Oku Tanga Embimbiliya Kua Pamisa Ekolelo Liange

Ulandu wa Lomboluiwa la Manji Marceau Leroy

“POKU fetika Suku wa sovola ilu losi.” Evi, ovio olondaka viatete Viembimbiliya nda fetika oku tanga vuyombeki vohondo yange. Momo lie, nda endela oku tanga Embimbiliya vuyombeki? Momo isia yange wa kala omunu umue ka tava ku Suku. Kuenje, nda wa ndi muile nda ka tavele okuti, ndi kuata Embimbiliya.

Omo okuti sia la tanga Embimbiliya, olondaka viatete vielivulu Liefetikilo, via patulula ovaso ange. Kuenje nda sima ndoco: ‘Olondaka evi, vi likuata locihandeleko ci songuila ovina via lulikiwa voluali okuti, vi ndi komõhisa calua!’ Nda enda oku tanga Embimbiliya oku upisa kowola yecelãla koñolosi, toke kowola yakuãla komẽle. Tunde kotembo yaco, nda fetika oku kuata ocituwa coku tanga Ondaka ya Suku. Kaliye, ndi lombolola ndomo oku tanga Embimbiliya kua pamisa ekolelo liange.

‘Ove o ka Tanga Embimbiliya Oloneke Viosi’

Nda citiwila volupale luo Vermelles kunyamo wo 1926, kuna kua kala omina yatali ondalu, konano yo França. Vokuenda kuyaki wavali wa pita Voluali Luosi, atali aco, a kuata esilivilo lialua kolomĩlu viofeka. Omo okuti nda talavaya komina yaco, sia kisikiwile oku enda kusualali. Pole, oco ndi kuate omuenyo umue uwa, nda fetika oku lilongisa uloño woku semũlula oloradio, kuenda olusu. Kuenje, nda komõhele calua ndomo ovihandeleko viuloño waco via kuata elitokeko. Eci nda tẽlisa 21 kanyamo, ekamba liange lio kosikola, lia nyĩha Embimbiliya liatete, kuenje, wa popia hati: “Tanga elivulu eli, momo li kuete esilivilo lialua.” Eci nda mãla oku li tanga, nda tava okuti Embimbiliya, Ondaka ya Suku, yina a situluila komanu.

Poku sokolola okuti, omanu nda lisunguile lavo, va ka lekisavo onjongole, nda sandiliya Ambimbiliya ecelãla. Pole, ndeya oku sumua momo omanu vaco, va fetika oku ndi sepula loku ndi lambalala. Omo okuti, vakuepata liange va tavele kovihilahila viesanda, va ndi lungula ndoco: “Nda wa fetika oku tanga elivulu eli, o ka litanga oloneke viosi!” Nda ci linga, pole, lalimue eteke nda livelele. Toke cilo, ndi kuete ocituwa coku tanga Embimbiliya oloneke viosi.

Vamue nda lisunguile lavo eci va limbuka onjongole yange yoku tanga Embimbiliya, va fetika oku nyĩha alivulu va enda oku tambula Kolombangi Via Yehova. Otualivulu tumue losapi hati: “Um só mundo,” kuenda “Um só Governo,” a (ka molẽha ndeti pociluvialuvia kelimi kelimi lio Falasesi,) tua lombolola okuti, Usoma wa Suku owo lika u ka tetulula ovitangi viomanu. (Mat. 6:10) Omo liaco, nda nõlapo oku sapuilako vakuetu ovina nda lilongisa.

 Umue pokati komanu vatete wa tava oku lilongisa Embimbiliya Noël, una wa kala ekamba liange tunde vutila. Omo okuti watiamẽlele ketavo lio Katolika, wa sokiyile okuti, tu lisanga lulume umue wa kala oku lilongisa oco a linge o patele. Nda kuata usumba, pole, nda kũlĩhĩle okuti Osamo 115:4-8, kuenda Mateo 23:9, 10, ovinimbu evi, vi lekisa okuti, Suku o nyale vana va fendela oviñumañuma, kuenda vana va eca kasongui vatavo olonduko viesivayo. Ovina viaco, via nyĩha utõi woku teyuila ekolelo liange. Omo liaco, Noël wa tava oku lilongisa Embimbiliya, kuenje wa linga Ombangi ya Yehova, kuenda toke cilo, o kasi oku amamako lekolelo liaye.

