1. Momo lie tu sukilila oku sumbila Yehova?

YEHOVA eye Ululiki wetu. Omo liaco, eye lika o kuete omoko yoku tu sapuila ovina tu sukila oku linga levi tu sukila oku yuvula. Omo okuti eye wa tu lulika, tu sukila oku u sumbila. * (Esit. 4:11) Esunga likuavo lioku pokola ku Yehova lieli okuti, uviali waye wa velapo. Tunde osimbu omanu valua va siata oku viala omanu vakuavo. Pole, nda tua sokisa uviali wavo lowu wa Yehova, tu limbuka okuti Yehova ombiali yimue ya velapo kolondunge, kocisola, kohenda kuenda o viala vosi locikembe.—Etu. 34:6; Va Rom. 16:27; 1 Yoa. 4:8.

2. Ndomo ca lekisiwa ku Va Heveru 12:9-11, momo lie tu sukilila oku sumbila Yehova?

² Yehova ka yongola okuti tu u pokola omo liusumba. Pole, o yongola okuti tu u pokola omo liocisola kuenda tu u tenda okuti Isia umue ukuacisola. Vukanda Paulu a sonehela va Heveru wa lombolola okuti, ‘Isietu, tu sukila oku u sumbila vali enene,’ momo eye o tu pindisa o “tu kuatisa.”—Tanga Va Hev. 12:9-11.

3. (a) Tu lekisa ndati okuti tua sumbila Yehova? (b) Apulilo api a ka tambuluiwa?

³ Kolonepa vipi tu lekisa okuti tua sumbila Yehova? Catete, poku linga cosi ci tava, oco tu pokole kokuaye kovina viosi. Cavali, poku yuvula oku likolela etu muẽle. (Olosap. 3:5) Ocina  cimue ci pondola oku tu kuatisa oku sumbila Yehova, oku kũlĩha ovituwa viaye viwa. Momo lie? Momo ovituwa viaye vi situluiwa kovina viosi eye a lulika. (Osa. 145:9) Handi vali, osimbu tu lilongisa catiamẽla kokuaye, ocisola cetu ci li vokiya. Eci tu lekisa ocisola ku Yehova ka tu sukila ulala umue wovina tu sukila oku linga, levi ka tu sukila oku linga. Tu likolisilako oku kuata ovisimĩlo ndevi via Yehova, okuti tu yuvula ovina vĩvi. (Osa. 97:10) Pole, olonjanja vimue, oku pokola ku Yehova ka ci leluka. Momo lie ka ca lelukilile? Kuenda nye akulu vekongelo, vaisia, vaina va lilongisila kongangu ya Nehemiya Nguluvulu, ya Soma Daviti kuenda ya Maria, ina ya Yesu? Ocipama cilo, ci ka tambulula apulilo aco.

4-5. Ndomo ca lekisiwa ku va Roma 7:21-23, momo lie ka ca lelukilile oku sumbila Yehova?

⁴ Esunga lieci ka ca lelukilile oku sumbila Yehova ceci okuti vosi tua piñala ekandu kuenda ka tua lipuile. Kuenje tu kuete ocituwa coku lekisa esino. Eci Adama la Eva va sinĩla Suku loku lia kepako, ovo va lekisa okuti va ponduile oku li nõlela ovo muẽle eci ciwa leci cĩvi. (Efet. 3:22) Koloneke vilo, omanu valua va nõlapo oku sinĩla Yehova kuenda oku li tumbikila ovo muẽle olonumbi vieci ciwa leci cĩvi.

⁵ Ndaño muẽle omanu vana va kũlĩha Yehova loku u sola, va sukila oku likolisilako oku u sumbila lutima wosi. Upostolo Paulu wa liyakavo locitangi caco. (Tanga Va Roma 7:21-23.) Ndeci Paulu a linga, etu tu yongola oku lekisa esunga kovaso a Yehova. Pole, olonjanja viosi tu sukila oku yaka oco tu yuvule oku linga eci cĩvi.

6-7. Lipi esunga likuavo li pondola oku tu tateka oku sumbila Yehova? Tukula ulandu umue.

⁶ Esunga likuavo lieci ka ca lelukilile oku sumbila Yehova lieli okuti, tua siata oku vetiyiwa lovituwa vio pocitumãlo tua kulila. Ovisimĩlo vialua viomanu ka vi likuata locipango ca Yehova kuenje pamue ci pondola oku tĩla calua oku siapo ovisimĩlo viaco. Kũlĩhĩsa ulandu umue.

