1, 2. (a) Nye ci pondola oku tu vetiya oku pula hati: “Toke pi?” (b) Momo lie ongangu yafendeli vakuekolelo vo kosimbu yi tu vetiyila koloneke vilo?

“TOKE pi?” eli epulilo limue lia lingiwa lovaprofeto vakuekolelo ndeci, Isaya la Havakuki. (Isaya 6:11; Havakuki 1:2) Soma Daviti wa lingavo epulilo liaco olonjanja vikuãla Kosamo 13. (Osamo 13:1, 2) Yesu Kristu eci a kala pokati komanu ka va kuatele ekolelo, wa pulavo hati: “Toke pi?” (Mateo 17:17) Koloneke vilo, olonjanja vimue tu lingavo epulilo liaco.

² Nye ci pondola oku tu vetiya oku linga epulilo liokuti: “Toke pi?” Citava okuti, momo liocina cimue civĩ tu kasi oku pita laco, ale oku vela pamue oku kuka. Olonjanja vimue, tu sumuavo omo tu kasi ‘koloneke viohali yalua.’ (2 Timoteo 3:1) Citava okuti, ovituwa ka via sungulukile viomanu, vi tu sumuisa kuenda vi tepulula onjongole yetu. Ndaño okuti tu kasi oku liyaka lovitangi viaco, tu  lembelekiwa calua poku kũlĩha okuti Yehova ka pisile afendeli vaye vakuekolelo va linga epulilo liaco.

3. Nye ci tu kuatisa eci tu kasi oku liyaka lovitangi?

³ Nye ci tu kuatisa oku pandikisa eci tu liyaka lovitangi? Tiago manji a Yesu wa vetiyiwa oku popia hati: “A vamanji, kali vakuepandi toke keteke lia Ñala.” (Tiago 5:7) Omo liaco, vosi yetu tu sukila oku kala vakuepandi. Pole, epandi li lomboloka nye kuenda tu lekisa ndati ocituwa caco?

4, 5. (a) Nye ca kongela voku lekisa epandi? (b) Ulandu upi upostolo Tiago a tukula oco a lombolole esilivilo lioku lekisa epandi? (Tala elitalatu kefetikilo liocipama.)

⁴ Embimbiliya li popia hati, epandi li panga onepa kepako liespiritu sandu lia Suku. Nda ka ca kaile lekuatiso lia Suku, nda ka tua tẽlele oku lekisa epandi poku liyaka lovitangi omo liekambo lioku lipua. Epandi ombanjaile yimue ya tunda ku Yehova Suku kuenda tu lekisa ocisola cetu kokuaye lo komanu poku kala vakuepandi. Nda ka tu lekisa epandi, ocisola tu kuetele vakuetu ci pola. (1 Va Korindo 13:4; Va Galatia 5:22) Nye ca kongela voku lekisa epandi? Mua kongela oku pandikisa kovitangi loku lekisa ovituwa via sunguluka. (Va Kolosai 1:11; Tiago 1:3, 4) Epandi li tu kuatisavo oku amamako oku kolela Yehova ndaño tu liyaka lovitangi. Epandi, li tu kuatisa oku yuvula oku fetuluinya eci tu talisiwa ohali. Embimbiliya li lekisa okuti, tu sukila oku kuata ocituwa coku talamẽla. Owu ulandu umue u kuete esilivilo tu lilongisa kelivulu lia Tiago 5:7, 8. (Tanga.)

⁵ Momo lie tua nõlelapo oku talamẽla ovina Yehova a ka linga? Ndonge Tiago wa sokisa ekalo lietu lukuakulima. Ndaño okuti ukuakulima o likolisilako oku kũla, eye ka kulĩhile ndomo ovikũla viaco vi kula. Eye o sukila oku talamẽla lepandi “ovaima o posi.” Cimuamue haico, kuli ovina vialua okuti, ka tu pondola oku vi tetulula osimbu tu talamẽla oku tẽlisiwa kuolohuminyo via Yehova. (Marko 13:32, 33; Ovilinga 1:7) Ndeci ukuakulima a linga, tu sukilavo oku talamẽla lepandi.

