlele ndomo tuiya oco tu ku yevelele, ndaño wa yi lingilile ocipepi.”

Kolosemana via kuamamo kua yevalisiwa vali olohundo vikuavo. O Torre de Vigia ya sokiya okuti toke kesulilo liunyamo, “cipanda 300.000 komanu va laikele oku yeva esapulo liusoma pocakati co Radio.”

Omo lionima yeyililako, Vakuakulilongisa Embimbiliya, va nõlapo oku tunga ovingungu viavo viasapulo, kocitumãlo cimue ko Staten Island ocipepi lo Betele yo Brooklyn. Kanyamo a kuamamo, Vakuakulilongisa Embimbiliya va talavaya lovingungu viasapulo okuti, o WBBR, oco va sandeke esapulo Liusoma komanu va sangiwa kovitumãlo vialua.

O “ADV”

Utala Wondavululi 15, Yevambi yunyamo 1922, wa ecele esapulo liokuti ohongele yimue yofeka ya laikele oku lingiwa ko Cedar Point Ohio, oku upisa keteke 5 toke 13 Yenyenye Linene yunyamo 1922. Vakuakulilongisa Embimbiliya va kuata esanju lialua eci va pitĩla ko Cedar Point.

Kohundo yatete yohongele yofeka, manji Rutherford wa sapuila kolonjeveleli hati: “Mopia lekolelo siti, Ñala o ka . . . sumũlũisa ohongele yilo kuenda yi ka eca uvangi lonjila yimue yi komõhisa kolonepa viosi violuali.” Vosi va linga olohundo keteke liaco, va vetiya vamanji oku litumbika kupange woku kunda.

Owiñi walua wa enda oku kala kohongele yofeka, kocitumãlo co Cedar Point, Ohio, kunyamo 1922

Kuenje Votãlo keteke 8 Yenyenye Linene, cisoka 8.000 komanu va kala oku lavoka ohundo ya Manji Rutherford. Ovo va lavokaile okuti eye o ka lombolola elomboloko liondaka “ADV,” ya sangiwile vokokanda kelaleko. Eci va tumãla, vamue pokati kavo va mola olona yimue yinene kembumbua. Manji Arthur Claus wa tunda ko Tulsa, Oklahoma, ko Estadus Unidus, wa tumãlele pocitumãlo cina okuti wa poduile oku yevelela ciwa olohundo, momo kotembo yaco ka kua kaile anguena, ale atufulande oku yevalisa ciwa ovileñi.

“Tua yevelela lutate olondaka viosi via kala oku popiwa”

Oco ka ku ka kaile cimue ci tateka omanu oku yevelela ciwa, usongui wohongele wa eca esapulo liokuti lomue wa ponduile oku iñila vali vokuenda kuohundo ya Manji Rutherford. Kelivala lia 9:30, Manji Rutherford wa tukula olondaka via Yesu vi sangiwa ku Mateo 4:17, vi popia hati: “Usoma wo kovailu u kasi oku pitĩla.” (Versão Rei Jaime) Poku lombolola ndomo omanu va laikele oku yevelela catiamẽla kusoma waco, eye hati: “Yesu wa popia okuti, ketukuluko liaye, eye wa ponduile oku songuila upange woku kongela omanu vaye, muna a laikele oku ongolola omanu vakuacili haivo vakuekolelo.”

Manji Arthur Claus una okuti kohongele yofeka wa tumãlele kovaso, poku ivaluka ohongele yaco wa popita hati: “Tua yevelela lutate olondaka viosi via kala oku popiwa.” Noke, vocipikipiki wa fetika oku yeva evalo limue kuenje ca sukila oku tunda. Pole Manji Arthur ka yonguile oku tunda, momo wa kũlĩhĩle okuti ka ponduile oku iñila vali vokuenda kuohundo ya manji Rutherford.

