1. Nye Yesu a popia catiamẽla koku linga ohuminyo kuenda momo lie?

 OLONJANJA vimue, Akristão vocili ka va sukila oku linga ohuminyo. Momo, va kasi oku pokola kolondaka via Yesu wa popia hati: ‘Oku popia kuene ku linge nda Oco, Oco.’ Olondaka evi vi lomboloka okuti, omunu o sukila oku tẽlisa ohuminyo a linga. Yesu wa pitulula ondaka yaco poku popia hati: ‘Ku ka linge ohuminyo yimue yesanda.’ Eye wa pisa omanu va kuete ocituwa coku linga olohuminyo viesanda poku sapela la vakuavo. Nda omunu o linga ‘ohuminyo’ yokuti, Oco, ale Hacoko, pole, o yi linga lovisimĩlo ka via sungulukile, olondaka viaye, vi ka lekisa nda o vangula ocili, ale o kasi oku vetiyiwa ‘la Satana.’​—Tanga Mateo 5:33-37.

2. Lombolola esunga lieci olonjanja vimue ca sungulukila oku linga ohuminyo.

² Anga hẽ olondaka via Yesu vi lekisa okuti olohuminyo viosi omunu a linga ka via sungulukile? Ovina viaco vi pondola oku pita ndati? Ndomo tua konomuisa ulandu waco vocipama ca pita, Yehova Suku wa linga ohuminyo yi kuete esivilo kufendeli waye Avirahama, vapuluvi a litepa. Ocihandeleko ca Suku ci lekisa okuti, omunu o sukila oku linga ohuminyo poku tetulula ovitangi. (Etu. 22:10, 11; Ate. 5:21, 22) Ukristão o sukila oku linga ohuminyo poku imbila uvangi umue kombonge. Pamue o linga ohuminyo yaco, oco omanu va tave kovisimĩlo viaye, ale o yi linga oco a kuatise akamba vaye oku tetulula ocitangi cimue. Yesu wa popia ocili eci ovitunda vinene vina via pangele onepa Konjango, vio kisika oku linga ohuminyo. (Mat. 26:63, 64) Pole, Yesu ka sukilile oku linga ohuminyo komunu umue. Momo wa velisilepo esapulo a kala oku kundila omanu, kuenda wa va sapuila hati:  ‘Ndi popia lene ocili.’ (Yoa. 1:51, 13:16, 20, 21, 38) Omo liaco, tu konomuisi ovina tu lilongisa kongangu ya Yesu la Paulu, kuenda yafendeli vakuavo va tẽlisa ohuminyo va linga.

3. Ohuminyo yipi Yesu a linga vohutililo kuenda Suku wo tambulula ndati?

³ Yesu wa popia hati: “A Suku, ndeya oku linga ocipango cove.” (Va Hev. 10:7) Olondaka evi vi lekisa okuti, Yesu wa lieca ku Suku, oco a tẽlise ocitumasuku catiamẽla Kombuto ya likuminyiwile, oku kongelamo oku ‘lumaniwa la Satana kocisendemãhi.’ (Efet. 3:15) Ka kuli omunu ukuavo nda wa lieca olumue oco a tẽlise ocikele caco ca velapo. Omo okuti Yehova wa kolela Yesu, ko kisikile oku linga ohuminyo yoku tẽlisa ondaka yaye.​—Luka 3:21, 22.

4. Ondaka Yesu a popia hati, nda Oco, Oco, yi lomboloka nye?

⁴ Omo okuti olonjanja viosi Yesu wa kapeleko ovina enda oku kunda, wa tẽlisa ohuminyo yaye yoku popia hati Oco. Eye ka ecelele okuti cimue cu tateka oku tẽlisa upange a tambula ku Isiaye woku kunda olondaka viwa Viusoma wa Suku, loku longisa omanu oco va linge olondonge. (Yoa. 6:44) Embimbiliya li lekisa okuti, Yesu wa kapeleko ohuminyo yaye yoku linga ocipango ca Suku poku popia hati: ‘Olohuminyo viosi via Suku via tẽlisiwila Vokuaye.’ (2 Va Kor. 1:20) Yesu eye lika wa lekisa ongangu yiwa yoku tẽlisa ohuminyo a linga ku Isiaye. Vocipama cilo, tu konomuisa ulandu womunu umue wa kuama ciwa ongangu ya Yesu.

