1. Tu setukula ndati Isietu ukuacisola, Yehova?

YEHOVA o tu sole calua. (Yoa. 3:16) Etu tu yongola oku setukula Isietu ukuacisola. Omo liaco, tu sukila oku ‘kala vakuahenda, vakuacisola kuenda vakuacikembe’ lomanu vosi, ca piãla enene ku “vamanjetu vekolelo.” (1 Pet. 3:8; Va Gal. 6:10) Eci vamanji va liyaka lovitangi tu sukila oku va kuatisa.

2. Nye tu lilongisa vocipama cilo?

² Wosi o yongola oku tiamẽla kepata lia Yehova, o ka liyaka lovitangi. (Mar. 10:29, 30) Osimbu tu panda ocipepi lesulilo lioluali lulo, citava okuti tu ka liyaka lovitangi vialua. Tu likuatisa ndati pokati? Vocipama cilo, tu konomuisa eci tu pondola oku lilongisa kovolandu atiamẽla ku Lote, ku Yovi kuenda ku Naomi. Tu konomuisavo ovitangi vimue vamanji va siata oku liyaka lavio koloneke vilo kuenda ndomo tu pondola oku va kuatisa oku liyaka lovitangi viaco.

3. Ndomo ca tangiwa kukanda 2 Petulu 2:7, 8, onjila yipi ka ya sungulukile Lote a nõla kuenda ovitangi vipi vieyililako?

³ Lote ka kuamẽle onjila yiwa eci a nõla oku kala vo Sodoma muna mua kala omanu va lingaile umbondo. (Tanga 2 Petulu 2:7, 8.) Ofeka yaco ya kala yiwa, pole, Lote ka kuatele ekalo liwa omo lioku ilukilamo. (Efet. 13:8-13; 14:12) Citava okuti ukãi waye wa setukula ovituwa viomanu va kala volupale luaco, omo okuti ka pokuile ku Yehova. Eye wa fa eci Suku a kundula olupale londalu. Sokolola komãla vavali vafeko  Lote a kuata. Alume vana nda va likuela lavo va kunduiwa eci o Sodoma ya nyõliwa. Lote wa pesela onjo yaye, ovokuasi, pole, ocina co kokela vali evalo, oku pumba ukãi waye. (Efet. 19:12-14, 17, 26) Anga hẽ vokuenda kuotembo yaco yesumuo, Yehova wa liwekapo oku lekisa epandi ku Lote? Sio.

4. Yehova wa lekisa ndati epandi ku Lote? (Tala ociluvialuvia koñoño.)

⁴ Ndaño Lote wa nõlele oku kala ko Sodoma, Yehova lohenda yalua wa tuma ovangelo oco va popele Lote kumue lepata liaye. Lote ka pokuile lonjanga kelungulo ungelo o sapuila lioku tunda vo Sodoma, pole, “wa simũlapo.” Ovangelo va kuata peka liaye oco vo kuatise oku tunda volupale kumue lepata liaye. (Efet. 19:15, 16) Ovangelo vo sapuila oco a tilile kolomunda. Pole, eye wa pinga ku Yehova oco a tilile vimbo li kasi ocipepi. (Efet. 19:17-20) Yehova lepandi wa yevelela Lote kuenda wa ecelela okuti Lote o tilila vimbo liaco. Noke Lote wa yeva usumba woku kala vimbo liaco kuenje wa ilukila kolomunda, kuna Yehova o sapuilile tete okuti oko a sukilile oku enda. (Efet. 19:30) Epandikuolio Yehova a lekisa! Tu setukula ndati Yehova?

5-6. Tu kapako ndati ukanda 1 Va Tesalonike 5:14 poku setukula Yehova?

⁵ Ndeci Lote a linga, citava okuti umue manji o nõla onjila yimue ka ya sungulukile kuenje o likokela ovitangi vialua. Nda eci ca pita lamanji umue, nye tu linga? Pamue tu vetiyiwa oku u sapuila okuti ovitangi viove, vieyilila omo lionjila wa nõla kuenje eci ocili. (Va Gal. 6:7) Pole, tu pondola oku sanga onjila yikuavo yiwa yoku u sapuila. Tu pondola oku setukula onjila ndomo Yehova a kuatisa Lote. Ndamupi?