Nda nyulilevo mukãi wange ukulu. Ulume waye, wa kuatele alivulu atiamẽla kumbanda, kuenda wa kuatiwile lolondele. Ndaño okuti kefetikilo sia kuatele utõi, ovinimbu vimue Viembimbiliya ndeci, Va Heveru 1:14, via ndi vetiya oku limbuka okuti, ovangelo va Yehova va ndi kuatisa. Eci nawa yange a fetika oku kapako olonumbi Viembimbiliya, kuenda wa siapo ovina viatiamẽla kumbanda, wa yovoka kolondele. Eye kumue la mukãi wange, va linga Olombangi Via Yehova.

Kunyamo wo 1947, Manji Arthur Emiot, una wa tundile ko Amerika, wa ndi lalekele konjo yaye. Lesanju lialua, ndo pulisa oku Olombangi Via Yehova via enda oku lingila olohongele viavo. Eye wa ndi sapuila hati, ko Liévin, kuli ocimunga cimue ca va manji, (okuti imbo liaco li kasi ocinãla ci soka 10 kolokilometulu). Omo okuti kotembo yaco ka ca lelukile oku landa osikaleta, ndaenda oku endela posi olosãi vialua poku enda kolohongele. Kotembo yaco, Olombangi Via Yehova, via tatekiwile oku kunda ko França vokuenda kuanyamo ecelãla. Vofeka yosi mua kala lika ci soka 2.380 Kolombangi Via Yehova, okuti vamue pokati kavo, va tundile kofeka yo Polonia. Keteke 1 Yenyenye Linene kunyamo wo 1947, tua tambula vali elianjo lioku kunda ko França. Kuenje vo Villa Guibert, ko Paris mua tumbikiwa ofiliale. Vofeka yo França ka mua kaile akundi votembo yosi. Kuenje, kosãi ya Cembanima kunyamo wo 1947, Vukanda Wasapulo (okuti cilo Upange Wetu Wusoma,) mua lingiwa elaleko oco vamanji va litumbike kupange wakundi va velapo. Ovo va enda oku talavaya eci ci soka 150 kolowola vosãi. (Pole, kunyamo wo 1949, kua lingiwa esokiyo lioku eca lika ci soka 100 kolowola.) Nda tava kolondaka via Yesu vi sangiwa kelivulu lia Yoano 17:17, kuna a popia hati: ‘Ondaka ya Suku oyo ocili,’ kuenje, nda papatisiwa kunyamo wo 1948. Kosãi ya Cembanima yunyamo wo 1949, nda iñila kupange wakundi votembo yosi.

Eci Nda Tunda Vokayike, Nda Tiukila ko Dunkerque

Tete nda tumiwile oku talavaya kolupale luo Agen, kombuelo yo França pole, sia kaleleko otembo yalua. Omo okuti nda liwekelepo oku talavaya komina yatali ondalu, nda kisikiwa oku enda kusualali. Pole, sia tavele oku ci linga, kuenje, nda kapiwa vokayike. Ndaño ka va ndi tavele oku ambata Embimbiliya, pole, nda kuata amẽla amue elivulu Liolosamo. Oku tanga amẽla aco, kua pamisa ekolelo liange. Eci nda tunda vokayike, nda lipula ndoco: Anga hẽ ndi liwekapo upange wakundi votembo yosi, oco ndi linge ovina vikuavo? Pole, ovina nda tanga Vembimbiliya via ndi kuatisa calua. Nda sokolola olondaka via Paulu kelivulu lia Va Filipoi 4:11-13, vi popia hati: ‘Kovina viosi ndi kuete ongusu vonduko ya una o ñolaisa.’ Nda nõlapo oku amamako kupange wakundi votembo yosi. Kunyamo wo 1950, nda tambula elaleko likuavo lioku ka kundila ko lupale luo Dunkerque kuna nda talavaya onjanja yatete.