⁷ Kovitumãlo vimue amalẽhe va siata oku vetiyiwa calua oku sanda olombongo vialua. Manji umue o tukuiwa hati, Mary * wa liyakavo locitangi caco. Osimbu ka fetikile oku lilongisa ovina viatiamẽla ku Yehova, wa tangela kosikola yimue ya kemãla vali calua vofeka yavo. Manji Mary epata liaye lio vetiya calua oco a sande upange umue va feta olombongo vialua hawo wa kemãla. Eye oco a yonguilevo. Noke yoku fetika oku lilongisa ovina viatiamẽla ku Yehova loku u sola, wa pongolola ovisimĩlo viaye. Pole, ka ca lelukile kokuaye kuenje wa popia hati: Pamue ndi sanga upange u ngecelela oku kuata olombongo vialua, pole, u nateka kovina viespiritu. Omo liekalo lio pocitumãlo nda kulila, handi uyaki unene kokuange oku likala upange waco. Nda siata oku pinga ku Yehova oco a ñuatise oku yuvula oku tava upange una u nateka oku linga ocipango caye.—Mat. 6:24.

8. Nye tu konomuisa cilo?

⁸ Ndomo ca tukuiwa ale, oku sumbila Yehova ci kuete esilivilo kokuetu. Catiamẽla ku vana va kuete ocikele cimue ndeci, akulu vekongelo, vaisia kuenda vaina kuli esunga limue lieci va sukilila oku lekisa esumbilo ku Suku liokuti, ovo va kuete epuluvi lioku lingila vakuavo eci ciwa. Tu konomuisi ovolandu amue Embimbiliya a tu longisa  ndomo tu talavaya lovikele vietu lonjila yimue yi sanjuisa Yehova.

9. Ovitangi vipi Nehemiya a liyaka lavio?

⁹ Yehova wa eca ocikele cinene kakulu vekongelo coku tata afendeli vaye. (1 Pet. 5:2) Akulu vekongelo va pondola oku lilongisa ovina vialua konjila ndomo Nehemiya a tata afendeli va Yehova. Omo okuti Nehemiya wa kala nguluvulu yo ko Yuda wa kuata ocikele cimue cinene. (Neh. 1:11; 2:7, 8; 5:14) Sokolola kovitangi vimue Nehemiya a liyaka lavio. Eye wa yeva okuti va Yudea ka va kaile oku lekisa esumbilo koku tungiwa kuonembele kuenda va Lewi ka va kaile loku va ĩha olonepa vieteku liavo ndomo ca kisikiwile Vocihandeleko. Va Yudea ka va lekisile epokolo kocihadeleko ca Suku catiamẽla Kesambata kuenda va enda oku kuela akãi ka va fendela Yehova. Nguluvulu Nehemiya, wa ponduile oku liyaka locitangi caco cinene.—Neh. 13:4-30.

10. Nehemiya wa liyeva ndati omo liovitangi a liyaka lavio?

¹⁰ Nehemiya ka talavayele lãvi locikele caye, okuti o kisika afendeli va Suku oku kuama ovisimĩlo viaye. Pole, eye wa pinga ekuatiso lia Yehova vohutililo kuenda wa longisa omanu Ovihandeleko via Yehova. (Neh. 1:4-10; 13:1-3) Nehemiya wa lekisa umbombe kuenda wa kuatisa va Yudea vakuavo koku tumbulula ovimbaka vio Yerusalãi.—Neh. 4:15.

11. Ndomo ca tangiwa ku 1 Va Tesalonike 2:7, 8, akulu vekongelo va sukila oku tata ndati vamanji?

¹¹ Ocili okuti, akulu vekongelo ka va siatele oku liyaka lovitangi ndevi via Nehemiya, pole, ovo va pondola oku u setukula volonjila vialua. Ndeci, ovo va siata oku likolisilako calua oco va kuatise vamanji vekongelo. Ovo ka va litendi okuti va velapo omo liocikele cavo, pole, va tata ciwa vamanji vekongelo. (Tanga 1 Va Tesalonike 2:7, 8.) Akulu vekongelo  poku vangula la vamanji, va ci linga lumbombe kuenda ocisola. Ukulu umue wekongelo o tukuiwa Andrew, wa popia hati: “Nda limbuka okuti nda ukulu umue wekongelo ukuacisola kuenda o lekisa ukamba, vamanji va lianja laye. Ovituwa viaco vi vetiya vamanji oku lieca olumue poku kuatisa akulu vekongelo.” Manji ukuavo Tony, okuti ukulu wekongelo anyamo yalua, wa popia hati: “Ame ndi likolisilako oku kapako onumbi yi sangiwa ku Va Filipoi 2:3 kuenda olonjanja viosi ndi tenda vakuetu okuti va velapo ame ndi sule. Eci ci ñuatisa oku yuvula oku kisika vamanji oku tava lika kovisimĩlo viange.”

