Linga Eci Ca Velapo Osimbu Kua Kuelele
Linga Eci Ca Velapo Osimbu Kua Kuelele
“Wosi o tẽla oku kolela ondaka eyi a yi kolele.”—MAT. 19:12.
1, 2. (a) Yesu, la Paulu, kuenda vakuavo va tendele ndati oku kala omunu ka kuelele? (b) Momo lie ku vamue ka ci tendiwila ndesumũlũho oku kala omunu kakuelele?
OLOHUELA ombanjaile yimue ya velapo Suku a eca komanu. (Olosap. 19:14) Pole, Akristão vana ka va kuelele, va kuetevo esanju komuenyo. Manji umue o tukuiwa hati Harold, o kuete 95 kanyamo okuti lalimue eteke a kuelele, wa popia hati: “Ndaño nda siata oku yekisa akombe loku yeva esanju lioku kala la vakuetu, pole, eci va tundapo si liyevi ndu okuti ñasi ulika. Ndi sima okuti oku kala omunu ka kuelele, esumũlũho liocili.”
2 Yesu Kristu kuenda upostolo Paulu, va lombolola okuti oku kuela loku yuvula oku kuela kavali kavio, ombanjaile via tunda ku Suku. (Tanga Mateo 19:11, 12; 1 Va Korindo 7:7.) Kuli omanu vamue ka va kuelele, pole, havoko va nõlapo onjila yaco. Momo olonjanja vimue ka ca lelukile oku sanga omunu wa sunguluka oku likuela laye. Handi vali, vamue noke yoku pita anyamo alua lohueli yavo va siata oku liyaka locitangi coku kala ulika omo lioku litepa, ale oku fisa ohueli yavo. Oco hẽ, lipi esumũlũho lioku kala omunu ka kuelele? Akristão vana ka va kuelele va pondola ndati oku sanjukila ekalo liomuenyo wavo?
Ongavelo Yimue ya Velapo
3. Olonjanja vimue Akristão vana ka vakuelele va kuete asumũlũho api?
3 Omunu una ka kuelele, olonjanja vimue o kuete otembo yalua kuenda elianjo, okuti una wa kuela ci sule. (1 Va Kor. 7:32-35) Elianjo liaco, liu wĩha epuluvi lioku talavaya calua kupange woku kunda, loku kuatela vakuavo ocisola, kuenda oku pamisa ukamba waye la Yehova. Akristão valua, va siata oku limbuka esilivilo lioku kala omunu ka kuelele kuenje vokuenda kuotembo yimue va ‘kolela kondaka yaco.’ Vamue havoko va nõlapo oku yuvula oku kuela, pole, omo liapongoloko omuenyo loku sokolola ekalo liavo, va limbuka okuti lekuatiso lia Yehova va pondola oku likandangiya oku kuela. Ovo va kũlĩha ekalo liomuenyo wavo, kuenje va nõlapo okuti ka va kuela.—1 Va Kor. 7:37, 38.
4. Momo lie Akristão ka va kuelele va ponduila oku lieca kupange wa Suku lutima wosi?
4 Akristão vana ka va kuelele va kũlĩha okuti, ka va nõlelepo onjila yaco oco va soliwe la Yehova ale locisoko caye. Momo Suku o lekisa ocisola caye komunu lomunu pokati ketu. (Mat. 10:29-31) Lomue o tẽla oku tu tepa kocisola ca Suku. (Va Rom. 8:38, 39) Ci kale olohueli ale vava ka va kuelele, vosi yetu tu pondola oku lieca kupange wa Suku lutima wosi.
5. Omunu una ka kuelele o sukila oku linga nye oco a limbuke esilivilo liaco?
5 Olongavelo vimue ndeci, oku sika ovisikilo, ale oku linga olomapalo vikuavo, omunu eye o vi sandiliya. Cimuamue haico ci pita longavelo yoku kala omunu ka kuelele. Oco hẽ, koloneke vilo, Akristão alume kuenda akãi, ci kale amalẽhe lakulu vana ka va kuelele omo lioku nõlapo onjila yaco, ale momo liocitangi cimue, va songuila ndati ciwa omuenyo wavo? Tu kũlĩhĩsi ovolandu amue elembeleko a pita Lakristão vatete kuenda eci tu lilongisako.
