NDA citiwa kimbo lio Wichita, kolupale luo Kansas, ko Estados Unidos keteke 10 ya Cembanima wo 1936 kuenda pokati komãla vakuãla violonjali vietu ame nduveli. Olonjali viange William kuenda Jean, va kala afendeli vakuekolelo va Yehova. Isia yange wa kala oñuatisi yekongelo okuti, cilo usongui vakulu vekongelo. Ina yange wa kũlĩha ocili Cembimbiliya lekuatiso lia ina yaye o tukuiwa hati, Emma Wagner. Manji Emma wa longisa ocili Cembimbiliya komanu valua, oku kongelamo manji Gertrude Steele, okuti wa kala omisionaliu kofeka yo Portu Riku. * (Tala etosi kombuelo yemẽla.) Nda kuata ovolandu alua awa oku setukula.

Eci nda kuata anyamo atãlo, eteke limue vo Casapalo kuteke, ame kumue la isia yange tua kala oku eca Utala Wondavululi kuenda o Consolação (okuti cilo o Despertai!) komanu va kala oku pita volokololo. Kotembo yaco, ofeka ya litengele Vuyaki Wavali wa kala oku lingiwa Voluali Luosi. Isia yange wa yuvula oku litenga vopulitika. Ondotolo yimue ya koluele yeya ocipepi letu kuenje wa lundila isia yange okuti o kasi oku tila oku panga onepa kuyaki kuenda o kasi oku lisandela esunga. Noke, ndotolo wa vandekela isia yange loku popia hati, “Momo lie kumbetela, acindele ukuakutila!” Nda kuata usumba walua, pole, nda komõha utõi wa isia yange. Momo eye wa amamako oku eca olorevista komanu va kala oku tu vandekela. Noke esualali limue lieya ocipepi letu kuenje ndotolo  yaco wa kaluka hati, “Ndinge cimue acindele ukuakutila!” Pole, eci esualali liaco lia limbuka okuti, ulume waco wa koluele, wo sapuila hati, “Kuende konjo ka puyukepo!” Noke, kavali kavo va enda. Ngeca olopandu ku Yehova omo a eca utõi ku isia yange. Omo okuti, isia yange wa kuata olonjo vivali vioku teta esinga, ndotolo yaco wa kala umue pokati komanu wa enda oku teta esinga kolonjo viaco!

Eci nda kuata eci ci soka anyamo ecelãla, isia yange wa landisa onjo tua kala kuenda olovenda, kuenje va tunga onjo yimue yendela kalola. Tua ilukila volupale luo Koloradu luna lua kala ocipepe lolupale luo Grand Junction, oco tu kundile vocikanjo muli esukila lia kundi. Olonjali viange va litumbikile kupange wakundi votembo yosi kuenda kupange woku lima loku fuka ovinyama. Lekuatiso lia Yehova kuenda ombili tua lekisa kupange waco kueya oku tumbikiwa ekongelo. Keteke 20 liosãi Yevambi kunyamo wo 1948, isia yange wa ndi papatisa volui lumue lua kala ocipepi lomunda yimue, kumosi la vana va tava kocili Cembimbiliya oku kongelamo manji Billie Nichols kumue lukãi waye. Noke manji Billie Nichols lukãi waye va tumiwa kupange woku nyula akongelo kuenje omõla wavo kumue lukãi waye va tambulavo ocikele caco.

Tua linga ukamba uwa lomanu valua va li tumbikele kupange wa Yehova, capiãla enene lepata lia manji Steele ndeci: Don la Earlene, Dave la Julia, kuenda Si la Martha. Tua solale calua oku sapela ovolandu Embimbiliya lavo, kuenje ulandu wavo wa ndi vetiya calua. Ovo va lekisa kokuetu okuti, omuenyo wetu u kuete lika esilivilo nda tua pitisa kovaso Usoma.

