1. Nye ci lekisa okuti Yehova ukuacali?

KUA kala otembo yimue okuti Yehova wa kala lika liaye. Omo liaco, wa nõlapo oku eca ombanjaile yomuenyo koviluvo viokilu kuenda via palo posi. Yehova, “Suku ukuesanju,” locisola eca ovina viosi viwa. (1 Timoteo 1:11; Tiago 1:17) Omo Yehova o yongola okuti tu kuatavo esanju, eye o tu longisa oku kala vakuacali.​—Va Roma 1:20.

2, 3. (a) Momo lie tu kuatela esanju eci tu lekisa ocali? (b) Nye tu lilongisa vocipama cilo?

² Suku wa lulika omanu lesetahãlo liaye. (Efetikilo 1:27) Eci ci lomboloka okuti Yehova wa tu lulika lovituwa ndevi viaye. Oco tu kuate esanju liocili kuenda asumũlũho a tunda ku Yehova, tu sukila oku setukula ongangu yaye. Tu sukila oku kapako omanu lutima wosi kuenda oku kala vakuacali. (Va Filipoi 2:3, 4; Tiago 1:5) Momo lie? Momo eci oco Yehova   a tu yonguila. Ndaño ka tua lipuile, tu pondola oku setukula Yehova kuenda oku kalavo vakuacali.

³ Cilo tu konomuisa ovolandu amue a sangiwa Vembimbiliya, a tu longisa eci catiamẽla koku kala vakuacali. Tu lilongisa esunga lieci Yehova a sanjukila eci tu kala vakuacali. Tu lilongisavo ndomo oku kala vakuacali ci tu kuatisila oku linga upange Yehova a siata oku tu ĩha kuenda esunga lieci tu kuatela esanju poku kala vakuacali. Handi vali, tu ka lilongisa esunga lieci tu sukilila oku amamako oku kala vakuacali.

4, 5. Yehova la Yesu va siata oku lekisa ndati ocali kuenda momo lie tu sukilila oku va setukula?

⁴ Yehova o yongola okuti tu u setukula, omo liaco, eye o sanjuka eci tu lekisa ocali. (Va Efeso 5:1) Yehova o yongolavo okuti omanu va kuata esanju. Etu tua ci kũlĩha momo wa tu lulika lonjila yimue yi komõhisa kuenda wa lulika osi okuti ya posoka lovina viosi vi kasimo oco tu kuate esanju komuenyo. (Osamo 104:24; 139:13-16) Kuenje tu eca esivayo ku Yehova eci tu likolisilako oku sanjuisa vakuetu.

⁵ Tu pondolavo oku setukula Yesu, una wa sia ongangu yalipua ndomo omanu va kala vakuacali. Eye wa popia hati: “Mõlomunu keyilile oku vumbiwa, te oku vumba loku eca omuenyo waye ndocisembi coku yovola omanu valua.” (Mateo 20:28) Upostolo Paulu wa vetiya Akristão hati: “Kuati ocituwa ndeci Kristu Yesu a kuatelevo . . . Wa sia cosi a kuatele, wa kala ndupika.” (Va Filipoi 2:5, 7) Omo liaco, tu sukila oku lipula ndoco: ‘Ndi kuama ndati ongangu ya Yesu?’​—Tanga 1 Petulu 2:21.

6. Yesu wa tu longisa nye volusapo wulume umue u Samaria? (Tala ocilivialuvia kefetikilo liocipama.)

⁶ Yehova o sanjuka eci tu kuama ongangu yaye ya lipua kuenda ongangu Yesu a tu sila. Tu ci linga poku kapako omanu kuenda oku sanda olonjila vioku va kuatisa. Yesu wa lekisa esunga lieci ci kuetele esilivilo poku tukula ulandu wulume u Samaria. (Tanga Luka 10:29-37.) Eye wa longisa olondonge viaye okuti va sukila oku kuatisa omanu vakuavo, ci kale vakuepata likuavo ale vakuafeka yikuavo. Ivaluka hẽ esunga lieci Yesu a lomboluila ulandu waco? Esunga liaco lieli okuti, ulume umue u Yudea wo pulisa hati: “Ukuetu waco helie?” Etambululo lia Yesu li tu longisa okuti, tu sukila oku kala vakuacali ndulume u Samaria, nda tu yongola oku sanjuisa Yehova.