Oku Kala Omunu Kakuelele Votembo Yumalẽhe
6, 7. (a) Asumũlũho api omãla vakãi va Filipu va kuatele kupange wa Suku? (b) Timoteo wa talavaya ndati lolondunge osimbu ka kuelele, kuenda wa sumũlũisiwa ndati omo liombili yaye yoku vumba votembo yumalẽhe?
6 Ukundi Filipu wa kala lomãla vakãi vakuãla ka va kuelele, haivo va imbaimba owanji wuprofeto. (Ovil. 21:8, 9) Oku imba owanji wuprofeto ca kala ongavelo yimue yi komõhisa yespiritu sandu, kuenje omãla vaco va talavaya layo poku tẽlisa ocitumasuku celivulu lia Yoeli 2:28, 29.
7 Timoteo wa kala umalẽhe umue wa endisa omuenyo waye lolondunge. Inaye Eunike kuenda nyokulu yaye Loisi, vo longisa “ovisonehua vi kola” tunde vutila waye. (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Pole, veya lika oku linga Akristão eci Paulu a nyula olupale luavo luo Lustra kunyamo wo 47 N.Y.Y. Noke yanyamo avali eci Paulu a nyula onjanja yavali olupale luaco, citava okuti Timoteo wa kuatele eci ci soka 20 kanyamo. Ndaño okuti wa kala umalẽhe haeye wa iñila ndopo vocisoko ca Yehova, akulu vekongelo vo ko Lustra kuenda ko Ikoniyu ‘vo wimbila uvangi uwa.’ (Ovil. 16:1, 2) Omo liaco, Paulu wo pañinya oku likongela laye kupange woku nyula akongelo. (1 Tim. 1:18; 4:14) Ka tua kũlĩhĩle nda Timoteo weya oku kuela ale sio. Pole, tua kũlĩha okuti eci a kala umalẽhe, wa tava lesanju kelaleko lia Paulu kuenje vokuenda kuanyamo alua wa talavaya kupange wumisionaliu okuti ka kuelele haeye wa kala ukulu wekongelo.—Va Fil. 2:20-22.
8. Nye ca kuatisa Yoano Marko oku tẽlisa ovimãho viespiritu, kuenda poku ci linga wa tambula asumũlũho api?
8 Yoano Marko vokuenda kuotembo yaye yumalẽhe osimbu ka kuelele, wa litumbikile kupange uwa. Eye kuenda inaye Maria lepalume liaye Barnaba, ovo va kala Akristão vatete vekongelo lio ko Yerusalãi. Olonjali via Marko citava okuti via kala olohuasi, momo onjo yavo ya kala vokati kolupale kuenda va kuatele upika. (Ovil. 12:12, 13) Ndaño okuti va kuatele ekalo liwa, Marko ka pitisile kovaso olonjongole viaye. Kuenda ka nõlelepo oku kala volupale lekalo liwa oco a kuele okuti o kuata epata liaye. Ukamba a kuata lovapostolo, wo vetiya oku iñila kupange wumisionaliu. Omo liaco, wa kuama Paulu la Barnaba kungende wavo watete wumisionaliu kuenje wa linga oñuatisi yavo. (Ovil. 13:5) Noke wa linga ungende la Barnaba, kuenje vokuenda kuotembo weya oku talavaya la Petulu ko Bavulono. (Ovil. 15:39; 1 Pet. 5:13) Ka tua kũlĩhĩle anyamo Marko amamako oku kala omunu ka kuelele. Pole, wa kũlĩhĩwile okuti wa kala ukuambili yoku kuatisa vakuavo haeye wa talavaya calua kupange wa Suku.
9, 10. Koloneke vilo, Amalẽhe vana ka vakuelele, va kuete apuluvi api oku talavaya calua kupange wa Suku? Tukula ulandu umue.
9 Koloneke vilo, amalẽhe valua vekongelo vana ka va kuelele, va siata oku talavaya ciwa lotembo yavo poku litumbika lika kupange wa Suku. Ovo va limbuka okuti, oku kala omunu ka kuelele ci va ecelela oku “vumba Ñala lutima wosi” ndeci ca linga Marko la Timoteo. (1 Va Kor. 7:35) Eli olio esilivilo liaco. Vana ka va kuelele va kuete apuluvi oku vumba Yehova volonepa vialua ndeci: oku kala akundi votembo yosi, oku talavaya kovikanjo ku sukila akundi Vusoma, oku lilongisa elimi likuavo, oku talavaya kupange woku tunga Olonjango Viusoma ale olofiliale, oku pita Kosikola Yoku Pindisa Olondingupange, kuenda oku talavaya ko Betele. Nda ove umalẽhe kuenda kua kuelele, anga hẽ o kasi oku sokolola oku kuata ovimãho evi?