5. Ongangu yipi upostolo Paulu a tu sila?

⁵ “A Ñala, ndinga nye?” (Ovil. 22:10) Olondaka evi vi lekisa okuti, Paulu okuti wa enda oku tukuiwa hati Saulu, wa tava ku Ñala Yesu Kristu. Momo, eci a molẽha kokuaye vocinjonde, wo lungula oco a liwekepo oku lambalala olondonge viaye. Omo liumbombe Saulu a lekisa, wa likekembela, kuenje, wa papatisiwa, kuenda, wa tava ocikele coku kundila omanu vosi ovina viatiamẽla ku Yesu. Noke, Paulu wa amamako oku tukula Yesu hati, “Ñala” yaye, kuenda wa pokola kokuaye toke kesulilo liomuenyo waye palo posi. (Ovil. 22:6-16; 2 Va Kor. 4:5; 2 Tim. 4:8) Paulu wa litepele lomanu vana Yesu a tambulula hati: “Nye vu nukowaila hoti, A Ñala, a Ñala, osimbu ko lingi eci mopia?” (Luka 6:46) Yesu wa yonguile okuti, omanu vana va tava okuti eye Ñala yavo, va tẽlisa ohuminyo yavo, ndeci Paulu a linga.

6, 7. (a) Momo lie Paulu a kevelila otembo yimue osimbu ka endele ko Korindo? Momo lie omanu vana va popia vati Paulu ohembi ka va kuatele esunga liaco? (b) Tu tenda ndati vamanji va kuete ocikele coku tu songuila?

⁶ Omo okuti Paulu wa lekisile ombili  kupange woku kundila esapulo Liusoma ko Asia Menor lo ko Europa, wa sokiya akongelo alua, kuenda wa nyula vamanji. Onjanja yimue, wa sukilile oku linga ohuminyo yoku eca uvangi wokuti, ovina a soneha viocili. (Va Gal. 1:20) Eci omanu vamue ko Korindo va fetika oku lundila Paulu vati ohembi, eye poku li teyuila wa popia hati: “Ndeci Suku a kolelua, ondaka yetu kokuene, ka tua popele okuti Oco, pole, vutima tu popia tuti, Hacoko.” (2 Va Kor. 1:18, NW) Eci Paulu a soneha olondaka evi wa kala oku tunda ko Efeso, loku pita ko Makedonia, oco a ende ko Korindo. Osimbu ka endele ko Makedonia, tete wa yonguile oku nyula ekongelo lio ko Korindo. (2 Va Kor. 1:15, 16) Olonjanja vimue, Paulu wa sukilile oku pongolola ungende waye, ndeci vamanji va nyula akongelo va siata oku linga koloneke vilo. Ovo ka va lingi apongoloko ovongende avo omo lioku tẽlisa ovina vimue ka vi kuete esilivilo lia velapo. Pole, va ci linga omo liupange umue u sukila oku lingiwa lonjanga. Paulu wa kuata esunga lioku kala otembo yalua ko Korindo. Momo wa yonguile oku kuatisa ekongelo liaco. Wa ci linga ndati?

