Ovaso Ove pi a Luluvalela?
“Ove, okuaku tumala vokati kovailu, kokuove oko metuila ovaso ange.”—OSAMO 123:1.
1, 2. Nye ci lomboloka oku imba ovaso ku Yehova?
TU KASI “koloneke via sulako” okuti ‘viohali yalua.’ (2 Timoteo 3:1) Ovitangi vi kasi oku livokiya osimbu Yehova ka nyõlele oluali lulo lũvi loku nena ombembua yocili palo posi. Omo liaco, tu sukila oku lipula ndoco: ‘Kulie ndi sanda ekuatiso kuenda olonumbi?’ Pamue lonjanga yalua tu popia tuti, “Ku Yehova,” kuenda eli olio etambululo lia velapo.
2 Nye ci lomboloka oku imba ovaso ku Yehova? Tu kũlĩha ndati okuti tu kasi oku amamako oku imba ovaso ku Yehova eci tu liyaka lovitangi? Usonehi umue Wembimbiliya kosimbu wa lombolola okuti, tu sukila calua oku sanda Yehova eci tu sukila ekuatiso. (Tanga Osamo 123:1-4.) Eci tu imba ovaso ku Yehova, tu sokisiwa ndupika o luluvalela ku cime caye. Ndamupi? Upika umue o kolela cime caye oco o wĩhe okulia kuenda eteyuilo. Pole, o sukilavo oku luluvalela cime caye oco a kũlĩhe ovina cime a yongola okuti ovio upika a sukila oku linga kuenje eye o ci linga. Cimuamue haico okuti, tu sukila oku lilongisa Ondaka ya Suku lutate oloneke viosi oco tu kũlĩhe ovina Yehova a yongola okuti tu vi linga kuenje tu sukila oku ci linga. Tu pondola oku kolela okuti, Yehova o tu kuatisa eci tu sukila ekuatiso.—Va Efeso 5:17.
3. Nye ci pondola oku tu tateka oku luluvalela ku Yehova?
3 Ndaño tua kũlĩha okuti tu sukila oku imba ovaso ku Yehova, olonjanja vimue tu tiamisila utima kovina vikuavo. Eci oco ca pita la Marta ekamba lia Yesu. Eye “wa sakalalele loku pongiya ovina vialua.” (Luka 10:40-42) Nda okuti Marta, omunu umue ukuekolelo wa kala oku tiamisila utima kovina vikuavo ndaño okuti Yesu wo lungula, citava okuti etu tu pondolavo oku tiamisila utima kovina vikuavo. Oco hẽ nye ci pondola oku tu tateka oku luluvalela ku Yehova? Vocipama cilo, tu lilongisa ndomo ovina vakuetu va linga vi pondola oku tu tateka. Tu lilongisavo ndomo tu pondola oku amamako oku luluvalela ku Yehova.
ULUME UMUE UKUEKOLELO O PUMBA ESUMŨLŨHO
4. Momo lie ci komõhisila oku kũlĩha okuti Mose wa pumba esumũlũho lioku iñila Vofeka Yohuminyo?
4 Mose wa kuama ciwa olonumbi via Yehova. Embimbiliya li tu sapuila okuti, eye “wamamako oku pandikisa ndu okuti o lete Una ka muiwa lovaso ositu.” (Tanga Va Heveru 11:24-27.) Handi vali, li tu sapuila okuti, “kotembo yaco, vo Isareli ka mua la molẽha vali uprofeto wa soka la Mose, okuti umue Yehova a vangula laye omẽla lomẽla.” (Esinumuĩlo 34:10) Pole, ndaño okuti Mose wa kala ekamba lia Yehova, wa pumba esumũlũho lioku iñila Vofeka Yohuminyo. (Atendelo 20:12) Momo lie?
5-7. Nye ca pita noke lioloneke vimue eci va Isareli va tunda Kegito kuenda nye Mose a linga?
5 Eci va Isareli va tunda Kegito, okuti pa kambele kamue oco va tẽlise olosãi vivali kuenda osimbu ka va pitĩlile Komunda Sinai, kua pita ocina cimue ci komõhisa. Omanu va fetika oku kenyoha, omo okuti kocitumãlo caco ka kua kaile ovava. Ovo va fetika oku popia lãvi Mose loku u temẽla, “Oco Mose wa vilikiya Yehova hati, Ndinga nye lomanu ava? Ndopo va [ndi] sosola lovawe!” (Etundilo 17:4) Yehova wa eca olonumbi vimue viwa ku Mose. Yehova wo sapuila hati, tikula ombueti yove kuenda yi veta kewe Horeve. Embimbiliya li popia hati: “Mose wa ci lingila kovaso ovakulu va Isareli.” Noke kua tunda ovava alua oco va Isareli va nyue kuenje ocitangi ca potoluiwa.—Etundilo 17:5, 6.