7. Tu lekisa ndati okuti onjila ndomo Yehova a linga ovina ya velapo? Ci lombolola.

⁷ Esunga likuavo lioku kala vakuacali li sangiwa vulandu weci ca pita vocumbo Cedene. Satana wa popele okuti, Adama la Eva va kuata esanju nda va sinĩla Yehova loku li sokolola lika ovo muẽle. Eva wa li sokolola eye muẽle kuenda wa yonguile oku kala nda Suku. Adama wa li sokolola eye muẽle kuenda wa yonguile oku sanjuisa calua Eva okuti Suku ci sule. (Efetikilo 3:4-6) Kuenje onima yeyililako ovitangi. Eci ci lomboloka okuti lomue o pondola oku kuata esanju nda eye o li sokolola lika eye muẽle. Pole, eci tu lekisa ocituwa coku kala vakuacali, tu tava okuti onjila ndomo Yehova a linga ovina oyo ya velapo.

8. Momo lie Adama la Eva va sukilile oku sokolola komanu vakuavo?

⁸ Ndaño okuti Adama la Eva va kala lika liavo vocumbo Cedene, ovo va sukilile oku sokolola ku vakuavo. Momo lie? Yehova wa ecele kokuavo upange umue oco va u linge. Eye wa va sapuila oco va licite loku yukisa ongongo lomãla vavo loku yi posuisa oco yi kale ocumbo ceposo. (Efetikilo 1:28) Citava okuti Adama la Eva va yonguile okuti kovaso yoloneke omãla vavo va kuata esanju, okuti olio esanju Yehova a yonguilile vosi yavo. Kuenje va ponduile oku talavayela kumosi oco va posuise ongongo okuti yi kala ocumbo ceposo. Owu wa kala upange umue unene!

9. Momo lie omanu nda va kuatela esanju osimbu va tata ongongo oco yi kale ocumbo ceposo?

⁹ Omanu va lipua va sukililevo oku talavaya la Yehova osimbu va posuisa ongongo okuti yi kala ocumbo ceposo kuenda oku tẽlisa ocipango caye. Lonjila eyi, ovo va ponduile oku iñila vepuyuko liaye. (Va Heveru 4:11) Sokolola esanju lonjolela nda va kuata omo liupange waco! Yehova nda wa va sumũlũisa calua omo lioku kala vakuacali loku kuatisa vakuavo.

10, 11. Nye ci pondola oku tu kuatisa oku kunda kuenda oku longisa omanu oco va linge olondonge?

¹⁰ Koloneke vilo, Yehova wa tu ĩha upange umue u likasi oco tu u linge. Eye o yongola okuti tu kunda kuenda tu longisa omanu kuenda oku linga olondonge. Oco upange waco u lingiwe, tu sukila oku kapako omanu. Tu pondola lika oku amamako oku linga upange owu, nda tu sole Yehova kuenda omanu.

¹¹ Paulu wa popia hati, eye kuenda  Akristão vakuavo kocita catete va kala ‘olondingupange kumue la Suku’ momo ovo va kunda kuenda va longisa ocili komanu. (1 Va Korindo 3:6, 9) Koloneke vilo, tu pondolavo oku kala ‘olondingupange kumue la Suku’ poku eca otembo yetu, ongusu kuenda ovina omunu a kuete kupange woku kunda Suku a tu ĩha. Eli esumũlũho limue linene!

12, 13. Nye o pondola oku popia catiamẽla kasumũlũho a tunda koku longisa omanu oco va linge olondonge?