⁶ Yehova ka tumile ovangelo oco va ece lika elungulo ku Lote, pole, wa va tumavo oco vo kuatise oku puluka kenyõleho lio Sodoma. Cimuamue haico okuti, tu sukila oku lungula manji nda tu lete okuti o kasi oku linga cimue ci pondola oku u kokela ovitangi. Pole, ka tu eci lika elungulo, tu sukilavo oku u kuatisa. Ndaño okuti eye ka kapiko lonjanga elungulo li sangiwa Vembimbiliya, tu sukila oku lekisa epandi. Linga ndeci ca linga ovangelo vavali. Tu sukila oku amamako oku kuatisa vamanji okuti ka tu liwekapo. Ka tu va kuatisa lika lolondaka pole, te lovilinga. (1 Yoa. 3:18) Vupopi umue wocindekaise, tu sukila oku va kuata vokuokuo loku va kuatisa oku kapako alungulo awa a eciwa kokuavo.—Tanga 1 Va Tesalonike 5:14.

7. Tu setukula ndati Yehova konjila ndomo a tata Lote?

⁷ Nda catava okuti Yehova o tiamisila utima kakulueya a Lote. Pole, Yehova wa vetiya upostolo Petulu oku popia okuti Lote wa kala ulume umue ukuesunga. Esanjukuolio tu kuete omo okuti Yehova ka luluvalela kakulueya etu! (Osa. 130:3) Tu setukula ndati onjila ndomo Yehova a tata Lote? Nda tua tiamisila utima kovituwa viwa via vamanji, tu ka lekisa epandi kokuavo. Lonjila eyi, ci leluka kokuavo oku tava ekuatiso tu va ĩha.

8. Ohenda yi tu vetiya oku linga nye?

⁸ Esunga lieci Yovi a talela ohali hamomoko okuti wa nõlele onjila yĩvi, ndeci ca linga Lote. Ocili okuti Yovi wa pita lovitangi vialua, wa pesela ukuasi waye, wa sepuiwa lomanu posongo kuenda wa kuatiwa luvei. Handi vali, eye kumue lukãi waye va fisa omãla vavo vosi. Yovi wa lundiliwavo lakamba vatatu vesanda. Momo lie akamba vatatu va Yovi ka va lekisilile ohenda kokuaye? Ovo ka va sandele oku kuata elomboloko lieci ca kala oku pita la Yovi. Kuenje va fetika oku u kuatela  ovisimĩlo vĩvi kuenda vo pisa. Tu yuvula ndati oku linga ocina cimuamue? Tu ivaluki okuti Yehova eye lika wa kũlĩha ovina viosi viatiamẽla kekalo liomunu lomunu. Yevelela lutate omunu o kasi oku tala ohali. Ku ka tiamisile lika utima kolondaka, pole, li kolisilako oku yeva evalo liaye. Lonjila eyi, o ka tẽla oku lekisa ohenda yocili ku vamanji.

9. Nye tu ka yuvula nda tua lekisa ohenda kuenda momo lie?

⁹ Ohenda yi ka tu vetiya oku yuvula oku sandeka olombonde viatiamẽla kovitangi vakuetu va kasi oku liyaka lavio. Ukualombonde ka pamisa ekongelo, pole, o nyola. (Olosap. 20:19; Va Rom. 14:19) Eye ka kuete ocisola, ka kapeleko vakuavo kuenda olondaka viaye vi pondola oku valula omunu o kasi ale oku tala ohali. (Olosap. 12:18; Va Efe. 4:31, 32) Ciwa calua oku luluvalela kovituwa viwa viomunu kuenda oku sokolola ndomo tu pondola oku kuatisa omunu waco, oku liyaka lovitangi!

10. Olondaka vi sangiwa kelivulu lia Yovi 6:2, 3 vi tu longisa nye?

¹⁰ Tanga Yovi 6:2, 3. Olonjanja vimue olondaka via Yovi via kala “viumãmõhe.” Eye wa limbuka okuti ovina a popele ka via sungulukile. (Yovi 42:6) Ndeci Yovi a linga, omunu o kasi oku liyaka lovitangi o pondola oku popia olondaka viumãmõhe okuti noke o livela. Nye tu sukila oku linga? Tu sukila oku yuvula oku pisa, pole, tu lekisa ohenda. Ivaluka okuti Yehova ka yonguile okuti tu kuata ovitangi kuenda esumuo. Omo liaco, ka ci komõhisa nda okuti ufendeli umue wa Yehova o vangula lonjila yimue ka ya sungulukile eci a kasi oku liyaka lovitangi. Ndaño okuti wa popia ovina ka via sungulukile viatiamẽla ku Yehova  ale kokuetu, ka tu ka temi lonjanga omo liolondaka viaye, ale oku u pisa omo liovina viaco.—Olosap. 19:11.

