1-2. Nye tu sukila oku amamako oku linga noke liepapatiso? Ci lombolola.

 OVE hẽ olonjanja viosi wa siata oku yelisa onjo yove? Ocili okuti osimbu handi kua ilukililemo, lutate walua wa yelisamo. Pole, nye nda ca pita nda wa kaile otembo yalua okuti ku yelisamo? Ndomo tua ci kũlĩha, lonjanga yalua onjo iyuka oneketela. Oco onjo yove yamameko oku yela, o sukila oku yi puenya olonjanja viosi.

² Cimuamue haico okuti, tu sukila oku amamako oku pongolola ovisimĩlo vietu kuenda ovituwa vietu. Citava okuti, osimbu handi ka tua papatisiwile, tua likolisilako oku linga apongoloko komuenyo wetu oku ‘liyelisa kevĩho liosi lio ketimba kuenda vutima.’ (2 Va Kor. 7:1) Pole, cilo tu sukila oku pokola kelungulo liupostolo Paulu ‘lioku amamako oku pongoloka oco tu kali vokaliye.’ (Va Efe. 4:23) Momo lie tu sukilila oku amamako oku linga apongoloko? Momo ovituwa violuali lulo, lonjanga yalua vi pondola oku tu vihĩsa kovaso a Yehova. Oco tu amameko oku sanjuisa Yehova, olonjanja viosi tu sukila oku kũlĩhĩsa ovisimĩlo vietu, ovituwa kuenda olonjongole vietu.

3. Nye ci lomboloka oku pongolola ovisimĩlo vietu? (Va Roma 12:2)

³ Nye tu sukila oku linga oco tu pongolole ovisimĩlo vietu? (Tanga Va Roma 12:2.) Kelimi lio Helasi ondaka “pongololi  ovisimĩlo viene,” ya pongoluiwavo okuti “oku kuata ovisimĩlo viokaliye.” Kuenje eci ka ci lomboloka lika, oku lekisa ovilinga viwa. Pole, tu sukila oku kũlĩhĩsa ndomo tua tuwa vokati ketu, loku linga apongoloko a sukiliwa oco tu lekise okuti, tu kasi oku pokola kolonumbi via Yehova. Etu ka tu ci lingi lika lumosi, pole, tu sukila oku amamako oku ci linga.

4. Tu pondola oku yuvula ndati ovisimĩlo vietu oku pongoluiwa loluali lulo?

⁴ Eci tu ka lipua, tu ka tẽla oku linga ovina viosi vi sanjuisa Yehova. Osimbu otembo yaco ka ya pitĩlile, tu sukila oku likolisilako oku sanjuisa Yehova. Limbuka okuti ku Va Roma 12:2, Paulu wa popia okuti tu sukila oku pongolola ovisimĩlo vietu loku kũlĩha eci Suku a yongola kokuetu. Oco tu lekise okuti ka tu kasi oku ecelela oluali oku pongolola ovisimĩlo vietu, tu sukila tete oku likonomuisa etu muẽle nda tu kasi oku songuiwa lovisimĩlo via Suku, okuti violuali havioko ndeci, ovimãho vietu kuenda olonjila tu nõla.

5. Nye tu sukila oku sokolola catiamẽla keteke lia Yehova? (Tala ociluvialuvia.)

⁵ Sokolola ndoco, Yehova o yongola okuti tu “ivaluka olonjanja viosi oku tukuluka kueteke lia Yehova.” (2 Pet. 3:12) Lipula ndoco: ‘Kekalo liomuenyo wange, nda limbuka hẽ okuti esulilo lioluali lulo luvĩ li kasi ocipepi? Olonjila ndi nõla viatiamẽla kosikola ya velapo, ale viupange woku sanda eteku, vi lekisa hẽ okuti oku vumba Yehova oco ocina ca velapo komuenyo wange? Ndi kuete hẽ ekolelo liokuti Yehova eca kokuange kuenda kepata liange ovina va sukila? Ale olonjanja viosi ndi sakalala lika lovina vioketimba?’ Yehova o sanjuka calua eci a mola okuti tu kasi oku  likolisilako oku linga ovina viosi viu sanjuisa.—Mat. 6:25-27, 33; Va Fil. 4:12, 13.