6 Embimbiliya li tu sapuila okuti Mose wa tukula ocitumãlo caco hati, Masa, ca lomboloka “Okunyika” kuenda Meriva, ca lomboloka “Okuhoya.” Momo lie? “Omo va Isareli va hoya hoya lomo va nyika Yehova vati, Yehova o li pokati ketu ale, ele ndati?”—Etundilo 17:7.
7 Yehova wa liyeva ndati leci ca pita ko Meriva? Esino lia lingiwa la va Isareli ku Mose, Yehova wa li tenda ndu okuti lia lingiwa kokuaye kuenda va sinĩlavo omoko yaye yoku songola. (Tanga Osamo 95:8, 9.) Eci va Isareli va linga ka ca sungulukile. Pole, eci Mose a linga ca sunguluka. Eye wa luluvalela ku Yehova kuenda wa kuama lutate olonumbi viaye.
8. Nye ca pita kesulilo liungende wa va Isareli vekalasoko?
8 Ovina vipi vieya oku pita vali noke 40 kanyamo? Va Isareli va kala kesulilo liungende wavo vekalasoko. Ovo va pitĩla kocitumãlo ca kala ocipepi lo Kadesi, oku panda kongave Yofeka Yohuminyo. Ocitumãlo caco ca kũlĩhĩwilevo okuti Meriva. * (Tala etosi pombuelo yemẽla.) Momo lie? Momo va Isareli va kala oku kenyoha, omo okuti kocitumãlo caco ka kua kaile ovava. (Atendelo 20:1-5) Pole, onjanja eyi Mose wa linga ocina cimue ka ca sungulukile.
9. Onumbi yipi Yehova a eca ku Mose kuenda nye Mose a linga? (Tala ociluvialuvia kefetikilo liocipama.)
9 Nye Mose a linga eci omanu va lekisa esino? Yimue vali onjanja, eye wa sanda oku kuama onumbi ya Yehova. Pole, onjanja eyi Yehova ka sapuilile Mose oco a vete vesenje. Eye wa sapuila Mose oco a tikule ombueti yaye, loku ambata omanu ocipepi lesenje kuenda oku sapuila esenje liaco. (Atendelo 20:6-8) Anga hẽ Mose wa ci linga? Sio. Mose wa temẽle calua kuenje wa kalukila omanu hati: “Kaliye yeveleli, avakuahuku, tu vu upila hẽ ovava vesenje lilo?” Noke wa veta vewe ale vesenje, pole, ka ci lingile lika lumosi wa ci linga luvali.—Atendelo 20:10, 11.
Mose ka pokuile kolonumbi viokaliye Yehova o wĩhile
10. Yehova wa liyeva ndati omo lieci Mose a linga?
10 Yehova wa temẽlele calua Mose. (Esinumuĩlo 1:37; 3:26) Momo lie Yehova a temẽlele? Esunga liatete citava okuti Mose ka pokuile kolonumbi viokaliye Yehova o wĩhile.
11. Mose poku veta vewe, wa lekisa ndati ku va Isareli okuti Yehova hayeko wa linga ocikomo?
11 Kuli esunga likuavo lieci Yehova a temẽlele. Asenje o Meriva yatete, a kolele calua. Ndaño okuti ka ca lelukile oku pitĩla kesenje liaco, lomue wa lavoka okuti ku tunda ovava. Pole, Asenje o Meriva yavali, a litepele calua. Momo asenje amue a kala ewe limue li tukuiwa hati, okalkario. Ewe liokalkario ewe limue lia posoka, okuti mu liongoluila ovava, noke a pita toke posi. Kuenje omanu va ponduile okupa ovava poku tombola vewe liaco. Anga hẽ Mose poku veta vewe okuti ka vanguile lewe liaco, va Isareli nda va sima okuti ovava va tundaño ovo muẽle ka ca kaile ocikomo ca Yehova? * (Tala etosi pombuelo yemẽla.) Ka tua ci kũlĩhĩle.
