1. Tu sandela ndati otembo Yehova?

ETU tu sanjuka oku pita otembo la una o tu sole. Ohueli yimue, yi sanjukavo oku pita otembo pamosi. Amalẽhe, va sanjukila oku pita otembo lakamba vavo. Vosi yetu, tu sanjukila oku pita otembo la vamanji. Pole ca velapo, tu sanjukila oku sandela otembo Suku yetu. Tu ci linga poku likutilila kokuaye, poku tanga Ondaka yaye, poku sokolola kocipango caye kuenda kovituwa viaye viwa. Poku talavaya ciwa lotembo yetu kovina via Yehova, ci kuete esilivilo lialua.—Osa. 139:17.

2. Ocina cipi tua siata oku liyaka laco?

² Ndaño tu sanjukila oku talavaya ciwa lotembo yetu kovina via Yehova, olonjanja vimue ka ci leluka. Tu kuete ovina vialua vioku linga, okuti ci pondola oku tu tateka oku sanga otembo yoku tẽlisa ovina viespiritu. Upange woku sanda eteku, ovikele viepata kuenda ovina vikuavo tu sukila oku linga, vi tateka otembo yetu kuenje tu liyeva ndu okuti ka tu kuete otembo yoku likutilila, oku lilongisa kuenda oku sokolola ovina tua tanga.

3. Ovina vipi vikuavo vi tateka otembo yetu?

³ Kuli ovina vikuavo ka vi limbukiwa okuti vi pondola oku tateka otembo yetu. Nda ka tua kuatele utate, tu ka ecelela oku linga ovina vina okuti hacĩviko oku ci linga, pole, ci tateka otembo yetu yoku linga ovina vi pamisa ukamba wetu la  Yehova. Ndeci, sokolola kovitalukilo. Vosi yetu tu pondola oku kuatisiwa poku linga ovina viaco. Ovitalukilo tu nõla ndaño viwa, nda tu pesela otembo yalua kovitalukilo viaco, ci pondola oku tateka otembo yetu yoku tẽlisa ovina viespiritu. Kuenje tu sukila oku ivaluka okuti ovitalukilo havioko ovina via velapo.—Olosap. 25:27; 1 Tim. 4:8.

4. Nye tu konomuisa vocipama cilo?

⁴ Vocipama cilo, tu konomuisa esunga lieci tu sukilila oku nõla eci ca velapo vali komuenyo wetu. Tu lilongisavo ndomo tu pondola oku talavaya ciwa lotembo yetu kovina via Yehova kuenda ndomo tu kuatisiwa poku talavaya ciwa lotembo yaco.

5. Elungulo li sangiwa ku Va Efeso 5:15-17, li kuatisa ndati umalẽhe umue oku nõla onjila yiwa vomuenyo waye?

⁵ Nõla onjila yimue yiwa vomuenyo. Amalẽhe olonjanja vialua va sakalala loku sanda ndomo va litunda vomuenyo wavo. Handi vali, alongisi vo kosikola kuenda epata okuti Halombangiko via Yehova, va vetiya oku iñila kosikola yavelapo, oco va sange upange uwa loku nganyala olombongo vialua. Ovina viaco citava okuti vi pesela otembo yavo. Pole, olonjali kuenda akamba vekongelo va sukila oku vetiya amalẽhe oku pesila otembo yavo kupange wa Yehova. Nye ci pondola oku kuatisa umalẽhe umue o sole Yehova oku nõla onjila ya sunguluka? Eye o kuatisiwa poku tanga Va Efeso 5:15-17 kuenda oku sokolola kueci a tanga. (Tanga.) Noke lioku tanga ovinimbu evi, umalẽhe o sukila oku lipula ndoco: ‘Cipi “ocipango ca Yehova”? Onjila yipi yi ko sanjuisa? Onjila yipi yi ka ñuatisa oku talavaya ciwa lotembo yange?’ Ivaluka okuti “oloneke via vĩha” kuenda oluali lulo lua vialiwa la Satana, ndopo lu sulila. Omo liaco, ciwa etu oku lekisa olondunge poku ambata omuenyo wetu lonjila yimue okuti yi sanjuisa Yehova.

6. Onjila yipi Maria a nõla kuenda momo lie oku nõla onjila yaco ca lekisa olondunge?

⁶ Limbuka eci ca velapo. Olonjanja vimue, oco tu talavaye ciwa lotembo yetu, tu sukila oku tepisa ovina vivali okuti havĩviko. Tu pondola oku ci limbuka kueci ca pita la Maria kuenda Marta, eci Yesu a ka va nyulile. Ocili okuti, omo liesanju lioku tambula Yesu ndukombe wavo, Marta wa fetika oku pongiya okulia kualua. Pole, Maria wa tumalele ponele ya Yesu loku yevelela alongiso aye. Eci Marta a kala oku linga hacĩviko, pole, Yesu wa popia hati: “Maria wa nõlapo eci ca velapo.” (Luka 10:38-42) Vokuenda kuotembo, citava okuti Maria ka ivalukile vali okulia kua eciwile keteke liaco, pole, tu kolela okuti eye lalimue eteke a ivalele eci a lilongisa ku Yesu. Ndeci Maria a sanjukilile otembo yitito a kala la Yesu, tu sanjukilivo otembo tu eca kovina via Yehova. Tu sanda ndati oku talavaya ciwa lotembo yaco?

