Wa Lomboluiwa la Manji Lois Didur

Olonjanja viñami wa popele hati: ‘Onjila eyi hayoko nda yonguile oku kuama’? Tunde eci nda fetika upange wotembo yosi, pa pita ale ci soka 50 kanyamo, pole, lalimue eteke Yehova a ndi sumuisile. Cilo, ndi lombolola esunga liaco.

NDA citiwa kunyamo wo 1939, kuenda nda kulila kepia ko Saskatchewan kofeka yo Kanada, la va manjange vakuãla akãi kuenda umosi ulume. Eci tua kala kepia lietu, tua kuata omuenyo uwa. Eteke limue, Olombangi Via Yehova via sapela la Isiange, kuenje nda vi pulisa nda Suku o kuete onduko. Ovo va tu lekisa kelivulu Liosamo 83:18, kuna ku sangiwa onduko ya Suku okuti, eye Yehova. Noke, ca ndi vetiya oku kũlĩha ovina vikuavo viatiamẽla ku Suku kuenda Kondaka yaye.

Kotembo yaco, omãla va kala kepia lietu, va enda oku tanga toke vocisoko cecelãla, vosikola yimue yi kuete lika ohondo yimosi. Ovo, va enda oku endela posi kuenda vakãlu a nãliwa lovimbulu, ale lolokavalu, toke kosikola yaco. Omanu va kala kovapia, va enda oku kongola okulia oco va kuatise alongisi vo kosikola. Olonjali vietu via yekisile ulongisi umue wokaliye o tukuiwa hati, John Didur, unyamo umosi.

Sia kũlĩhĩle okuti, ulongisi waco wa solele Ondaka ya Suku. Eteke limue, ame la isia yange, tua kala oku pandiya uviali una wecelela omanu oku kuata ovina vimuamue. Ulongisi waco, wa tambulula hati: “Lomue o kuete omoko yoku viala vakuavo. Suku eye lika o kuete omoko yaco.” Olondaka viaye, via ndi vetiya oku sapela laye ovina vikuavo.

Omo okuti manji John wa citiwa kunyamo wo 1931, wa yevele ovitangi vi tunda kuyaki. Eci uyaki wo kofeka yo Korea wa fetika kunyamo wo 1950, eye wa pulisa omanu valua vakuetavo va litengele vuyaki. Pole, vosi yavo va popia vati, ca sunguluka Akristão oku linga uyaki. Noke, wa lingavo epulilo limuamue Kolombangi Via Yehova. Ovo vo lekisa onumbi Yembimbiliya yi lombolola ndomo Akristão vatete va tendele uyaki. Manji John wa papatisiwa kunyamo wo 1955. Kunyamo ukuavo nda papatisiwavo. Vosi yetu tua kũlĩhĩle okuti tu yongola oku vumba Yehova lomuenyo wetu wosi kuenda lolohõlo vietu viosi. (Osa. 37:3, 4)  Kunyamo wo 1957, nda tokekisa olohuela viange la manji John.

Vokuenda kuanyamo alua, eteke tua kuela, lia enda oku li kuata lolohongele viofeka. Tua enda oku sanjuka calua omo lioku kala la vamanji valua va sumbila olohuela. Tua fetika oku endaenda kolohongele violofeka kunyamo wo 1958. Tua endela vekãlu katãlo, poku tunda kimbo lio Saskatchewan toke Volupale luo Nova Yorke. Tua linga ungende waco vokuenda kuosemana yosi, kuenda tua enda oku lala volosinge. Tua kuata esanju lialua eci manji umue tua sanga Kombetele yo ko Pensilvânia a tu laleka oco tu lale konjo yepata liaye! Eci tua pitĩla kolupale luo Nova Yorke tua yela, omo liocisola manji a lekisa kokuetu poku tu yekisa vonjo yaye. Ohongele yaco yofeka, ya vokiya esanju lietu koku vumba Yehova, ndomo ukualosamo a ci popia hati: ‘Kondio ya Yehova kuli esanju ka li pui!’​—Osa. 16:11.

UPANGE WAKUNDI VOTEMBO YOSI

Kunyamo wo 1959, tua iñila kupange wakundi votembo yosi, kuenje, tua kala kilu liomunda yo Saskatchewan, vokanjo kamue katito ka kuete alola. Komunda yaco, omunu o pondola oku mola ocikanjo cetu ca kala ocipãla.

