‘Via Longa Nye Olondunge Via Suku!’
‘Via Longa Nye Olondunge Via Suku!’
“Wa longa nye! ukuasi lolondunge lukũlĩhiso wa Suku! Okutetulula kuaye ka ku kũlĩhisua, kuenda olonjila viaye ka vi moñoluiwa.”—VA ROM. 11:33.
1. Akristão va papatisiwa va kuete esumũlũho lipi lia velapo?
ESUMŨLŨHO lipi lia velapo ove o kuete? Catete, pamue o sokolola ocikele wa tambula, ale esumbilo va siata oku lekisa kokuove. Pole, kokuetu Tuakristão va papatisiwa esumũlũho lia velapo tu kuete, ukamba wetu la Yehova, Suku yocili. Omo liaco, tua “kũlĩhiwa laye.”—1 Va Kor. 8:3; Va Gal. 4:9.
2. Momo lie oku kũlĩha Yehova kuenda oku kũlĩhĩwa laye, ci tendiwila ndesumũlũho lia velapo?
2 Momo lie oku kũlĩha Yehova kuenda oku kũlĩhĩwa laye, ci tendiwila ndesumũlũho lia velapo? Momo eye lika Omunu wa velapo koluali luosi, haeye Ukuakuteyuila vana vo sole. Uprofeto Nahumi wa vetiyiwa oku soneha hati: “Yehova ukuahenda, haeye ocikolo veteke liohali. Wa kũlĩha omanu va tilila kokuaye.” (Nah. 1:7; Osa. 1:6) Elavoko lietu liomuenyo ko pui, lia tamba koku kũlĩha Suku yocili kuenda Omõlaye, Yesu Kristu.—Yoa. 17:3.
3. Voku kũlĩha Suku mua kongela nye?
3 Oku kũlĩha Suku, ka ci lomboloka lika oku kũlĩha onduko yaye. Tu sukila oku u kũlĩha Ndekamba, poku kuata elomboloko liovina a sole kuenda evi a nyale. Oku kapako ukũlĩhĩso waco komuenyo wetu ci kuete esilivilo koku lekisa okuti tua kũlĩha Suku. (1 Yoa. 2:4) Pole, nda tu yongola oku kũlĩha ciwa Yehova, kuli ocina cikuavo tu sukila oku linga. Ka tu sukila lika oku kũlĩha ovina a siata oku linga, pole, tu sukilavo oku kũlĩha ndomo a linga ovina viaco kuenda esunga liaco. Osimbu tu kuata elomboloko liwa liocipango ca Suku, tu komõha oku ‘longa kuolondunge Viaye.’—Va Rom. 11:33.
Suku Umue Yocipango
4, 5. (a) Ndomo ca lekisiwa Vembimbiliya, ondaka “ocipango,” yi lomboloka nye? (b) Lombolola ndomo ocipango ci pondola oku tẽlisiwa volonepa vialua?
4 Yehova eye Suku yocipango, kuenda Embimbiliya li lombolola ‘ocipango caye ka ci pui.’ (Va Efe. 3:10, 11) Ondaka eyi, yi lomboloka nye? Ondaka “ocipango,” ndomo ya tukuiwa Vembimbiliya, yi lomboloka ocimãho ci tẽlisiwa volonepa vialua.
5 Kũlĩhĩsa ndoco: Omunu citava okuti o sokiya ungende woku enda kocitumalo cimue. Ocimãho caye ale ocipango caye, oku pitila kocitumalo caco. Eye o pondola oku kuata ovisimĩlo via litepa viatiamẽla kocendelo kuenda kolonjila a yongola oku pita. Osimbu a kasi oku linga ungende vonjila yina a nõla, o liyaka locitangi cekalo liotembo, oku lisinda kuakãlu, oku yikiwa kuatapalo, kuenje cu vetiya oku kuama olonjila yikuavo. Pole, ndaño lovitangi viaco, o ka tẽlisa ocimãho caye poku pitila kocitumãlo a sokiya.