11. Akulu vekongelo va setukula ndati Elihu poku eca elungulo?

¹¹ Olonjanja vimue, una o kasi oku liyaka lovitangi o sukila oku lunguiwa, ale oku penguluiwa. (Va Gal. 6:1) Akulu vekongelo va pondola oku ci linga ndati? Va sukila oku setukula Elihu, una wa yevelela Yovi locikembe. (Yovi 33:6, 7) Elihu noke lioku kuata elomboloko liovitangi via Yovi, oco lika a eca elungulo. Akulu vekongelo vana va setukula ongangu ya Elihu, va yevelela lutate loku kuata elomboloko liovitangi omunu a kasi oku liyaka lavio. Omo liaco, eci akulu vekongelo va eca elungulo, ci leluka komunu oku kapako elungulo liaco.

12. Eci Naomi a fisa ulume waye kuenda omãla vaye vavali valume, wa liyeva ndati?

¹² Naomi wa kala ukãi umue ukuekolelo wa solele calua Yehova. Pole, noke lioku fisa ulume waye kuenda omãla vaye vavali valume, eye wa yonguile oku pongolola onduko yaye Naomi, oco vo tukule hati “Mara” ci lomboloka, ca “Lula.” (Ruti 1:3, 5, 20, 21) Ruti, ndatembo ya Naomi wa kala laye vokuenda kuovitangi viaye viosi. Ruti ka ecele lika ekuatiso lioketimba, pole, wa lembelekavo Naomi. Ruti wa lekisa ocisola caye kuenda wa eca ekuatiso poku tukula olondaka via lembeleka Naomi.—Ruti 1:16, 17.

13. Momo lie vana va fisa ohueli yavo va sukilila elembeleko lietu?

¹³ Eci manji umue a fisa ohueli yaye, o sukila ekuatiso lietu. Ohueli yimue yi pondola oku sokisiwa loviti vivali vi lisungue okuti vi kulila kumosi. Kuenje vokuenda kuayamo, olombombo vioviti viaco, vi litokeka. Eci pokati koviti pa tetiwa umue, ukuavo ka u kuata vali ongusu. Cimuamue haico okuti, eci umue a fisa ohueli yaye, esumuo liaye li kala otembo yalua. Manji o tukuiwa Paula, * okuti ulume waye wa fa vocipikiki, wa popia hati: “Nda sumuile calua kuenda sia kuatele vali ongusu. Nda pesela ekamba liocili. Ndaenda oku sapela lulume wange catiamẽla kovina viosi. Eye wa enda oku ñokela esanju loku ndembeleka kotembo yovitangi. Olonjanja viosi eci ndaenda oku u sapuila ovitangi viange, eye wa enda oku njevelela. Nda liyeva ndu okuti onẽle yikuavo ya tetiwa.”

14-15. Tu lembeleka ndati umue wa fisa ohueli yaye?

¹⁴ Tu lembeleka ndati una wa fisa ohueli yaye? Enanga liatete, oku sapela laye ndaño okuti o kasi lohele, ale kua kũlĩhĩle eci o vangula. Manji Paula, wa tukuiwa ale, wa popia hati: “Nda limbuka okuti oku fisa ku nena esumuo lialua. Omunu eca elembeleko o pondola oku sima okuti, ovina a popia pamue vi sumuisa una wa fisa. Pole, hĩse nda pali umue oku sapuila cimue, oku kala ño ndoto okuti lomue oku sapuila cimue, ci sumuisa vali enene.” Citava okuti una wa fisa, ka lavoka okuti tu vangula cosi ciwa. Manji Paula wamisako hati: “Nda solaile calua eci akamba veyaile loku popia lika hati: ‘Ca vala calua.’”