10 Manji umue ukuenje o tukuiwa hati, Mark, wa iñila kupange wakundi votembo yosi eci a kala umalẽhe. Noke wa pita Kosikola Yoku Pindisa Olondingupange kuenje wa tambula ovikele viñi viñi viupange kolonepa vialua violuali. Poku sokolola ci soka 25 kanyamo a kasi kupange waco, wa popia hati: “Nda siata oku seteka oku kuatisa vamanji vosi vekongelo, loku talavaya lavo kupange woku kunda, oku enda lavo kupange woku nyula vamanji, oku va laleka oku lia konjo yange, kuenda oku sapela lavo ovina viespiritu. Ovina evi via siata oku ndi nenela esanju lialua.” Ulandu wa Mark, u lekisa okuti esanju lia velapo komuenyo, li tunda koku eca, kuenda omunu wosi wa litumbika kupange wa Suku, o kuete apuluvi alua oku eca ku vakuavo ovina via velapo. (Ovil. 20:35) Ene wamalẽhe, ci kale okuti u kuete ekalo liwa ale sio, kuenda u kuete uloño umue komuenyo ale ka u kuete, kuli ovina vialua u pondola oku linga kupange wa Ñala.—1 Va Kor. 15:58.
11. Asumũlũho api a tunda koku yuvula oku kuela lonjanga?
11 Ndaño okuti amalẽhe valua koloneke vilo va kuete onjongole yoku kuela, pole va sukila oku yuvula oku ci linga lonjanga. Paulu wa vetiya amalẽhe oco va talamẽle toke eci va pita vanyamo ana okuti oloñeyi vietimba via piãla. (1 Va Kor. 7:36) Oco omunu a kuate elomboloko liekalo liaye, cambata otembo kuenda o sukila oku kũlĩha ndomo a nõla omunu wa sunguluka oku likuela laye. Ohuminyo yolohuela yi kuete esilivilo liocili, momo ya amamako otembo yosi.—Uku. 5:2-5.
Oku Kala Omunu ka Kuelele Noke Yocitangi Cimue
12. (a) Ndamupi cimbumba Ana a liyaka lapongoloko a pita vomuenyo waye? (b) Esumũlũho lipi a kuata?
12 Ana wa tukuiwa Vevanjeliu lia Luka, wa pitilevo lesumuo lialua eci ulume waye a fa noke yanyamo epanduvali tunde eci va likuela. Etu ka tua kũlĩhĩle nda va kuatele omãla ale weya oku kuela vali. Pole, Embimbiliya li tu sapuila okuti, eci Ana a kuata 84 kanyamo handi wa kala ocimbumba. Ndomo ca lekisiwa vulandu Wembimbiliya, tu pondola oku popia tuti, Ana wa ecelela okuti ekalo liomuenyo waye liu kuatisa oku pamisa ukamba waye la Yehova. Eye ‘lalimue eteke a tundile vonembele pole wa fendailamo uteke lutanya loku likandangiya okulia kuenda oku likutilila.’ (Luka 2:36, 37) Ana wa pitisile kovaso ovina viespiritu. Ndaño okuti poku ci linga wa sukilile oku likolisilako loku likandangiya kovina viosi, eye wa tambula onima. Momo wa kuata esumũlũho lioku mola Yesu eci a citiwa kuenda wa eca uvangi watiamẽla keyovo Mesiya a laikele oku nena.—Luka 2:38.
13. (a) Nye ci lekisa okuti Kambambi wa talavaya calua vekongelo? (b) Esumũlũho lipi Kambambi a kuata omo liohenda yaye?
