1. Onjongole yipi omanu vosi va kuete?

O KALA ndati nda omunu una wa kũlĩha haeye wa sumbila, ivalako onduko yove, ale pamue ka ku kapeleko? Eci ci sumũisa calua. Momo lie? Momo vosi yetu tu kuete onjongole yoku kũlĩhĩwa, ale yoku kapiwako lomanu vakuavo. Pole, tu yongola okuti vakuetu va tu lingila vali ovina vikuavo okuti oku tu kũlĩha lika ci sule. Tu yongola okuti ovo va kũlĩha ndomo tua tuwa kuenda ovina tu tẽla oku linga.—Atendelo 11:16; Yovi 31:6.

2, 3. Nye ci pondola oku pita nda tu yongola oku kapiwako la vakuetu? (Tala ociluvialuvia kefetikilo liocipama.)

² Nda ka tua kuatele utate, onjongole yaco yoku kũlĩhĩwa yi pondola oku lekisiwa lonjila yimue ka ya sungulukile. Oluali lua Satana lu pondola oku tu vetiya oku kala omanu va kemãla loku velapo. Nda tua kuama onjila yaco, ci lekisa okuti ka tu kasi oku eca esivayo lefendelo li sesamẽla Isietu wokilu, Yehova Suku.—Esituluilo 4:11.

 ³ Koloneke via Yesu, asongui vamue vatavo va kuatele ovisimĩlo ka via sungulukile viatiamẽla koku kũlĩhĩwa. Yesu wa lungula olondonge viaye hati: “Lunguki la vakuavisonehua va sole oku ñuala ñuala lovowalo a lepa kuenda oku lamiwa lomanu povitanda, loku tumãla kolomangu vio kovaso volosunangonga kuenda povitumãlo via velapo kovipito.” Eye wamisako vali hati: “Ovo va ka tambula esombiso lia piãla.” (Luka 20:46, 47, etosi) Ocituwa eci ca litepele leci ca Yesu, momo eye wa sanjukilile ukãi ocimbumba una wa eca ovingangu vivali via kuata esilivilo litito, citava okuti lomue wa limbuka eci eye a linga. (Luka 21:1-4) Ocituwa ca Yesu catiamẽla koku kũlĩhĩwa ca litepele leci comanu vakuavo. Ocipama cilo ci tu kuatisa ndomo tu amamako oku lekisa onjila ya sunguluka yoku kũlĩhĩwa, okuti oco Yehova Suku a yongola kokuetu.

4. Yipi onjila ya velapo yoku kũlĩhĩwa, kuenda momo lie?

⁴ Onjila yipi ya velapo yoku kũlĩhĩwa? Oku kũlĩhĩwa ka ku lomboloka oluhimo omanu va yongola oku kuata lu tunda kelilongiso lia velapo, kolomĩlu, ale kolomapalo violuali. Paulu wa lombolola onjila ya sunguluka yoku kũlĩhĩwa eci a popia hati: “Cilo omo wa kũlĩhi Suku, ale wa kũlĩhĩwi la Suku, vu tiukila vali ndati kovina violuali okuti vĩvi haivio ka vi kuete esilivilo kuenda vu yongola oku kala vali apika avo?” (Va Galatia 4:9) Esumũlũho limue linene oku ‘kũlĩhĩwa la Suku,’ Ombiali ya Velapo voluali luosi! Yehova wa kũlĩha ndomo tua tuwa, o tu sole kuenda o yongola okuti tu kala akamba vaye. Momo, Yehova wa tu lulika locimãho coku kala akamba vaye.—Ukundi 12:13, 14.

5. Nye tu sukila oku linga oco tu kũlĩhĩwe la Suku?

⁵ Tua kũlĩha okuti Mose wa kala ekamba lia Yehova. Eye wa pinga ku Yehova hati: “Ndongise ovituwa viove,” Yehova wo kumbulula hati: “Eci wa pinga ndi ci linga, momo wa sanga ohenda kovaso yange kuenda nda ku kũlĩha konduko.” (Etundilo 33:12-17) Yehova o pondolavo oku tu kũlĩha konduko. Pole, nye tu sukila oku linga oco tu kale akamba va Yehova? Tu sukila oku u sola kuenda oku tumbika omuenyo wetu kokuaye.—Tanga 1 Va Korindo 8:3.

6, 7. Nye ci pondola oku tu kokela oku pumba ukamba tu kuete la Yehova?