6. Ndamupi Yehova a lekisa esunguluko koku tẽlisa ocipango caye?
6 Yehova wa siatavo oku lekisa esunguluko poku tẽlisa ocipango caye ka ci pui. Loku kapako elianjo lioviluvo viaye, eye o nõla olonjila vikuavo vioku tẽlisa ocipango caye. Tu kũlĩhĩsi ndomo Yehova a tẽlisa ocipango caye catiamẽla Kombuto ya likuminyiwa. Kefetikilo, Yehova wa sapuilile olohueli viatete hati: “Liciti, siati, yukisi oluali, lu yuli.” (Efet. 1:28) Anga hẽ ocipango caco ca tatekiwa omo liusuanji wa pita vocumbo Cedene? Sio! Vonjanja yaco, Yehova wa kuama “onjila” yikuavo yoku tẽlisa ocipango caye. Eye wa tukula oku molẽha ‘kuombuto’ yimue yi ka malako elinga lia kokiwa lolondingaĩvi viaco.—Efet. 3:15; Va Hev. 2:14-17; 1 Yoa. 3:8.
7. Nye tu lilongisa kolondaka Yehova a popia viatiamẽla kokuaye muẽle ndomo ca lekisiwa kelivulu Lietundilo 3:14?
7 Uloño wa Yehova woku nõla olonjila vikuavo vioku tẽlisa ocipango caye eci ku iya ovitangi, u likuata leci a popele catiamẽla kokuaye muẽle. Eci Mose a sapuilile Yehova esunga limue lioku likala ocikele a tambuile, Yehova wo sapuila hati: “Ame muẽle ame; kuenda vali hati, popia la va Isareli huti, una wa liluka hati, ame muẽle ame eye wa numa kokuene.” (Etu. 3:14) Ocili okuti, Yehova o pondola oku linga ovina viosi vi sukiliwa oco ocipango caye ci tẽlisiwe! Ondaka eyi ya lekisiwa ciwa lupostolo Paulu kelivulu lia va Roma kocipama 11. Kelivulu liaco wa lombolola eci catiamẽla kuti umue wo oliveira wocindekaise. Oku kũlĩhĩsa ocindekaise caco, ci tu vetiya oku sanjukila olondunge via longa via Yehova, ci kale okuti tu kuete elavoko lioku enda kilu ale lioku kuata omuenyo ko pui palo posi.
Ocipango ca Yehova Catiamẽla Kombuto ya Likuminyiwa
8, 9. (a) Atosi api akuãla a tu kuatisa oku kuata elomboloko liocindekaise cuti wo oliveira? (b) Etambululo liepulilo lipi li situlula esunguluko lia Yehova koku tẽlisa ocipango caye?
8 Osimbu ka tua kuatele elomboloko liocindekaise cuti wo oliveira, tu sukila oku kũlĩha ovina vikuãla viatiamẽla koku tẽlisiwa kuocipango ca Yehova coku nena ombuto ya likuminyiwa. Catete, Yehova wa likuminyile Avirahama okuti, “olofeka viosi viokilu lieve vi sumũlũhila” kombuto yaye ale kocitumbulukila caye. (Efet. 22:17, 18) Cavali, ofeka ya va Isareli yina ya laikele oku tunda kocikoti ca Avirahama, ya tambuile ohuminyo yokuti yi ka linga ‘usoma wovitunda.’ (Etu. 19:5, 6) Catatu, eci va Isareli olonyitiwe va likala oku tava ku Mesiya, Yehova wa nõla olonjila vikuavo vioku sokiya ‘usoma wovitunda.’ (Mat. 21:43; Va Rom. 9:27-29) Cakuãla, ndaño okuti Yesu eye onepa yatete yombuto ya Avirahama, pole, kuli vakuavo va tambula esumũlũho lioku tiamẽla kombuto yaco.—Va Gal. 3:16, 29.
9 Loku kapako atosi ava akuãla, elivulu Liesituluilo li tu sapuila okuti etendelo li soka 144.000 komanu, ovo va ka viala la Yesu kilu ndolosoma kuenda ndovitunda. (Esit. 14:1-4) Ovo va tukuiwa hati, “va Isareli.” (Esit. 7:4-8) Anga hẽ ocisoko co 144.000 vosi yavo va Isareli olonyitiwe, ale va Yudea? Etambululo kepulilo eli, li situlula esunguluko lia Yehova poku tẽlisa ocipango caye. Tu konomuisi ndomo ukanda Paulu a sonehela va Roma u tu kuatisa oku sanga etambululo liaco.
