1-2. (a) Tu liyeva ndati eci tu sokolola omuenyo wa Yesu kuenda ovina a linga eci a kala palo pasi? (b) Nye tu konomuisa vocipama cilo?

 ECI tu fisa umue tu sole, tu sumua calua poku sokolola komunu waco! Kefetikilo ka ci leluka kokuetu eci tu sokolola kovina omunu waco a lingaile eci a kala lomuenyo, ca piãla enene nda osimbu a panda kolofa wa tala ohali yalua. Vokuenda kuotembo, tu pondola oku kuata vali esanju eci tu sokolola ovina vimue a tu longisa, ale a popia okuti via tu pamisa kuenda via tu sanjuisa.

² Cimuamue haico okuti, tu sumua eci tu tanga catiamẽla kohali kuenda kolofa via Yesu. Vokuenda Kuocipito Conjivaluko, tua siata oku sokolola kesilivilo liocilumba cocisembi ca Yesu. (1 Va Kor. 11:24, 25) Kuenje tu pondola oku sanga esanju poku sokolola kovina viosi Yesu a popia, levi a linga osimbu a kala palo posi. Tu pamisiwavo eci tu sokolola kovina Yesu a kasi oku linga cilo kuenda vina a ka linga kovaso yoloneke. Oku sokolola kovina evi kuenda kocisola eye a tu kuetele, ci tu vetiya oku lekisa olopandu kovilinga vietu, ndomo tu ka ci konomuisa vocipama cilo.

3. Esunga lipi tu kuete lioku lekisa olopandu kocisembi?

³ Tu yeva esanju eci tu sokolola komuenyo kuenda kolofa via Yesu. Yesu kupange waye woku kunda palo posi, wa longisa omanu eci catiamẽla kasumũlũho Usoma wa Suku u ka  nena. Tu sole calua alongiso Embimbiliya atiamẽla kocisembi kuenda kovina viwa ocisembi ci ka tu lingila. Tu lekisa olopandu keliangiliyo liocisembi, momo oco ca tu ĩha epuluvi lioku kuata ukamba la Yehova kuenda Yesu. Vana va kolela ku Yesu va kuetevo epuluvi lioku kala otembo ka yi pui kuenda va ka sanjukila oku ka mola vali vana va file. (Yoa. 5:28, 29; Va Rom. 6:23) Ka tua lingile lacimue okuti tu sesamẽla asumũlũho aco; kuenda ka tu kuete eci tu tiula ku Suku kuenda ku Kristu, omo liovina ovo va tu lingila. (Va Rom. 5:8, 20, 21) Pole, tu pondola oku lekisa olopandu vialua kokuavo. Ndamupi?

4. Maria Magadala wa lekisa ndati olopandu kovina Yesu o lingila? (Tala ociluvialuvia.)

⁴ Kũlĩhĩsa ulandu wukãi umue u Yudea o tukuiwa Maria Magadala. Eye wa kala oku liyaka locitangi cimue ka ca lelukile okuti, coku talisiwa ohali lolondele epanduvali. Eye wa kala oku liyeva ndu okuti lomue wa ponduile oku u kuatisa. Sokolola olopandu a lekisa eci Yesu o sakula kolondele viaco! Omo liolopandu vieci Yesu o lingila co vetiya oku kala ondonge yaye, oku talavaya ciwa lotembo yaye, ongusu, oco a kuatise Yesu kupange woku kunda. (Luka 8:1-3) Ndaño okuti Maria wa sola calua ovina Yesu o lingila, pole, eye ka kũlĩhĩle okuti Yesu wa laikele oku ko lingila ovina via velapo kovaso yoloneke. Eye wa ponduile oku eca omuenyo waye oco a yovole omanu okuti “wosi o kolela kokuaye” wa ponduile oku kuata omuenyo ko pui. (Yoa. 3:16) Ndaño ndoco, Maria wa lekisa olopandu ku Yesu poku kala ukuekolelo. Osimbu Yesu a kala oku tala ohali kuti wekangiso, Maria wa kala ocipepi laye kuenda oku kuatisa vakuavo va kala ponele ya Yesu. (Yoa. 19:25) Noke lioku fa kua Yesu, Maria kuenda akãi vakuavo vavali, va nena amẽla velemba liwa oco va a kape keyambo lia Yesu. (Mar. 16:1, 2) Maria omo liekolelo liaye wa sumũlũisiwa calua. Yesu noke liepinduko liaye wa li sanga la Maria kuenda wa sapela laye,  eci ca kala esumũlũho limue linene okuti valua pokati kolondonge viaye ka via kuatele esumũlũho liaco.—Yoa. 20:11-18.