¹² Eci tu kala vakuacali poku eca otembo yetu kuenda ongusu poku kunda loku longisa ci tu nenela esanju lialua. Eci oco akundi valua va siata oku popia poku songola alilongiso Embimbiliya. Tu sanjuka calua eci tu mola okuti vana tu longisa Embimbiliya va kasi oku kuata elomboloko lieci Embimbiliya li tu longisa, va kasi oku pama kekolelo, va kasi oku linga apongoloko komuenyo wavo kuenda va fetika oku vangula la vakuavo catiamẽla kueci ovo va lilongisa. Yesu wa kuatavo esanju lialua poku mola okuti ci soka 70 kolondonge a tumile, “via tiuka lesanju” momo va kuatele ovolandu awa.​—Luka 10:17-21.

¹³ Vamanjetu koluali luosi va kuete esanju eci va mola ndomo esapulo Liembimbiliya li kasi oku kuatisa omanu oku linga a pongoloko komuenyo wavo. Ndeci, manji umue ufeko o tukuiwa Anna wa yonguile oku talavaya calua kupange wa Yehova.  * (Tala etosi pombuelo yemẽla.) Kuenje wa ilukila Kombuelo yo Europa kuna kuli esukila liakundi. Eye wa soneha ndoco: “Kulo ku sukila ekuatiso lialua lioku songola alilongiso Embimbiliya kuenda ndi sole calua oku linga upange waco. Upange waco u ndi nenela esanju lialua. Eci niukila konjo si kuata otembo yoku sokolola kovina viange muẽle. Ndi sokolola kovitangi via vana ndi kasi oku longisa Embimbiliya kuenda kasakalalo avo. Ndi sanda apuluvi oku va pamisa kuenda oku va kuatisa kovina va sukila. Nda kolela okuti, ‘Esanju li tunda koku eca olio lia velapo, li tunda koku tambula li sule.’”​—Ovilinga 20:35.

14. O pondola oku lekisa ndati esanju kupange woku kunda ndaño omanu ka va tava?

¹⁴ Ndaño okuti omanu ka va tava kesapulo tu kunda, tu kuata esanju poku eca kokuavo epuluvi lioku yeva olondaka viwa. Yehova o yongola okuti tu linga ocina cimuamue eye a pinga ku Esekiele poku popia hati: “Va sapuila olondaka viange, nda va yeva, nda ka va yevi.” (Esekiele 2:7; Isaya 43:10) Omo liaco, ndaño omanu ka va tava, Yehova wa kapako alikolisilo etu. (Tanga Va Heveru 6:10.) Manji umue wa popia eci catiamẽla kupange woku kunda hati: “Etu tua siata oku kũla, loku tapela kuenda oku likutilila loku lavoka okuti Yehova o kulisa onjongole yomanu vaco.”​ —1 Va Korindo 3:6.

15. Anga hẽ tu kala lika vakuacali nda omanu va lekisa olopandu kokuetu? Ci lombolola.

¹⁵ Yesu o yongolavo okuti tu kala vakuacali momo ci tu nenela esanju. Eci tu lekisa ocali, omanu valua va ka vetiyiwavo oku lekisa ocali. li olio esunga lieci eye a tu vetiyila hati: “Ecaeci kuenje omanu vo wĩhivo. Ovo va ka yukisa onjongo yene, loku yi lamela kuenda oku supoka. Momo onjongo vu yonga layo haiyo vo yongelivo.” (Luka 6:38) Pole, eci tu lekisa ocali komanu, havosiko va lekisa olopandu. Ndaño omanu va lekisa ndu okuti ka va kuete olopandu, amamako oku kala ukuacali. Kolela okuti ocituwa cove coku kala ukuacali ci pondola oku vetiya omunu umue.