12. Momo lie ci kuetele esilivilo akulu vekongelo oku lekisa umbombe?

¹² Akulu vekongelo va sukila oku lekisa umbombe ndeci Yehova. Ndaño okuti Yehova wa velapo koluali luosi, eye ‘o petama’ oku “pindula omumbe yi kasi voneketela.” (Osa. 18:35; 113:6, 7) Yehova o nyãle vakuepela haivo va lipanda.—Olosap. 16:5.

13. Momo lie ukulu wekongelo a sukilila oku “likandangiya” koku vangula?

¹³ Ukulu wekongelo okuti wa sumbila Yehova, o sukila oku “likandangiya” ko ku vangula. Nda eye ka ci lingile, o ka tambulula lonjila yimue ka ya sungulikile. (Tia. 1:26; Va Gal. 5:14, 15) Manji Andrew wa tukuiwa ale kefetikilo, wamisako hati: “Olonjanja vimue ndi limbuka okuti, ndi kuata onjongole yoku tambulula lonjila yimue ka ya sungulukile, ku umue o lekisa ekambo liesumbilo kokuange. Noke ndi sokolola kongangu yomanu va tukuiwa Vembimbiliya kuenje eci ca siata oku ñuatisa oku limbuka esilivilo lioku lekisa umbombe.” Akulu vekongelo va lekisa esumbilo ku Yehova eci va lekisa ocisola kuenda umbombe poku vangula la vamanji oku kongelamo akulu vakuavo vekongelo.—Va Kol. 4:6.

14. Ocikele cipi isia a kuete vepata kuenda nye Yehova a lavoka kokuaye?

¹⁴ Yehova wa eca ocikele ku isia coku kala usongui wepata kuenda o lavoka okuti isia eca komãla elungulo kuenda epindiso li sukiliwa. (1 Va Kor. 11:3; Va Efe. 6:4) Pole, eci ka ci lomboloka okuti isia o talavaya lomoko yaye ndomo a yongola. (Va Efe. 3:14, 15) Isia o lekisa okuti wa sumbila Yehova, poku talavaya lomoko yaye lonjila yimue yu sanjuisa. Isia o pondola oku kuatisiwa calua poku lilongisa omuenyo wa Soma Daviti.

15. Ongangu yipi yiwa Soma Daviti a eca ku vaisia?

¹⁵ Yehova wa nõlele Daviti oco a kale usongui wepata liaye kuenda wofeka yosi ya va Isareli. Omo okuti Daviti wa kala Osoma, wa kuata unene walua. Olonjanja vimue, unene  waco wa talavaya lawo lonjila yimue ka ya sungulukile kuenje wa linga ekandu linene. (2 Sam. 11:14, 15) Pole, wa lekisa umbombe ku Yehova poku tava elungulo. Kuenje poku likutilila, wa sapuila Yehova ndomo a liyeva. Kuenda eye wa likolisilako oku pokola kelungulo lia Yehova. (Osa. 51:1-4) Handi vali, eye wa lekisa umbombe poku tava alungulo cikale ana a eciwa lalume kuenda lakãi. (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33) Daviti wa lilongisila kakulueya aye kuenje wa velisapo upange wa Yehova komuenyo waye.

16. Nye vaisia va pondola oku lilongisila ku Daviti?

¹⁶ Nda ove vu isia opondola oku lilongisila calua kongangu ya Daviti. Ndeci, yuvula oku talavaya lãvi lomoko Yehova a ku ĩha yoku songola. Limbuka akulueya ove kuenda tava elungulo lia vakuene, lina lia kunamẽla Vembimbiliya. Nda wa ci linga, epata liove li ka ku sumbila omo lioku lekisa umbombe. Eci o likutilila lepata liove, situlula ovisimĩlo viove ku Yehova. Epata li limbuke okuti ove wa kapako ekuatiso lia Yehova. Handi vali, lekisa okuti efedelo lia Yehova lia velapo kokuove. (Esin. 6:6-9) Ivaluka okuti, oyo ombanjaile ya velapo o pondola oku eca kepata liove ongangu yove yiwa.