5. Tu lekisa ndati olopandu kovina viosi Yehova la Yesu va siata oku tu lingila?

⁵ Tu pondolavo oku lekisa olopandu kovina viosi Yehova la Yesu va tu lingila poku talavaya lotembo yetu, ongusu kuenda olombanjaile vikuavo oco vi kuatise kupange Wusoma. Ndeci, tu pondola oku kuatisa kupange woku tunga ovitumãlo vioku fendelela Yehova, loku amamako oku vi tata ciwa.

6. Momo lie tu popela okuti ocisembi ombanjaile yimue ya eciwa komunu lomunu pokati ketu?

⁶ Eci tu sokolola kocisola Yehova la Yesu va tu kuetele, tu veyiwavo oku va sola. (1 Yoa. 4:10, 19) Ocisola cetu ci livokiya vali, poku kũlĩha okuti Yesu wa tu fila vosi yetu. Upostolo Paulu wa limbukile ocili caco kuenda wa lekisa olopandu eci a sonehela va Galatia poku popia hati: ‘Omõla a Suku, . . . wa ndi sola kuenje wa lieca olumue mekonda liange.’ (Va Gal. 2:20) Pocakati cocisembi, Yehova wa ku kokela kokuaye oco o kale ekamba liaye. (Yoa. 6:44) Ku yevi hẽ esanju vutima oku kũlĩha okuti Yehova o lete cimue ciwa kokuove, kuenda eye wa feta ondando yimue ya velapo oco ove o kale ekamba liaye? Eci hẽ ka ci pamisa ocisola o kuetele Yehova la Yesu? Tu sukila oku lipula ndoco: ‘Ocisola caco ci ndi vetiya oku linga nye?’

7. Ndomo ci lekisiwa vociluvialuvia, tu lekisa ndati ocisola cetu ku Yehova la Yesu? (2 Va Kor. 5:14, 15; 6:1, 2)

⁷ Ocisola tu kuetele Suku kuenda Kristu, ci tu vetiya oku solavo vakuetu. (Tanga 2 Va Korindo 5:14, 15; 6:1, 2.) Onjila yimue yoku lekisa ocisola cetu, poku lekisa ombili kupange woku kunda. Tu kundila vosi tu sanga. Etu tu vangula lomanu vosi cikale vakuakova alitepa, ale vakuavikoti vialitepa, olohukũi  ale olohuasi, ava va lilongisa calua, lava ka va lilongisile calua. Lonjila eyi, tu kasi oku talavaya ndomo ci likuata locipango ca Yehova okuti, “omanu vosi va popeliwa kuenda va kuata ukũlĩhĩso wa suapo wocili.”—1 Tim. 2:4.

8. Tu lekisa ndati ocisola cetu ku va manji?

⁸ Etu tu lekisavo okuti tu sole Suku la Kristu, poku lekisa ocisola ku vamanji. (1 Yoa. 4:21) Tu va kuatisa kovina ovo va sukila eci va liyaka lovitangi. Tu va lembeleka eci va fisa omunu umue, oku va nyula eci va vela kuenda tu va lembeleka eci va liyeva ulika. (2 Va Kor. 1:3-7; 1 Va Tes. 5:11, 14) Tu sukila oku amamako oku va likutililako loku ivaluka okuti “elombelo liukuesunga li kuete unene.”—Tia. 5:16.

9. Konepa yipi yikuavo tu sukila oku lekisa ocisola ku vamanji?

⁹ Tu lekisa ocisola ku va manji poku likolisilako oku sanda ombembua lavo. Tu likolisilako oku kuama ongangu ya Yehova yoku ecela. Nda Yehova wa tu ĩha Omõlaye oco a tu file omo liakandu etu, ka tu pondolavo hẽ oku ecela vamanjetu eci va tu lueyela? Etu ka tu yongola oku kala ndupika una ũvi wa tukuiwa volusapo lua Yesu. Ndaño okuti cime caye wa ecela ofuka yinene a kuatele, pole, eye ka yonguile oku ecela ukuavo wo kuatela ofuka yitito. (Mat. 18:23-35) Nda olikuetele ondaka lomunu umue vekongelo, o pondola hẽ oku eca enanga liatete lioku linga ombembua osimbu kua endele Kocipito Conjivaluko? (Mat. 5:23, 24) Nda wa ci linga, o ka lekisa okuti, o sole Yehova la Yesu.