‘Ovitunda Viusoma’
10. Epata lia va Isareli lia kuata elavoko lipi?
10 Ndomo ca lekisiwa kefetikilo, epata lia va Isareli lia kuatele elavoko lioku sokiya ‘usoma wovitunda kuenda ofeka yi kola.’ (Tanga Va Roma 9:4, 5.) Pole, nye nda ca pita poku iya Kuombuto ya likuminyiwile? Anga hẽ, va Isareli olonyitiwe nda va tẽla oku sokiya ci soka 144.000 ya va Isareli yespiritu vana va tiamẽla konepa yavali yombuto ya Avirahama?
11, 12. (a) Otembo yipi kua fetika oku nõliwa omanu vana va ka sokiya Usoma wokilu, kuenda nye ca pita la va Yudea valua va kala kotembo yaco? (b) Yehova wa tẽlisa ndati ‘etendelo’ lia vana veya oku tiamẽla kombuto ya Avirahama?
11 Tanga Va Roma 11:7-10. Kocita catete, ofeka ya va Yudea ya likala Yesu. Omo liaco, esumũlũho va kuatele lioku nena ombuto ya Avirahama, lia eciwavo ku vakuavo. Ko Pendekoste yunyamo wa 33 N.Y.Y. eci kua fetika oku nõliwa vana va ka sokiya ‘usoma wovitunda’ viokilu, vamue va Yudea va tava kelaleko liaco. Omo okuti etendelo liaco litito oku li sokisa lofeka yosi ya va Yudea, omanu vaco va kala ‘ndocisupe’ cofeka yaco.—Va Rom. 11:5.
12 Yehova nda wa tẽlisa ndati ‘etendelo liosi’ lia vana va lakele oku tiamẽla kombuto ya Avirahama? (Va Rom. 11:12, 25) Kũlĩhĩsa etambululo upostolo Paulu a eca poku popia hati: “Ka ci kasi okuti ondaka ya Suku ya ponya. Momo havosiko vakuambuto ya Isareli okuti va Isareli vocili. Ndaño vakuambuto ya Avirahama, havosiko omãla vaye vocili. . . . momo oku citiwa letimba hacoko ci lingisa omanu omãla va Suku, puãi omala vu wa citiwa lohuminyo ovo va tendiwa ndombuto.” (Va Rom. 9:6-8) Oku citiwila vocikoti ca Avirahama, hacoko ca kuatele esilivilo koku tẽlisa ocipango ca Yehova catiamẽla kombuto ya likuminyiwa.
Uti wo Oliveira Wocindekaise
13. Nye ci lomboloka (a) uti wo oliveira (b) olumbombo luaco (c) Etimba liaco kuenda (d) ovianja viaco?
13 Vana veya oku tiamẽla kombuto ya Avirahama, upostolo Paulu wa va sokisa lovianja viuti wo oliveira wocindekaise. a (Va Rom. 11:21) Uti waco wo oliveira okuti wa tapelua ciwa, u lomboloka oku tẽlisiwa kuocipango ca Suku catiamẽla kocisila a lingile la Avirahama. Olumbombo luti waco, lu kola, kuenda lu lomboloka Yehova una eca omuenyo ku va Isareli yespiritu. (Isa. 10:20; Va Rom. 11:16) Etimba liuti waco li lomboloka Yesu, onepa yatete yombuto ya Avirahama. Ovianja viaco vi lomboloka ‘etendelo liosi’ lia vana va kongeliwa konepa yavali yombuto ya Avirahama.
14, 15. Elie wa ‘tetiwa’ kuti wo oliveira wa tapelua, kuenda helie wa tokekiwako?
14 Vocindekaise cuti wo oliveira, va Yudea olonyitiwe vana va likala Yesu, va sokisiwa lovianja viuti waco vina via ‘tetiwako.’ (Va Rom. 11:17) Ovo va pumba epuluvi lioku tiamẽla kombuto ya Avirahama. Oco hẽ, elie nda wa piñainya pomangu yavo? Kovisimĩlo via va Yudea vana va lipanda omo lioku kala vakuambuto ya Avirahama, va simĩle okuti ka kuli etambululo liaco. Pole, Yoano Upapatisi wa va sapuilile okuti, nda Suku wa cipanga o pindula ovawe oco va linge omãla va Avirahama.—Luka 3:8.