6. Nye tu lilongisa kongangu yuprofeto Mika?

⁶ Uprofeto Mika wa pandikisa poku liyaka lovitangi vialua, ndevi tua siatavo oku liyaka lavio koloneke vilo. Eye wa kala komuenyo kotembo yuviali wa Soma Ahasi. Ahasi wa kala o soma yimue ondingaĩvi. Ocituwa caye ca koka ungangala walua vofeka. Evĩho lia livokiyile calua kuenje Embimbiliya li lekisa okuti omanu va fetika “oku linga cĩvi.” (Tanga Mika 7:1-3.) Uprofeto Mika wa kũlĩhĩle okuti ka tẽlele oku pongolola ekalo liaco. Nye, a sukilele oku linga? Eye wa popia hati: “Ame, njimbila Yehova ovaso, nalamẽla Suku yeyovo liange. Suku yange o njeva.” (Mika 7:7) Ndeci uprofeto Mika a linga, tu sukilavo oku lekisa ‘ocituwa coku talamẽla.’

7. Ocituwa cipi tu sukila oku lekisa?

⁷ Nda tua kuata ekolelo ndeli liuprofeto Mika, tu ka amamako oku talamẽla ku Yehova. Sokolola komunu umue o kasi vo kayike o talamẽla eteke lioku pondiwa. Eye ka lingi cimue osimbu a talamẽla kuenda  ka lavoka lesanju eteke liaco. Eci ca litepa letu! Momo tua nõlapo oku talamẽla ku Yehova omo tua kũlĩha okuti, votembo ya sokiyiwa, eye o ka tẽlisa olohuminyo viaye vioku tu ĩha omuenyo ko pui! Omo liaco, tu amamiko oku “pandikisa lesanju.” (Va Kolosai 1:11, 12) Pole, osimbu tu talamẽla, tu sukila oku lavulula oco ka tu ka lisiosũili Yehova poku sima okuti o kasi oku cilua. Momo nda tua ci linga eye o sumua.—Va Kolosai 3:12.

8. Poku lilongisa ulandu wafendei vakuekolelo vo kosimbu nye tu sukila oku konomuisa?

⁸ Afendeli valua va Yehova vo kosimbu va talamẽla lepandi oku tẽlisiwa kuolohuminyo viaye. Oku lilongisa catiamẽla kokuavo ci tu kuatisa oku talamẽla lepandi. (Va Roma 15:4) Poku lilongisa ongangu yavo, tu sukila oku ivaluka otembo va talamẽla, esunga lieci va nõlelapo oku talamẽla lepandi kuenda ndomo Yehova a va sumũluisa omo liepandi liavo.

9, 10. Avirahama la Sara va talamẽla ku Yehova toke otembo yipi?

⁹ Kũlĩhĩsa ulandu wa Avirahama la Sara. Omo lioku lekisa “ekolelo kuenda epandi,” va piñala “olohuminyo.” Pole, osimbu Yehova ka lingile ohuminyo yoku sumũluisa Avirahama loku u lingisa isia yepata linene, Avirahama wa sukilile oku talamẽla lepandi. (Va Heveru 6:12, 15) Momo lie Avirahama a sukilile oku lekisa epandi? Momo ca sukilile otembo yalua oco ohuminyo yaco yi tẽlisiwe. Keteke 14  kosãi ya Nisana kunyamo wo 1943, osimbu Kristu keyile palo posi, Avirahama la Sara la vakuanjo yavo vosi va yoka Olui Ferati kuenje va iñila Vofeka Yohuminyo. Pole, Avirahama wa sukilile oku talamẽla 25 kanyamo osimbu omõlaye Isake ka citiwile kuenda 60 kanyamo osimbu olonekulu viaye Esau la Yakoba ka va citiwile.—Va Heveru 11:9.