MOSE WA LEKISA ESINO
12. Lipi esunga likuavo lieci Yehova a temẽla Mose la Arone?
12 Citava okuti kuli vali esunga likuavo lieci Yehova a temẽlele Mose la Arone. Mose wa sapuila omanu hati: “Tu vu upila hẽ ovava vesenje lilo?” Eci Mose a popia hati, “etu,” citava okuti wa kala oku ci tiamisila kokuaye kuenda ku Arone. Eci Mose a popia ka ca lekisile esumbilo momo eye ka ecele esivayo liosi Yehova a sesamẽla omo liocikomo ca lingiwa. Kosamo 106:32, 33 ku popia hati: “Va temisa Suku kovava oko Meriva, leci va linga ca tatamisa Mose, momo vo wengula kutima, eye yu wa popia eci ca tatama.” * (Tala etosi pombuelo yemẽla.) (Atendelo 27:14) Mose ka ecele ku Yehova ulamba eye a sesamẽla. Yehova wa sapuila Mose la Arone hati: ‘Ene wa sinĩli ondaka yange.’ (Atendelo 20:24) Eci ca kala ekandu limue linene!
13. Momo lie onjila Yehova a nõla yoku pisa Mose yiwa kuenda ya sunguluka?
13 Yehova wa lavokaile okuti Mose la Arone va kuama ciwa olonumbi viaye, momo ovo va kala asongui vafendeli Vaye. (Luka 12:48) Kosimbu, Yehova ka ecelelele okuti ocitumbulukila cosi ca va Isareli ci iñila Vofeka Yohuminyo, momo ovo vo sinĩla. (Atendelo 14:26-30, 34) Omo liaco, ciwa kuenda ca sunguluka okuti eci Mose a lekisa esino, Yehova wo yambulavo. Ndeci ca pita la vakuesino vakuavo, Mose ka kuatelevo epuluvi lioku iñila Vofeka Yohuminyo.
CECI CA KOKA OCITANGI
14, 15. Nye ca kokela Mose oku sinĩla Yehova?
14 Nye ca kokela Mose oku sinĩla Yehova? Kũlĩhĩsa eci Osamo 106:32, 33 yi popia hati: “Va temisa Suku kovava oko Meriva, leci va linga ca tatamisa Mose, momo vo wengula kutima, eye yu wa popia eci ca tatama.” Ndaño okuti va Isareli va sinĩla Yehova, pole, Mose eye wa temisa Yehova. Mose ka likandangiyile konyeño kuenje poku vangula ka sokoluile vali kovitangi vi yililako.
15 Mose wa liwekapo oku luluvalela ku Yehova momo wa ecelela okuti ovituwa viomanu vakuavo viu tateka. Onjanja yatete eci omanu va kala oku hoya omo liovava, Mose wa linga eci ca sunguluka. (Etundilo 7:6) Pole, citava okuti eye wa kavele kuenda wa sumuile omo okuti va Isareli va lekisa esino vokuenda kuanyamo alua. Citavavo okuti, Mose wa kala oku sokolola lika kesumuo liaye okuti wa ivalako oku sivaya Yehova.
Tu sukila oku amamako oku luluvalela ku Yehova loku pokola kokuaye
[Elomboluilo lielitalatu kemẽla 13]
Nye tu lilongisila kocituwa Mose a lekisa eci omanu vakuavo va lueya?
16. Momo lie tu sukilila oku sokolola kueci Mose a linga?
16 Nda okuti Mose uprofeto umue ukuekolelo wa tiamisilile utima waye kovina vikuavo kuenda wa lueya, eci pondolavo oku lipita letu. Mose wa kala ocipepi loku iñila Vofeka Yohuminyo kuenda etu tu kasivo, ocipepi loku iñila voluali luokaliye. (2 Petulu 3:13) Ocili okuti, etu ka tu Yongola oku pumba esumũlũho eli lia velapo. Pole, oco tu iñile voluali luokaliye, tu sukila oku amamako oku luluvalela ku Yehova loku pokola kokuaye. (1 Yoano 2:17) Nye tu lilongisila kakulueya a Mose?