7. Momo lie ci kuetele esilivilo oku likutilila, oku lilongisa kuenda oku sokolola kueci tua tanga?

⁷ Limbuka okuti, oku likutilila, oku lilongisa kuenda oku sokolola kueci tua tanga, ci panga onepa kefendelo lietu. Eci tu likutilila tu kasi oku sapela la Isietu wo kilu, o tu sole calua. (Osa. 5:7) Eci tu lilongisa Embimbiliya tu kasi oku tambula “ukũlĩhĩso wa Suku,”okuti eye Ono yolondunge viosi. (Olosap. 2:1-5) Eci tu sokolola kueci tua tanga, tu kasi oku sokolola kovituwa viaye viwa loku sokolola kovina vi komõhisa eye a tu yonguila kuenda a yonguilavo omanu vosi. O sima hẽ okuti eyi onjila yiwa yoku talavaya ciwa lotembo yetu? Pole, nye ci pondola oku tu kuatisa oku ci tẽlisa?

8. Nye tu lilongisila ku Yesu ndomo eye a talavaya lotembo yaye vekalasoko?

 ⁸ Nda citava, nõla ocitumãlo cimue cõha. Kũlĩhĩsa ulandu wa Yesu. Osimbu eye ka fetikile upange woku kunda, wa kala 40 koloneke vekalasoko. (Luka 4:1, 2) Pocitumãlo caco cõha, Yesu wa ponduile oku likutilila ku Yehova kuenda oku sokolola kocipango ca Isiaye catiamẽla kokuaye. Oku ci linga, ca kuatisa Yesu oku lipongiyila oloseteko a laikele oku pita lavio. O pondola oku kuatisiwa ndati longangu ya Yesu? Nda epata liove linene, pamue ka ci leluka oku sanga ocitumãlo cimue cõha konjo yove. Lonjila eyi, ove o sukila oku sanda ocitumãlo cõha kosamua yonjo. Eci oco manji Julie a siata oku linga nda o yongola oku sandela otembo Yehova poku likutilila. Eye lulume waye, va kasi vonjo yimue yitito ko França kuenje ci tĩla oku kala lika liavo okuti ka va kuata onjuela. Manji Julie wa popia hati: “Nda siata oku enda kovitumãlo viepuyuko oloneke viosi. Kocitumãlo caco ndi pondola oku kala lika wange oku sokolola kuenda oku sapela la Yehova.”

9. Ndaño okuti Yesu wa kuatele ovina vialua vioku linga, eye wa lekisa ndati okuti wa velisilepo ukamba waye la Yehova?

⁹ Yesu wa kuatele ovina vialua vioku linga. Vokuenda kupange waye palo posi, kovitumãlo viosi a endaile, owiñi wo kuamaile kuenda vosi yavo va yonguile oku kala laye. Vepuluvi limue, “omanu vosi vo volupale va liongoluila puvelo” oco vo mole. Ndaño ndoco, Yesu wa enda oku sanda epuluvi lioku pamisa ukamba waye la Yehova. Omẽle ociteketeke, eye wa endaile “pocitumãlo cimue culika” kuna a ponduile oku sapela la Isiaye.—Mar. 1:32-35.

10-11. Ndomo ca tangiwa ku Marko 1:32-35, lipi elungulo Yesu a ecele kolondonge viaye vocumbo co Gesemane, pole, nye ca pita?

¹⁰ Vuteke wa sulako womuenyo wa Yesu palo posi, eye wa sanda vali ocitumala cimue cõha kuna a ponduile oku sokolola loku likutilila. Eye wa sanga ocitumãlo caco vocumbo co Gesemane. (Mat. 26:36) Vepulu liaco, Yesu wa sapuila kolondonge viaye ocina cimue ca kuatele esilivilo catiamẽla kohutililo.

