1. Koloneke vilo, ovituwa vipi omanu valua va siata oku lekisa viatiamẽla kolondunge vi sangiwa Vembimbiliya? (Olosapo 1:20, 21)

 KOLOFEKA vialua, ca siata calua oku mola vamanji va tãi volokololo muna mu pita omanu valua, kuenje loku memenako, va eca cimue coku tanga ku vana va pita. Ove hẽ wa pangele ale onepa konjila yaco yoku kunda? Nda wa pangele ale onepa konjila yaco, citava okuti wa sokolola kondaka yupopi wocindekaise yi sangiwa velivulu Liolosapo yokuti, olondunge, vi kalukila omanu volokololo oco va yevelele alungulo ayo. (Tanga Olosapo 1:20, 21.) Vembimbiliya kuenda valivulu etu, mu sangiwa “olondunge viocili” okuti, olondunge via Yehova. Olondunge viaco ovio omanu va sukila, oco va kuate omuenyo ko pui. Tu sanjuka eci omunu umue a tava oku tambula limue pokati kalivulu etu. Pole, havosiko va ci linga. Vamue ka va lekisa onjongole yoku lilongisa eci Embimbiliya li popia. Vakuavo va tu yola epembe. Ovo va sima okuti Embimbiliya omo okuti elivulu limue liosimbu, ka li kuete vali esilivilo. Handi vali, vakuavo va pisa alongiso Embimbiliya atiamẽla kovituwa, loku sima okuti, vana va kuama alongiso aco, va ci kapako ño enene. Yehova locisola calua, o kasi oku amamako oku eca olondunge viaye komanu vosi. Volonjila vipi?

2. Koloneke vilo, pi tu sanga olondunge viocili, pole, nye omanu valua va nõlapo oku linga?

² Onjila yimue Yehova a ecelela okuti olondunge viocili vi yeviwa, pocakati Condaka yaye Embimbiliya. Omanu valua, va pondola oku kuata Embimbiliya. Nye ci popiwa catiamẽla kalivulu etu ana a kunamẽla Vembimbiliya? Omo liekuatiso lia Yehova, alivulu aco a sandekiwa kueci ci pitahãla 1.000 kalimi. Kuenje vana va yevelela, ale va tanga loku kapako ovina va lilongisa,  va ka sumũlũisiwa. Pole, omanu valua va siata oku nõlapo oku likala oku yevelela ondaka yolondunge viocili. Eci ovo va sukila oku nõla onjila yimue, va nõlapo oku likolela ovo muẽle, ale oku yevelela omanu vakuavo. Citava okuti ovo va tu sepula omo okuti, tua nõlapo oku kuama olonumbi Viembimbiliya. Ocipama cilo, ci ka lombolola esunga lieci omanu va lekisila ocituwa caco. Tete, tu konomuisa ndomo tu kuata olondunge vi tunda ku Yehova.

3. Nye tu sukila oku linga oco tu kuate olondunge viocili?

³ Ondaka olondunge yi pondola oku tiamisiwila kuloño woku talavaya ciwa leci tua kũlĩha, oco tu nõle onjila yiwa. Handi vali, volondunge viocili mua kongelavo ovina vikuavo. Embimbiliya hati: “Oku sumbila Yehova oco efetikilo liolondunge, kuenda oku kũlĩha Una o Kola Koku Kola, oco elomboloko.” (Olosap. 9:10) Nda tu yongola oku nõla onjila yimue yi kuete esilivilo, tu sukila oku songuiwa lolondunge via Yehova ci lekisa okuti, tua “kũlĩha Una o Kola Koku Kola”. Tu pondola oku ci linga poku lilongisa Embimbiliya kuenda alivulu etu. Poku ci linga, tu kasi oku lekisa olondunge viocili.—Olosap. 2:5-7.