Eteke limue, tua tambula ukanda wa tunda kofiliale. Noke, nda lupukila kulume wange John wa kala vepia oku talavaya lotalatole. Vukanda waco, va tu laleka oku iñila kupange wakundi valikasi, oco tu ka kundile kimbo lio Red Lake, kolupale luo Ontário. Omo okuti ka tua kũlĩhĩle kimbo liaco, tua sandiliya lonjanga vomapa oku ku sangiwa ocitumãlo caco.

Ocitumãlo caco ca kuata ovisenge via sitika okuti, kuna tua kala tete ci sule! Momo, kua kala asisi anene, kuenda ovaimbo atito a tungiwila ocipepi lovitumãlo vioku fẽla ulu. Osimbu tua kala oku sandiliya onjo yoku sikĩla keteke liatete, kafeko umue wa yeva ombangulo tua kuata lukãi umue wa kala posongo yavo. Kafeko kaco, wa sapuilako inaye, kuenje, tua lale konjo yavo. Tua lale vohondo yimue ya lĩha calua yoku kapa ovikuata. Keteke likuavo, tua sanga onjo yimue yolohondo vivali ka yi kuete alove ovava, pole, ya kuata iko lioku siakãla lolohũi. Noke, tua endele oku landa ovina vimue vovenda yoku landisa ovikuata viosimbu.

Ekongelo tua enda oku lingila olohongele lia kala ocinãla ci soka 209 kolokilometulu locitumãlo caco. Olonalavayi vialua vio kocitumãlo coku fẽla ulu via tundile ko Europa kuenje, via pinga nda tu kuete Embimbiliya kelimi liavo. Noke liotembo yimue, tua fetika oku longisa Embimbiliya kueci ci soka 30 komanu. Eci pa pita olosãi epandu, tua sovola ekongelo limue litito.

Ulume wukãi umue tua kala oku longisa Embimbiliya, wa vilikiya ocitunda cetavo liaye votelefone oco a lekise kukãi waye okuti, ovina a kala oku lilongisa viesanda. Vokuenda kuombangulo, ocitunda caco ca tu sapuila hati, vovina tua kala oku longisa, tu sukila oku kongelamo elongiso lia Suku Umosi Muvatatu. Noke, ukãi waco wa tikula Embimbiliya lio Katolika kuenje, wa pinga kocitunda oco a lekise ovinimbu vi tukula elongiso liaco. Ocitunda caco ca kapa Embimbiliya komesa lonyeño kuenda wa popia hati, si lekisa uvangi waco. Eci a tunda, wa vangula kelimi lio Ukrania hati, va tunde, kuenda lalimue eteke ka va keye vali konjo yene. Eye ka kũlĩhĩle okuti, ulume wange John o vangula elimi lio Ukrania!

Noke liotembo yimue, tua tunda ko Red Lake, momo ulume wange John wa tambula elaleko lioku pindisiwa kupange woku nyula akongelo. Eci pa pita unyamo, ulume wange John osimbu a kala oku linga ohundo yepapatiso kohongele yofeka, wa limbuka okuti, ulume wukãi una tua longisile Embimbiliya wa kala pokati komanu vana veya oku papatisiwa! Ombangulo tua kuata locitunda caco, yo vetiya oku konomuisa ciwa alongiso Embimbiliya.

UPANGE WOKU NYULA AKONGELO

Osimbu tua kala oku nyula akongelo, tua kuata esanju lioku kũlĩha vamanji valua. Tua kuata ukamba la vamanji vana va enda oku tu yekisa kolonjo viavo loku tu lomboluila ovolandu avo. Eteke limue va tu yekisile vohondo yimue kosapalalo kotembo yombambi. Lomẽle eci kuaca, manji umue ukãi okuti wa kuka, wa iñila vohondo yetu lesumbilo lialua kuenje, wa siakãla ondalu. Noke, wa nena ombasiya yovava a yalekiwa oco tu lisukule. Ocisola caye, ca ndi longisa ovina vialua.