Eci nda kuata eci soka 19 kanyamo manji Bud Hasty wa kala ekamba liepata lietu, wa ndi laleka oku enda laye kupange wakundi votembo yosi kombuelo yo Estados Unidos. Noke, ukulu ukuakunyula akongelo wa ndi laleka oco ndi ilukile vimbo limue li tukuiwa hati, Ruston volupale luo Louisiana muna okuti Olombangi vialua Via Yehova via liwekelepo oku kunda. Eye wa tu pinga oco tu linge olohongele viosi volosemana viosi ndaño ka kueyile omunu laumue. Tua sanga ocitumãlo coku linga olohongele kuenje tua pongiya ocitumãlo caco. Tua linga olohongele viosi, pole olonjanja vimue tua enda oku kala lika kavali ketu kolohongele viaco. Eci umue pokati ketu a kala kembumbua, ukuavo otumãla oco a tambulule apulilo osi. Olonepa vina vi lingiwa lovindekaise, kavali ketu tua enda oku kala kembumbua kuenje ka kua kalele olonjeveleli! Noke, manji umue ukãi wa kuka wa fetika oku iyaya kolohongele. Vokuenda kuotembo yimue, omanu vana tua kala oku longisa Embimbiliya kuenda vana va liwekelepo oku kunda, va fetikavo oku endaenda kolohongele, noke ocimunga caco ca linga ekongelo.

Eteke limue, ame kumue la manji Bud tua liñualehẽla lu songui umue watiamẽla ketavo li tukuiwa hati, Onembele ya Kristu, eye wa tukula ovisonehua vimue sia kũlĩhĩle. Eci ca ndi sumuisa calua, kuenje nda fetika oku sokolola kovina ndi tava. Vokuenda kuosemana, nda linga akonomuiso alua kovoteke osi, oco ndi sange a tambululo kapulilo osi eye a linga. Eci ca ndi kuatisa oku pamisa ukamba wange la Yehova kuenda ca ndi vetiya oku li sanga lusongui ukuavo wetavo.

Noke, manji ukuakunyula akongelo wa ndi pinga oku ilukila vimbo limue li tukuiwa hati, El Doradu volupale luo Arkansas, oco ndi kuatise ekongelo. Eci nda pitĩla vimbo liaco, olonjanja vimue nda sukilile oku tiukila volupale luo Koloradu oco ngende kohongele yimue yo pulitika ya enda oku sokiya omanu va pondola oku iñila vusualali. Eteke limue eci tua kala oku linga ungende kumue lakundi vakuavo votembo yosi, poku pitĩla volupale luo Texas tua viluka lekãlu kuenje ekãlu liange lia nyolẽha. Tua telefonalela manji umue, eye wa tua ambata toke konjo yaye, noke tua enda kohongele. Kohongele yaco kua lingiwa esapulo liocitangi tua lipita laco kuenda vamanji lohenda yalua va tu ĩha olombongo. Manji wa tu lalekele konjo yaye, wa landisa ekãlu liange eci ci soka 25 kolondolale.

Tua sanga ekãlu limue lia tua ambata toke kolupe luo Wichita. Volupale luaco tua sangamo manji umue ekamba liepata lietu o tukuiwa hati, E. F. McCartney, okuti tua enda oku u tukula hati, Doc okuti wa kala ukundi wotembo yosi. Omãla vaye vavali volonjamba okuti, Frank la Francis, toke cilo akamba vange. Ovo va kuatele ekãlu limue liosimbu  kuenda va lilandisa kokuange ci soka 25 kolondolale okuti ovio ondando nda tambula vekãlu lina lia nyolẽha. Eyi oyo onjanja yatete komuenyo wange nda limbuka okuti omo lioku pitisa kovaso Usoma Yehova wa nyĩha ocina nda sukilile. Kepasu eli, manji McCartneys wa ndekisa manji umue ukãi otukuiwa hati, Bethel Crane. Ina yaye Ruti, wa kala ukundi umue wotembo yosi ukuambili vimbo lio Wellington kolupale luo Kansas kuenda wa amamako lupange waco toke eci a tẽlisa eci ci pitahala 90 kanyamo. Ka papitile unyamo umosi ame kumue la manji Bethel tua kuela kuenje tua fetika upange wakundi votembo yosi volupale luo El Doradu.