4. Momo lie tu popela okuti Yehova eye lika o pondola oku tu ĩha olondunge viocili?

⁴ Yehova eye lika o pondola oku tu ĩha olondunge viocili. (Va Rom. 16:27) Momo lie tu popela okuti, eye Ono yolondunge? Tete, Yehova eye Ululiki, ukũlĩhĩso waye ka u kuete ongave kuenda o kuete elomboloko liovina viosi a lulika. (Osa. 104:24) Vali, ovilinga viaye viosi vi situlula okuti, eye ukualondunge. (Va Rom. 11:33) Tatu, alungulo olondunge via Yehova olonjanja viosi a kuatisa vana va a kapako. (Olosap. 2:10-12) Nda tu yongola oku kuata olondunge viocili, tu sukila oku tava kalongiso atete ocili, loku ecelela okuti a tu songuila poku nõla onjila yimue kuenda kovilinga vietu.

5. Onima yipi yi tunda koku likala oku limbuka Yehova okuti eye Ono yolondunge viocili?

⁵ Omanu valua tu sanga kupange woku kunda, va tava okuti ovina via tu ñuala vi sangiwa voluali, via posoka calua, pole, ovo ka va tava okuti kuli Ululiki kuenje kokuavo ovina viaco via tukuluka ño. Vakuavo tu sanga va popia okuti va tava ku Suku, pole, va tenda olonumbi Viembimbiliya okuti ka vi kuete vali esilivilo kuenje va nõlapo oku kuama olonumbi viavo muẽle. Nye ca siata oku yililako? Anga hẽ oluali ocitumãlo ca velapo ci vetiya omanu oku kolela kolondunge viavo muẽle okuti ku Suku sio? Va siata hẽ oku sanga esanju liocili, ale elavoko lia kolapo lio kovaso yoloneke? Ovina tua siata oku mola vi tu vetiya oku kolela kocili cokuti: “Ka kuli olondunge, ale elomboloko, pamue elungulo vi tamalãla la Yehova.” (Olosap. 21:30) Eci ci tu vetiya oku amamako oku pinga ku Yehova olondunge viocili! Ci sumuisa ceci okuti omanu valua ka va siatele oku ci linga. Momo lie?

6. Ndomo ca lekisiwa Kolosapo 1:22-25, velie ka va yongola oku yevelela olondunge viocili via Yehova?

⁶ Omanu valua, ka va yongola oku yevelela eci olondunge viocili, “vi kalukila vokololo.” Ndomo ci lekisiwa Vembimbiliya, kuli ovimunga vitatu viomanu va likala olondunge okuti: Vana va ‘kamba olondunge,’ “vakuakupembula” kuenda “aveke.” (Tanga Olosapo 1:22-25.) Cilo, tu konomuisa lutate esunga lieci omanu vaco va siatela oku likala olondunge via Suku kuenda ndomo tu yuvulavo oku setukula ovituwa viavo.

7. Momo lie vamue va nõlelapo oku kala omanu va ‘kamba olondunge’?

 ⁷ Omanu va ‘kamba olondunge’ vana okuti, va tava ño kovina viosi, ca leluka oku va kemba, ale oku va yapuisa. (Olosap. 14:15) Olonjanja vialua tu sanga omanu vaco kupange wetu woku kunda. Ndeci, sokolola kolohuluwa viomanu va siata oku kembiwa lasongui vatavo kuenda vopulitika. Vamue va sumua calua eci va limbuka okuti, va kembiwa lasongui vaco. Pole, vana va tukuiwa Kolosapo 1:22 va nõlapo oku kala omanu va kamba olondunge, momo va sole onjila yaco. (Yer. 5:31) Ovo va nõlapo oku linga eci va seya kuenda ka va yongola oku linga eci Embimbiliya li popia, ale oku pokola kolonumbi vialio. Valua va siata oku liyeva ndukãi umue wo volupale luo Kebeke, ko Kanada wa sapuila Kombangi yimue ya Yehova yo nyula poku popia hati: “Nda asongui vetu vetavo va kasi oku tu kemba, eko liaco liavo, halietuko!” Ocili okuti, etu ka tu yongola oku setukula vana va ecelela oku kembiwa ocipango.—Olosap. 1:32; 27:12.