¹⁰ Anga hẽ Avirahama wa piñala muẽle Ofeka Yohuminyo? Embimbiliya li lekisa okuti Yehova “ko wĩhilemo ocipiñalo lacimue ndaño muẽle ociliatelo ci soka lomãhi yaye; pole, wa likuminya oku eca kokuaye ofeka yaco kuenda kocitumbulukila caye ndaño ka kuatele handi omãla.” (Ovilinga 7:5) Ocitumbulukila ca Avirahama ca linga ofeka yinene, kuenje ca lipongiya oco ci iñile Vofeka Yohuminyo. Pole, ca tẽlisiwa lika noke yoku pita 430 kanyamo eci Avirahama a yoka Olui Ferati.—Etundilo 12:40-42; Va Galatia 3:17.

11. (a) Momo lie Avirahama a nõlelapo oku talamẽla lepandi? (b) Asumũlũho api a ka tambula omo lioku pandikisa?

¹¹ Avirahama wa talamẽla lepandi momo wa kũlĩhĩle okuti Yehova wa laikele oku tẽlisa olohuminyo viaye. Eye wa kolelele ku Yehova. (Tanga Va Heveru 11:8-12.) Avirahama wa kuatele esanju ndaño okuti ka muĩle oku tẽlisiwa kuolohuminyo viosi via Suku osimbu ka file. Sokolola esanju Avirahama a ka kuata eci a ka pinduka voluali luokaliye palo posi. Eye o ka komõha calua eci a ka tanga Vembimbiliya ulandu womuenyo waye kuenda wepata liaye. * (Tala etosi pombuelo yemẽla.) Sokololavo esanju a ka kuata poku limbuka okuti, wa kuatisa koku tẽlisiwa kuocipango ca Yehova catiamẽla ku Mesiya! Ocili okuti, Avirahama o ka limbuka okuti wa tambula asumũluho aco omo liocituwa caye coku talamẽla lepandi.

12, 13. (a) Momo lie Yosefe a sukilile oku kuata epandi? (b) Nye ca kuatisa Yosefe oku talamẽla lepandi?

¹² Yosefe, wa kala oneka ya Avirahama wa talamẽlavo lepandi. Eye wa tatiwile lonjila yimue ka ya sungulukile. Tete, va huvaye vo landisa kupika eci a kuata 17 kanyamo. Noke wa lundiliwa okuti, wa seteka oku putula ukãi wa cime caye kuenje wa kapiwa vokayike. (Efetikilo 39:11-20; Osamo 105:17, 18) Yosefe ndaño wa kolelele Suku, pole, ovina vĩvi via amamako oku lipita laye. Pole, ovina vieya oku pongoloka. Noke yoku talisiwa ohali ci soka 13 kanyamo, Yosefe wa linga omunu wavali wa velapo vofeka Yegito.—Efetikilo 41:14, 37-43; Ovilinga 7:9, 10.

¹³ Anga hẽ ovitangi viaco via vetiya Yosefe oku kuata ocikumbiti loku yanduluka Yehova omo liovitangi viosi a pita lavio? Sio. Nye ca kuatisa Yosefe oku talamẽla lepandi? Ekolelo a kuatela Yehova. Eye wa kũlĩhĩle okuti Yehova eye wa kala oku u songuila. Tu ci limbukila kolondaka a sapuila va huvaye hati: “Ko ka yokoki, ame nga nda linga Suku? Ene muẽle wa similili ũvi, Suku puãi wo pongolola  uwa, oco etaili kuli omanu va lua va kasi lomuenyo omo va popeliwa.” (Efetikilo 50:19, 20) Yosefe wa kũlĩhĩle okuti, oku talamẽla asumũlũho a tunda ku Yehova ci kuete esilivilo.

14, 15. (a) Momo lie epandi lia Daviti li komohisila? (b) Nye ca kuatisa Daviti oku talamẽla lepandi?

¹⁴ Soma Daviti wa talisiwavo ohali. Yehova wo nõla oco a linge osoma ya va Isareli eci a kala umalẽhe. Pole, Daviti wa sukilile oku talamẽla 15 kanyamo osimbu ka lingile osoma vepata liaye. (2 Samuele 2:3, 4) Vokuenda kuotembo yaco, Daviti wa sukilile oku tila Soma Saulu una wa yonguile oku u ponda. * (Tala etosi pombuelo yemẽla.) Omo liocitangi caco, Daviti ka kuatele ocitumãlo a kala. Eye wa kala ocingedeleyi vofeka ale wa kala valeva vekalasoko. Noke, Saulu wa pondiwa kuyaki. Pole, Daviti wa sukilile oku talamẽla eci ci pitahãla epanduvali kanyamo osimbu ka lingile osoma ya va Isareli.—2 Samuele 5:4, 5.