Upange woku nyula akongelo, wa ndi kuatisa oku pamisa ukamba wange la Yehova. Vocikanjo tua kala oku nyula kocivanja co Alberta, mua kongelele olupale lumue lua kuata ocitumãlo coku fẽla ulu, Konano Yofeka muna mua kala manji umue ukãi. Ndaño okuti manji yaco wa kala likaliaye, wa tendiwile ndati locisoko ca Yehova? Noke yolosãi epandu, tua enda oku kala volupale luaco ci soka osemana, oco tu kundile omanu kumue lamanji yaco, kuenda oku linga olohongele, ndeci tua enda oku linga lakongelo a kala valupale akuavo. Oku linga upange waco, ca tu kuatisa oku limbuka ocisola Yehova a kuetele omanu vosi va kasi ndolomeme.

Tua amamako oku sapela lomanu va enda oku tu yekisa kolonjo viavo. Oku ci linga, ca ndi ivaluisa ombanjaile yatete ulume wange John a nyĩhile. Ombanjaile yaco, okakasia kamue keyuka olopapelo vioku soneha ovikanda. Olopapelo viaco, via tu kuatisa oku sonehela ovikanda kakamba vetu. Toke cilo nda seleka okakasia kaco.

Eci tua kala kocikanjo co Toronto, manji umue ulume ko Betele yo ko Kanada, wa tu vilikiya vo telefone, kuenje, wa tu pulisa nda tu yongola oku talavaya ko Betele. Eteke lipi eye a yonguile oku yeva etambululo lietu? Manji yaco wa popia hati, sapuiliko hẽla, nda citava! Tua eca etambululo keteke likuavo.

UPANGE WO BETELE

Apongoloko osi tua linga kupange wetu, tua a tendele ndesumũlũho li tunda ku Yehova. Tua amamako locikele cetu, toke eci tua enda ko Betele kunyamo wo 1977. Ukamba tua kuata la vamanji olombuavekua, wa tu kuatisa oku limbuka ovituwa viavo viwa, loku limbuka ndomo va sumbila Ondaka ya Suku.

Nda solele calua upange wokaliye tua tambuile ko Betele. Ka tua sukilile vali oku kapa uwalo wetu vocikasia, momo tua kuata ociseleko cuwalo, kuenda tua tiamẽlele kekongelo limue. Ndaño nda kuatele ocikele cikuavo, pole, nda solele calua oku songuila vamanji va nyula o Betele. Nda enda oku va lomboluila upange u lingiwa ko Betele, loku yevelela ovolandu avo, kuenda oku tambulula apulilo avo.

Otembo ya pita lonjanga, kuenje, kunyamo wo 1997, ulume wange John wa lalekiwa Kosikola Yocisoko Cakulu vo Filiale, ko Patterson, ko Nova York. Noke yosikola yaco, va tu pulisa nda tu yongola oku talavaya kofeka yo Ukrania. Va tu vetiya oku sokolola ondaka yaco loku likutilila. Keteke liaco koñolosi, tua tava kelaleko liaco.

EPONGOLOKO LIKUAVO KO​—UKRANIA

Kunyamo wo 1992, tua endele kohongele yolofeka ko São Petersburgo, ko Rusia, noke kunyamo wo 1993, tua endelevo kohongele yofeka ya lingiwila ko Kiev, kofeka yo Ukrania. Olohongele viaco, via vokiya ukamba wetu la vamanji va kasi Kutundilo wo ko Europa. Tua sikĩlile vohondo yimue ya kala kosapalalo, vonjo yimue yosimbu volupale luo Lviv kofeka yo Ukrania. Olonjanela vionjo yaco via vuvalele calua okuti, ka tua ponduile oku mola olonelẽho via kala kocitali, locikondombolo cimue cinene ci kusuka kuenda olosanji violomange. Ovina viaco via tu ivaluisa epia lia kala ko Saskatchewan. Vonjo yaco, tua kalamo ci soka ekũi liomanu komanu vavali. Oloneke viosi komẽle, tua enda oku pita volupale oku ka talavaya ko Betele.

 Nye tua yeva vutima eci tua kala ko Ukrania? Tua solele oku sapela la vamanji valua va pita lovitangi, va talisiwa ohali, kuenda vana va kala volokayike. Ndaño lovitangi viaco, va amamako lekolelo liavo. Eci tua enda oku va pandiya, ovo va popia ndoco: “Tua ci lingila Yehova.” Vamanji yaco, lalimue eteke va simĩle okuti va yandulukiwa. Toke cilo, eci ndi pandula manji umue omo liocali caye, eye o tambulula hati: “Pandula Yehova,” momo wa kũlĩha okuti, eye Ono yovina viosi viwa.

