Epuyuko Lia Suku Li Lomboloka Nye?
Epuyuko Lia Suku Li Lomboloka Nye?
“Pa sialela omanu va Suku epuyuko liesambata.”—VA HEV. 4:9.
1, 2. Nye tu lilongisa kelivulu Liefetikilo 2:3, kuenda apulilo api a votuiwa?
KOCIPAMA catete celivulu Liefetikilo, tu lilongisako okuti Suku wa pongiya ongongo vokuenda kuoloneke epandu oco mu tunge omanu. Kesulilo lieteke leteke vokuenda kuotembo yaco, Embimbiliya li popia hati: “Kua kala oñolosi, kua kalavo omẽle.” (Efet. 1:5, 8, 13, 19, 23, 31) Pole, catiamẽla keteke liepanduvali, Embimbiliya li popia hati: “Suku yu wa sumũlũisa eteke liepanduvali hã ha li kolisa; momo eteke liaco olio a puyuka kupange waye wosi a linga woku sovola.”—Efet. 2:3.
2 Kũlĩhĩsa ondaka yokuti oku “puyuka.” Eci ci lekisa okuti, Mose eci a soneha elivulu Liefetikilo kunyamo wo 1513 O.Y.K., “eteke” liepanduvali liepuyuko lia Suku lia kala oku amamako. Anga hẽ eteke liaco li kasi oku amamako toke cilo? Nda oco, tu pondola ndati oku iñila vepuyuko lia Suku? Atambululo apulilo ava, a kuete esilivilo kokuetu.
Anga hẽ Yehova o Kasi Oku Puyuka Toke Cilo?
3. Olondaka via Yesu vi sangiwa kelivulu lia Yoano 5:16, 17 vi lekisa ndati okuti eteke liepanduvali lia kala oku amamako kocita catete?
3 Kuli asunga avali a lekisa okuti, kocita catete N.Y.Y. eteke liepanduvali lia kala oku amamako. Catete, kũlĩhĩsa olondaka Yesu a sapuila ovanyãli vana vo pisa omo lioku sakula keteke Liesambata. Ovo va tendele elinga liaco ndupange. Ñala wa va sapuila hati: “Toke cilo Tate o [kasi oku] linga upange, lamevo ndinga upange.” (Yoa. 5:16, 17) Nye Yesu a yonguile oku popia? Eye wa pisiwa okuti wa linga upange keteke Liesambata. Omo liaco, etambululo liaye liokuti: “Tate o [kasi oku] linga upange,” lia pisa elundi liaco. Yesu wa kala oku sapuila ovanyãli vaye hati: ‘Tate kuenda ame tu kasi oku linga upange umuamue. Omo okuti, Tate o kasi oku talavaya vokuenda kuolohuluwa vianyamo alua vateke aye Esambata, ca sunguluka kokuange oku linga upange veteke Liesambata.’ Yesu wa lekisa okuti toke kotembo yaye, catiamẽla kongongo, eteke Liesambata liepuyuko lia Suku, lia kala oku amamako. a
4. Ndomo ca lomboluiwa la Paulu, tua kũlĩha ndati okuti eteke liepanduvali lia kala oku amamako koloneke viaye?
4 Uvangi wavali, wa lekisiwa kolondaka viupostolo Paulu. Poku tukula olondaka vi sangiwa kelivulu Liefetikilo 2:2, wa soneha hati: “Etu tua tava tu iñila vepuyuko liaco.” (Va Hev. 4:3, 4, 6, 9) Ocili okuti, kotembo ya Paulu, eteke liepanduvali lia kala oku amamako. Oco hẽ, eteke liaco nda lia sulila otembo yipi?
5. Eteke liepanduvali lia kuatele ocimãho cipi, kuenda otembo yipi ocimãho caco ci ka tẽlisiwa?
5 Oco tu sange etambululo kepulilo eli, tu sukila oku ivaluka ocimãho ceteke liepanduvali. Elivulu Liefetikilo 2:3, li tu sapuila ndoco: “Suku yu wa sumũluisa eteke liepanduvali hã ha li kolisa.” Eteke liaco lia ‘kolisiwa,’ kuenda lia nõliwa la Yehova oco a tẽlise ocipango caye. Ocipango caco ceci okuti, vongongo mu tunga omanu vakuepokolo okuti va yi tata, kuenda oku viala oviluvo viosi vi kasimo. (Efet. 1:28) Eli olio esunga lieci Yehova Suku kuenda Yesu Kristu “Cime cesambata,” va kasilili oku “linga upange toke cilo.” (Mat. 12:8) Eteke lia Suku liepuyuko li ka amamako toke eci ocipango caye ci tẽlisiwa. Olio li ka pua kesulilo Liohulukãi Yanyamo wuviali wa Kristu.