13 Volupale luo Yopa konano yo Yerusalãi, mua kala ukãi umue o tukuiwa hati, Kambambi, ale Tavita. Omo okuti Embimbiliya ka li tukula ulume waye, citava okuti wa pita otembo yalua okuti ka kuelele. Kambambi, “wa kala ukuahenda, kuenje wa kuatisa va lua.” Ovimbumba vina okuti olosuke kuenda omanu vakuavo, wa vi tongaila uwalo kuenje vo solele calua. Noke vocipikipiki eci a fetika oku vela kuenje wa fa, vamanji vosi vekongelo va tuma oku vilikiya Petulu loku u pinga oco a pindule manjavo ukãi wa soliwa. Eci ulandu wepinduko liaye wa yevala kuosi ko Yopa, valua va tava kondaka ya Suku. (Ovil. 9:36-42) Omo liohenda yaye, Kambambi citava okuti wa kuatisavo vamue pokati komanu vaco.
14. Nye ca siata oku vetiya Akristão vamue ka va kuelele oku pamisa ukamba wavo la Yehova?
14 Ndeci ca pita la Ana kuenda Kambambi, vamanji valua vekongelo va siatavo oku likandangiya oku kuela vokuenda kuomuenyo wavo. Vamue citava okuti ka va sangele omunu wa va sungulukila oku likuela laye. Vakuavo va tepa olohuela viavo ale ovimbumba. Omo okuti va kasi lika liavo, va lilongisa oku kolela lika ku Yehova. (Olosap. 16:3) Manji umue ukãi o tukuiwa hati, Silvia okuti ka kuelele, haeye o kasi oku talavaya ko Betele ci pitahãla 38 kanyamo, wa limbuka esumũlũho liaco. Eye wa popia hati: “Olonjanja vimue ndi yeva ekavo lioku litenda okuti nda pama. Kuenje ndi lipula ndoco: ‘Helie o ndi kolisa?’” Noke wamisako hati: “Omo lioku kolela okuti Yehova eye wa kũlĩha vali ciwa ovina ndi sukila okuti ame muẽle ci sule, ca siata oku ndi kuatisa oku pamisa ukamba wange laye. Elembeleko, olonjanja vimue li tunda kono yimue ka yi lavokaiwa.” Nda tua pamisa ukamba wetu la Yehova, eye o ka tu kuatisa locisola kuenda o ka tu lembeleka.
15. Akristão vana ka vakuelele va siata oku ‘situlula’ ndati ocisola cavo?
15 Akristão vana ka va kuelele, va kuete apuluvi alua oku ‘situlula’ ocisola cavo. (Tanga 2 Va Korindo 6:11-13.) Manji umue ukãi o tukuiwa hati, Jolene okuti ka kuelele, haeye o kasi kupange wotembo yosi ci soka 34 kanyamo, wa popia hati: “Nda siata oku likolisilako oku pamisa ukamba wange lomanu vosi ndaño muẽle vana ka tu kuete anyamo amuamue. Oku kala omunu ka kuelele, epuluvi limue lioku eca ku Yehova, kepata liove, ku vamanji, kuenda komanu o lisungue lavo ovina via velapo. Osimbu ndi kasi oku amamako oku kala ukulu, nda siata oku yeva esanju lialua lioku kala omunu ka kuelele.” Vamanji vana okuti akulu vendamba, la vana va vela, lolonjali viamalẽhe vina vi kasi oku tekula omãla lika liavo, kuenda vakuavo vekongelo, va sanjukila ekuatiso va siata oku tambula ku vamanji ka va kuelele. Osimbu tu lekisa ocisola ku vakuetu, tu yeva esanju lialua. Ove hẽ, o pondolavo oku ‘situlula’ ocisola cove ku vakuene?
Oku Kala Omunu ka Kuelele Otembo Yosi
16. (a) Momo lie Yesu a likalela oku kuela? (b) Paulu wa kuatisiwa ndati omo lioku likala oku kuela?
16 Yesu wa kala omunu umue ka kuelele. Eye wa sakalalele locikele caye cupange kuenda oku ci tẽlisa. Wa linga ovongende alua, wa talavaya tunde komẽle toke koñolosi, noke wa eca omuenyo waye ndocilumba. Omo lioku kala omunu ka kuelele, co kuatisa oku tẽlisa ciwa upange waco. Upostolo Paulu wa linga ovongende anene kuenda wa liyaka lovitangi vialua kupange woku kunda. (2 Va Kor. 11:23-27) Kefetikilo citava okuti wa kuelele, pole, noke yoku nõliwa oku linga upostolo, wa amamako okuti ka kuelele. (1 Va Kor. 7:7; 9:5) Omo liupange woku kunda, Yesu kuenda Paulu, va vetiya vakuavo oku kuama ongangu yavo nda ci tẽliwa. Pole, ka va tumbikile ocihandeleko coku yuvula oku kuela.—1 Tim. 4:1-3.