17. Ocikele cipi Yehova a eca ku vaina?

¹⁷ Yehova wa eca ku vaina ocikele cimue ci kuete esilivilo vepata okuti, onepa yimue yocikele coku pindisa omãla. (Olosap. 6:20) Omo liaco, ovituwa via ina vi pondola oku vetiya omãla vokuenda kuomuenyo wavo wosi. (Olosap. 22:6) Kũlĩhĩsa eci vaina va pondola oku lilongisila kulandu wa Maria, ina ya Yesu.

18-19. Nye ina umue a pondola oku lilongisila kongangu ya Maria?

¹⁸ Maria wa kũlĩhĩle ciwa Ovisonehua. Eye wa sumbilile calua Yehova kuenda wa kuata ukamba umue wa pama laye. Maria wa nõlelepo oku linga eci Yehova a yongola, ndaño okuti oku ci linga ca nena apongoloko komuenyo waye.—Luka 1:35-38, 46-55.

¹⁹ Nda ove u ina, o pondola oku setukula Maria volonjila vialua. Ndamupi o pondola oku ci linga? Tete, o sukila oku amamako oku pamisa ukamba wove la Yehova, poku linga elilongiso Liembimbiliya pokolika kuenda oku likutilila olonjanja viosi. Vali, poku tava oku linga apongoloko komuenyo wove oco o sanjuise Yehova. Ndeci, citava okuti ove wa tatiwa lolonjali vimue vi tema lonjanga havio vi kelõhala omãla vavo. Kuenje ove wa kula lovisimĩlo viokuti eyi oyo onjila yoku tata omãla. Ndaño noke yoku lilongisa ndomo Yehova a yongola okuti ove o tata omãla, pamue lopo cu ku tĩlila oku likandangiya loku lekisa epandi koku tata omãla vove, ca piãla enene nda  ove wa kava kuenje ovo va lekisa esino. (Va Efe. 4:31) Eci o liyeva ndoco, ci kuete esilivilo oku pinga ku Yehova oco a ku kuatise. Ina umue o tukuiwa Lydia, wa popia hati: “Olonjanja vimue ndi lipilika poku likutilila oco si ka vangule loku tema eci omõlange a lekisa esino kokuange. Kuenje vonjanja yaco ndi liwekapo oku vangula, ndi likutilila vutima oku pinga ekuatiso lia Yehova. Ohutililo yi ñuatisa oku tulumũha.”—Osa. 37:5.

20. Ovitangi vipi vaina vamue va siata oku liyaka lavio kuenda va pondola oku vi yula ndati?

²⁰ Vaina vamue okuti va lipitavo locitangi cimuamue pamue ci va tĩlila oku lekisa ocisola komãla vavo. (Tito 2:3, 4) Akãi vamue, va kulila vepata limue okuti, olonjali viavo ka va va tatele locisola. Nda wa tatiwa ndoco, ku sukila oku setukula ovituwa violonjali viove. Ina una okuti wa kapako olonumbi via Yehova, o pondola oku lilongisa ndomo a lekisa ocisola komãla vaye. Pamue ka ci leluka kokuove oku pongolola ovisimĩlo ekalo kuenda ovilinga viove. Pole, ci tẽliwa oku linga apongoloko aco kuenje oku ci linga cu ku kuatisa kuenda ci kuatisavo epata liove.

21-22. Ndomo ca lekisiwa ku Isaia 65:13, 14, asumũlũho api tu kuata nda tua sumbila Yehova?

²¹ Soma Daviti wa kũlĩhĩle esilivilo lioku sumbila Yehova. Eye wa soneha hati: “Ovisila via Yehova via sunguluka, vi sanjuisa utima. Ocihandeleko ca Yehova ca pua eko, ci yelisa ovaso. Kuenda vali, ukuenje wove o lungowaiwa lavio. Oku vi linga ku kuete onima ya lua.” (Osa. 19:8, 11) Koloneke vilo, tu pondola oku limbuka etepiso li kasi pokati ka vana va sumbila Yehova kuenda vana va pembula elungulo liaye liocisola. Vana va sumbila Yehova omo okuti, “ovitima viavo via sanjuka, va imba ovisungo.”—Tanga Isaya 65:13, 14.

²² Eci akulu vekongelo, vaisia kuenda vaina va sumbila Yehova, ekalo liavo li kala ciwa, epata liavo li kuata esanju kuenda omunga vekongelo yi li vokiya. Ca velapo vali ceci okuti, ovo va pondola oku sanjuisa utima wa Yehova. (Olosap. 27:11) Hesanjukuolio tu pondola oku kuata!