Omo okuti, tua linga akulu tua yonguile oku setukula ongangu yiwa. Omo liaco, tua nõlapo oku tava kelaleko liosi li tunda kocisoko ca Yehova. Tua tumiwa ndakundi va likasi vimbo lio Walnut Ridge, kolupale luo Arkansas. Kunyamo wa 1962 tua lalekiwa oku ka pindisiwa kocisoko 37 yosikola yo Gileada. Tua kuata esanju lialua omo lioku kũlĩha okuti manji Don Steele wa kalavo vocisoko caco. Noke yoku pindisiwa kosikola yaco, ame kumue lukãi wange Bethel tua tumiwa kolupale luo Nairobi, kofeka yo Kenya. Tua sumuile calua eci tua tunda kofeka yo Nova Yorke, pole tua kuata esanju eci tua pitĩla kocila colombalãu volupale luo Nairobi, momo tua limbuka okuti vamanji va kala oku tu lavoka oco va tu tambule lesanju!

Ka pa pitile otembo yalua oco tu fetike oku sola ofeka yo Kenya kuenda oku kundila vofeka yaco. Omanu vatete va tava oku lilongisa Embimbiliya letu, manji Chris kumue lukãi waye Mary Kanaiya. Toke cilo, va kasi kupange wotembo yosi kofeka yo Kenya. Kunyamo wa kuamamo tua lalekiwa oku enda kolupale luo Kampala, kofeka yo Uganda. Vofeka yaco, etu tua kala olomisionaliu viatete. Tua kuata esanju lialua momo omanu valua va lekisa onjongole yoku lilongisa Embimbiliya, noke va linga vamanjetu. Pole, noke yoku pita anyamo atatu lolosãi epandu vocifuka co Afrika, tua tiukila ko Estados Unidos, oco tu ka tekule epata lietu. Esumuo tua yeva eci tua tunda kocifuka co Afrika lia luile calua okuti eli tua yeva eci tua tunda kolupale luo Nova Yorke li sule. Tua solele omanu vo ko Afrika kuenda tua kuata elavoko lioku tiuka vali.

Tua ilukila vo lupale luo Koloradu kutundilo, kuna kua kala olonjali viange. Eci omõletu Kimberly a citiwa papita lika unyamo umosi lolosãi vitãlo, noke kua citiwa vali omõletu ukuavo o tukuiwa hati, Stephany. Ocikele cetu cokaliye coku kala olonjali ca kuata esilivilo lia velapo kokuetu. Tua likolisilako calua oco tu longise Embimbiliya komãla vetu vavali va feko. Tua yonguile oku setukula ongangu yiwa yomanu vakuavo. Tua kũlĩhĩle okuti ongangu yiwa yi pondola oku kuatisa omãla vetu pole, eci ka ci lekisa okuti eci va ka kula va ka fendela Yehova. Nda sumua calua omo okuti vamanjange vavali ka va yonguile vali oku kala Olombangi Via Yehova. Nda kolela okuti eteke limue ovo va ka kuama ongangu yiwa ya lekisiwa kokuavo.

Ocili okuti, tua sanjukila oku tekula omãla vetu vavali kuenda olonjanja viosi tua siata oku lingila ovopange lepata. Omo okuti tua kala ocipepi limbo lio Aspen, volupale luo Koloradu, tua lilongisa oku linga o mapalo yoku endela vocikokoto, kuenda olonjanja vimue tua enda oku ci lingila kumosi lepata lietu. Kuenje eci ca tu ĩha epuluvi lioku sapela lomãla vamue vo telefone osimbu tua kala oku lingila kumosi omapalo yaco. Tua endavo oku lingila kumosi olomundo, kuenda tua enda oku sapela calua osimbu tu yota ondalu. Ndaño okuti ovo va kala omãla pole, ovo va enda oku linga apulilo amue ndeci: “Nye tu ka linga eci tu ka kala akulu?” kuenda “Ndi yongola oku kuela omunu okuete ovituwa vipi?” Tua linga cosi tu tẽla oco tu longise komãla vetu oku sola Yehova. Tua vetiya omãla vetu oco va kuate ocimãho coku li tumbika kupange wotembo yosi kuenda oku kuela lika la vana va kuete ovimãho vimuamue. Tua va vetiyavo oku yuvula oku kuela osimbu okuti amalẽhe calua. Olonjanja vialua tua va sapuila hati: “U kueli lika eci u tẽlisa 23 kanyamo.”

