Apulilo a Lingiwa la Vakuakutanga
Kelivulu lia Esekiele kocipama 37, ku lombolola ulandu wolombueti vivali okuti, noke yoku vi kongela vi linga ombueti yimosi. Olondaka evi vi lomboloka nye?
Vocitumasuku ca Esekiele, Yehova wa likuminyile okuti, afendeli vaye va laikele oku tiukila Kofeka Yohuminyo okuti, va kongeliwa vali, oco va linge ofeka yimosi. Ocitumasuku eci ci tu longisavo okuti, koloneke via sulako, afendeli va Yehova va laikelevo oku likuata omunga.
Yehova wa sapuilile Esekiele oco a kuate olombueti vivali peka. Vombueti yimue wa sukilile oku sonehamo ndoco: “Yuda lomãla va Isareli va tiama kokuaye.” Vombueti yikuavo o sonehamo ndoco: “Yosefe, uti wa Efarimi lepata liosi lia Isareli li tiama kokuaye.” Noke Esekiele wa sukilile oku kuata peka olombueti viaco vivali, kuenje vi linga ‘ombueti yimosi.’—Esekiele 37:15-17.
Ondaka “Efarimi” yi lomboloka nye? Yi lomboloka epata lia Efarimi okuti, lia kuatele ekemãlo lialua pokati kapata ekũi ana a vialele konano yo Isareli. Yerovoama eye wa kala osoma yatete ya yapata ekũi vo ko Efarimi. (Esinumuĩlo 33:13, 17; 1 Olosoma 11:26) Epata liaco, lia tunda ku Efarimi, omõla wa Yosefe. (Atendelo 1:32, 33) Yosefe wa tambuile esumũlũho lilikasi ku isiaye Yakoba. Omo liaco, ca sungulukile oku popia hati, “ombueti ya Efarimi,” ya kala ocindekaise capata ekũi, ana a pangele onepa kosoma ya vialele konano yofeka. Osimbu Esekiele ka sonehele ocitumasuku caye, kotembo yaco va Asuria va yulile ale apata ekũi. Kuenje, vambatele va Isareli valua kumandekua. Ulandu waco wa pita kunyamo wo 740 osimbu Kristu keyile handi palo posi. (2 Olosoma 17:6) Noke, va Bavulono veya oku yula va Asuria. Omo liaco, eci Esekiele a soneha ocitumasuku catiamẽla kolombueti vivali, valua pokati ka va Isareli va li sanduilile Kuviali wo Bavulono.
Kunyamo wo 607 osimbu Kristu keyile palo posi, va Bavulono va yulile apata avali a kala kombuelo yuviali wo Yuda, kuenje, va tuala omanu ko Bavulono. Vambatelevo omanu vosi va pangele onepa kuviali wo konano yo Isareli. Olosoma via vialele kombuelo yofeka, via tundile kepata lia Yuda. Ovitunda via kalavo ko Yuda, momo via enda oku linga upange vonembele yo Yerusalãi. (2 Asapulo 11:13, 14; 34:30) Omo liaco, ca sungulukile oku popia okuti, “ombueti ya Yuda,” ya kala ocindekaise capata avali a kala kombuelo yofeka.
Olombueti vivali via kongeliwa otembo yipi? Via kongeliwa kunyamo wo 537, osimbu Kristu keyile palo posi. Kunyamo waco, oco omanu va vialiwile losoma yo kombuelo yofeka, kumue la vana va vialiwile losoma yo konano, va tiuka ko Bavulono oco va ende ko Yerusalãi kuna va tumbuluila kumosi onembele. Omo liaco, epata lia va Isareli ka lia tepiwile vali. Kuenje, va Isareli va kala oku fendelela kumosi Yehova. (Esekiele 37:21, 22) Uprofeto Isaya kumue la Yeremiya, va popele ale eci catiamẽla kelitokeko liaco.—Isaya 11:12, 13; Yeremiya 31:1, 6, 31.
