1, 2. (a) Momo lie tu liyakela la sakalalo? (Tala elitalatu kefetikilo liocipama cilo.) (b) Nye tu konomuisa vocipama cilo?

KOLONEKE vilo, Satana “o ñuala ñuala ndohosi yi koma, oku sandiliya u a lia.” (1 Petulu 5:8; Esituluilo 12:17) Eli olio esunga lieci omanu va siatela oku liyaka lasumuo kuenda afendeli va Suku va siatavo oku liyaka lasakalalo aco. Afendeli va Suku kosimbu va liyakavo lasakalalo. Embimbiliya li lekisa okuti olonjanja vimue Soma Daviti wa liyakavo lasakalalo. (Osamo 13:2) Upostolo Paulu wa enda oku sakalala ‘eteke leteke oco a kuatise akongelo osi.’ (2 Va Korindo 11:28) Pole, nye tu pondola oku linga eci tu liyaka lasakalalo alua?

² Isietu wokilu wa kuatisa afendeli vaye kosimbu oco va kuate ekavuluko omo liesakalalo kuenda o yongolavo oku tu kuatisa koloneke vilo. Embimbiliya li tu vetiya okuti: ‘Yeki kokuaye asakalalo ene osi, momo eye o vu tati.’ (1 Petulu 5:7) O pondola oku ci linga ndati? Tu konomuisi olonjila vikuãla vi tu kuatisa oku ci linga. O pondola oku ci linga (1) poku li kutilila, (2) poku tanga kuenda oku sokolola  Ondaka ya Suku (3) ecelela okuti espiritu sandu lia Yehova li ku kuatisa, kuenda (4) oku sapela lomunu umue wa kolela catiamẽla kovisimĩlo viove. Osimbu tu konomuisa olonjila viaco vikuãla, kũlĩhĩsa olonepa o sukila oku mioñolola.

3. O pondola ndati oku “tuika Yehova ocitele cove”?

³ Onjila yatete yoku tuika asakalalo etu ku Yehova, oku likutilila kokuaye lutima wetu wosi. Eci o yeva esakalalo, Isiove ukuacisola wokilu o yongola okuti o situlula ovisimĩlo viove kokuaye. Ukualosamo Daviti wa pinga ku Yehova poku popia hati: “A Suku, vonguila etui kohutililo yange.” Vosamo yaco Daviti wa popiavo hati: “Tuika Yehova ocitele cove kuenje eye o ku kuatisa.” (Osamo 55:1, 22) Noke lioku likolisilako oco o tetulule ocitangi cimue, likutilila lutima wove wosi ku Yehova oco a ku kuatise oku yuvula oku sakalala. Tu kuatisiwa ndati poku likutilila? Olohutililo vi pondola oku tu kuatisa ndati oku yuvula esumuo li tunda koku sakalala calua?—Osamo 94:18, 19.

4. Eci tu yeva asakalalo momo lie ci kuetele esilivilo oku li kutilila?

⁴ Tanga Va Filipoi 4:6, 7. Yehova o tambulula ndati olohutililo tu linga lutima wetu wosi kuenda vina tu linga olonjanja vialua? Eye o pondola oku tu kuatisa oku kuata utima wa tula kuenda oku yuvula ovisimĩlo ka via sungulukile. Suku ka eci kokuetu esakalalo kuenda usumba pole, o tu kuatisa oco tu kuate ombembua yo vutima. Valua pokati ka vamanjetu va siata oku yeva ekavuluko liaco. O pondolavo oku kuata ekavuluko liaco. “Ombembua ya Suku” yi pondola oku ku kuatisa oku yula ovitangi viosi! O pondola oku kolela lutima wosi kohuminyo ya Yehova yokuti: “Ku ka yokoke, momo ndi Suku yove! Ame hu kolisa, hu kuatisa.”—Isaya 41:10.

5. O pondola oku kuatisiwa ndati Londaka ya Suku oco o kuate ombembua yo vutima?

⁵ Onjila yavali yoku kuata ombembua yo vutima, oku tanga kuenda oku lilongisa ovinimbu Viembimbiliya. Momo lie ci kuetele esilivilo? Momo Embimbiliya Ondaka ya Suku. Vembimbiliya mu sangiwa olondunge viocili kuenda alungulo a tunda Kululiki wetu. Ndaño okuti o kasi oku liyaka la sakalalo, o pondola oku sokolola lutate ovina viatiamẽla kovisimĩlo via Suku kuenda oku sokolola ndomo o pondola oku pamisiwa lalungulo aye. Eci ci pondola oku tu kuatisa oku tepulula ale oku yuvula esakalalo. Yehova wa sokisa oku tanga Ondaka yaye loku ‘Kolisiwa kuenda oku kuata utõi,’ okuti ka ci lomboloka oku ‘saluka, ale oku yokoka.’—Yehosua 1:7-9.