6. Tu sukila oku amamako oku linga nye?

⁶ Tu sukila oku kũlĩhĩsa ovisimĩlo vietu olonjanja viosi loku linga apongoloko a sukiliwa. Paulu wa sapuila va Korindo hati: “Amamiko oku li seteka nda vu kasi vekolelo; amamiko oku seteka eci ene muẽle wa tuwi.” (2 Va Kor. 13:5) Oku kala “vekolelo” mua kongela ovina vialua okuti, haku endaendako lika kolohongele kuenda kupange woku kunda. Mua kongelavo ovisimĩlo vietu kuenda olonjongole. Omo liaco, tu sukilavo oku pongolola ovisimĩlo vietu poku tanga Ondaka ya Suku, oku lilongisa oku tenda ovina ndeci eye a vi tenda kuenda oku linga ovina viu sanjuisa.—1 Va Kor. 2:14-16.

7. Ndomo ci lekisiwa ku Va Efeso 4:31, 32, nye tu sukila oku linga kuenda momo lie ca tĩlila?

⁷ Tanga Va Efeso 4:31, 32. Oco tu linge apongoloko kovisimĩlo vietu, tu sukila oku ‘wala omunu wokaliye.’ (Va Efe. 4:24) Oco tu ci linge, tu sukila oku likolisilako. Ovina vikuavo tu sukila oku likolisilako oku yula, ovituwa ndeci, ocikumbiti, onyeño kuenda oku tema. Momo lie ka ca lelukilile oku viyula? Momo pamue ka ci leluka oku siapo ovituwa vimue vĩvi. Ndeci, Embimbiliya li popia okuti omanu vamue va “tema lonjanga” kuenda va “kuata onyeño lonjanga.” (Olosap. 29:22) Omunu o kuete ovituwa viaco vĩvi, o sukila oku amamako oku likolisilako oco a pongoloke ndaño noke yoku papatisiwa ndomo ci lekisiwa vulandu u kuãimo.

8-9. Ulandu wa manji Stephen u lekisa ndati okuti oku lula omunu wosimbu ci sukila alikolisilo?

⁸ Manji umue o tukuiwa Stephen, wa kuata ocitangi coku likandangiya konyeño. Eye wa popia hati: “Ndaño noke liepapatiso, nda sukilile oku amamako oku likandangiya konyeño. Ndeci, eteke limue eci tua kala oku kunda konjo lanjo, nda yoloka lulume umue wa nyanele oradiu yekãlu liange. Eci nda kala ocipepi laye oco ndu kuate, wa lola oradiu kuenje wa tila. Poku sapuilako vakuetu ndomo nda tambula oradiu yange, ukulu umue wekongelo wocimunga wa ndi pula hati, ‘a Stephen, nye nda wa linga nda wo kuatele?’ Epulilo eli, lia ndi vetiya oku sokolola calua kuenda oku likolisilako oku kala ukuambembua.” b

⁹ Ndomo ca lekisiwa vulandu wa manji Stephen, olonjanja vimue ocituwa cimue cĩvi ciya ocipikipiki ndaño tua ci siapo ale osimbu. Nda eci ci pita love, ku ka sumue kuenda ku ka sime okuti ove Ukristão umue kuasungulukile. Upostolo Paulu wa liyakavo locitangi caco, eye hati: “Eci ndi yongola oku linga eci ciwa, eci cĩvi ceci vokuange.” (Va Rom. 7:21-23) Omo okuti Akristão vosi ka va lipuile, va siata oku likolisilako oku yuvula ovituwa ka via sungulukile, vi kasi ndoneketela kuenda eliño li lipungikila vonjo. Tu sukila oku likolisilako oco tu amameko oku liyelisa. Tu ci linga ndati?

10. Tu pondola oku yula ndati ovituwa viosimbu vina ka via sungulukile? (1 Yoano 5:14, 15)

¹⁰ Likutilila ku Yehova catiamẽla kocituwa cimue cĩvi o kasi oku liyaka laco, loku kolela okuti eye oku yeva kuenda oku kuatisa. (Tanga 1 Yoano 5:14, 15.) Ndaño okuti Yehova ka lingi ocikomo oco a imule ocituwa cĩvi o kasi oku liyaka laco, pole eye o pondola oku ku ĩha ongusu oco o yule ocituwa caco. (1 Pet. 5:10) Kuenje likolisilako oku linga ovina wa pinga vohutililo, poku likandangiya  oku lekisa ovituwa viosimbu. Ndeci, yuvula oku tala olofilme ka via sungulukile, ovipama vimue viotelevisau, ale oku tanga alivulu ana atiamisiwila kovituwa vina o kasi oku likolisilako oku vi siapo. Kuenje ku ka ecelele okuti ovisimĩlo viove vi tiamisiwila vali kovina viaco.—Va Fil. 4:8; Va Kol. 3:2.