10-11. Akulu vekongelo va lekisa ndati okuti va sole Yehova la Yesu? (1 Petulu 5:1, 2)

¹⁰ Akulu vekongelo va lekisa ndati okuti va sole Yehova la Yesu? Onjila yimue ya velapo, poku tata ciwa olomeme via Yesu. (Tanga 1 Petulu 5:1, 2.) Yesu wa handelekele upostolo Petulu oku ci linga. Petulu noke yoku likala Yesu olonjanja vitatu, eye wa kuatele onjongole yalua yoku lekisa okuti wa solele Yesu. Yesu noke liepinduko liaye wa pula Petulu hati: “A Simono, amõla a Yoano, o ndi sole?” Etu tua kũlĩha okuti Petulu wa linga cosi citava oco a situlule ocisola a kuetela Cime caye. Yesu wa sapuila Petulu hati: “Lava otulomeme tuange.” (Yoa. 21:15-17) Petulu vokuenda kuomuenyo waye wosi, wa tata ciwa olomeme via Ñala poku lekisa okuti eye wa solele Yesu.

¹¹ Ene akulu vekongelo, vokuenda kuosemana Yonjivaluko vu lekisa ndati okuti, olondaka Yesu a sapuila Petulu vi kuete esilivilo kokuene? O pondola oku lekisa okuti o sole calua Yehova la Yesu, poku sanda olonjanja viosi apuluvi oku pamisa vamanji kuenda oku linga ovina vikuavo poku kuatisa vana va siapo oku vumba Yehova oco va tiuke. (Esek. 34:11, 12) Vu pondolavo oku pamisa olondonge Viembimbiliya, vana veya anjanja yatete Kocipito Conjivaluko, oco va liyeve ciwa momo tu lavoka okuti ovo va lingavo olondonge via Yesu.

12. Oku sokolola kolondaka Yesu a popia vuteke osimbu handi ka file momo lie ci tu ĩhila utõi? (Yoano 16:32, 33)

¹² Vuteke osimbu Yesu ka file, eye wa sapuila olondonge viaye hati: “Voluali vu ka talisiwa ohali, pole, kuati utõi! Ame nda yula oluali.” (Tanga Yoano 16:32, 33.) Nye ca kuatisa Yesu oku kuata utõi loku amamako lekolelo toke kolofa, eci ovanyãli vaye va kala oku u lambalala? Eye wa kolelele ku Yehova. Omo Yesu wa kũlĩhĩle okuti olondonge viaye vi ka pitavo locitangi cimuamue, eye wa pinga ku Yehova oco a va lave. (Yoa.  17:11) Momo lie eci ci tu pamisila? Momo Yehova wa pama okuti ovanyãli vetu sio. (1 Yoa. 4:4) Yehova o lete cosi. Etu tua kũlĩha okuti nda tua kolela Yehova, tu pondola oku yula ovosumba etu loku lekisa utõi.

13. Yosefe u Arimateya wa lekisa ndati utõi?

¹³ Tu konomuisi ongangu ya Yosefe u Arimateya. Eye wa sumbiwile calua la va Yudea. Wa pangele onepa Kekanga Linene ko Yuda. Vokuenda kupange wa Yesu palo posi, Yosefe wa lingaile cosi, pole, ka kuatele utõi. Yoano wa popia hati: Yosefe “wa kala ondonge ya Yesu vuyombeki omo liusumba wa va Yudea.” (Yoa. 19:38) Ndaño okuti Yosefe wa lekisile onjongole kesapulo Liusoma, eye ka yonguile oku ci lekisa komanu okuti, wa kolelele Yesu. Eye wa kuatele usumba wokuti, omanu ka va ponduile vali oku u sumbila omo lioku kala ondonge ya Yesu. Pole, Embimbiliya li tu sapuila okuti noke liolofa via Yesu, Yosefe “wa kuata utõi kuenda wa enda ku Pilato kuenje wa pinga etimba lia Yesu.” (Mar. 15:42, 43) Ekuatiso Yosefe a eca ku Yesu ka li lingilile vuyombeki.