6. O pondola oku kuatisiwa ndati lolondaka via Yesu?

⁶ Vondaka ya Suku tu pondola oku tanga ndomo Yesu a sapela lomanu. Ovo va solale calua oku u yevelela momo olondaka viaye via enda oku va lembeleka kuenda oku va kavuluisa capiãla enene komanu vana va hongua ale va sumua. (Tanga Mateo 11:28-30.) Yesu wa  kapeleko ekalo liomanu vakuavo. (Marko 6:30-32) Ndeci Yesu a likuminya oku kuatisa olondonge vina a enda oku linga lavo ungende, eye o ka tu kuatisavo koloneke vilo. Pole, ka tu sukila oku kala la Yesu oco tu kuatisiwe. Omo okuti, Yesu eye Soma yetu yokilu, o kasi oku amamako oku lekisa ocisola kokuetu. Omo liaco, eci o liyaka lesakalalo o pondola oku kolela okuti eye o pondola oku kala love oco a ku kuatise kotembo ya sokiyiwa. Yesu o tu ĩha elavoko kuenda utõi oco vi tu kuatise oku tepulula asakalalo.—Va Heveru 2:17, 18; 4:16.

7. Tu pondola oku kuatisiwa ndati lespiritu sandu lia Suku?

⁷ Yesu wa likuminya okuti Isiaye wa laikele oku tu ĩha espiritu sandu nda tuo pinga. (Luka 11:10-13) Onjila yatatu yi tu kuatisa ndati oku tepulula asakalalo? Espiritu Sandu lia Suku ale ongusu ya pama, yi tu kuatisa oku kuata ovituwa via sunguluka Suku yetu ukuonene wosi a kuete. (Va Kolosai 3:10) Vembimbiliya, ovituwa viaco vi tukuiwa hati, “epako liespiritu.” (Tanga Va Galatia 5:22, 23.) Eci tu lekisa ovituwa viaco viwa, ukamba tu kuete lomanu vakuavo u ka livokiya kuenda tu ka yuvula ovitangi vi pondola oku tu nenela asakalalo. Tu konomuisi ndomo epako liespiritu li pondola oku tu kuatisa volonjila via litepa.

8-12. Epako liespiritu lia Suku li pondola oku ku kuatisa ndati?

⁸ “Ocisola, esanju, ombembua.” Eci o lekisa esumbilo komanu vakuavo, ci ka ku kuatisa oku tepulula esakalalo. Ndamupi? Eci o lekisa ocisola ku vamanji, ocikembe kuenda esumbilo, ci ku kuatisa oku yuvula ovisimĩlo ka via sungulukile ndeci, onyeño kuenda esumuo. Oku yuvula ovina viaco ci ka ku kuatisa oku amamako oku kuata ombembua lomanu vakuavo.—Va Roma 12:10.

⁹ “Epandi, esunga, ohenda.” Embimbiliya li popia okuti: “Likuateli ocisola pokati, lingi vakuahenda, loku liecela pokati.” (Va Efeso 4:32) Nda tua kapako elungulo liaco, tu ka kuata ukamba uwa lomanu vakuavo kuenda tu ka tepulula ovitangi vi pondola oku tu nenela asakalalo. Handi vali, ci ka leluka kokuetu oku yuvula ovitangi vi yilila kekambo lietu lioku li pua.

¹⁰ “Ekolelo.” Koloneke vilo, tua siatavo oku kuata esakalalo omo liolombongo kuenda ovokuasi. (Olosapo 18:11) Tu pondola oku yuvula ndati asakalalo? Tu sukila oku kapako elungulo liupostolo Paulu lioku ‘sanjukila ovina tu kuete cilo.’ Oku pamisa ekolelo liove ku Yehova ci ka ku kuatisa oku kolela okuti eye o ka eca kokuove ovina viosi o sukila. Eye wa likuminya hati: “Ame lalimue eteke hu sia, ale oku ku yanduluka.” Eli olio esunga lieci tu popela ndeci Paulu a popia hati: “Yehova oñuatisi yange; si kuata  usumba. Omunu hẽ o ndinga nye?”—Va Heveru 13:5, 6.