⁶ Tu sukila oku amamako oku pamisa ukamba tu kuete la Isietu wo kilu. Ndeci ca linga Akristão vo kocita catete ko Galatia, tu sukila oku liwekapo oku kala apika ‘viovina vĩvi haivio ka vi kuete esilivilo’ voluali lulo, oku kongelamo oluhimo kuenda ekemãlo liawo. (Va Galatia 4:9) Akristão vaco ko Galatia va kũlĩhile Suku kuenda Suku wa va kũlĩhĩlevo. Pole, Paulu wa popia hati, valua pokati ka vamanji ‘va tiukila vali’ koku linga ovina viaco. Volondaka vikuavo, eye wa va pula hati: ‘Momo lie wa tiukili loku kala apika viovina vĩvi haivio ka vi kuete esilivilo?’

⁷ Citava hẽ okuti ovina evi vi lipitavo letu? Ocili okuti citava. Ndeci Paulu a linga, eci tua fetika oku lilongisa ocili, citava okuti, tua likala ekemãlo kuenda oluhimo voluali lulo lua Satana. (Tanga Va Filipoi 3:7, 8.) Citava okuti tua likalavo apuluvi oku tangela kofeka yikuavo, upange wa kemãla ale apuluvi oku linga olomĩlu vi eca olombongo vialua. Pamue, nda tua kuata ekemãlo ale ukuasi omo liuloño wetu woku kala onjimbi  ale koku tasula ombunje. Pole, etu tua likala ovina evi viosi. (Va Heveru 11:24-27) Oku livela onjila yiwa tua nõlapo loku sima okuti, nda tua kuata ekalo liwa komuenyo nda tua kuamele onjila yaco, nda ca kala uveke! Ovituwa viaco, vi tu kokela oku tiukila kovina ‘vĩvi haivio ka vi kuete esilivilo,’ * violuali lulo.—Tala etosi pombuelo liemẽla.

8. Nye ci pondola oku pamisa onjongole yetu yoku kũlĩhĩwa la Yehova?

⁸ Anga hẽ Onjongole yetu yoku kũlĩhiwa la Yehova, ya pama calua okuti ka tu yongola oku kũlĩhiwa loluali? Tu sukila oku kũlĩhĩsa atosi avali a kuete esilivilo. Etosi liatete, Yehova olonjanja viosi wa kũlĩha vana vo vumba lekolelo. (Tanga Va Heveru 6:10; 11:6) Yehova wa kapako afendeli vaye vosi vakuekolelo kuenje o liyeva okuti nda eye ka va kapeleko ci lekisa ekambo liesungululuko. Yehova wa kũlĩha “ava va tiamẽla kokuaye.” (2 Timoteo 2:19) Eye “wa kũlĩha onjila ya vakuesunga” kuenda wa kũlĩha ndomo a va popela.—Osamo 1:6; 2 Petulu 2:9.

9. Tukula ulandu umue u lekisa ndomo Yehova a lekisa ocisola kafendeli vaye.

⁹ Olonjanja vimue, Yehova wa lekisa kafendeli vaye okuti wa va kapako lonjila yimue yi likasi. (2 Asapulo 20:20, 29) Kũlĩhĩsa ulandu u lekisa ndomo Yehova a popela afendeli vaye Vokalunga Kakusuka, eci olohoka via pama via Fareo via kala oku va kuama. (Etundilo 14:21-30; Osamo 106:9-11) Ocilunga eci ca komõhisa omanu koloneke viaco, okuti noke yoku pita 40 kanyamo, lopo omanu va enda oku vangula kueci catiamẽla kocilunga caco. (Yehosua 2:9-11) Ocili okuti, ulandu owu u tu sanjuisa calua oku ivaluka ndomo Yehova kosimbu a lekisa ocisola kafendeli vaye kuenda wa talavaya lunene waye oco a va popele, momo ndopo Goge ya Magoge o ka tu katukila. (Esekiele 38:8-12) Kotembo yaco, tu ka kuata esanju lialua oku limbuka okuti tua kũlĩhĩwa la Suku, loluali hacoko.