8. Nye ci tu kuatisa oku kala omanu va kuete olondunge?

⁸ Kuli esunga liwa lieci Embimbiliya li tu vetiyila oku liwekapo oku kala omanu va kamba olondunge, pole, tu sukila ‘oku sokolola ndakulu.’ (1 Va Kor. 14:20) Tu pondola oku kuata olondunge poku kapako olonumbi Viembimbiliya komuenyo wetu. Nda tua ci linga, tu ka limbuka ndomo Embimbiliya li tu kuatisa oku yuvula ovitangi kuenda oku nõla olonjila via sunguluka. Ciwa oku kũlĩhĩsa lutate olonjila tua siata oku nõla. Nda wa siata oku lilongisa Embimbiliya, loku enda enda kolohongele, pole, kua tumbikile omuenyo wove ku Yehova loku papatisiwa, o sukila oku lipula esunga lieci kua ci lingilile handi. Nda wa papatisiwa ale, o kasi hẽ oku likolisilako oku kunda kuenda oku longisa olondaka viwa? O kasi hẽ oku kapako ovina o lilongisa Vembimbiliya? O tata hẽ vakuene lonjila ndeyi Yesu a yongola? Nda tu sukila oku linga apongoloko, tu sokololi lutate kolonumbi via Yehova viokuti, eye o lingisa “omunu wa kamba olondunge oku kuata olondunge.”—Osa. 19:7.

9. “Vakuakupembula” va lekisa ndati okuti va likala olondunge?

⁹ Ocimunga cavali okuti comanu va likala olondunge via Suku, ca “vakuakupembula.” Olonjanja vimue tua siata oku sanga omanu vaco kupange woku kunda. Ovo va sole oku sepula vakuavo. (Osa. 123:4) Embimbiliya li lungula okuti, koloneke via sulako kua laikele oku kala valua vakuakupembula. (2 Pet. 3:3, 4) Ndeci ca pita la vandatembo valume va Lote, omanu vamue koloneke vilo, ka va kapeleko alungulo a Suku. (Efet. 19:14) Omanu valua va yola epembe vana va pokola kolonumbi Viembimbiliya. Vakuakupembula va vetiyiwa ‘loloñeyi viavo vĩvi oco va linge ovina vi tomba Suku.’ (Yuda 7, 17, 18) Embimbiliya li situlula lonjila ya suapo okuti, vakuakupembula va kuete elitokeko lolonanguluke kuenda la vana va likala Yehova!

10. Ndomo ca tangiwa Kolosamo 1:1, tu yuvula ndati oku kuama onjila ya vakuakupembula?

¹⁰ Tu li lava ndati oco ka tu ka kuame onjila ya vakuakupembula? Onjila yimue yoku ci linga, oku yuvula oku kala lomanu vana va lekisa ocituwa coku pisa ovina viosi. (Tanga Olosamo 1:1.) Eci ci lomboloka okuti, tu sukila oku yuvula oku yevelela, ale oku tanga ovina viosi vi tunda kolonaguluke. Tu sukila oku limbuka okuti, nda ka tua kuatele utate, ci leluka oku fetika oku kuata ocituwa coku pisa kuenje tu fetika oku kuata atatahãi atiamẽla ku Yehova kuenda kolonumbi tu tambula pocakati cocisoko caye. Oco tu yuvule oku kuama onjila yaco, tu sukila oku lipula ndoco: ‘Anga hẽ olonjanja viosi ndi kuete cimue coku pisa, eci tu tambula olonumbi, ale alomboluilo  okaliye? Nda tiamisila lika utima koku sanda akulueya a vamanji va kuete ocikele coku songola? Nda tu siapo ocituwa caco lonjanga yalua, tu ka sanjuisa Yehova.—Olosap. 3:34, 35.

11. “Aveke” va tenda ndati olonumbi via Yehova?