11. Nye tu sukila oku linga oco tu amameko oku wala omunu wokaliye?

¹¹ Ndaño okuti wa siapo omunu wosimbu, ci kuete esilivilo oku likolisilako oku wala omunu wokaliye. O pondola oku ci linga ndati? Kuata ocimãho coku setukula Yehova osimbu o lilongisa catiamẽla kovituwa viaye. (Va Efe. 5:1, 2) Eci o tanga ocisonehua cimue ci lombolola ocituwa ca Yehova coku ecela, lipula ove muẽle ndoco, ‘Nda siata hẽ oku ecela vakuetu?’ Eci o tanga catiamẽla kohenda Yehova a lekisa ku vana okuti olohukũi, lipula ndoco, ‘Kovilinga viange nda siata hẽ oku lekisa ohenda ku vamanji vana okuti va sukila ekuatiso? Amamako oku pongolola ovisimĩlo viove, poku wala omunu wokaliye kuenda lekisa epandi osimbu o ci linga.

12. Ulandu wa manji Stephen u lekisa ndati okuti Embimbiliya li kuete unene woku pongolola?

¹² Manji Stephen wa tukuiwa ale, kamue kamue wa tẽla oku wala omunu wokaliye. Eye hati: “Noke liepapatiso, nda pita lovina vialua via sukilile oku likandangiya konyeño. Ame nda enda oku kala ocipãla lomanu va enda oku ndi sanumula, ale oku tetulula ocitangi caco lonjila yikuavo. Omanu valua oku kongelamo ukãi wange, va siata oku ndi pandiya ndomo nda siata oku tetulula ovitangi viaco. Omo liovilinga nda siata oku lekisa pamue ndi komõhavo! Ame si lipandi omo liapongoloko nda linga. Pole, nda kolela okuti ca tẽliwa lika lunene Wembimbiliya.”

13. Nye ci tu kuatisa oku kuata ovilinga viwa? (Va Galatia 5:16)

¹³ Tanga Va Galatia 5:16. Oco tu kuatisiwe kuyaki woku linga eci ciwa, Yehova locisola calua o tu ĩha espiritu sandu liaye. Eci tu tanga Ondaka ya Suku, tu kasi oku ecelela okuti espiritu liaye li tu songuila. Tu tambulavo espiritu liaye eci tu kala kolohongele. Poku kala kolohongele viaco, tu pita otembo la vamanji okuti, ndeci etu va kasivo oku likolisilako oku linga eci ciwa kuenda oku li pamisa. (Va Hev. 10:24, 25; 13:7) Eci tu amẽla ku Yehova pocakati cohutililo, loku u pinga oco a kuatise umue wa hongua, eye o tu ĩha espiritu sandu liaye oco tu amameko oku ci linga. Ndaño okuti poku ci linga ka ci maliko lolonjongole vĩvi, oco ci pondola oku tu kuatisa oku yuvula oku sokolola kelinga liaco. Ku Va Galatia 5:16 ku popia okuti, vana va endaenda lespiritu ‘ka va ka tẽlisa onjongole layimue yetimba.’

14. Momo lie ci kuetele esilivilo oku amamako oku kuata ovituwa via sunguluka?

¹⁴ Eci tu fetika oku linga ovina vi tu kuatisa oku linga ukamba uwa la Yehova, ciwa oku amamako oku ci linga momo ci tu kuatisa oku lekisa ovilinga viwa. Momo lie? Omo liovanyali va kasi oku liyaka letu otembo yosi. Unyãli waco onjongole yoku linga eci cĩvi. Ndaño noke lioku papatisiwa, handi tu yongola oku linga ovina tu sukila oku yuvula oku kongelamo oku imba olomapalo viungangala, oku litumbika kuholua, ale koku tala ovina viumbondo. (Va Efe. 5:3, 4) Manji umue ukuenje wa popia hati: “Ocitangi nda siata oku liyaka laco, coku yongola oku namulala lomunu ukuacimatamata cimuamue. Nda simĩle okuti onjongole  yaco yokatembo kamue ño, pole, ci kasi oku amamako.” Nye ci pondola oku ku kuatisa nda onjongole yimue ka ya sungulukile yamamako?