KU KA ECELELE OKUTI VAKUENE VA KU TATEKA
17. Tu yuvula ndati oku siapo oku likandangiya nda tua sumua?
17 Ku ka liwekepo oku lekisa ocituwa coku likandangiya eci o pita lovitangi. Olonjanja vialua pamue tu pita lovitangi vimuamue. Pole, Embimbiliya li popia hati: “Ka tu ka liwekipo oku linga eci ciwa, omo tu ungula votembo ya sokiyiwa nda ka tua konyõhele.” (Va Galatia 6:9; 2 Va Tesalonike 3:13) Nda cimue ale omunu umue o tu sumuisa olonjanja vialua, anga hẽ tu sokolola osimbu ka tua vanguile? Tu likandangiya hẽ? (Olosapo 10:19; 17:27; Mateo 5:22) Eci omanu vakuavo va tu sumuisa, tu sukila oku yuvula oku ‘fetuluinya’ ale tu sukila oku ecelela okuti Yehova o lekisa onyeño yaye. (Tanga Va Roma 12:17-21.) Eci ci lomboloka nye? Ka tu sukila oku tema, pole, tu sukila oku kuata epandi loku kevelela okuti Yehova o tetulula ocitangi cetu, nda eye wa limbuka okuti ci sukiliwa. Nda tua seteka oku fetuluinya okuti ka tu imbi ovaso Yehova, tu lekisa ekambo liesumbilo kokuaye.
18. Nye tu sukila oku ivaluka catiamẽla koku kuama olonumbi?
18 Kuama lutate olonumbi viokaliye. Anga hẽ tu kasi oku kuama ciwa olonumbi viokaliye Yehova a siata oku eca kokuetu? Ka citava okuti tu amamako oku linga vali ovina ndomo tua lingaile kosimbu, momo ovina viaco tua vi lingale ale. Pole, tu sukila oku kala vakuanjanga koku kuama olonumbi Yehova a tu ĩha vocakati cocisoko caye. (Va Heveru 13:17) Handi vali, tu sukila oku kuata utate okuti tu ‘pokola kovina via sonehiwa.’ (1 Va Korindo 4:6) Eci tu kuama lutate olonumbi via Yehova, tu ka amamako oku luluvalela kokuaye.
19. Tu yuvula ndati okuti akulueya va vakuetu a nyõla ukamba tu kuete la Yehova?
19 Ku ka ecelele okuti akulueya a vakuene a nyõla ukamba wove la Yehova. Nda tua amamako oku luluvalela ku Yehova, ukamba wetu laye ka u ka nyõleha, ale ka tu ka tema omo liovina vakuetu va linga. Eci ci kuete esilivilo lialua nda okuti vocisoko ca Suku, tu kuete ovikele vimue, ndeci ca kala Mose. Omo liaco, omunu lomunu pokati ketu o sukila oku likolisilako oku linga upange uwa kuenda oku pokola ku Yehova oco a popeliwe. (Va Filipoi 2:12) Nda tu kuete ovikele vialua, Yehova o lavoka calua kokuetu. (Luka 12:48) Pole, nda tu sole Yehova, lacimue ci tu tateka ale oku tu tepa kocisola caye.—Osamo 119:165; Va Roma 8:37-39.
20. Nye tua nõlapo oku linga?
20 Tu kasi koloneke viohali havio ka via lelukile. Omo liaco, ci kuete esilivilo lialua oku amamako oku sandiliya Yehova una wa “tumala vokati kovailu,” oco tu kuate elomboloko liovina a yongola okuti tu vi linga. Lalimue eteke ka tu ka eceleli okuti akulueya a vakuetu a nyõla ukamba tu kuete la Yehova. Eci ca pita la Mose ci tu longisa ocina cimue ci kuete esilivilo lialua. Oco ka tu ka lekise ovituwa ka via sungulukile eci vakuetu va tu lueyela, tu nõlipo oku luluvalela ale oku “vanja Yehova Suku yetu, toke a tu linga ohenda.”—Osamo 123:1, 2.
^ tini. 8 Ocitumãlo eci ca Meriva ca litepa lo Meriva ya kala ocipepi lo Refidimi yina ya tukuiwilevo hati, Masa. Ovitumãlo viaco via tukuiwile Meriva, momo va Isareli oko va endaile oku hoyela ale oku liyeya.—Tala omapa ko apêndice B3 vo Tradução do Novo Mundo das Escrituras Sagradas.
^ tini. 11 Onoño yimue ukuakukonomuisa Embimbiliya wa popia okuti, ndomo ci lekisa ociholo ca va Yudea, vakuesino va popia vati ka ca kaile ocikomo, momo Mose wa kũlĩhĩle ale okuti vesenje liaco mua kala ovava. Kuenje ovo va yonguile okuti eye o pitulula ocikomo caco vesenje likuavo. Ocili okuti, eci ca kala ño ociholo cimue.
^ tini. 12 Tala Utala Wondavululi 15 ya Mbalavipembe wo 1987, vocipama hati, “Perguntas dos Leitores.”