¹¹ Ocimunga catatu comanu va likala olondunge, ‘caveke.’ Ovo aveke, omo okuti va likala oku ambata omuenyo u likuata lolonumbi via Suku. Ovo va nõlapo oku linga eci ca sunguluka kovaso avo muẽle. (Olosap. 12:15) Omanu vaco va likala Yehova, Ono yolondunge. (Osa. 53:1) Eci tu va sanga kupange woku kunda, ovo olonjanja vialua va tu pisa omo okuti tua sumbila olonumbi Viembimbiliya. Pole, ovo ka va pondola oku tu ĩha omuenyo wa velapo. Embimbiliya li popia hati: “Olondunge viocili via tĩla keveke oku vi sanga; eye ka kuete lacimue coku vangula pombundi yolupale.” (Olosap. 24:7) Eveke ka li kuete ondaka layimue yiwa yolondunge. Eli olio esunga lieci Yehova a tu lunguila oku “kala ocipãla lomunu eveke”!—Olosap. 14:7.

12. Nye ci ka tu kuatisa oku yuvula oku kuama onjila yaveke?

¹² Etu ka tu sokisiwa la vana va suvuka alungulo a Suku, pole, tu lilongisa oku sola ndomo Suku a tenda ovina, oku kongelamo ovihandeleko viaye viosi. Tu pondola oku pamisa ocisola caco poku sokisa onima yi tunda koku lekisa epokolo kuenda yoku lekisa esino. Sokolola kovitangi omanu va siata oku likokela omo lioku lekisa uveke woku likala alungulo olondunge a Yehova. Omo liaco, limbuka ndomo omuenyo wove u pondola oku velapo omo liepokolo liove ku Suku.—Osa. 32:8, 10.

13. Anga hẽ Yehova o tu kisika oku pokola kalungulo aye olondunge?

¹³ Yehova eca olondunge viaye komanu vosi, pole, ka va kisika oku tava kokuavio. Handi vali, eye o lombolola eci ci pondola oku pita lomanu vana ka va yongola oku yevelela olondunge viaye. (Olosap. 1:29-32) Vana va nõlapo oku sinĩla Yehova, “va ka tala ohali omo lielinga liavo.” Vokuenda kuotembo, omo liekalo liomuenyo wavo, va ka liyaka lovitangi vialua, ohali, oku sulako Yehova o ka va kundula. Pole, vana va pokola kalungulo olondunge via Yehova, loku a kapako, va likuminyiwa okuti: “Una o ndi yevelela o ka tunga apa pa koka kuenda ka ka sakalaisua omo liusumba wefengi.”—Olosap. 1:33.

14-15. Nye tu lilongisa kolondaka vi sangiwa Kolosapo 4:23?

¹⁴ Nda tu kapako olondunge via Suku, otembo yosi tu ka kuatisiwa. Ndomo tu kasi oku lilongisa, Yehova ecelela okuti, tu sanga lonjila ya leluka alungulo aye olondunge. Kuenje Yehova pocakati celivulu Liolosapo, wa tu ĩha alungulo olondunge a tu kuatisa oku mioñolola ekalo liomuenyo wetu nda tua a kapako. Tu konomuisa ovina vikuãla viatiamẽla kalungulo aco olondunge.

¹⁵ Teyuila utima wove wocindekaise.  Embimbiliya li popia hati: “Kovina viosi o lava, lavapo vali utima wove, momo kokuawo ku tunda olono viomuenyo.” (Olosap. 4:23) Sokolola eci tu sukila oku linga oco tu teyuile utima wetu muẽle. Tu sukila oku litekula lovikulia vi nena uhayele, oku kuata esokiyo liwa lioku pindisa etimba kuenda oku yuvula ovituwa vi vĩhisa etimba. Cimuamue haico tu sukila oku linga, oco tu tekule utima wetu wocindekaise. Eteke leteke, tu sukila oku tekula utima waco Londaka ya Suku. Tu lipongiya kuenda tu enda kolohongele viekongelo, loku eca atambululo. Etu tu lekisa ombili poku enda enda kupange woku kunda. Tu yuvula oku kuata ovituwa vĩvi poku liyelisa kovina viosi vi nyõla ovisimĩlo vietu ndeci, ovitalukilo ka via sungulukile kuenda ukamba ũvi.