¹⁵ William, okuti ukãi waye tunde eci a fa ka patile anyamo alua, wa popia hati: “Nda solaile calua eci vamanji va ndi sapuila ovina viwa viatiamẽla kukãi wange; eci ci ñuatisa oku kolela okuti ukãi wange wa ndi solaile loku ndi sumbila. Eci ci ñuatisa calua. Olondaka viavo via ndembeleka, momo nda solaile calua ukãi wange kuenda wa ñuataisa cocili.” Manji umue o tukuiwa Bianca okuti ocimbumba, wa popia hati:  “Nda lembelekiwa eci vamanji va likutilila lame loku tanga kumosi ovisonehua vimue. Ca ñuatisa vali, ovina va enda oku popia viatiamẽla kulume wange kuenda eci va njevelela poku vangula catiamẽla kokuaye.”

16. (a) Nye tu sukila oku eca komunu wa fisa ohueli yaye? (b) Ndomo ca tangiwa kukanda wa Tiago 1:27, ocikele cipi tu kuete?

¹⁶ Ndeci Ruti a kuatisa Naomi una wa kala ocimbumba, tu sukilavo oku amamako oku kuatisa vana va fisa ohueli yavo. Manji Paula wa tukuiwa ale, wa popia hati: “Eci ulume wange a fa, omanu valua va ñuatisa loku ndembeleka. Pole, noke liotembo yimue omo liovopange avo, va kuata epuluvi litito lioku ndi nyula. Ekalo liange lieya oku pongoloka. Ci kuatisa calua eci vakuetu va limbuka okuti una wa fisa ohueli yaye, o sukila ekuatiso otembo yosi.” Ocili okuti omanu va litepa. Ku vamue, esumuo liavo li pita lonjanga. Pole, vakuavo, eci va sokolola upange va lingaile kumosi, evalo liavo li li vokiya. Evalo omunu lomunu a yeva, lia litepa leli liukuavo. Tu ivaluki okuti Yehova wa tu kapako kuenda wa tu ĩha ocikele coku lembeleka vana va fisa ohueli yavo.—Tanga Tiago 1:27.

17. Momo lie vana va siwapo lohueli yavo va sukilila ekuatiso lietu?

¹⁷ Vamue va kasi oku liyaka lesumuo lialua omo lioku siwapo lohueli yavo. Manji Joyce, okuti ulume waye wo siapo kuenje wa ka kuela ukuavo, wa popia hati: “Noke lioku linyãla lulume wange ca kala ndu okuti eye wa fa. Nda eye wa file luveyi, ale loku tusuiwa locendelo  cimue nda ka kuatele epuluvi lioku kuama onjila a nõla. Pole, eye wa nõlapo oku ndi siapo. Nda li yeva okuti si kuete esilivilo.”

18. Nye tu sukila oku linga oco tu kuatise una wa siwapo lohueli yaye?

¹⁸ Eci tu lekisa ocituwa cohenda ndaño citito ku vana va siwapo lohueli yavo, tu va kuatisa oku limbuka ocisola tu va kuetele. Omo okuti kaliye va kasi likaliavo, va sukila akamba vocili. (Olosap. 17:17) Tu kala ndati akamba vocili kokuavo? Poku va laleka oku lia letu. Handi vali, citava okuti u laleka oku enda kumosi kovitalukilo vimue, ale oku kundila kumosi. Olonjanja vimue, o pondolavo oku va laleka oco vu lingili kumosi efendelo liepata. Poku ci linga, o ka sanjuisa Yehova momo eye o kasi “ocipepi la vakuavitima via teka” kuenda “onganji yovimbumba.”—Osa. 34:18; 68:5.

19. Ukanda wa 1 Petulu 3:8, u tu vetiya oku linga nye?

¹⁹ Eci Usoma wa Suku u ka viala oluali ‘ohali yosiahũlu yi ka ivaliwa.’ Tu kuete esanju lioku lavoka otembo eci “ovina viale ka vi ivalukiwa, ka vi sokoluiwa.” (Isa. 65:16, 17) Osimbu eteke liaco ka lia pitĩlile, tu sukila oku li kuatisa pokati loku ci lekisila kolondaka vietu kuenda kovilinga vietu okuti tu sole vamanji vosi.—Tanga 1 Petulu 3:8.