15 Nye Yehova a linga oco a tẽlise ocipango caye? Paulu wa lombolola okuti ovianja viuti umue wo oliveira wo vusenge, via tokekiwa kuti wo oliveira wa tapelua oco vi piñainye vina via tetiwako. (Tanga Va Roma 11:17, 18.) Akristão olombuavekua vakualofeka, ndeci vamue va kala vekongelo lio ko Roma, va kala ocindekaise covianja via tokekiwa kuti wo oliveira. Omo liaco, va linga vakuambuto ya Avirahama. Kefetikilo va sokisiwile ndovianja vio oliveira wo vusenge, momo ka va kuatele epuluvi lioku tiamẽla kocisila eci ci likasi. Pole, Yehova wa va yikuila onjila yoku tiamẽla ku va Yudea yespiritu.—Va Rom. 2:28, 29.
16. Upostolo Petulu wa lombolola ndati esokiyo liofeka yokaliye yespiritu?
16 Upostolo Petulu wa lombolola ondaka yaco poku popia hati: “Kokuene [va Isareli yespiritu oku kongelamo Akristão Vakualofeka] wa koleli, [Yesu Kristu] eye wa sesamela esumbilo, puãi kuava ka va kolelele, Ewe olomesele via inasi, olio lia linga liokilu lievindi Kuenda vali, citi, Ewe liaco liocilondokua, hailio ewe li va tatamisa. . . . Ene puãi vumbuto ya noliwa, haene vuvitunda viusoma, vufeka yi kola, vucikumba ca Suku, okuti vu lekisa ovilinga vi komohisa viona wo kovongi ho tundi vowelema, ha wiyi kocinyi caye ci komohisa. Kotembo yale ka wa kaili omanu, kaliye puãi vumanu va Suku. Ale ka wa muili ohenda, kaliye puãi wa moli ohenda.”—1 Pet. 2:7-10.
17. Yehova wa linga ndati ocina cimue ‘ka ca siatele’?
17 Yehova wa linga ocina cimue omanu va sima okuti ka ci tẽliwa. Paulu wa lombolola cimue ka ca siatele oku lingiwa. (Va Rom. 11:24) Ca lingiwa ndati? Ocili okuti ocanja co oliveira yo vusenge oku tokekiwa ko oliveira ya tapelua, ‘ka ca siatele.’ Pole, eci oco olongunja vio kocita catete via enda oku linga. b Yehova wa lingavo ocina cimue ci komõhisa. Va Yudea va kuatele ovisimĩlo viokuti, Vakualofeka ka va kuete epondolo lioku ima apako awa. Pole, Yehova wa kongela omanu vaco, ‘kofeka’ yima apako Usoma. (Mat. 21:43) Kunyamo wa 36 N.Y.Y. poku fetikila oku waveka Korneliu, omunu watete Ukualofeka ka seviwile evamba, epuluvi lioku tokekiwa kuti wo oliveira wocindekaise, lia eciwavo komanu vana ka va kale va Yudea haivo ka va seviwile evamba.—Ovil. 10:44-48. c
18. Epuluvi lipi va Yudea va kuatele kunyamo wo 36 N.Y.Y.?
18 Anga hẽ, eci ci lomboloka okuti noke yunyamo wa 36 N.Y.Y., va Yudea ka va kuatele vali epuluvi lioku tiamẽla kombuto ya Avirahama? Sio. Paulu wa lombolola hati: “[Va Yudea olonyitiwe] va tetiwa, lavovo, nda ka va kuamelela lolukonyo luavo, va tokekisuakovo, momo Suku o kuete unene woku va tokekisako vali. Momo, nda ove wa tetiwa koliveira yo vusenge, kuenje wa tokekiwa koliveira yocili, ovianja violiveira yocili muele, oku tokekiwa vali koliveira yavio muele, siti, ci leluka vali enene.” d—Va Rom. 11:23, 24.
‘Va Isareli Vosi va ka Popeliwa’
19, 20. Nye Yehova a tẽlisa ndomo ca lekisiwa vocindekaise cuti wo oliveira?