Eci nda pitĩla kolupale luaco, sia kuatele cimue. Omo okuti olupale luosi lua nyõliwile Luyaki Wavali wa pita Voluali luosi, ka ca lelukile oku sanga onjo yoku kala. Noke nda nõlapo oku nyula epata limue nda kundilile. Eci ukãi waco a ndi mola wa ndi yolela, kuenje wa popia hati: “Nda sanjuka calua a Ñala a Leroy, omo wa yovuiwa! Ulume wange wa siata oku popia hati, nda omanu vosi va kaile ndove, nda voluali ka muli vali uyaki.” Nda sikĩla konjo yavo kuna nda kala toke kotembo yowuya eci konjo yaco kua sikĩla akombe vakuavo. Eteke liaco, manji Evans, kota lia manji Arthur Emiot, wa ndi kapa kupange umue. b Eye wa kala kapitiya kuenda kuteke wa enda oku lavulula olonaviyu ketapu liolonaviyu. Noke wa ndi lekisa ku kesongo kolonaviyu. Omo okuti otembo yaco ndopo nda tundile vokayike, nda kopele calua. Eci  manji Evans a lombolola esunga lieci nda kopela, kesongo kaco wa nyĩha okulia a selekele. Veteke liaco limosi, nda sanga onjo yoku sikĩla, upange, kuenda okulia! Ocili okuti, oku kapako olondaka via Yesu vi sangiwa kelivulu lia Mateo 6:25-33, ca pamisa calua ekolelo liange.

Eci owuya wa fetika, ame la manji Simon Apolinarski, una nda talavaya laye kupange wotembo yosi, tua sanga onjo yikuavo, kuenje tua amamako lupange wetu. Onjo yaco yosimbu, okuti olokavalu omo via enda oku lala, kuenda etu tua enda oku pekela pesisa. Tua enda oku pita eteke liosi kupange woku kunda. Ulume wa tu yekisa konjo yaye tuo kundila, kuenje wa tava oku lilongisa Embimbiliya. Noke liokatembo kamue, ukanda wasapulo o pocitumãlo, wa sapuila olonungi vio volupale luo Dunkerque hati, “upange Wolombangi Via Yehova, wa imũha.” Pole, ame la manji Simon, etu lika tua kala Olombangi Via Yehova volupale luaco! Ndaño lovitangi viaco, tua pamisiwa loku sokolola elavoko lietu, kuenda ndomo Yehova a enda oku tu tata. Kunyamo wo 1952, eci nda tambula ocikele cikuavo, volupale luo Dunkerque, mua kala lika 30 kakundi.

Nda Pamisiwa Lovikele Viokaliye

Noke yoku pita otembo yimue volupale luo Amiens, nda nõliwa oku talavaya kupange wakundi valikasi kimbo lio Boulogne-Billancourt, ocipepi lolupale luo Paris. Nda enda oku longisa omanu valua Embimbiliya okuti, vamue pokati kavo va iñila kupange wakundi votembo yosi, kuenda kupange wumisionariu. Umalẽhe umue o tukuiwa hati, Guy Mabilat, wa tava oku lilongisa Embimbiliya kuenje wa linga omitavaso yi nyula akongelo vimbo kuenda vofeka. Noke wa songuila upange woku tunga onjo yoku pangela alivulu okuti cilo yi tukuiwa hati, o Betele yi sangiwa ko Luoviers, olupale lumue lu kasi ocipãla lo Paris. Oku endaenda kupange woku kunda loku sapela lomanu catiamẽla Kembimbiliya, ca pamisa ekolelo liange Kondaka ya Suku, kuenda ca nyĩha uloño woku longisa.

Kunyamo wo 1953, nda nõliwa oku kala omitavaso yi nyula akongelo kolupale luo Alsace-Lorraine okuti, tunde kunyamo wo 1871 toke wo 1945, olupale luaco, lua tiamẽlele kofeka yo Alemanya olonjanja vivali. Omo liaco, nda sukilile oku lilongisa oku vangula elimi lio Alemanya. Eci nda fetika upange woku nyula akongelo, otembo yaco, ka kua kalele akãlu alua, o televisãu, olomakina vioku soneha, o radio, ndaño o kombutador. Pole, nda kuata omuenyo uwa. Ocili okuti, ya kala otembo yimue yesanju. Omo okuti, nda kapeleko onumbi Yembimbiliya yatiamẽla koku ‘kuata iso liyela,’ sia kuatele ovina vi ndi tateka oku vumba Yehova ndeci ca siata koloneke vilo.—Mat. 6:19-22.