¹⁵ Nye ca kuatisa Daviti oku talamẽla lepandi? Kosamo 13, Daviti wa pula olonjanja vikuãla hati: “Toke otembo yipi?” Kosamo yaco Daviti wa tukula eci co kuatisa. Eye hati: “Ame puãi nda kolela ocisola cove ka ci pui. Utima wange u yolela eyovo liove. Njimbila Yehova ovisungo omo wa nyiha calua.” (Osamo 13:5, 6) Daviti wa kũlĩhĩle okuti Yehova u sole calua kuenda wa nõlelepo oku kolela kokuaye. Eye wa enda oku sokolola otembo ndomo Yehova o kuataisa kuenda wa lavoka otembo Yehova a ka malako ovitangi viaye. Daviti wa kũlĩhĩle okuti, oku talamẽla asumũlũho a tunda ku Yehova ci kuete esilivilo.

16, 17. Nye ci lekisa okuti Yehova Suku la Yesu vakuepandi?

¹⁶ Yehova ka tu pingi oku linga ovina eye muẽle ka yongola oku linga. Yehova ongangu ya velapo yoku talamẽla. (Tanga 2 Petulu 3:9.) Vocumbo Cendene, Satana wa lundila Yehova okuti ondingãivi. Yehova “o talamẽla lepandi” otembo onduko yaye yi ka kemalisiwa. Vana va ‘imba ovaso kokuaye’ va ka tambula asumũlũho a komohisa.—Isaya 30:18.

¹⁷ Yesu o talamẽlavo lepandi. Eci a kala palo posi wa pandikisa toke kolofa. Kunyamo 33, wa eca ku Yehova esilivilo liocisembi caye. Pole, wa sukilile oku talamẽla toke kunyamo wo 1914 oco a linge osoma. (Ovilinga 2:33-35; Va Heveru 10:12, 13) Handi vali, Yesu o ka mola lika oku nyõliwa kuovanyãli vaye vosi, kesulilo Liuviali waye Wohulukãi Yanyamo. (1 Va Korindo 15:25) Ndaño okuti Yesu o  ka talamẽla otembo yalua pole, oku ci linga ci ka kuata esilivilo.

18, 19. Nye ci tu kuatisa oku kala vakuepandi?

¹⁸ Yehova o yongola okuti tu kala vakuepandi poku talamẽla. Nye ci ka tu kuatisa oku ci linga? Tu sukila oku likutilila oco tu kuate espiritu lia Suku. Ivaluka okuti, epandi li tunda kespiritu sandu lia Suku. (Va Efeso 3:16; 6:18; 1 Va Tesalonike 5:17-19) Omo liaco, pinga ku Yehova oco a ku kuatise oku pandikisa!

¹⁹ Sokololavo eci ca kuatisa Avirahama, la Yosefe kuenda Daviti oku talamẽla lepandi oku tẽlisiwa kuolohuminyo via Yehova. Momo va kolelele Yehova. Ovo ka va pitisile kovaso ovisimĩlo viavo muẽle kuenda olonjongole viavo osimbu va kala oku talamẽla. Eci tu sokolola ndomo va sumũlũisiwa, tu vetiyiwavo oku kuata ocituwa coku talamẽla.

20. Nye tua nõlapo oku linga?

²⁰ Ndaño okuti tua siata oku liyaka lovitangi, pole, tua nõlapo oku kuata “ocituwa coku talamẽla” lepandi. Pamue tu lipula ndoco: “A Yehova, toke eteke lipi?” (Isaya 6:11) Pole, lekuatiso liespiritu sandu lia Suku tu pondola oku setukula uprofeto Yeremiya wa popia hati: “Yehova onepa yange” kuenda “Eye njimba ondunge.”—Asiõsuĩlo 3:21, 24.