Tua setukula ongangu yolonjali vietu, tua likolisilako oku endela kumosi lepata kolohongele kuenda kupange woku kunda. Tua linga esokiyo lioku kala lavamanji vamue konjo yetu. Olonjanja vialua tua enda oku sapela catiamẽla kesanju tu kuete omo lioku litumbika kupange wumisionaliu. Tua kala oku lavoka okuti eteke limue kakuãla ketu tu ka enda ko Afrika. Omãla vetu va yonguile oku ci linga.

Olonjanja viosi tua enda oku linga efendelo liepata. Tua enda oku linga ovindekaise viovina via siata oku lipita ko sikola. Afeko va enda oku linga ocindekaise cokuti Olombangi Via Yehova kuenda va enda oku tambulula apulilo etu osi. Ovo va sanjukila elilongiso liaco kuenda eci ca va kuatisa oku kolela ovina va kala oku lilongisa. Eci va linga akulu, olonjanja vimue nda ka tua lingile efendelo liepata va enda oku sumua. Eteke limue omo okuti nda kavele calua nda va sapuila oco va ende kolohondo viavo momo ka tu lingi efendelo liepata. Ovo va sumuile calua kuenda va fetika oku lila, momo va yonguile oku lilongisa. Noke tua  limbuka okuti tua kala oku va kuatisa oco va lilongise ovina viatiamẽla ku Yehova. Vokuenda kuotembo, va fetika oku sola oku lilongisa Embimbiliya kuenda oku lianja poku situlula ovisimĩlo viavo. Tua sumuĩle calua eci olonjanja vimue va enda oku popia hati, ka va tava kalongiso amue a sangiwa Vembimbiliya. Pole, tua lilongisa oku kũlĩha ovisimĩlo viavo. Eci tua va kuatisa oku kuata elomboloko liatiamẽla kovisimĩlo viavo ovo va tava kolonumbi via Yehova.

Otembo yoku tekula omãla vetu ya pita lonjanga. Lekuatiso liocisoko ca Yehova tua likolisilako oku va kuatisa oco va sole Yehova. Tua kuata esanju lialua eci ovo va litumbika kupange wakundi votembo yosi noke lioku mala oku lilongisa osikola ya pita pokati kuenda va lilongisa ovoloño a pondola oku va kuatisa oco va sande olombongo vioku li tekula. Ovo va ilukila vimbo lio Cleveland, kolupale luo Tennessee, kumue la vamanji vavali akãi va siata oku kunda vovikanjo muli esukila liakundi. Ndaño okuti tua va kuatela ongeva yalua, pole tua kuata esanju poku kũlĩha okuti va kasi kupange wakundi votembo yosi. Ame kumue lukãi wange Bethel tua fetika vali upange wakundi votembo yosi, omo lioku ci linga, tua lalekiwa oku nyula akongelo olonjanja vimue kuenda tua endavo oku kuatisa koku pongiya olohongele viofeka.

Osimbu handi omãla vetu ka va ilukile kolupale luo Tennessee, va endele kolupale luo Londres kofeka yo Inglaterra oco va nyule o Betele. Eci Stephany a tẽlisa 19 kanyamo, wa linga ukamba la manji umue wa kala oku talavaya ko Betele o tukuiwa hati, Paul Norton. Kungende umue ukuavo Kimberly wa lisanga lekamba liaye liupange o tukuiwa hati, Brian Llewellyn. Eci Stephany a tẽlisa 23 kanyamo wa kueliwa la manji Paul. Eci pa pita unyamo manji Kimberly wa tẽlisa 25 kanyamo, kuenje wa kueliwa la manji Brian. Ovo va likolisilako toke eci va tẽlisa 23 kanyamo. Tua kuata esanju lialua omo okuti va nõla alume va sunguluka.

Omãla vetu va ndi sapuila okuti, ongangu yetu kuenda ya va inakulu yavo, ya va kuatisa oku ‘sandiliya tete Usoma’ ndaño ceci va kala lekambo lio lombongo. (Mateo 6:33) Kosãi ya Kupupu yunyamo wo 1998 manji Paul kumue lukãi waye Stephany va lalekiwa oku linga onepa kocisoko 105 cosikola yo Gileada, kuenje noke yo sikola yaco va tumiwa kofeka yo Malawi kocifuka co Afrika. Vokueda kuotembo yaco, manji Brian kumue lukãi waye Kimberly va lalekiwa oku talavaya ko Betele kolupale luo Londres, noke va tumiwa ko Betele yo kofeka Malawi. Tua kuata esanju lialua momo omãla vetu va kala oku kuama onjila yavelapo komuenyo.

