1-3. Ovina vipi pamue vi tu kokela oku lila?

ONJANJA yipi ya sulako wa lila? Pamue tu lila omo liesanju. Pole, olonjaja vimue tu lila omo liesumuo. Ndeci, pamue tu lila eci tu fisa umue tu sole. Manji umue Lorilei wo ko Estados Unidos wa soneha hati: “Olonjanja vimue ndi sumua omo liolofa viomõlange kuenje ndi kala ndu okuti ka kuli lacimue ci ndembeleka. Ame nda simĩle okuti si ka pandikisa kevalo liaco.” *

² Pamue tu lila omo liasunga akuavo. Manji Hiromi ukundi umue wotembo yosi ko Japau wa popia hati: “Pamue ndi sumua omo okuti omanu ndi kundila ka va lekisa onjongole kesapulo liatiamẽla Kembimbiliya. Olonjanja vimue lasuelela vovaso, ndi pinga ku Yehova oco a ñuatise oku sanga umue o lekisa onjongole kocili.”

³ Anga hẽ olonjanja vimue o liyevavo ndeci vamanji ava va tukuiwa ndeti? Ocili okuti vosi yetu. (1 Pet. 5:9) Etu tu yongola oku ‘vumba Yehova lesanju,’ pole, pamue tu u vumba loku lila omo lioku fisa, esumuo, ale ovitangi vi seteka ekolelo lietu kokuaye. (Osa. 6:6; 100:2) Nye tu sukila oku linga eci tu pita lovitangi viaco?

4. Nye tu konomuisa vocipama cilo?

⁴ Tu pondola oku lilongisila kulandu wa Yesu. Olonjanja vimue wa pitavo lasumuo alua okuti o vetiya “oku lila.” (Yoa. 11:35; Luka 19:41; 22:44; Va Hev. 5:7) Tu kũlĩhĩsi ovina viaco. Osimbu tu ci linga, tu limbuki eci tu lilongisilako. Tu ka  molavo eci tu sukila oku linga, poku liyaka lovitangi vi tu kokela oku lila.

5. Nye tu lilongisa kulandu u sangiwa ku Yoano 11:32-36, catiamẽla ku Yesu?

⁵ Vondombo, kunyamo 32 K.K., ekamba lia Yesu una a solele Lasaru, wa vela noke wa fa. (Yoa. 11:3, 14) Lasaru wa kuata vamanjaye vavali okuti, Maria la Marta kuenda Yesu wa solele calua epata liaco. Maria la Marta va sumuile calua omo lioku fisa huvavo va solele calua. Eci Lasaru afa, Yesu wa linga ungende toke ko Betania kuna kua kala Maria la Marta. Eci Marta a yeva okuti Yesu wa pitĩla, lonjanga yalua wa tunda oku ka lisanga laye. Sokolola esumuo eye a yeva eci a popia hati: “A Ñala, nda wa kaile kulo, mume wange nda ka file.” (Yoa. 11:21) Noke yotembo yimue eci Yesu a mola Maria kuenda omanu vakuavo oku lila, eye ‘wa fetikavo oku lila.’—Tanga Yoano 11:32-36.

6. Momo lie Yesu a lilila vepuluvi liaco?

⁶ Momo lie Yesu a lilila vepuluvi liaco? Elivulu Estudo Perspicaz li tambulula hati: “Okufa kuekamba liaye Lasaru kuenda oku lila kua vamukãi a Lasaru, kua kokela Yesu ‘esumuo lialua kuenje wa fetika oku lila.’” * Citava okuti Yesu wa kala oku sokolola catiamẽla kevalo ekamba liaye Lasaru a yeva vokuenda kuokuvela kuaye kuenda wa sokolola ndomo Lasaru a liyeva eci a limbuka okuti ndopo wa laikele oku fa. Yesu wa vetiyiwavo oku lila eci a sokolola ndomo Maria la Marta va sumuile calua omo liolofa via huvavo. Nda ove o kuete ekamba limue, ale epata limue liafa, citava okuti wa liyevelevo ndoco. Kũlĩhĩsa ovina vitatu o pondola oku lilongisila kulandu owu.