19 Ocili okuti, ocipango ca Yehova catiamẽla ku va ‘Isareli ya Suku’ ci kasi oku tẽlisiwa lonjila yimue yi komõhisa. (Va Gal. 6:16) Ndomo Paulu a ci popia, ‘va Isareli vosi va ka popeliwa.’ (Va Rom. 11:26) Kotembo ya sokiyiwa la Yehova, va “Isareli vosi” okuti etendelo liosi lia va Isareli yespiritu, va ka linga olosoma kuenda ovitunda kilu. Lacimue ci pondola oku tateka ocipango ca Yehova!
20 Ndomo ca popiwile, ombuto ya Avirahama, okuti Yesu Kristu kuenda ocisoko co 144.000, va ka eca asumũlũho ‘kolofeka viosi viokilu lieve.’ (Va Rom. 11:12; Efet. 22:18) Omo liaco, omanu vosi va Suku va ka kuatisiwa leliangiliyo liaco. Ndomo tua lilongisa, tua limbuka okuti ka tu pondola oku kuatisa Yehova oco a tẽlise ocipango caye ka ci pui, pole, tu pondola oku komoha ‘oku longa kukuasi lolondunge lukũlĩhiso wa Suku.’—Va Rom. 11:33.
[Atosi pombuelo yamẽla]
a Ocili okuti ka kuli ocindekaise cuti wo oliveira. Ndaño okuti va Isareli olonyitiwe ka va sokiyile olosoma kuenda ovitunda, ofeka yaco ka ya lingilevo usoma wovitunda. Ocihandeleko ca lekisile okuti olosoma via va Isareli ka citava okuti va linga ovitunda. Omo liaco, va Isareli olonyitiwe, havoko va kala ocindekaise cuti wo oliveira. Paulu wa lekisa ndomo ocipango ca Suku coku nena ‘usoma wovitunda’ ca tẽlisiwa la va Isareli yespiritu. Ulandu waco u likuata lowu wa sandekiwa Vutala Wondavululi 15 Yenyenye wo 1983, kemẽla 14-19.
b Tala vokakasia losapi hati, “Oku Tokeka Ovianja Vio Oliveira yo Vusenge—Momo Lie?”
c Kesulilo lianyamo atatu lomeyu, oco va Yudea olonyitiwe va ĩhiwa epuluvi lioku tiamẽla kofeka yokaliye yespiritu. Ulandu waco wa lomboluiwa vocitumasuku catiamẽla kolosemana 70 vianyamo.—Dan. 9:27.
d Ondaka yatete yo Helasi ya tukuiwa kelivulu lia va Roma 11:24, yi lekisa okuti, uti waco kefetikilo wa kala “ciwa, wa posokele,” ale wa “sungulukile ciwa.” Oyo yi tukuiwa lika kovina vi tẽlisa ocimãho via sokiyiwila.
O ci Ivaluka?
• Nye tua lilongisa ku Yehova ndomo a siata oku tẽlisa ocipango caye?
• Ndomo ca lekisiwa kelivulu lia va Roma kocipama 11, nye ci lomboloka . . .
uti wo oliveira?
olumbombo luaco?
etimba liaco?
ovianja viaco?
• Momo lie oku tokekisiwa kuaco ‘ka kua siatelele?’
[Apulilo Elilongiso]
[Okakasia Lelitalatu kemẽla 24]
“Oku Tokeka Ovianja Vio Oliveira yo Vusenge —Momo Lie?”
▪ Lucius Junius Moderatus Columella, wa kala esualali lio ko Roma haeye ongunja kocita catete N.Y.Y. Eye wa kũlĩhĩwa calua omo lialivulu 12 a soneha a lombolola omuenyo wo volupale kuenda woku kala ongunja.
Kelivulu liaye liatãlo, wa tukula olusapo olu luo kosimbu: “U o sonjuila ocumbo co oliveira, o yongola apako. U o kapa ombolela kuti waco, o yongola okungula apako ayo; lu o sonja uti waco, o u kisika oku ima apako.”
Noke yoku lombolola catiamẽla koviti viwa pole, ka vimi apako, wa eca onumbi eyi: “Ciwa oku tombola oviti viaco locikete, kuenda oku fuomehamo ocanja cimue copiwa ko oliveira yo vusenge. Noke vi kala ndu okuti via minisiwa luti uwa kuenje vima apako alua.”
[Elitalatu kemẽla 23]
Olusapo lua tiamẽla kuti wo oliveira wocindekaise wa ku lomboloka?