14. Nye o sukila oku linga nda o kuete usumba womunu?

¹⁴ Ove hẽ o kuete usumba womunu ndeci Yosefe u Arimateya a kuatele? Kosikola ale kupange olonjanja vimue o yeva osõi yoku kũlĩhĩwa okuti Wumbangi yimue ya Yehova? Ove o sumasuma oku kala ukundi, ale oku papatisiwa omo lioku sokolola ndomo vakuene va ka ku tenda? Ku ka ecelele okuti ovisimĩlo viaco vi ku kokela oku liwekapo oku linga cina ove wa kũlĩha okuti ca sunguluka. Likutilila lutima wosi ku Yehova. Pinga kokuaye oco a ku ĩhe utõi woku linga ocipango caye. Osimbu o limbuka ndomo Yehova a tambulula olohutililo viove, o ka pama kuenda o ka kuata vali utõi.—Isa. 41:10, 13.

15. Noke lia Yesu oku molẽha kolondonge viaye esanju ovo va kuata lia va vetiya oku linga nye? (Luka 24:52, 53)

¹⁵ Eci Yesu a fa, olondonge viaye via sumuile calua. Sokolola ndomo nda wa liyeva vekalo ovo va sangiwile. Ovo ka va pumbile lika ekamba liavo li soliwe, pole, va liyevavo ndu okuti elavoko liavo lia pua. (Luka 24:17-21) Kuenje eci Yesu a molẽha kokuavo, eye wa sokiya otembo yoku va kuatisa oku kuata elomboloko ndomo eye a tẽlisa ocitumasuku Cembimbiliya. Eye wa ecavo kokuavo upange umue u kuete esilivilo lialua oco va u linge. (Luka 24:26, 27, 45-48) Noke lioloneke 40 eci Yesu a tiukila kilu, esumuo liolondonge lieya oku kala liesanju. Ovo va sanjukile  calua momo va kũlĩhĩle okuti, Yesu o kasi lomuenyo kuenda wa laikele oku va kuatisa kupange eye a ecele kokuavo. Esanju liavo lia va vetiya oku amamako oku sivaya Yehova.—Tanga Luka 24:52, 53; Ovil. 5:42.

16. Tu setukula ndati olondonge via Yesu?

¹⁶ Tu setukula ndati olondonge via Yesu? Tu pondola oku sanga esanju kefendelo lietu ku Yehova okuti havokuendako lika Kuocipito Conjivaluko, pole, kapuluvi osi vokuenda kunyamo. Eci ci lekisa okuti tu sukila oku pitisa tete kovaso Usoma wa Suku komuenyo wetu. Ndeci, vamanji valua va siata oku linga esokiyo liwa, oco va vokiye vali kupange wavo woku kunda, oku kala kolohongele kuenda oku linga efendelo liepata olonjanja viosi. Vamanji vamue va talavaya olowola vitito kupange woku sanda eteku oco ci va ecelele oku panga vali onepa kupange Wusoma, ale oku ka kundila kuna kuli esukila liakundi. Ndaño tu pandikisa poku amamako oku vumba Yehova, eye o likuminya okuti o ka tu sumũlũisa nda tua pitisa tete kovaso ovopange Wusoma.—Olosap. 10:22; Mat. 6:32, 33.

17. Nye wa nõlapo oku linga volosemana Vionjivaluko? (Tala ociluvialuvia.)

¹⁷ Tu kasi oku lavoka lesanju oku kala Kocipito Conjivaluko keteke lia 4 Vovali ya Kupupu. Omo liaco, ku ka lavoke lika oku pitila kueteke liaco oco o sokolole komuenyo kuenda kolofa via Yesu, kocisola eye kumue la Yehova va siata oku lekisa kokuetu. Olonjanja viosi sokolola kovina viaco vokuenda kuolosemana osimbu eteke liaco Liocipito ka lia pitililepo kuenda noke lioku pita kuocipito caco. Ndeci, sanda otembo yoku tanga loku sokolola kovolandu ponepa hati: Osemana Yasulako Yomuenyo wa Yesu Palo Posi ko Apendice B12 Vembimbiliya li Kola—Epongoluilo Lioluali Luokaliye. Osimbu o ci linga, luluvalela kovolandu a pondola oku ku vetiya oku eca olopandu, oku lekisa ocisola, utõi kuenda esanju. Kuenje sokolola kolonjila o pondola oku lekisa olopandu viove lutima wosi. Omo liaco, kolela okuti Yesu wa kapako ovina viosi o linga oco u wivaluke voku enda kueteke Liocipito Conjivaluko.—Esit. 2:19.