7. Nye tu lilongisa ku Yehova catiamẽla ku Yesu oku lila omo liolofa liekamba liaye?

⁷ Yehova wa kũlĩha ndomo ove o liyeva. Yesu “ocindekaise ca suapo” ca Isiaye. (Va  Hev. 1:3) Eci Yesu a lila, wa lekisa ndomo Yehova a siata oku liyeva nda tua fisa umue ngandietu tu sole. (Yoa. 14:9) Nda wa sumua omo lioku fisa umue o sole, kolela okuti Yehova ka lete ño esumuo liove, pole, eye o sumuavo. Eye o yongola oku ku lembeleka kesumuo liove.—Osa. 34:18; 147:3.

8. Momo lie tu kolelela okuti Yesu o kapindula vangandietu va fa?

⁸ Yesu o yongola oku pindula vangandietu va fa. Osimbu handi Yesu ka fetikile oku lila, wa sapuila Marta hati: “Mume wove o ka pinduka.” Marta wa kolelele ku Yesu. (Yoa. 11:23-27) Omo okuti Marta wa kala ufendeli wa Yehova, wa kũlĩhĩle okuti uprofeto Eliya kuenda Elisia va pinduile omanu kosimbu. (1 Olos. 17:17-24; 2 Olos. 4:32-37) Eye wa yevelevo apinduko Yesu a lingile. (Luka 7:11-15; 8:41, 42, 49-56) Ove o pondolavo oku kolela okuti o ka mola vali vangandiove va fa. Oku lila kua Yesu kualembeleka akamba vaye va fisa kuenda ca lekisa okuti eye o kuete onjongole yoku pindula omanu va fa!

9. Ndeci ca linga Yesu, o lembeleka ndati vana va fisa vangandiavo? Tukula ulandu umue.

⁹ O pondolavo oku lembeleka vana va fisa vangandiavo. Yesu ka lilile lika la Marta kuenda Maria, pole, wa va yevelelavo loku va lembeleka. Etu tu sukilavo oku ci linga la vana va fisa vangandiavo. Manji Dan ukulu umue wekongelo o kasi ko Australia, wa popia hati: “Noke lioku fisa ukãi wange, nda sukilile elembeleko. Va manji valua olohueli va likolisilako utanya luteke oku njevelela. Ovo va ngecelela okuti ndi lombolola esumuo liange kuenda va lekisa epandi lioku kala lame eci ndilila. Va ñuatisa kovina nda sukilile ndeci, oku sukula ekãlu, oku landa ovina nda sukilile kuenda oku ndi telekelako okulia eci sia ponduile oku linga ovina viaco. Olonjanja viosi va enda oku likutilila lame. Ovo va lekisa okuti akamba vocili kuenda vamanji ‘kotembo yohali.’”—Olosap. 17:17.

10. Lombolola ulandu wa tukuiwa ku Luka 19:36-40.

¹⁰ Eci ca kala 9 ya Nisana 33 K.K. Yesu wa linga ungende woku enda ko Yerusalãi. Eci a kala oku pitĩla ocipepi lolupale, owiñi wa liongolola kuenda omanu va yala ovowalo avo vonjila kovaso aye loku tava okuti eye Soma yavo. Lia kala epuluvi limue liesanju. (Tanga Luka 19:36-40.) Olondonge viaye ka via lavokaile eci ca laikele oku pita noke. “Eci [Yesu] a pitĩla ocipepi wa mola olupale kuenje wa u lilila.” Lasuẽlela vovaso, Yesu wa lombolola eci ca laikele oku pita lomanu ko Yerusalãi.—Luka 19:41-44.