Ocitumasuku ca Esekiele ca popele nye catiamẽla kefendelo lia lipua? Ocitumasuku caco ca popele okuti, Yehova wa laikele oku ecelela okuti, afendeli vaye va linga epata ‘lilikuata omunga.’ (Esekiele 37:18, 19) Anga hẽ ocitumasuku eci ci kasi oku tẽlisiwa koloneke vilo? Ci kasi oku tẽlisiwa. Ocitumasuku caco ca fetika oku tẽlisiwa kunyamo wo 1919. Osimbu ka ca fetikile oku tẽlisiwa, Satana wa yonguile oku tepa afendeli va Yehova. Pole, ovo va likuatele ale omunga kunyamo wo 1919. Kuenje, veya oku linga asokiyo akuavo vokuenda kuotembo, ndomo Yehova a yonguile.
Kotembo yaco, valua pokati kafendeli va Yehova va kuatele elavoko lioku kala olosoma kuenda ovitunda kumue la Yesu kilu. (Esituluilo 20:6) Ovo va kala ndombueti ya Yuda. Kotembo yaco, ka kua kalele afendeli valua va Yehova va kuatele elavoko lioku kala palo posi otembo ka yi pui. Noke, etendelo liomanu vana va kuete elavoko lioku kala palo posi otembo ka yi pui lia fetika oku livokiya. (Sakariya 8:23) Ovo va kala ndombueti ya Yosefe.
Koloneke vilo, cikale afendeli vana va kuete elavoko lioku ka kala kilu, ale vana va lavoka oku kala palo posi otembo ka yi pui, vosi yavo va kasi oku fendelela kumosi Yehova. Ovo va kuete lika Osoma yimosi okuti Yesu Kristu. Vocitumasuku Esekiele a tukula, Yesu o tukuiwa hati, ‘ukuenje wange Daviti.’ (Esekiele 37:24, 25) Yesu wa likutilila ku Isiaye oco olondonge viaye vi likuate omunga. Eye wa likutilila hati: “Tate o kasi vokuange kuenda ame ñasi vokuove, okuti ovo va kalavo vokuetu.” * (Yoano 17:20, 21) Yesu wa popiavo hati, okacunda katito Kakristão olombuavekua, ka laikele oku linga ‘ocunda cimuamue okuti ci kuata ungombo umuamue.’ (Yoano 10:16) Ndomo Yesu a lombolola ulandu waco, afendeli vosi va Yehova va likuete omunga, ci kale vana va lavoka oku ka kala kilu, ale vana va ka kala palo posi otembo ka yi pui.
^ tini. 10 Eci Yesu a lomboluila olondonge viaye ovina via laikele oku pita koloneke via sulako, wa va lomboluila ovolandu a litepa. Tete, wa lombolola eci catiamẽla ‘kukuenje wa kolelua haeye wa lunguka.’ Ukuenje waco, olomboloka ocimunga citito Cakristão olombuavekua okuti, va kasi oku tata afendeli va Yehova voluali luosi. (Mateo 24:45-47) Noke, wa lombolola ovolandu atiamẽla Kakristão vosi olombuavekua. (Mateo 25:1-30) Poku malusula ulandu waye, wa lombolola eci catiamẽla Kakristão vana va kuete elavoko lioku kala palo posi okuti va laikele oku kuatisa vamanji ya Kristu. (Mateo 25:31-46) Cimuamue haico ca pita locitumasuku ca Esekiele okuti ci kasi oku tẽlisiwa koloneke vilo. Momo, tete ci tiamisiwila Kakristão vana va lavoka oku ka kala kilu. Ndaño okuti apata ekũi a va Isareli ka a lomboloka Akristão vana va ka kala palo posi otembo ka yi pui, pole, ocitumasuku caco ci tu ivaluisa elitokeko li kasi pokati kafedeli vaco kumue lolombuavekua.