Ko ka “Konyohi Loku Sina Ndovo”
6. Ovolandu api a linga ndelungulo kokuetu, kuenda nye tu lilongisa kovolandu aco?
6 Ndaño okuti ocipango ca Suku ca lomboluiwa ciwa ku Adama la Heva, ovo ka va kuatisile koku ci tẽlisa. Pole, havoko lika va lekisa esino. Momo tunde kotembo yaco toke cilo, voluali mua siata oku kala omanu valua vakuesino. Ndaño muẽle va Isareli omanu vana va nõliwile la Suku, ka va lekisilevo epokolo. Kocita catete, Paulu wa lungulavo Akristão okuti, vamue pokati kavo va ka lekisavo esino nda va Isareli kosimbu. Eye wa soneha hati: “Oco, tu likapeli oku iñila vepuyuko liaco, okuti lomue o konyoha loku sina ndovo.” (Va Hev. 4:11) Paulu wa sokisa esino, loku pumba epuyuko lia Suku. Eci ci lomboloka nye kokuetu? Nda tua sinila ocipango ca Suku, ka tu pumbi hẽ oku iñila vepuyuko Liaye? Etambululo liepulilo eli, li kuete esilivilo kokuetu, kuenda vocipama cilo tu konomuisa ovina vialua viatiamẽla kondaka eyi. Pole, tete tu kũlĩhĩsa ongangu yĩvi ya va Isareli kuenda esunga lieci ka va iñilile vepuyuko lia Suku.
“Ka va Iñila Vepuyuko Liange”
7. Cipi ca kala ocipango ca Yehova poku yovola va Isareli kupika wo Kegito, kuenda nye va sukilile oku linga?
7 Kunyamo wo 1513 O.Y.K. Yehova wa situlula ocipango caye ku Mose catiamẽla ku va Isareli. Suku wa popia hati: “[Ndi] va popela peka lia va Egito si vopi vofeka yaco ha va endi kofeka yiwa yinene, kofeka yi tumõha asenjele lowiki.” (Etu. 3:8) Yehova wa yovola omanu vaye va Isareli “peka lia va Egito” ndeci a likuminyile kukululu yavo Avirahama. (Efet. 22:17) Suku wa va ĩha onumbi yovihandeleko ya va kuatisa oku kuata ombembua laye. (Isa. 48:17, 18) Eye wa sapuila va Isareli hati: “Nda wu yeva ocili kondaka yange, loku tata ocisila cange, [ndomo ca lekisiwa vonumbi Yocihandeleko], ene muẽle vu noliwa pokati kolofeka viosi oku linga omanu vange muẽle. Momo oluali luosi luange.” (Etu. 19:5, 6) Ocili okuti, va Isareli nda va linga lika omanu va Suku nda va pokuile kovihandeleko viaye.
8. Asumũlũho api va Isareli nda va kuata nda va pokuile ku Yehova?
8 Sokolola omuenyo va Isareli va laikele oku kuata nda va pokuile kondaka ya Suku! Yehova nda wa sumũlũisa ovapia avo, loviumbo viavo viayuva, kuenda ovinyama viavo. Handi vali, nda wa va teyuila kovanyãli vavo. (Tanga 1 Olosoma 10:23-27.) Ovo va kuatele epuluvi lioku litepa la vakualofeka toke muẽle luviali wa va Roma una wa vialele olofeka vialua kotembo ya Yesu. Va Isareli va sukilile oku eca uvangi kolofeka vikuavo wokuti, oku pokola ku Suku yocili oco lika ci nena asumũlũho.
9, 10. (a) Momo lie onjongole ya va Isareli yoku tiukila Kegito ya kalela yĩvi? (b) Anga hẽ, nda va Isareli va tiukilile Kegito nda va tẽla oku fendela ciwa Yehova?
9 Va Isareli va kuata epuluvi linene lioku talavaya kumue la Yehova koku tẽlisa ocipango caye. Ovo va laikele oku tambula asumũlũho a Yehova kuenda oku nena asumũlũho kapata osi o kilu lieve! (Efet. 22:18) Pole, ka va kapeleko esumũlũho lioku tendiwa ndomanu va Suku, loku eca ongangu yiwa kolofeka vikuavo. Eli olio esunga lieci va yonguilile oku tiukila Kegito. (Tanga Atendelo 14:2-4.) Va Isareli nda va tiukilile Kegito nda va tẽlisa hẽ ocipango ca Suku coku eca ongangu yiwa kolofeka vikuavo? Sio. Nda va Isareli va tiukilile Kegito loku kala peka liomanu vakuakufendela olosuku viesanda, nda ka va tẽlele oku pokola Kocihandeleko ca eciwile ku Mose. Handi vali, nda ka va kuatisiwile leliangiliyo lia Yehova lioku ecela akandu avo! Ovo ka va kuatele ovisimĩlo ndevi via Suku locipango caye. Omo liaco, Yehova wa va sapuila hati: “Nda tẽmelele ocitumbulukila caco. Nda popia siti, Va lueya lueya ño lovitima viavo. Ka va kũlĩhile olonjila viange. Ndeci nda lisinga lonyeño yange, siti, Lalimue eteke va iñila vowusa wange, haico ci kala.”—Va Hev. 3:10, 11; Osa. 95:10, 11.