11. Momo lie Yesu a lilila poku sokolola kolonungi vio ko Yerusalãi?

¹¹ Yesu wa yeva evalo vutima momo wa kũlĩhĩle okuti ndaño vo yolela lesanju, valua va Yudea va laikele oku likala esapulo Liosoma. Omo lielinga liaco, o Yerusalãi ya laikele oku nyõliwa kuenda u Yudea wosi wa pulukile kenyõleho liaco wa ponduile oku ambatiwa kumandekua. (Luka 21:20-24) Ci sumuisa calua omo okuti ndomo Yesu a ci popele omanu valua vo likala. Kocikanjo o kasi omanu va tambuluiya ndati kesapulo Liusoma? Nda okuti vatito va tava kesapulo o kunda, nye o pondola oku lilongisila koku lila kua Yesu? Kũlĩhĩsa vali ovina vitatu.

12. Nye tu lilongisa catiamẽla ku Yehova eci Yesu a lila omo lia vana a lisunguile lavo?

¹² Yehova wa kapako omanu. Yesu poku lila, ci tu ivaluisa ndomo Yehova a kapako omanu. Eye “ka yongola okuti umue o nyõliwa, puãi, o yongola okuti vosi va likekembela.” (2 Pet. 3:9) Kolonoke vilo, tu lekisa  okuti tu sole omanu, poku va kuatisa oku lilongisa catiamẽla kolondaka viwa Viusoma.—Mat. 22:39. *

13-14. Yesu wa lekisa ndati ohenda komanu kuenda tu lekisavo ndati ocituwa caco?

¹³ Yesu wa likolisilako calua kupange woku kunda. Eye wa lekisa okuti wa solele omanu poku amamako oku va longisa kapuluvi osi. (Luka 19:47, 48) Nye covetiya oku ci linga? Yesu wa va kuatelele ohenda. Olonjanja vimue, omanu va yonguile oku yevelela olondaka via Yesu okuti eye kuenda olondonge viaye “ka va tẽlele oku lia.” (Mar. 3:20) Handi vali, eci ulume umue a yonguile oku sapela la Yesu kuteke, Yesu wa limuisa epuluvi lioku yevelela ulume waco. (Yoa. 3:1, 2) Omanu valua va enda oku yevelela Yesu, ka va lingile olondonge viaye. Pole, vosi vana va enda oku u yevelela va tambula uvangi umue. Koloneke vilo, tu yongola oku eca ku vosi epuluvi lioku yeva olondaka viwa. (Ovil. 10:42) Oco ci tẽliwe, pamue tu sukila oku pongolola onjila yetu yoku kunda.

¹⁴ Linga apongoloko a sukiliwa. Nda okuti ka tu pongolola alivala oku kunda, citava okuti pamue ka tu sangi omanu vana va sesamẽla oku yeva olondaka viwa. Ukundi umue wotembo yosi o tukuiwa Matilda, wa popia hati: “Ame kumue lulume wange tu seteka oku kundila omanu valivala a litepa. Komẽle tu kundila vocikanjo mue yuka olovenda. Ekumbi pongunji, tu kala lokakãlu kalivulu vetapalo osimbu omanu va pita. Kekembi, tu sanga omanu valua kolonjo viavo.” Ka tu pondola lika oku kunda elivala lina etu tu yongola, pole, tu sukila oku linga epongoloko kelivala lietu lioku kunda okuti ci ecelela oku sanga omanu valua. Nda tua ci linga, tu koleli okuti Yehova o sanjuka.

15. Nye capita kuteke wa sulako womuenyo wa Yesu, ndomo ci sangiwa ku Luka 22:39-44?

¹⁵ Kuteke 14 ya Nisana 33 K.K., Yesu wa enda vocumbo co Gesemane. Kocitumãlo caco, wa likutilila ku Yehova. (Tanga Luka 22:39-44.) Vepuluvi liaco, Yesu “wa linga alombelo lapingilo . . . loku lila kualua kuenda asuẽlẽla.” (Va Hev. 5:7) Momo lie Yesu a likutililila kuteke wa sulako osimbu ka file? Eye wa likutilila oco amameko lekolelo ku Yehova kuenda oku linga ocipango Caye. Yehova wa yeva ohutililo yesakalalo Yomõlaye kuenje wa tuma ungelo umue oco o pamise.