Ohongele yofeka ya lingiwa kunyamo wo 1955 losapi hati, “Usoma Weyulo,” ya lingiwila kolupale luo Paris, ya ndi vetiya calua. Kohongele yaco, oko nda lisanga la manji Irène Kolanski, una ndeya oku kuela okuti, eci nda iñila kupange wakundi votembo yosi, eye wa kalako ale unyamo umosi.  Eci olonjali viaye via tunda kofeka yo Polonia, via kala ale Olombangi Via Yehova, vokuenda kuanyamo alua. Kuenje eci vieya ko França, via nyuliwa la manji Adolf Weber. Eye wa enda oku tata ocumbo coloneleho ca Manji Russell, kuenda wa tumiwile ko Europa oku kunda olondaka viwa. Kunyamo wo 1956, nda tokekisa olohuela viange la manji Irène, kuenje tua talavayela kumosi kupange woku nyula akongelo. Eye wa ndi kuatisa vokuenda kuanyamo alua!

Noke yanyamo avali, nda nõliwa oku kala omitavaso yi nyula akongelo vofeka! Omo okuti ka kua kaile vamanji valua va loñoloha kespiritu, nda amamako oku nyula akongelo amue. Nda kuata upange walua! Handi vali, oco ndi tẽlise ci soka 100 kolowola vosãi, olosemana viosi nda enda oku linga olohundo. Nda endavo oku longisa Embimbiliya komanu vatatu, oku kũlĩhĩsa upange wakundi vekongelo, kuenda oku pongiya olorelatoriu. Nye ca ndi kuatisa oku sanga otembo yoku tanga Ondaka ya Suku? Oco ndi tẽlise ocikele caco, nda enda oku ambata amẽla Embimbiliya limue lia kuka. Kuenje ca ndi kuatisa okuti, osimbu ndi kevelela manji umue, ndi tanga ovinimbu vimue Viembimbiliya. Oku ci linga vapuluvi aco, ca ndi pamisa kespiritu kuenda ca ndi kuatisa oku amamako lupange wange.

Kunyamo wo 1967, ame lukãi wange Irène, tua lalekiwa oku panga onepa kepata lio Betele, ko Boulogne-Billancourt. Kuenje, nda fetika oku talavaya Voseketa Yupange, muna ndi kasi ci pitãhala 40 kanyamo. Ocina cimue ndi sole calua kupange waco, oku tambulula apulilo Embimbiliya a lingiwa. Ndi sole calua oku konomuisa ovina via longa Viondaka ya Suku ‘loku teyuila olondaka viwa!’ (Va Fil. 1:7) Nda sanjukilavo ocikele coku songola efendelo liomẽle osimbu ka tua fetikile oku lia ongawu. Kunyamo wo 1976, nda nõliwa oku tiamẽla Kocisoko Cakulu vo Betele ko França.

Nda Nõla Onjila ya Velapo Komuenyo

Ndaño kosimbu nda liyaka lovitangi vialua, cilo ndi kasi oku liyaka locitangi coku kuka kuenda coku vela. Kuenje, ame lukãi wange Irène, ka tu tẽla vali oku linga ovina tua enda oku linga kosimbu. Pole, oku tangela kumosi loku lilongisa Ondaka ya Suku, kua siata oku pamisa elavoko lietu. Oku londa vo kalela oco tu ka kundile omanu vocikanjo cekongelo lietu, kua siata oku tu nenela esanju lialua. Oku kongela upange wotembo yosi tua linga kavali ketu, u tẽla eci ci soka 120 kanyamo. Omo liaco, tu vetiya vosi va yongola oco va nõle oku linga upange waco, u nena esanju komuenyo. Eci Soma Daviti a soneha olondaka vi sangiwa Kosamo 37:25, wa ‘kukile’ ale. Pole, ndeci ca pita la Daviti, toke cilo, “sia la mola ondingesunga ya yandulukiwa.”

Vokuenda kuanyamo alua, nda siata oku pamisiwa Londaka ya Yehova. Tunde eci vakuepata liange va popele hati, nda wa tanga Embimbiliya, o ka li tanga oloneke viosi, pa pita ale ci pitahãla 60 kanyamo. Ovo va kuata esunga lioku popia olondaka viaco. Ocili okuti, lalimue eteke nda livelele, momo nda sanjukila oku tanga Embimbiliya oloneke viosi!

[Atosi pombuelo yamẽla]

[Elitalatu kemẽla 5]

Ame la manji Simon

[Elitalatu kemẽla 5]

Ceci nda kala kupange woku nyula akongelo

[Elitalatu kemẽla 5]

Embimbiliya limue lia li setahãla leli nda tambuile tete

[Elitalatu kemẽla 6]

Eteke liuvala wetu

[Elitalatu kemẽla 6]

Ame lukãi wange Irène, tua sanjukila oku tanga Ondaka ya Suku