Noke yakukutu amue wa fetika oku liyeva ciwa. Eye wamisako hati, eci a tiuka osimbu a kala oku iñila, wa yeva ava va kala oku pandula lesanju. Kuenje eci co kokela esanju lialua! Eye wa sokolola okuti, oco a yevelele onepa yimue yohundo yaco ya posoka, wa sukilile oku lamana toke kolusoka. Manji Claus omo okuti kotembo yaco wa kuata handi 23 kanyamo, wa sanga onjila yoku londa kolusoka. Omo okuti olonjanela via kala upulule, eci a kala ocipepi lavio “wa tẽla oku yevelela ciwa ohundo.”

Manji Arthur ka londele lika waye. Vamue pokati kakamba vaye, va londavo. Umue pokati kavo o tukuiwa Frank Johnson weya lolupesi, loku u pulisa ndoco: “Ove o kuete hẽ okanivete?”

Manji Arthur hati: “Oco ñuete.”

Frank wa tambulula hati: “Ove wa linga etambululo liolohutililo vietu. Olete hẽ olona oyo yinene? Ondimbukiso yimue yupange wa lingiwa. Yevelela lutate Konganji. a Eci eye a popia hati: ‘eca esapulo, eca esapulo,’ teta ikolo evi vikuãla.”

Manji Arthur wa kuata okanivete kuenje eye lakamba vaye, va kevelela toke Manji Rutherford a popia olondaka via laikele oku kala ondimbukiso. Kuenje Manji Rutherford, wa pitĩla petosi lia velapo liohundo yaye. Omo liesanju lialua kuenda ombili citava okuti wa kaluka lolukandi hati: “Kali olombangi viocili via Ñala haivio via koleliwa. Likolisiko oku yaka toke eci etavo liesanda li kunduiwa elisi. Kundi esapulo Kovitumãlo viosi. Oluali lu sukila oku kũlĩha okuti Yehova eye Suku kuenda Yesu Kristu Osoma yolosoma haiye Ñala yo lo ñala. Tunde kosimbu yilo oyo otembo ya velapo. Ocili, Soma o kasi oku viala. Vu kuete ocikele coku sapuila vosi catiamẽla kokuaye. Omo liaco, sapuli, sapuli, sapuli Soma kuenda Usoma waye!”

Manji Arthur wa lombolola okuti eye kumue lavakuavo va teta ovikolo kuenda opapelo mua sonehiwile osapi kuenda poku yi ketika ca lingiwa lulelu. Ndomo ci likuata lolondaka “ADV,” opapelo yosapi ya popele hati: “Sapuli Soma kuenda Usoma waye.”

“UPANGE UMUE U KUETE ESILIVILO”

Ohongele yofeka ya lingiwa ko Cedar Point, ya kuatisa vamanji oku tiamisila utima kupange wa velapo woku kunda Usoma kuenje vana okuti vakuambili va kuata esanju lialua koku panga onepa kupange waco. Okoportor yimue okuti, (cilo akundi votembo yosi) woko Oklahoma, ko Estadus Unidus wa soneha hati, “Tua kala oku kunda vocikanjo cimue okuti omanu vaco upange wavo oku yoka akala kuenda olohukũi calua.” Eye wa popiavo hati, eci omanu va yevale esapulo li sangiwa vo revista A Idade de Ouro, “va enda oku lila.” Kuenje wa malusula lolondaka viokuti: “Ca kala esumũlũho linene oku va lembeleka.”

Vakuakulilongisa Embimbiliya va limbuka onjanga yi kuete olondaka via Yesu vi sangiwa ku Luka 10:2 viokuti: “Oku ungula kualua, pole, olonalavayi vitito.” Omo liaco, eci unyamo waco wa pua, ovo va nõlelepo oku vokiya ombili yavo koku sandeka esapulo Liusoma okuti, kosimbu ci sule.

a Manji Rutherford olonjanja vimue va enda oku u tukula hati “Onganji,” momo vapuluvi amue wa enda oku linga upange Wonganji ko Missouri, ko Estadus Unidus.