¹¹ “Umbombe kuenda oku likandangiya.” Sokolola ndomo ci kuete esilivilo lia velapo oku lekisa umbombe kuenda oku likandangiya. Ovituwa viaco, vi ka ku teyuila oku linga ale oku popia ovina vi pondola oku ku nenela esakalalo kuenda o ka kuatisiwa momo o ka yuvula “ocikumbiti cosi, onyeño, ekaka, onjuela kuenda olondaka vioku pembula.”—Va Efeso 4:31.

¹² O sukila oku lekisa umbombe oco o kolele ‘keka lia pama lia Suku’ loku ‘yeka kokuaye asakalalo ove osi.’ (1 Petulu 5:6, 7) Nda wa lekisa umbombe, Yehova o ka ku kuatisa kuenda o ka ku tata. Eci o limbuka ovina o tẽla oku linga levi ku tẽla oku linga ci ku kuatisa oku yuvula oku likolela ove muẽle. Kuenje ku ka kuata asakalalo alua momo wa kolela Suku.—Mika 6:8.

13. Nye Yesu a yonguile oku popia lolondaka viokuti: “Ko ka sakalali”?

¹³ Kelivulu lia Mateo 6:34 (tanga), tu sangako elungulo lia Yesu liokuti :“Ko ka sakalali.” Ocili okuti, ka ca lelukile kokuetu oku kapako elungulo liaco. Nye Yesu a yonguile oku popia? Tua lilongisa ale okuti, Daviti la Paulu va kuata esakalalo olonjanja vimue. Yesu ka popele okuti afendeli va Suku ka va pondola oku liyaka lasakalalo. Pole, Yesu wa kuatisa olondonge viaye oco va kuate elomboloko liokuti oku sakalala calua, ka ci tetulula ovitangi. Omo liovitangi vieteke leteke, Akristão vocili va sukila oku yuvula esakalalo liatiamẽla koku sokolola ovitangi va pita lavio kosimbu kuenda evi va ka pita lavio kovaso yoloneke. Elungulo lia Yesu li pondola oku ku kuatisa ndati oku tepulula esakalalo?

14. Ndeci Daviti a linga, o pondola oku tepulula ndati asakalalo?

¹⁴ Olonjanja vimue omanu va siata oku kuata esakalalo omo liovina vĩvi va linga kosimbu. Ovo va pondola oku livetela evelo omo liovina va linga kosimbu, ndaño okuti pa pita ale anyamo alua. Olonjanja vimue, Soma Daviti wa enda oku yeva esumuo omo liovina vĩvi a lingaile kosimbu. Poku limbuka ekalo liaye eye wa popia hati: “Ndi liyula momo utima wa tokotelua.” (Osamo 38:3, 4, 8, 18) Poku liyaka locitangi caco, Daviti wa lekisa olondunge viocili. Eye wa kolelele kohenda kuenda kongecelo  ya Yehova. Daviti noke wa kuata esanju poku kũlĩha okuti Yehova wo wecela.—Tanga Osamo 32:1-3, 5.

15. (a) Nye vali tu lilongisa kulandu wa Daviti? (b) Nye ove o sukila oku linga oco o tepulule esakalalo? (Tala vokakasia losapi hati: “ Olonjila Vimue Vioku Yuvula Asakalalo.”)

¹⁵ Olonjanja vimue, citava okuti o kuata esakalalo liatiamẽla kovina vieteke leteke. Eci Daviti a soneha Osamo 55, eye wa kuatele usumba woku pondiwa. (Osamo 55:2-5) Pole, ka ecelele okuti esakalalo liaco li nyõla ekolelo a kuatele Yehova. Daviti wa pinga ku Yehova oco o kuatise oku tetulula ovitangi viaye, pole, eye wa kũlĩhĩlevo okuti ci kuete esilivilo oku linga cimue oco a tetulule ocitangi caye. (2 Samuele 15:30-34) O pondola oku lilongisa kulandu wa Daviti. Oco o yuvule esakalalo kuenda esumuo, o sukila oku likolisilako oku tetulula ocintangi cove loku kolela okuti Yehova o ka ku kuatisa.