16. Momo lie elivulu Liolosapo 23:4, 5, li tu kuatisila koloneke vilo?

¹⁶ Sanjukila ovina o kuete. Embimbiliya li tu lungula hati: “Ku ka likavise oco o kuate ukuasi. . . . Eci ove o vanja kukuasi waco owo ka u kasipo, momo owo u kuata avava ndongonga kuenje u palãla kilu.” (Olosap. 23:4, 5) Ci leluka omanu oku pumba olombongo kuenda ovokuasi avo. Koloneke vilo, ci kaile olohuasi kuenda olohukũi, va sakalala calua loku sanda olombongo. Omo liesakalalo liaco, olonjanja vialua va siata oku linga ovina vi nyõla ekalo liavo, ukamba kuenda uhayele wavo. (Olosap. 28:20; 1 Tim. 6:9, 10) Pole, olondunge vi tu kuatisa oku yuvula oku sakalala calua loku sanda olombongo. Kuenje nda tua kuata ocituwa ca sunguluka, tu yuvula oku kala vakuacipululu kuenda tu sanjukila ovina tu kuete.—Uku. 7:12.

17. Tu pondola oku kuata ndati “elimi liukualondunge” ndomo ca tukuiwa Kolosapo 12:18?

¹⁷ Osimbu kua vanguile, sokolola. Nda ka tua kuatele utate, tu pondola oku koka ovitangi lolondaka vietu. Embimbiliya li popia hati: “Olondaka ka via sokoluiwile vi kasi ndoku toma kuosipata, pole, elimi liukualondunge li sakula.” (Olosap. 12:18) Nda tu yuvula oku lingila vakuetu olombonde, tu kuatisa koku amamako kuombembua. (Olosap. 20:19) Poku tanga Ondaka ya Suku loku yi sokolola, tu vetiyiwa oku yuvula oku popia olondaka vi sumuisa vakuetu, pole, tu va  pamisa. (Luka 6:45) Nda tu sokolola kueci Embimbiliya li popia, olondaka vietu vi kala ‘ndono yolondunge’ vi pamisa vakuetu.—Olosap. 18:4.

18. Oku kapako Olosapo 24:6, ci tu kuatisa ndati kupange woku kunda?

¹⁸ Kuama olonumbi viocisoko. Embimbiliya li tu ĩha elungulo li tu kuatisa liokuti: ‘Ove o ka linga uyaki wove lalungulo olondunge. Kuenda lolondunguli vialua kuli onima yiwa.’ (Olosap. 24:6 atosi.) Kũlĩhĩsa ndomo oku kapako ocisonehua eci ci tu kuatisa oku kuata onima yiwa kupange woku kunda kuenda woku longisa. Kupange woku kunda kuenda woku longisa, tu sukila oku kuama olonumbi tua siata oku tambula vocisoko okuti, vietu muẽle havioko. Kolohongele viekongelo, tua siata oku tambula olonumbi violondunge ku vamanji va loñoloha pocakati colohundo via kunamẽla Vembimbiliya kuenda covindekaise vi lekisiwa, vina vi tu pindisa. Handi vali, ocisoko ca Yehova ca siata oku eca ovimalẽho vialua ndeci, alivulu kuenda olovideo vi pondola oku kuatisa omanu oku kuata elomboloko Liembimbiliya. Ove hẽ o kasi oku talavaya ciwa lovimalẽho viaco oco o kuatise vakuene?

19. Tu liyeva ndati omo liolondunge Yehova a tu ĩha? (Olosapo 3:13-18)

¹⁹ Tanga Olosapo 3:13-18. Tu eca olopandu vialua omo lialungulo awa tu sanga Vondaka ya Suku! Nda ka tua kuatele alungulo a Suku, anga hẽ nda tu kuete esanju? Vocipama cilo, tua pitulula olonepa vimue vialungulo olondunge vi sangiwa velivulu Liolosapo. Ocili okuti, Vembimbiliya liosi mueyuka alungulo awa a Yehova. Omo liaco, tu sukila oku kapako alungulo aye, kolonepa viosi viomuenyo wetu. Ndaño okuti omanu valua voluali ka va kapeleko olondunge via Suku, etu tu sukila oku kolela okuti, “vana vamamako oku kuatelela [kolondunge], va sumũlũha.”