⁷ Eci Paulu a kala oku sokiya ungende waye, wa tambula esapulo liokuti, vekongelo lio ko Korindo mua kala ovitangi vimue. Momo vamanji ka va kuatele ukamba, kuenda va enda oku ecelela ukahonga pokati kavo. (1 Va Kor. 1:11; 5:1) Oco Paulu a tetulule ocitangi caco, wa va sonehela elungulo li sangiwa vukanda waye watete a tumisa ku va Korindo. Osimbu Paulu ka tundile ko Efeso oco a ende ko Korindo, wa kevelela otembo yimue, oco vamanji va kapeko elungulo a va sonehela. Kuenje, eci a nyula vamanji ko Korindo, wa eca evetiyo limue lia pamisa ekolelo liavo. Paulu wa va sapuila esunga lieci keyilile votemho a sokiyile, poku va sonehela ukanda waye wavali, muna a popia hati: “Suku ombangi okuti, oco sieyilile [lonjanga] ko Korindo, sanga ndu tatamisi.” (2 Va Kor. 1:23) Tu yuvuli ocituwa ndeci ca vana va popia lãvi Paulu. Pole, tu lekisi esumbilo ku vamanji va kuete ocikele coku tu songuila. Omo liaco, tu kuami ongangu yiwa ya Paulu una wa setukula Kristu.​—1 Va Kor. 11:1; Va Hev. 13:7.

8. Ongangu yipi Rebeka a tu sila?

⁸ ‘Ndi yongola oku endavo.’ (Efet. 24:58) Rebeka wa popia olondaka evi, poku tambulula ina yaye la huvaye vo pula nda o tava oku linga ungende u soka 800 kolokilometulu, oco a kueliwe la Isake omõla wa Avirahama. (Efet. 24:50-58) Etambululo Rebeka a eca lioku popia hati, Oco, li lekisa okuti, Isake wa kuelele ukãi umue wa sumbilile Suku. Vokuenda kuomuenyo waye, wa kala ocingendeleyi volombalaka, Vofeka Yohuminyo. Omo liekolelo Rebeka a kuata, wa tambula esumũlũho lioku kala kukululu ya Yesu Kristu okuti, eye Ombuto ya likuminyiwa.​—Va Hev. 11:9, 13.

9. Ruti wa tẽlisa ndati ondaka yaye?

⁹ “Oco hacoko, tu enda love ku vangandiove.” (Ruti 1:10) Omo okuti Ruti kumue la Arape va kala ovimbumba vio ko Moavi, va sapuila olondaka evi ndatembo yavo Naomi wa kala oku tunda ko Moavi loku tiukila ko Beteleme. Kuenje, Naomi wa vetiya Arape oco a tiukile kofeka yaye. Pole, Ruti ka tavele oku tiukila. (Tanga Ruti 1:16, 17.) Eye wa nõlapo oku enda la Naomi, poku siapo epata liaye, kuenda efendelo liesanda lio ko Moavi. Omo liaco, Ruti wa nõlapo oku kala ufendeli wa Yehova, kuenje, wa tambula esumũlũho lioku kala pokati kakãi vatãlo va tukuiwa la Mateo okuti, va panga onepa kepata lina kua tunda Kristu.​—Mat. 1:1, 3, 5, 6, 16.

10. Ongangu yipi yiwa Isaya a tu sila?

¹⁰ “Ame ulo, va nume ño.” (Isa. 6:8) Osimbu  Isaya ka popele olondaka evi, wa mola Yehova vocinjonde okuti, wa tumãla Kocalo caye kilu lionembele ya va Isareli. Osimbu Isaya a kala oku mola ocinjonde caco, wa yeva Yehova wa pula hati: ‘Helie ndi tuma, kuenda helie o tu endelako?’ Olondaka viaco vi lekisa okuti, Yehova wa pinga komunu umue oco a sandeke esapulo Liaye komanu va sina. Kuenje, Isaya wa tava kelaleko liaco, kuenda wa kala uprofeto vokuenda kueci ci soka 46 kanyamo. Eye, wa sandeka esapulo lioku nyõla omanu va sina, loku tẽlisa ohuminyo yoku tumbulula efendelo liocili.