10 Va Isareli poku kuata onjongole yoku tiukila Kegito, va lekisa okuti ka va kapeleko asumũlũho espiritu va tambuile, kuenje va velisilepo ayupolu, losapola, kuenda ovayu va sile Kegito. (Ate. 11:5) Ovo va lekisa ocituwa ndeci ca Esau una wa sepula ocipiñalo caye cespiritu poku ci landisa lokulia.—Efet. 25:30-32; Va Hev. 12:16.
11. Anga hẽ ekambo liekolelo lia va Isareli koloneke via Mose lia nyõla ocipango ca Suku?
11 Ndaño okuti va Isareli vana va tunda Kegito ka va lekisile ekolelo, Yehova wa amamako lepandi oku tẽlisa ocipango caye, poku tiamisila utima kocitumbulukila cavo. Omãla vavo, va kala vakuepokolo okuti olonjali viavo ci sule. Omo lioku pokola kocihandeleko ca Yehova, va iñila Vofeka Yohuminyo kuenje va yi tambula. Kelivulu lia Yehosua 24:31, tu tangako ndoco: “Va Isareli va vumba Yehova oloneke viosi via Yehosua, loloneke viosi viakulu vokotembo ya Yehosua, vana va kũlĩhĩle upange wosi Yehova a lingilile Isareli.”
12. Koloneke vilo tua kũlĩha ndati okuti tu pondola oku iñila vepuyuko lia Suku?
12 Vokuenda kuotembo, ocitumbulukila cina ca pokuile ca fa, kuenje kueya ocitumbulukila cikuavo, “ka ca kũlĩhĩle Yehova, ndaño upange una a lingilile Isareli.” Ovo va fetika oku “linga eci cĩvi kovaso a Yehova, kuenje va vumba vo Baale.” (Olong. 2:10, 11) Ofeka Yohuminyo, ka ya kaile vali ‘ocitumãlo cepuyuko.’ Omo liesino liavo, ka va kuatele ombembua la Suku. Catiamẽla ku va Isareli, Paulu wa soneha hati: “Yehosua, nda wa muisile epuyuko va [Isareli], Suku nda ka popele vali noke, hati, Eteke likuavo. Oco pa sialela omanu va Suku epuyuko liesambata.” (Va Hev. 4:8, 9) “Omanu va Suku” Paulu a tukula ndeti, Akristão vocili. Eci hẽ, ci lomboloka okuti Akristão nda va iñila vepuyuko lia Suku? Ocili okuti, ci kale Akristão va Yudea la vana okuti Havayudeako, vosi yavo nda va iñila vepuyuko lia Suku!
Vamue ka va Iñilile Vepuyuko Lia Suku
13, 14. Elitokeko lipi lia kala pokati koku lava Ocihandeleko ca eciwile ku Mose kuenda oku iñila vepuyuko lia Suku (a) koloneke via Mose? (b) kocita catete?
13 Paulu wa sonehela Akristão va Heveru omo okuti vamue ka va kapeleko ocipango ca Suku. (Tanga Va Heveru 4:1.) Nye ovo va kala oku linga? Va enda oku pokola kovina vimue via lekisiwa Vocihandeleko ca Mose. Ocili okuti, vokuenda kueci ci soka 1.500 kanyamo, omunu wosi u Isareli wa yonguile oku kuata ombembua la Suku, wa sukilile oku pokola Kocihandeleko. Pole, olofa via Yesu via imula Ocihandeleko caco. Omo okuti, Akristão vamue ka va kuatele elomboloko liaco, va amamako oku pokola kolonepa vimue Viocihandeleko caco. b
14 Paulu wa sapuila Akristão vaco va Yudea okuti, Yesu eye ocitunda cinene ca velapo okuti ka sokisiwa lovitunda viomanu vakuakandu. Kuenda wa lekisa okuti ocisila cokaliye, lonembele yespiritu, via velapo ocisila cosimbu ca va Isareli. (Va Hev. 7:26-28; 8:7-10; 9:11, 12) Paulu poku lombolola ndomo Akristão va pondola oku iñila veteke liepuyuko lia Yehova, wa tukula eteke Liesambata liosemana lia lekisiwa Vocihandeleko ca Mose. Eye wa soneha hati: “Pa sialela omanu va Suku epuyuko liesambata. Momo wosi iñila vepuyuko lia Suku o puyukavo kovopange aye ndeci Suku a puyuka kovopange aye.” (Va Hev. 4:8-10) Akristão vaco va Heveru, va sukilile oku yuvula ovisimĩlo viokuti, ovilinga viatiamẽlele Kocihandeleko ca Mose ovio vi tuala omunu koku taviwa la Suku. Tunde Kopendekoste yunyamo wa 33 N.Y.Y, esumũlũho lioku taviwa la Yehova, ombanjaile yimue ya eciwa komanu vosi va lekisa ekolelo ku Yesu Kristu.