Kosãi ya Susu yunyamo wo 2001, nda tambula esapulo limue votelefone lina nda tukula kefetikilo liocipama cilo. Manji Marais usongui wupange woku Pongolola Alivulu etu, wa ndi sapuila hati, vamanji va kala oku pongiya epindiso limue li ka kuatisa vamanji va siata oku linga upange woku pongolola alivulu etu voluali luosi oco va kuate elomboloko liasuapo liatiamẽla kelimi Liongelesi. Ndaño okuti nda kuatele eci ci soka 64 kanyamo ovo va yonguile oku ndi pindisa oco ndi kale umue pokati kasongui. Ame kumue lukãi wange Bethel tua likutilila eci catiamẽla kelaleko liaco kuenda tua sapela lolonjali vietu oco tu kũlĩhe ocisimĩlo cavo. Ndaño okuti va kukile kuenda va sukilile ekuatiso lietu pole, va tu ecelela oku linga upange waco. Noke nda telefonalela ku manji Marais loku u sapuila okuti tua sanjukila oku tava kelaleko liaco.

Vokuenda kuotembo yimue ina yange wa limbuka okuti o kuete uvei wo kanser. Noke tuo sapuila okuti ka tu endi vali kupange tua tumiwa, oco tu likuatise la manjage Linda oku u tata. Pole, ina yange ka tavele kondaka yaco kuenda wa popia hati, “Nda ene ka wa endeli ndi sumua calua.” Manjange Linda wa kuatavo ocisimĩlo caco. Olondaka viaco via tu sanjuisa calua, momo tua limbuka okuti ovo va sukilile ekuatiso lietu pole, lopo va tu ecelela oku enda kupange tua tumiwa kuenda vamanji vana va kala ocipepi lavo va yonguilevo oku va kuatisa. Noke lioku pita eteke limosi Kombala Yoku Pindisa Vamanji ko Patterson, manji Linda wa tu telefonalela loku tu sapuila okuti ina yetu wa fa. Eye wa tu pamisa kuenda tua amamako oku tẽlisa ocikele cetu cokaliye.

Tua kuata esanju lialua momo tua limbuka okuti tua tumiwa ko Betele yo kofeka yo Malawi  kuna omãla vetu vakãi kumue lalume vavo va kala. Tua kuatavo esanju omo lioku kala vali pamosi. Noke, tua tumiwa oku ka pindisa vamanji kofeka yo Zimbabwe kuenda yo Zambia. Eci pa pita anyamo atatu lolosãi epandu liepindiso liaco, tua tiukila kofeka yo Malawi oco tu sonehe ovolandu a vamanji va kala oku talisiwa ohali omo lioku yuvula oku litenga vopulitika. *—Tala etosi pombuelo yemẽla.

Kunyamo wo 2005 tua sumuile calua omo lioku tunda vocifuka co Afrika. Tua tiukila konjo yetu vimbo lio Basalt, volupale luo Koloradu kuna ame kumue lukãi wange Bethel tua amamako oku talavaya ndakundi votembo yosi. Kunyamo wo 2006 manji Brian kumue lukãi waye Kimberly va ilukilka ocipepi letu kumue lomãla vavo vavali vakãi okuti Mackenzie kuenda Elizabeth. Pole, manji Paul lukãi waye Stephany va kala kofeka yo Malawi kuenda eye watiamelẽle kocisoko cakulu vo ko Betele. Cilo ndi kuete eci ci panda 80 kanyamo, kuenda nda siata oku kuata esanju lialua poku mola okuti vamanji amalẽhe vana nda pindisa va kasi oku tẽlisa upange ndaenda oku linga kosimbu. Omo liaco, oco tu kuatise omãla vetu lolonekulu vietu, tua siata oku kuama ongagu yiwa omanu vakuavo va tu sila. Ovina viaco, via siata oku tu nenela esanju lialua.