16. Momo lie Yesu a sakalalele osimbu a kala oku likutilila vocumbo co Gesemane?

¹⁶ Yesu wa lila osimbu a kala oku likutilila vocumbo co Gesemane, momo wa sakalalele ndomo omanu va ponduile oku u tenda ndomunu umue ka sumbilile onduko ya Suku. Eye wa kũlĩhĩlevo ocikele a kuatele coku kemãlisa onduko ya Isiaye. Nda okuti o kasi oku liyakavo locitangi cimue ci seteka ekolelo liove ku Yehova, nye o lilongisa koku lila kua Yesu? Kũlĩhĩsa ovina vitatu.

17. Nye tu lilongisa catiamẽla ku Yehova poku tambulula ohutililo Yesu a linga lutima wosi?

¹⁷ Yehova o yevelela alombelo ove. Yehova wa yeva ohutililo Yesu a linga lutima wosi. Momo lie? Momo esakalalo lia velapo Yesu a kuatele yoku amamako lekolelo ku Isiaye kuenda oku kemanya onduko Yaye. Nda esakalalo lietu oku amamako lekolelo ku Yehova kuenda oku kemanya onduko yaye, eye o ka tambulula olohutililo vietu viekuatiso.—Osa. 145:18, 19.

18. Ndamupi Yesu a sokisiwa lekamba limue liwa?

¹⁸ Yesu wa kũlĩha ciwa ndomo o liyevite. Eci tu kasi lesakalalo, tu sanjuka oku kũlĩha okuti tu kuete ekamba limue lia kapako asakalalo etu, ca piãla enene vana va liyakavo lovitangi ndevi vietu. Ekamba liaco Yesu. Eye wa kũlĩha ekalo liesumuo kuenda esukila liekuatiso. Eye wa kapako ahonguo etu loku tu ĩha “ekuatiso.” (Va Hev. 4:15, 16) Ndeci Yesu a tava ekuatiso liungelo vocumbu co Gesemane, tu sukilavo oku tava ekuatiso lieciwa la Yehova, pocakati celivulu limue, ovideo yimue, vohundo, kepasu liukulu umue wekongelo kuenda liekamba limue liapama kespiritu.

19. O kuata ndati ongusu eci o liyaka locitangi cimue ci seteka ekolelo o kuatele Suku? Tukula ocindekaise cimue.

¹⁹ Yehova oku ĩha “ombembua ya Suku.” Yehova o tu pamisa ndati? Eci tu likutilila, etu  tu tambula “ombembua ya Suku yina ya piãla olondunge viosi.” (Va Fil. 4:6, 7) Ombembua Yehova a tu ĩha yi tulisa utima wetu kuenda ovisimĩlo. Eci oco ca pita la manji umue o tukuiwa Luz. Eye hati: “Ame nda enda oku liyeva ulika. Olonjanja vimue omo lioku liyeva ndoco, nda simaile okuti Yehova ka ndi sole. Pole, eci ndi kuata ovisimĩlo viaco, lonjanga yalua ndi sapuila Yehova ndomo ndi liyevite. Ohutililo yi ñuatisa oku liyeva ciwa.” Ndomo ulandu wa manji Luz wa lekisa, tu pondola oku sanga ombembua poku likutilila.

20. Nye tua lilongisa koku lila kua Yesu?

²⁰ Tua lembelekiwa calua kuenda tua lilongisa ovina vi kuete esilivilo koku lila kua Yesu! Tua ivaluisiwa oco tu kuatise akamba vetu okuti va fisa kuenda oku kolela okuti Yehova la Yesu va ka tu kuatisa eci tu fisa umue ngandietu tu sole. Tua vetiyiwa oku kunda loku longisa lohenda, momo Yehova Suku kuenda Yesu Kristu va lekisa ocituwa caco ciwa. Tua lembelekiwavo oku kũlĩha okuti Yehova Lomõlaye o soliwe, va kuete elomboloko ndomo tu liyevite, va kapako ahonguo etu kuenda va yongola oku tu kuatisa oco tu pandikise. Omo liaco, tu amamiko oku kapako ovina tua lilongisa toke eci Yehova a ka tẽlisa ohuminyo yaye, yoku “puenya asuẽlẽla osi vovaso [etu]”!—Esit. 21:4.