15. Momo lie epokolo li kuetele esilivilo nda tu yongola oku iñila vepuyuko lia Suku?
15 Koloneke via Mose, nye ca tatekele va Isareli oku iñila Vofeka Yohuminyo? Momo liesino. Koloneke via Paulu, nye ca tatekele Akristão vamue oku iñila vepuyuko lia Suku? Lavovo esino. Ovo ka va kuatele elomboloko liokuti Ocihandeleko ca tẽlisa ale ocimãho caco, kuenda okuti cilo Yehova o kasi oku songuila omanu vaye lonjila yikuavo.
Oku Iñila Vepuyuko Lia Suku Koloneke Vilo
16, 17. (a) Koloneke vilo, ndamupi Akristão va pondola oku iñila vepuyuko lia Suku? (b) Nye tu ka lilongisa vocipama ci kuãimo?
16 Koloneke vilo pokati ketu Tuakristão, lomue o tava okuti oco tu popeliwe tu sukila oku pokola Kocihandeleko ca Mose. Olondaka Paulu a sapuila va Efeso vi eca uvangi waco. Eye wa popia hati: “Wa popelui ocali omo wa kaili lekolelo. Ka wa ci lingili ene muele puãi ca tunda ocali ku Suku. Ka ceyilile ovilinga sanga umue o lipanda.” (Va Efe. 2:8, 9) Ndamupi Akristão va pondola oku iñila vepuyuko lia Suku? Ivaluka okuti, Yehova wa nõla eteke liaye liepuyuko oco a tẽlise ocipango caye catiamẽla kongongo kuenda komanu vakuepokolo. Tu pondola lika oku iñila vepuyuko lia Yehova poku pokola kocipango caye ndomo ca situluiwa kokuetu locisoko caye.
17 Nda tua sinila alungulo Embimbiliya a siata oku eciwa locisoko cukuenje wa kolelua haeye wa lunguka, kuenje tu nõlapo oku li songuila etu muẽle, tu sepula ocipango ca Suku. Ocituwa caco ci nyõla ukamba wetu la Yehova. Vocipama ci kuãimo tu ka konomuisa ovitangi vimue vi tu ĩha epuluvi lioku lekisa epokolo lietu ku Suku. Onjila yosi tu nõla poku liyaka lovitangi viaco, oyo yi lekisa nda tu ka iñila vepuyuko lia Suku ale sio.
[Atosi pombuelo yamẽla]
a Ovitunda kuenda va Lewi va enda oku linga upange wonembele veteke Liesambata, pole ‘ka ca tendawaile ndekandu.’ Yesu omo okuti eye ocitunda cinene conembele ya Suku yespiritu, wa sukilile oku tẽlisa ocikele caye cespiritu okuti ka kuatela usumba oku lueya ocihandeleko Cesambata.—Mat. 12:5, 6.
b Etu ka tua kũlĩhĩle nda Akristão va Yudea noke yo Pendekoste yunyamo wo 33 N.Y.Y va amamako leliangiliyo lioku eca ovilumba Keteke Lioku Tuvika Akandu. Nda va ci linga, ka va lekisile esumbilo kocilumba ca Yesu. Handi vali, Akristão vamue va Yudea, va kala vali oku kakatela kovihilahila viatiamẽla Kocihandeleko ca Mose.—Va Gal. 4:9-11.
Apulilo Oku Sokolola
• Cipi ca kala ocimãho ceteke liepanduvali liepuyuko lia Suku?
• Tua kũlĩha ndati okuti eteke liepanduvali li kasi oku amamako toke cilo?
• Nye ca tateka va Isareli koloneke via Mose, kuenda Akristão vamue kocita catete oku iñila vepuyuko lia Suku?
• Koloneke vilo, tu pondola oku iñila ndati vepuyuko lia Suku?
[Apulilo Elilongiso]
[Elitalatu kemẽla 27]
Tu pondola lika oku iñila vepuyuko lia Yehova poku pokola kocipango caye ndomo ca situluiwa kokuetu locisoko caye
[Elitalatu kemẽla 26]
Nye omanu va Suku va sukila oku linga oco va iñile vepuyuko liaye?