11. (a) Momo lie oku tẽlisa ohuminyo tua linga ci kuetele esilivilo? (b) Ovolandu api elungulo atiamẽla komanu vamue ka va kalele vakuacili?

¹¹ Momo lie Yehova a tavela okuti ovolandu a tukuiwa ndeti a kongeliwa Vembimbiliya? Momo lie oku tẽlisa ohuminyo tua linga ci kuetele esilivilo? Embimbiliya li lungula hati, omunu una okuti ‘ka vangula ocili,’ o tiamisiwila ku vana va ‘sesamẽla oku fa.’ (Va Rom. 1:31, 32) Embimbiliya li tukula omanu vamue ka va lekisile ongangu yiwa okuti ka va tẽlisile ohuminyo yavo ndeci: Fareo, wo ko Egito, Sedekiya Soma yo ko Yuda, kuenda Ananiya lukãi waye Safira. Vosi yavo va linga ovina vĩvi. Omo liaco, tu sukila oku yuvula oku kuama ongangu yavo.​—Etu. 9:27, 28, 34, 35; Esek. 17:13-15, 19, 20; Ovil. 5:1-10.

12. Nye ci tu kuatisa oku tẽlisa ohuminyo yetu?

¹² Omo okuti tu kasi “koloneke via sulako,” tua ñualiwa lomanu valua ‘olohembi, kuenda va limolẽhisa nda vakuekolelo lioku kolela Suku, pole, va likala unene wekolelo liaco.’ (2 Tim. 3:1-5) Omo liaco, tu sukila oku yuvula ukamba lomanu vaco. Tu ci linga, poku kuata ukamba la vamanji vana va siata oku tẽlisa olohuminyo viavo.​—Va Hev. 10:24, 25.

13. Etambululo lipi li kuete esilivilo vana va yongola oku kala olondonge via Yesu Kristu, va sukila oku eca?

¹³ Oku litumbika ku Suku, oyo ohuminyo ya velapo omunu a pondola oku linga. Vana va yongola oku kala olondonge via Yesu va sukila oku tambulula apulilo atatu, nda va yongola muẽle oku tẽlisa ovina vi kisikiwa kokuavo. (Mat. 16:24) Eci akulu vavali vekongelo va sapela lomunu umue o yongola oku kala ukundi, o pulisiwa ndoco: “Ove hẽ o yongola muẽle oku kala Ombangi ya Yehova?” Eci akulu vekongelo va limbuka okuti omunu waco wa pamisa ekolelo liaye, kuenda o yongola oku papatisiwa, va sapela laye loku u pulisa ndoco: “Ove hẽ wa likutilila ku Yehova oco o litumbike kokuaye?” Keteke liepapatiso omunu lomunu o papatisiwa o pulisiwa ndoco: “Vonduko yocisembi ca Yesu Kristu, wa likekembela akandu ove kuenda wa litumbika ku Yehova  oco olinge ocipango caye?” Kovaso yomanu vosi, vana va ka papatisiwa poku tambulula vati Oco, ci lekisa okuti, va sumbila ohuminyo yavo yoku vumba Suku otembo ka yi pui.

14. Momo lie olonjanja vimue tu sukilila oku kũlĩhĩsa ekalo lietu?

¹⁴ Cikale okuti ndopo wa papatisiwa, ale o kasi oku vumba Suku vokuenda kuanyamo alua, o sukila oku kũlĩhĩsa ekalo liove loku lipula ndoco: ‘Ndi kasi hẽ oku pokola kohuminyo nda linga yoku kuama ongangu ya Yesu Kristu? Nda pitisa hẽ kovaso upange woku kunda loku longisa omanu oco va linge olondonge?’​—Tanga 2 Va Korindo 13:5.