¹¹ Konomuisa eci ca pita. Eci va pitĩla vocumbo co Gesemane citava okuti ca kala ale vokati kuteke. Yesu wa pinga kovapostolo vaye oco ‘vamameko oku lavulula,’ kuenda eye wa yonguile oku enda kocitumãlo cimue culika oco a ka likutilile. (Mat. 26:37-39) Pole, osimbu a kala loku likutilila, olondonge via pekela. Eci Yesu a va sanga okuti va pekela, wa va lungula vali hati, “amamiko oku lavulula kuenda likutilili olonjanja viosi.” (Tanga Mateo 26:40, 41.) Eye wa limbukile okuti ovo va kala lesakalalo lialua kuenda va kavele calua. Yesu lohenda wa kũlĩhĩle okuti “etimba  lia hongua.” Kuenje onjanja yavali Yesu a enda vali oku ka likutilila, eci a tiuka wa sanga okuti olondonge via kala loku pekela vali, ka via kaile oku likutilila.—Mat. 26:42-45.

12. Nye tu sukila oku linga nda olonjanja vimue tu yeva esakalalo, ale ekavo lialua okuti ka tu tẽla oku likutilila?

¹² Nõla epuluvi limue liwa. Etu olonjanja vimue, tu kuata esakalalo lialua, ale ekavo okuti ka tu tẽla vali oku likutilila. Nda okuti eci ca siata oku lipita love, kũlĩha okuti valua va siata oku liyevavo ndoco. Nye o sukila oku linga? Vana va kuete ocituwa coku amẽla ku Yehova vohutililo, kesulilo lieteke va siata oku sanga ekavuluko poku sandiliya otembo yoku likutilila koñolosi, kepuluvi lina okuti ka va kavele vali. Vamue va siata oku limbuka okuti, va likutilila ciwa poku sandiliya ekalo limue li va ecelela, ndeci, oku tumala, ale oku kekama kolongolo. Nye o sukila oku linga, nda o kasi lesakalalo lialua, ale wa sumua calua okuti ku tẽla oku likutilila? Sapela la Yehova ndomo o liyevite. Kolela okuti Isietu ukuahenda, wa ci kũlĩha.—Osa. 139:4.

13. Olotelefone vi pondola oku tu tateka ndati kovina tu lingila Yehova?

¹³ Yuvula ovina vi ku tateka eci o lilongisa. Oku likutilila hayoko lika onjila yoku pamisa ukamba wetu la Yehova. Oku lilongisa Ondaka ya Suku kuenda oku endaenda kolohongele, ci tu kuatisavo oku pamisa ukamba wetu la Yehova. Kuli hẽ ocina cimue o pondola oku linga, oco o talavaye ciwa lotembo yove poku lilongisa kuenda oku kala kolohongele? Lipula ndoco, ‘Nye ca siata oku nateka kolohongele, ale, kelilongiso liange?’ Anga hẽ oku vilikiya kuotelefone, oku tambula esapulo limue, ale, ocina cikuavo? Koloneke vilo, omanu valua va kuete ovimalẽho viaco. Akonomuiso amue, a popia okuti, eci tu seteka oku tiamisila utima kocina cimue, otelefone yi kasi ocipepi yi pondola oku tu tateka. Ulongisi umue yo pisikologia ya popia hati, “Ove ku tẽla oku tiamisila utima kocina o kasi oku linga. O tiamisila utima wove kovina vikuavo.” Kolohongele vimbo kuenda viofeka, osimbu handi ka ya fetikile, kua siata oku sapuiwa okuti, olotelefone vi yikiwe, oco ka vi ka tateke omanu vakuavo oku yevelela. Citava hẽ okuti tu linga cimuamue eci tu kasi lika wetu okuti, tu yika otelefone yetu, oco ka yi ka tu tateke kovina tu lingila Yehova?

14. Ndomo ca tangiwa ku Va Filipoi 4:6, 7, Yehova oku kuatisa ndati okupa esilivilo kueci o tanga leci o yeva?

 ¹⁴ Pinga ku Yehova oco a ku kuatise okupa esilivilo kueci o tanga leci o yeva. Eci o limbuka okuti ku kasi oku tiamisila utima kueci o tanga, ale o yeva kohongele, pinga ku Yehova oco a ku kuatise. Nda o kuete esakalalo, pamue ka ci leluka oku yuvula oku tiamisila utima kasakalalo aco kuenda oku tiamisila utima kovina viespiritu, pole, ci kuete esilivilo oku ci linga. Likutilila oku pinga ombembua okuti ka yi lavi lika utima wove, pole yi lavavo “ovisimĩlo” viove.—Tanga Va Filipoi 4:6, 7.

15. Lipi limue pokati kasumũlũho a tunda koku pesila otembo kovina via Yehova?

¹⁵ Nda wa sanda otembo yoku vangula, yoku yevelela kuenda yoku sokolola ovina via tiamẽla ku Yehova, o ka sumũlũisiwa calua. Ndamupi? Tete, o ka nõla olonjila viwa. Embimbiliya li tu sapuila okuti, “Omunu endaenda lukualondunge o lingavo ukualondunge.” (Olosap. 13:20) Kuenje osimbu o pita otembo Lono yolondunge Yehova, o ka lingavo ukualondunge. O kũlĩha ndomo o pondola oku u sanjuisa kuenda ndomo o yuvula oku linga ovina viu sumuisa.