Kofeka yo Ukrania, vamanji valua poku enda kolohongele, va endela posi, kuenje, ci va kuatisa oku sapela kuenda oku li kolisa pokati. Pamue va linga ungende upitahãla owola. Kolupale luo Lviv kuli eci ci pitahãla 50 kakongelo, okuti pokati kakongelo aco, ci soka 21 a siata oku liongoluila Vonjango yimosi Yusoma yinene. Osemana losemana Calumingu, tua enda oku sanjuka calua eci ndi mola ndomo vamanji wa wala uwalo wa posoka poku enda kolohongele.

Noke tua fetika oku lianja la vamanji valua, vakuacisola va kuete ocituwa coku likuatisa pokati. Omo okuti toke cilo si vangula ciwa elimi liavo, ovo va siata oku ndi kuatisa lepandi nda ondaka yimue ka ya ndi lombolokele. Olonjanja vimue ocipala cavo ci situlula ovina vialua okuti, olondaka viavo ci sule.

Ulandu umue u lekisa esilivilo lioku kolela vamanji, tua u limbuka eci tua endele kohongele yolofeka ya lingiwila ko Kiev kunyamo wo 2003. Eci tua loka vokalela oco tu londe vomboyo, kafeko umue wa tu kuama kuenje, wa tu sapuila hati: “Nda nyelela. Ndi kasi oku sandiliya pakulu yange.” Eye wa mola otuikanda tuetu tuvangi wohongele yofeka kuenje wa limbuka okuti Tulombangi Via Yehova. Eye wa kuata utõi momo ka lilile. Ukãi wa mitavaso umue o nyula akongelo wa kala letu, wa ambata kafeko kaco toke Voseketa Yovina Via Nyelela Levi Via Nõliwa. Noke kafeko wa tiuka la pakulu yaye. Nda komõha calua utõi kafeko a lekisa pokati kowiñi walua.

Kosãi ya Kupemba yunyamo wo 2001, vamanji valua va tunda kolofeka vikuavo, veyile ko Ukrania koku tumbikiwa kuofiliale yetu yokaliye. Noke yohundo yimue yilikasi ya lingiwa Calumingu komẽle, vamanji valua veyile oku nyula o Betele yokaliye. Lalimue eteke ndi ivalako esanju nda kuata! Nda komõha calua oku mola vamanji vomboka kuenda ka va lingile ombuanja. Ovina viaco via vokiya esanju liange koku vumba Suku.

OCITANGI CIMUE CA PONGOLOLA OMUENYO WANGE

Kunyamo wo 2004, ulume wange John wa kuatiwa luvei wo Kanser. Omo liaco, tua endele kosipitali yo ko Kanada. Ovihemba a tambula onjanja yatete, vialuile calua, kuenje, weya oku kapiwa vohondo yimue okuti ka nyuliwa lomanu vokuenda kuolosemana vimue. Noke, wa fetika oku kuata uhayele, ndaño okuti ka tẽlele vali oku vangula ciwa, pole, wa enda oku sanjukila omanu veya oku u nyula.

Pole, uvei waco weya oku li vokiya calua kuenje, kunyamo waco pokuenye, wa fa. Ndi kasi ndu okuti, va njupa onepa yimue yinene yetimba liange. Ame lulume wange John tua kuata esanju koku vumba Yehova. Nye nda sukilile oku linga? Nda nõlapo oku tiukila kofeka yo Ukrania. Nda siata oku eca olopandu vialua omo liocisola ca vamanji vakuepata lio Betele kuenda vekongelo ndi kasi.

Lalimue eteke tua lisiõsũile omo lionjila tua nõla. Tu kuete akamba va tu nenela esanju lia velapo. Toke cilo, kuli handi ovina vialua ndi sukila oku lilongisa viatiamẽla kocisola ca Yehova, kuenda ndi yongola oku amamako kupange waye otembo ka yi pui. Nda sanga ‘esanju ka li pui, momo kondio yange kuli Yehova.’

[Etosi lia velapo kemẽla 6]

“Lalimue eteke tua lisiõsũile omo lionjila tua nõla”

[Elitalatu kemẽla 3]

Eteke ame lulume wange John, tua kuela

[Elitalatu kemẽla 4]

Ceci nda kala kupange wakundi va likasi ko Red Lake, Ontário

 [Elitalatu kemẽla 5]

Lulume wange John ko Ukrania kunyamo wo 20022002