15. Kovina vipi vi kuete esilivlo tu sukila oku tẽlisa ohuminyo tua linga?

¹⁵ Oco tu ece uvangi wokuti tu kasi oku tẽlisa ohuminyo tua linga poku litumbika ku Suku, tu sukila oku kapako ovina vikuavo vi kuete esilivilo. Ove hẽ o kuele? Nda o kuele, amamako oku sumbila ohuminyo wa linga yoku sola ohueli yove, loku yi kapako. Ove hẽ wa likuminya oku linga omĩlu yimue, ale wa soneha ukanda woku linga upange umue vekongelo? Omo liaco, tẽlisa ohuminyo wa linga. Wa tava hẽ kelaleko lioku lia konjo ya manji umue ka kuete ovina vialua? Nda wa tava, ku ka litiukemo omo lioku tambula elaleko lia manji ukuavo osima okuti, olio lia velapo. Eci wa endele kupange woku kundila konjo lanjo, wa li sange hẽ lomunu umue okuti wo likuminya oku tiuka oco o pamise ekolelo liaye? Nda wa tẽlisa ohuminyo yove, Yehova o ka sumũlũisa upange wove woku kunda.​—Tanga Luka 16:10.

16. Nye tu sukila oku linga nda ka tua tẽlisile ohuminyo tua linga?

¹⁶ Embimbiliya li lekisa okuti, omo ka tua lipuile, olonjanja vimue ‘tua siata oku lueya’ ca piãla enene kovina tu popia. (Tia. 3:2) Nye tu sukila oku linga nda tua limbuka okuti, tua lueya poku vangula? Vocihandeleko Suku a ecele ku va Isareli, mua kongelele onumbi yoku ecela vana va lueya omo ‘lioku linga ohuminyo yimue ka ya sungulukile.’ (Ovis. 5:4-7, 11) Koloneke vilo, kulivo eliangiliyo lioku kuatisa vamanji vana va lueya poku vangula. Nda tua likekembela ekandu lietu ku Yehova, eye o tu ecela vonduko ya Yesu Kristu, Ocitunda Cinene. (1 Yoa. 2:1, 2) Pole, oco tu taviwe la Yehova Suku, tu sukila oku likekembela lutima wosi, kuenda oku likolisilako oco ka tu ka pitulule ekandu liaco. (Olosap. 6:2, 3) Omo liaco, tu sukila oku sokolola lutate osimbu ka tua lingile ohuminyo yimue okuti ka tu pondola oku yi tẽlisa.​—Tanga Ukundi 5:2.

17, 18. Vana va likolisilako oku tẽlisa olohuminyo viavo ekalo lipi va ka kuata kovaso yoloneke?

¹⁷ Afendeli vosi va Yehova okuti va siata oku tẽlisa ohuminyo va linga, va lavoka oku tambula asumũlũho ka a pui kovaso yoloneke! Ohuminyo yaco, kolombuavekua vi soka 144.000 komanu yi lomboloka okuti, vi ka kuata omuenyo ko pui kilu, kuenda vi ka ‘viala la Yesu Vusoma waye vokuenda kuohulukãi yanyamo.’ (Esit. 20:6) Pole, olondaka viaco kowiñi wakahandangala vi lomboloka okuti, u ka kuatisiwa Lusoma wa Kristu u ka viala oluali luokaliye palo posi. Usoma waco, u ka kuatisa omanu oku kuata ekalo liwa, kuenda oku li pua.​—Esit. 21:3-5.

¹⁸ Nda tua pandikisa lekolelo toke kesulilo Liohulukãi Yanyamo Yuviali wa Yesu, ka tu ka kuata ohele yoku kolela kolohuminyo via vakuetu. (Esit. 20:7-10) Kuenje, vosi va ka kala palo posi va ka tẽlisa ondaka yavo yoku popia vati, Oco, ale Hacoko. Omo liaco, omanu vosi va ka li pua, kuenda va ka setukula ongangu ya ‘Yehova, Suku yocili.’​—Osa. 31:5.