16. Oku pesela otembo kovina via Yehova ci mioñolola ndati oku longisa kuetu?

¹⁶ Vali, o ka kala ulongisi uwa. Eci tu kasi oku songola elilongiso Liembimbiliya komunu umue, ocimãho cetu ca velapo oku kuatisa omunu waco oku amẽla ku Yehova. Eci tu likutilila ku Yehova olonjanja vialua, loku lilongisa catiamẽla kokuaye, ocisola cetu kokuaye ci livokiya kuenda tu ka tẽla oku longisa olondonge Viembimbiliya oku u solavo. Sokolola kulandu wa Yesu. Eye wa vangula eci catiamẽla ku Yehova locisola calua, okuti ca kuatisavo olondonge viaye oku solavo Yehova.—Yoa. 17:25, 26.

17. Momo lie oku likutilila kuenda oku lilongisa ku pamisa ekolelo lietu?

¹⁷ Tatu, ekolelo liove li ka pamisiwa calua. Sokolola kueci ci pondola oku pita poku pinga ku Suku onumbi, elembeleko, ale ekuatiso. Onjanja lonjanja Yehova a tambulula olohutililo viaco, ekolelo liove kokuaye li pama. (1 Yoa. 5:15) Nye ci kuatisa vali oku pamisa ekolelo liove? Elilongiso lio pokolika. Ivaluka okuti, “ekolelo liya lika noke lioku yeviwa kuondaka.” (Va Rom. 10:17) Handi vali, oku kuata ekolelo lia pama ci sukila oku linga vali ocina cikuavo, okuti oku kuata lika ukũlĩhĩso ci sule. Nye vali tu sukila oku linga?

18. Tukula esunga lieci tu sukilila oku sokolola ovina tua tanga.

¹⁸ Tu sukila oku sokolola kovina tu tanga.  Kũlĩhĩsa ulandu wusonehi Wolosamo 77. Eye wa sakalalele calua, momo wa liyeva okuti, eye kumue lakamba vaye va Isareli va pumbile ohenda ya Yehova. Esakalalo liaco lio kokela okuti luteke ka ponduile oku pekela. (Ovinimbu 2-8) Nye eye a linga? Eye wa sapuila Yehova hati: “Ndi ka sokolola ovopange ove osi loku sokolola ovilinga viove.” (Ocinimbu 12) Ocili okuti, ukualosamo wa kũlĩhĩle ciwa ovina Yehova a lingila afendeli vaye kosimbu, pole, lesakalalo wa pula hati: “Anga hẽ Suku wa ivalako oku lekisa ohenda yaye, ale onyeño yaye ya kokela ohenda yaye oku imũha?” (Ocinimbu 9) Ukualosamo wa sokolola kovopange a Yehova kuenda esunga lieci a lekisila ohenda kuenda ocikembe kosimbu. (Ocinimbu 11) Nye ceyililako? Ukualosamo weya oku kolela okuti Yehova lalimue eteke a yanduluka afendeli vaye. (Ocinimbu 15) Cimuamue haico okuti, ekolelo liove lika pamisiwa nda wa sokolola kovina Yehova a siata oku lingila afendeli vaye kuenda eci a siata oku ku lingila.

19. Tu kuatisiwa ndati poku pesila otembo yetu kovina via Yehova?

¹⁹ Kuãla, haico ca velapo, ocisola o kuetele Yehova, ci ka livokiya. Ocisola, ca velapo vali okuti ovituwa vikuavo vi sule, momo oco ci ku vetiya oku pokola Yehova, oku likolisilako oku u sanjuisa kuenda oku pandikisa kovitangi viosi. (Mat. 22:37-39; 1 Va Kor. 13:4, 7; 1 Yoa. 5:3) Ka kuli lacimue ca velapo okuti ukamba tu kuetele Yehova u sule!—Osa. 63:1-8.

20. O lekisa ndati okuti o kasi oku pesila otembo kovina via Yehova?

²⁰ Ivaluka okuti oku likutilila, oku lilongisa kuenda oku sokolola ovina tua lilongisa ci panga onepa kefendelo lietu. Ndeci ca linga Yesu, sanda ocitumãlo cimue cõha oco o pesila otembo kovina via Yehova. Yuvula ovina viosi vi pondola oku ku tateka. Pinga ku Yehova oco a ku kuatise oku tiamisila utima kovopange espiritu o kasi oku linga. Nda wa likolisilako oku talavaya ciwa lotembo yove cilo, Yehova o ka ku sumũlũisa lomuenyo ka u pui, voluali luokaliye lua Suku.—Mar. 4:24.