10. Etosi lipi likuavo tu sukila oku kũlĩhĩsa?

¹⁰ Etosi liavali, tu sukila oku limbuka okuti Yehova wa tu kũlĩha lonjila yimue okuti etu muẽle ka tu tẽla oku ci limbuka. Nda omanu va linga lika eci ciwa locimãho coku sivayiwa lavakuavo, Yehova lalimue eteke a va sumũlũisa. Momo lie? Momo, ndomo Yesu a ci popia, nda omanu vakuavo va sivayiwa, va kuete ale onima yavo. (Tanga Mateo 6:1-5.) Handi vali, Yehova ‘o lete vuyombeki’ vana okuti ka va pandiyiwa omo liovina viwa va lingila vakuavo. Eye wa kapako ovina ovo va linga kuenda o va ĩha onima, ale o va sumũlũisa. Olonjanja vimue, Yehova o sumũlũisa afendeli vaye lonjila yimue ka va lavokaile. Tu kũlĩhĩsi ovolandu amue.

11. Yehova wa lekisa ndati okuti wa kapeleko Maria?

¹¹ Yehova wa nõla ufeko umue womboka o tukuiwa hati Maria, oco a kale ina Yomõlaye, Yesu. Maria wa kala volupale lumue lutito lu tukuiwa hati Nasara, ocipãla lo Yerusalãi kuenda onembele yayo ya posokele calua. (Tanga Luka 1:26-33.) Momo lie Yehova a nõlela Maria? Ungelo Gabriele wa sapuila Maria okuti “wa sanga ohenda ku Suku.” Tu pondola oku limbuka okuti, eye wa kala ekamba lia Yehova ndomo a sapuilile epata liaye Elisavete. (Luka 1:46-55) Yehova wa kapeleko Maria kuenda wo sumũlũisa lonjila yimue yi komõhisa momo wa kala ukãi umue wa kolelele kokuaye.

12, 13. Yesu wa pandiyiwa ndati eci a citiwa kuenda eci Maria o wambata konembele noke yoku tẽlisa 40 koloneke?

¹² Eci Yesu a citiwa, kulie Yehova a tuma esapulo lioku citiwa kuaye? Esapulo liaco ka lia eciwile ku vakesongo ale kolombiali vio ko Yerusalãi kuenda ko Beteleme. Pole, eye wa tuma ovangelo kangombo va enda oku lava olomeme vovisenge vio Beteleme. (Luka 2:8-14) Angombo vaco, va ka nyulile oñaña ya citiwa ndopo. (Luka 2:15-17) Maria la Yosefe citava okuti va komõha poku mola ndomo Yesu a kala oku pandiyiwa. Onjila ndomo Yehova a linga ovina, ca litepa leci Eliapu lia siata oku linga. Eci Satana a tuma vakuakutãha olombungululu oco va ka nyule Yesu kumue lolonjali viaye, omanu vosi vo Yerusalãi va yeva esapulo lioku citiwa kua Yesu kuenje ca koka ocitangi cimue cinene. (Mateo 2:3) Noke, omãla valua va pondiwa.—Mateo 2:16.

¹³ Ocihandeleko Yehova a ecele ku va Isareli ca lekisile okuti, eci oñaña yi tẽlisa 40 koloneke yoku citiwa, ina wa sukilile oku eca ocilumba cimue ku Yehova. Omo liaco, Maria la Yosefe kuenda Yesu va linga ungende u soka ecelãla kolokilometulu oku tunda ko Beteleme oku enda konembele ko Yerusalãi. (Luka 2:22-24) Osimbu va kala oku linga ungende, citava okuti Maria wa kala oku lipula nda ocitunda ca ponduile oku linga ocina cimue ci likasi oco Yesu a pandiyiwe.  Yesu wa pandiyiwa, pole, lonjila yimue okuti Maria ka yi lavokaile. Yehova wa nõla Simeone ulume umue “ukuesunga haeye wa sumbila Suku” kuenda uprofeto Ana ocimbumba wa kuata 84 kanyamo, oco va ece esapulo liokuti Yesu eye Mesiya wa likuminyiwile, ale Kristu.—Luka 2:25-38.

14. Yehova wa sumũlũisa ndati Maria?

¹⁴ Anga hẽ Yehova wa amamako oku sumũlũisa Maria, omo a tekula Yesu loku u tata? Oco. Yehova wa ecelela okuti ovina vimue Maria a popia levi a linga, vi sonehiwa Vembimbiliya. Citava okuti, Maria ka ponduile oku linga ungende la Yesu eci a kala loku kunda vokuenda kuanyamo atatu lomeyu. Pamue esunga liaco lieli okuti, otembo yaco wa kala ocimbumba kuenda wa kala ko Nasara. Omo liaco, wa pumba ovolandu awa omanu vakuavo va kuata. Pole, eci Yesu a fa Maria opo a kala. (Yoano 19:26) Noke, Maria wa enda ko Yerusalãi lolondonge via Yesu osimbu ka va tambuile espiritu sandu ko Pendekoste. (Ovilinga 1:13, 14) Citava okuti Maria wa nõliwavo oku kala ombuavekua kumue lolondonge vikuavo. Nda oco, ci lomboloka okuti wa kuata esumũlũho lioku kala kilu la Yesu otembo ka yi pui. Ocili okuti, eli esumũlũho limue linene omo lioku vumba lekolelo!