17. Akristão valua koloneke vilo va siata oku kuama ndati ongangu ya Yesu la Paulu, kuenda momo lie tu kuetele ekolelo liokuti Yehova o sanjukila alikolisilo avo?
17 Koloneke vilo vamue va siatavo oku nõla onjila yoku kala omunu ka kuelele oco va litumbike ciwa kupange woku kunda. Harold, una wa tukuiwa kefetikilo, o kasi ale oku talavaya ko Betele ci soka 56 kanyamo. Eye wa lombolola hati: “Kotembo nda tẽlisa anyamo ekũi ko Betele, nda mola vamanji valua olohueli va kala oku siapo upange wo Betele omo lioku vela ale oku ka tata olonjali viavo via kuka. Olonjali viange via fa osimbu. Pole, ame nda solele calua oku talavaya ko Betele kuenda sia yonguile okuti ndi nyõla esumũlũho liange omo lioku kuela.” Kanyamo a pita manji umue ukãi o tukuiwa hati, Margaret, haeye o kasi kupange wakundi votembo yosi, wa popia hati: “Vomuenyo wange nda kuata apuluvi alua oku kuela, pole, sia ci lingile momo ndi sole calua upange wange. Nda nõlapo oku amamako lelianjo liange lioku kala omunu ka kuelele, oco ndi tiamisile utima kupange woku kunda. Ndi kuete esanju lialua omo lioku nõla onjila yaco.” Ocili okuti, Yehova lalimue eteke a ka ivala omanu vana va lieca lutima wosi koku kuatisa efendelo liocili.—Tanga Isaya 56:4, 5.
Linga Eci ca Velelapo ci Likuata Lekalo Liove
18. Omanu vakuavo va pondola oku kuatisa ndati Akristão vana ka vakuelele?
18 Vamanji vosi ka va kuelele haivo va lieca kupange wa Yehova, va sesamẽla epandiyo lietu kuenda ekoliso. Etu tu va sole calua omo liovituwa viavo viwa, kuenda tu eca olopandu omo liupange va siata oku linga vekongelo. Nda tua linga ‘vamanjavo alume lakãi kuenda va inavo, lomãla vavo,’ lalimue eteke va ka liyeva okuti va kasi ulika.—Tanga Marko 10:28-30.
19. O pondola oku linga ndati eci ca velapo osimbu kua kuelele?
19 Ci kale okuti kua kuelele omo lionjongole yove muẽle, ale omo liovitangi, ovolandu tua konomuisa ndeti Vovisonehua kuenda o koloneke vilo, a ku kuatise oku limbuka okuti o pondola oku kuata esanju komuenyo loku linga upange uwa. Oku kala omunu ka kuelele, ci kasi ndombanjaile yimue omunu a lavoka ale ndombanjaile yimue yiya ocipikipiki. Kuli ombanjaile yimue okuti omunu o yi sanjukila vonjanja yaco, pole kuli yikuavo okuti o yi sanjukila vokuenda kuoloneke. Pole, cosi ca tamba ño kokuetu. Nye ci ku kuatisa oku linga eci ca velapo osimbu kua kuelele? O sukila oku pamisa ukamba wove la Yehova, oku litumbika lutima wosi kupange wa Suku, kuenda oku situlula ocisola cove ku vakuene. Ndeci ci kasi olohuela, haico ci kasi loku kala omunu ka kuelele, momo ci linga lika esumũlũho nda tua tenda ekalo liaco ndomo Suku a li tenda kuenda tua talavaya ciwa lombanjaile yaco.
Ivaluka Eci Tua Lilongisa?
• Vonepa yipi oku kala omunu ka kuelele ci sokisiwa ndombanjaile?
• Oku kala omunu ka kuelele ci tendiwa ndati ndombanjaile votembo yumalẽhe?
• Apuluvi api Akristão vana ka vakuelele va kuete voku pamisa ukamba wavo la Yehova loku situlula ocisola cavo?
[Apulilo Elilongiso]
[Elitalatu kemẽla 18]
Ove hẽ o kasi oku linga eci ca velapo lekalo liove kupange wa Suku?