16. Elomboloko lionduko ya Suku li pondola oku pamisa ndati ekolelo liove?

¹⁶ Olonjanja vimue citava okuti, Ukristão umue wocili o yeva esakalalo omo liovitangi a lavoka oku liyaka lavio kovaso yoloneke. Pole, ove ku sukila oku sakalala omo liovina vi ka pita kovaso yoloneke. Momo lie? Momo olonjanja vimue ovina ka vi ka pita ndomo tua lavokaile. Handi vali, ivaluka okuti ka kuli ocitangi Yehova ka tẽla oku tetulula. Onduko yaye yi lombloka okuti: “Eye o Tẽlisa Ocipango Caye.” (Etundilo 3:14) Ka tu sukila oku sakalala omo liovina viokovaso yoloneke, momo onduko ya Suku yi lekisa okuti olohuminyo viaye viosi viatiamẽla komanu vi ka tẽlisiwa. Omo liaco, kolela okuti Suku o ka sumũlũisa afendeli vaye oco a va kuatise oku tepulula asakalalo atiamẽla kovitangi viokosimbu, vieteke leteke kuenda viokovaso yoloneke.

17, 18. Ocituwa coku sapela ci pondola oku ku kuatisa ndati eci o liyaka lasakalalo?

¹⁷ Onjila yakuãla yi pondola oku ku kuatisa eci o yeva esakalalo, oku sapela lomunu umue wa kolela. Citava okuti, o sapela lohueli yove, ekamba limue ale ukulu umue wekongelo okuti, o pondola oku ku kuatisa oku kuata elomboloko liocitangi cove. Embimbiliya li tu sapuila okuti: “Ohele vutima womunu yu petamisa, ondaka yohenda puãi yu petula.” (Olosapo 12:25) Embimbiliya li tu sapuilavo okuti: “Nda ka pa li  alungulo ovina vi sokiyiwa vi nyõleha. Nda olondunguli via lova ovina vi pita ciwa.”—Olosapo 15:22.

¹⁸ Olohongele vietu vi tu kuatisa oku tepulula asakalalo. Kolohongele via siata oku lingiwa olosemana viosi, o pondola oku li sanga la vamanji va kuete onjongole yoku ku kuatisa kuenda oku ku pamisa. (Va Heveru 10:24, 25) Oku “likolisa pokati” ci ka ku pamisa oco o yule asakalalo osi.—Va Roma 1:12.

19. Momo lie o kolelela okuti ukamba wove la Suku u pondola oku ku pamisa?

¹⁹ Ukulu umue wekongelo wo kofeka yo Kanada wa lilongisa esilivilo lia velapo lioku yeka asakalalo aye ku Yehova. Omo okuti eye ulongisi haye ondunguli yolondonge kuenda okuete uvei umue, wa siata oku kuata esakalalo lialua. Nye ca siata oku u kuatisa oku kuata ongusu? Eye wa siata oku likolisilako oku pamisa ukamba waye la Yehova. Akamba vocili va siatavo oku u kuatisa vokuenda kuotembo yovitangi kuenda wa siata oku sapela lukãi waye catiamẽla kovitangi viaco. Akulu vakuavo vekongelo kuenda manji onyula akongelo vo kuatisavo oku tenda ocitangi caco ndomo Yehova a ci tenda. Handi vali, ndotolo wo kuatisa oku kuata elomboloko liatiamẽla kuvei waye oco a sande otembo yoku puyuka kuenda oku pindisa etimba liaye. Omo liaco, eye wa lilongisa oku likandagiya kovitangi viaye. Nda eye wa limbuka okuti ka tẽla oku tetulula ocitangi caco, o sapela la Yehova oco o kuatise.

20. (a) Tu pondola oku yeka ndati esakalalo lietu ku Suku? (b) Nye tu ka lilongisa vocipama ci kuãimo?

²⁰ Vocipama cilo tua lilongisa ndomo ci kuete esilivilo oku yeka esakalalo lietu ku Yehova poku likutilila kokuaye, poku tanga Embimbiliya, kuenda oku sokolola ovina tua tanga. Tua lilongisavo ndomo ci kuete esilivilo lia velapo oku ecelela okuti tu kuatisiwa lespiritu sandu lia Yehova, oku sapela lomunu umue tua kolela, kuenda oku endaenda kolohongele. Vocipama ci kuãimo tu ka lilongisa ndomo Yehova a pondola oku tu kuatisa poku tu ĩha elavoko lionima yimue.—Va Heveru 11:6.