16. Kulie tu sukila oku lekisa ocali kuenda momo lie?

¹⁶ Omanu vakuacali eci va eca cimue ka va lavoka oku tambulavo cimue. Yesu wa popia hati: “Eci o pongiya ocipito cimue laleka olohukũi, ovihata, ovilema kuenda olomeke; kuenje o sanjuka, omo ovo ka va kuete lacimue oco va ku tiuwile.” (Luka 14:13, 14) Embimbiliya li popiavo hati: “Ukuacali o sumũlũha” kuenda “U ivaloka olohukui wa sumũlũha.” (Olosapo 22:9; Osamo 41:1) Tu sukila oku kala vakuacali momo tu yongola oku kuatisa vakuetu.

17. Ovina vipi tu pondola oku linga okuti vi tu ĩha esanju?

¹⁷ Eci Paulu a tukula olondaka via Yesu viokuti, “Esanju li tunda koku eca olio lia velapo, li tunda koku tambula li sule,” eye ka kaile oku popia lika catiamẽla koku eca ovikuata. Tu pondolavo oku eca elembeleko, elungulo li tunda Vembimbiliya kuenda ekuatiso li sukiliwa. (Ovilinga 20:31-35) Ndeci Paulu a popia kuenda a linga, eye o tu longisa okuti ci kuete esilivilo oku kala  vakuacali poku eca otembo yetu, ongusu yetu, oku kapako omanu kuenda ocisola cetu.

18. Nye olonoño vialua via popia catiamẽla koku kala ukuacali?

¹⁸ Olonoño via siata oku lilongisa ovituwa viomanu via limbuka okuti, oku eca ku nena esanju komanu. Ndomo ci lekisa ulandu umue, omanu va popia okuti va yeva esanju lialua noke lioku lingila vakuavo ovina viwa. Olonoño vi popia okuti eci tu kuatisa vakuetu, tu limbuka okuti omuenyo wetu u kuete ocimãho kuenda esilivilo. Omo liaco, olonoño vimue vi popiavo okuti omanu va sukila oku lieca olumue poku kuatisa kovopange amue, oco va kuate uhayele uwa kuenda esanju. Kuenje esanju va siata oku kuata ka li tu komohisa, momo Ululiki wetu ukuacisola, Yehova, wa siata oku popia hati, oku eca ci tu nenela esanju.​—2 Timoteo 3:16, 17.

19, 20. Momo lie tu yonguila oku kala vakuacali?

¹⁹ Eci omanu tu lisungue lavo va li kapako lika ovo muẽle, ci tĩla oku amamako oku lekisa ocali. Pole Yesu o tu ivaluisa ovihandeleko vivali via velapo okuti, oku sola Yehova lutima wetu wosi, lomuenyo wetu wosi, lolondunge vietu viosi, longusu yetu yosi kuenda oku sola vakuetu ndeci tu lisole etu muẽle. (Marko 12:28-31) Vocipama cilo, tua lilongisa okuti vana va sole Yehova va setukula ongangu yaye. Yehova la Yesu vakuacali. Ovo va tu vetiya oku kuama ongangu yavo, momo va kũlĩha okuti ci tu nenela esanju liocili. Nda tu kala vakuacali kovina tu lingila Suku kuenda ku vana va lisungue letu, tu ka sivaya Yehova kuenje ci ka kuatisa etu muẽle kuenda va kuetu.

²⁰ Omo liaco, nõlapo oku kala ukuacali kuenda oku kuatisa vakuene, ca piãla enene vamanji Akristão. (Va Galatia 6:10) Nda wamamako oku ci linga, omanu va ka eca olopandu, va ka ku sola kuenda o ka kuata esanju. Embimbiliya li popia hati: “Ukuacali o sumũlũha. U o nyuisa nyuisa ovava o nyuisiwavo.” (Olosapo 11:25) Vomuenyo wetu kuenda kupange woku kunda, muli olonjila vialua vioku kuatisa kuenda oku kala vakuahenda loku lekisa ocali. Vocipama ci kuãimo, tu ka konomuisa vimue pokati kolonjila viaco.