15. Yehova wa pandiya ndati Yesu eci a kala palo posi?

¹⁵ Yesu ka yonguile oku pandiyiwa lasongui vatavo kuenda vopulitika. Pole, Yehova oku upisa kilu wa popia olonjanja vitatu, oco a lekise Komõlaye okuti u sole. Eci ca pamisa calua Yesu! Noke lia Yesu oku papatisiwa Volui Yordão, Yehova wa popia hati: “U Omõlange wa soliwa, ndo sanjukila.” (Mateo 3:17) Citava okuti Yoano Upapatisi eye lika wa yeva olondaka evi. Eci kua kambele  unyamo osimbu Yesu ka file ovapostolo vaye va yeva eci Yehova a popia catiamẽla ku Yesu hati: “U Omõlange wa soliwa, ndo sanjukila. U yeveleli.” (Mateo 17:5) Kuenje eci pa kambele oloneke vitito vioku fa kua Yesu, Yehova wa vangula vali Lomõlaye oku upisa kilu.—Yoano 12:28.

16, 17. Yehova wa pandiya ndati Yesu lonjila yimue ka ya lavokawaile?

¹⁶ Yesu wa kũlĩhĩle okuti omanu va ko popia atonãi kuenda o ka pita volofa viesepu. Lopo handi, wa likutilila okuti ocipango ca Suku ci lingiwa, okuti caye hacoko. (Mateo 26:39, 42) Eye “wa pandikisa kuti wekangiso, wa pembula osõi,” momo eye wa yonguile oku kũlĩhĩwa la Isiaye, okuti loluali hacoko. (Va Heveru 12:2) Yehova wa pandiya ndati Yesu?

¹⁷ Eci Yesu a kala palo posi, eye wa likutilila oco a kuate ulamba una a kuatele tete, eci a kala kilu la Isiaye. (Yoano 17:5) Vembimbiliya ka mu sangiwa onepa layimue yi lekisa okuti Yesu wa yonguile vali ovina vikuavo. Eye ka lavokaile onima yimue yi likasi omo lioku linga ocipango ca Yehova palo posi. Pole, nye Yehova a linga? Eye wa pandiya Yesu lonjila yimue ka ya lavokawaile. Eci Yehova a pindula Yesu, wo wĩha ‘omangu yimue ya velapo’ kilu. Eye wa ecavo ku Yesu omuenyo una okuti ka fi vali, una okuti lomue wa u tambuile! * (Tala etosi pombuelo yemẽla.) (Va Filipoi 2:9; 1 Timoteo 6:16) Ci komõhisa calua onjila ndomo Yehova a sumũlũisa Yesu omo liupange uwa a linga!

18. Nye ci tu kuatisa oku sanda oku kũlĩhĩwa la Yehova okuti, loluali hacoko?

¹⁸ Nye ci tu kuatisa oku sanda oku kũlĩhĩwa la Yehova okuti, loluali hacoko? Tu kũlĩhĩsi ndomo Yehova olonjanja viosi a eca epandiyo kafendeli vaye vakuekolelo kuenda ndomo olonjanja vimue a va sumũlũisa lonjila yimue ka ya lavokawaile. Tu pondolavo oku sokolola ndomo Yehova a ka tu sumũluisakovaso yoloneke! Pole, osimbu tu pandikisa kovitangi lasakalalo oluali lulo lũvi, tu ivaluki okuti oluali lulo lu kasi oku pita. Kuenje ovina viosi via kũlĩhĩwa loluali luaco, vi ka pitavo. (1 Yoano 2:17) Handi vali, Isietu ukuacisola, Yehova, lalimue eteke a ivalako upange wetu kuenda ocisola tu lekisa konduko yaye, momo eye “hokuanyako.” (Va Heveru 6:10) Eye o ka lekisa okuti o tu sole, citava okuti o ka ci linga lonjila yimue okuti ka tua yi lavokaile!