15. Momo lie ci lembelekela oku kũlĩha okuti olonjongole ka via sungulukile via “siata komanu”? (Tala ociluvialuvia.)

¹⁵ Nda o kasi oku liyaka locitangi coku yuvula onjongole ka ya sungulukile, ivaluka okuti ku kasi lika liove. Embimbiliya hati: “Lalimue eyonjo lieya kokuene, te lina lia siata pokati komanu.” (1 Va Kor. 10:13a) Ambimbiliya akuavo a pongolola ndoco: “Lalimue eyonjo li ku pita ño te lina lia siata komanu.” Olondaka evi via sonehiwile ku vamanji Akristão va kala ko Korindo. Vamue pokati kavo, va kala va kahokolo, alume vakuakulala lalume kuenda oloholua. (1 Va Kor. 6:9-11) Osima hẽ okuti noke liepapatiso liavo, ka va lakuata onjongole yimue ka ya sungulukile va kala oku liyaka layo? Tu popia okuti va kuata. Vosi va kala Akristão olombuavekua, pole, handi va kala omanu ka va lipuile. Ocili okuti, ovo otembo lotembo va sukilile oku liyaka lolonjongole ka via sungulukile. Eci ci pondola oku tu lembeleka calua. Momo lie? Momo ci lekisa okuti ocituwa cosi ka ca sungulukile ove o kasi oku liyaka laco umue o kasivo oku liyaka laco. Ocili okuti o pondola oku amamako “lekolelo lia pama, loku kũlĩha okuti vamanji vosi voluali va kasi oku tala ohali yimuamue.”—1 Pet. 5:9.

16. Ocisimĩlo cipi tu sukila oku yuvula kuenda momo lie?

¹⁶ Yuvula onjanjo yoku sima okuti, lomue vali o pondola oku kuata elomboloko liovitangi o kasi oku liyaka lavio. Oku kuata ovisimĩlo viaco, ci pondola oku ku vetiya oku sima okuti, ovitangi viove ka vi potoluiwa kuenda ku tẽla oku likandangiya kolonjongole ka via sungulukile. Pole, Embimbiliya hacoko li popia. Olio hati: “Suku wa koleliwa kuenda ka ka ecelela okuti vu yonjiwa leci  ka vu tẽla, puãi kumue leyonjo u muisivo evelo lioku puluka okuti, vu pandikisi lalio.” (1 Va Kor. 10:13b) Omo liaco, ndaño ka ca lelukile oku yuvula olonjongole ka via sungulukile, tu pondola oku amamako lekolelo ku Yehova. Lekuatiso lia Yehova tu pondola oku yuvula oku linga eci cĩvi.

17. Ndaño ka tu pondola oku tateka olonjongole ka via sungulukile, nye tu sukila oku linga?

¹⁷ Olonjanja viosi ivaluka okuti: Omo okuti ka tua lipuile, ka tu tẽla oku tateka olonjongole ka via sungulukile. Pole, eci tu kuata olonjongole ka via sungulukile, lonjanga yalua tu sukila oku vi yuvula ndeci Yosefe a linga poku tila ukãi wa Potifara. (Efet. 39:12) Ove ku sukila oku liwekapo oku yula olonjongole ka via sungulukile!

18-19. Apulilo api tu sukila oku linga osimbu tu likolisilako oku pongolola ovisimĩlo vietu?

¹⁸ Voku pongolola ovisimĩlo vietu, mua kongela oku amamako oku kũlĩhĩsa nda ovisimĩlo vietu kuenda ovilinga vi sanjuisa Yehova. Olonjanja viosi tu sukila oku likũlĩhĩsa loku lipula ndoco: Ovilinga viange vi lekisa hẽ okuti, otembo tu kasi yi kasi kesulilo? Ndi kasi hẽ oku amamako oku wala omunu wokaliye? Ñasi hẽ oku ecelela okuti espiritu lia Yehova li songuila omuenyo wange, oco ndamameko oku yuvula olonjongole ka via sungulukile?

¹⁹ Eci o likonomuisa ove muẽle ku ka lavoke oku lipua, tiamisila utima kueci o tẽla oku linga. Nda wa limbuka okuti o sukila oku linga apongoloko amue, ku ka sumue. Kapako elungulo li sangiwa ku Va Filipoi 3:16 liokuti: “Ndaño okuti wa kuli ale, amamiko oku ci linga lonjila ndeyi.” Kuenje nda wa ci linga kolela okuti Yehova o ka sumũlũisa alikolisilo o kasi oku linga oku pongolola ovisimĩlo viove.