1. (a) Omanu vamue va siata oku tenda ndati alungulo, kuenda momo lie? (b) Omunu ukuepela o tenda ndati alungulo?

 OMANU va siata oku tenda alungulo volonepa via litepa. Ovo va siata oku tava lonjanga kalungulo a tunda komanu vana va kuete omoko yoku songola. Pole, pamue ka va tava kalungulo a tunda kakamba vavo, ale komanu vana ka va kuete omoko yoku songola. Omanu vamue nda va tambula elungulo, ale epindiso, pamue va sumua, ale va sakalala. Pole, vakuavo nda va lunguiwa, va eca olopandu, kuenje va likolisilako oku linga ovina via sunguluka. Momo lie omanu va siatela oku lekisa ovituwa via litepa poku lunguiwa? Epela olio lia siata oku va vetiya oku ci linga. Nda omunu ukuepela wa lunguiwa, osima okuti, ka sesamẽla oku tambula elungulo, kuenje, o pumba olonumbi viwa a sukila oku tambula.—Olosap. 16:18.

2. Momo lie Akristão vocili va sanjukilila alungulo a tunda Vondaka ya Suku?

² Akristão vocili va siata oku sanjukila alungulo a pondola oku va kuatisa, ca piãla enene ana a tunda Vondaka ya Suku. Alungulo Yehova a siata oku tu ĩha a kuete esilivilo lia velapo. Momo, a tu longisa ovina vialua, kuenda a tu kuatisa oku yuvula oku tiamisila utima kovokuasi, kukahonga, koku sipa eliamba, kuenda kuholua. (Olosap. 20:1; 2 Va Kor. 7:1; 1 Va Tes. 4:3-5; 1 Tim. 6:6-11) Omo liaco, tu kuete ‘utima wa sanjuka’ omo lioku pokola kolonumbi via Suku.—Isa. 65:14.

3. Ocituwa cipi cukualosamo tu sukila oku kuama?

³ Oco ukamba wetu la Isietu wokilu Yehova wa amameko, tu sukila oku pokola kalungulo a siata oku tu ĩha. Omo liaco, tu kuami ongangu yukualosamo wa soneha ndoco: ‘Nda pokola kalungulo ove ndocipiñalo cotembo ka yi pui. Ovo onjolela yutima wange.’ (Osa. 119:111) Anga hẽ tua siata oku sanjukila alungulo a Yehova, ale tu sima okuti, a lema calua?  Nda wa limbuka okuti pamue ka ca lelukile oku pokola kalungulo, ku ka sumue. Tu sukila oku kolela kolondunge via velapo vi tunda ku Suku! Omo liaco, tu konomuisi ovina vitatu vi tu kuatisa oku ci linga.

4. Nye Daviti a enda oku ivaluka olonjanja viosi?

⁴ Soma Daviti olonjanja vimue eci a liyaka lovitangi, ka liwekelepo oku kolela Kululiki waye. Eye wa popia hati: “A Yehova, kokuove oko nda petuila utima. A Suku yange, nda ku kolela.” (Osa. 25:1, 2) Nye ca kuatisa Daviti oku kolela ku Isiaye wokilu?

5, 6. Nye Embimbiliya li tu sapuila catiamẽla kukamba Daviti a kuata la Yehova?

⁵ Omanu vamue va siata lika oku likutilila ku Suku, eci va liyaka lovitangi vialua. Ovo va sokisiwa lekamba limue okuti, li sapela lika love eci li yongola olombongo, ale ceci li sukila ocina cimue. Vokuenda kuotembo o lipula ove muẽle esunga lieci ekamba liaco li ku sandiliyila. Pole, Daviti ka sokisiwa lekamba liaco. Momo eci a liyaka lovitangi, wa linga olohutililo via lekisa okuti, wa solele Yehova, kuenda wo kolelele.—Osa. 40:8.

⁶ Kũlĩhĩsa olondaka viesivayo kuenda violopandu Daviti a eca ku Yehova poku popia hati: “A Yehova Ñala yetu, onduko yove ya kemãla cimue kuosi kilu lieve. Ove wa kapa ulamba wove kilu.” (Osa. 8:1) O pondola hẽ oku limbuka ukamba Daviti a kuata la Isiaye Wokilu? Daviti wa komõha calua omo liunene wa Yehova kuenda ulamba waye, kuenje, co vetiya oku eca esivayo kokuaye “eteke liosi.”—Osa. 35:28.

7. Oku likutilila ku Yehova olonjanja viosi ci pamisa ndati ukamba wetu laye?

⁷ Tu sukilavo oku likutilila ku Yehova olonjanja viosi oco tu kolele kokuaye, ndeci Daviti a linga. Embimbiliya li popia hati: “Amẽli ku Suku kuenje eye amẽla kokuene.” (Tia. 4:8) Oku likutilila ku Yehova, ci tu kuatisa oku kuata ukamba laye, kuenda oku tambula espiritu sandu.—Tanga 1 Yoano 3:22.

8. Momo lie tu sukilila oku yuvula oku pitolola ovina vimuamue vohutililo?

⁸ Eci o likutilila ku Yehova wa siata hẽ oku pitolola ovina vimuamue? Nda o kuete ocituwa caco, osimbu kua likutilile, sokolola ovina o yongola oku tukula vohutililo. Nda poku sapela lekamba, ale la umue ukuepata lietu tu pitolola ovina vimuamue, anga hẽ eye o sanjuka? Sio, ka sanjuka, pole, o liwekapo oku tu yevelela. Omo liaco, Yehova ka liwekapo oku yevelela olohutililo viafendeli vaye vo kolela. Pole, tu sukila oku yuvula oku pitolola ovina vimuamue poku likutilila kokuaye.

9, 10. (a) Nye tu sukila oku kongela volohutililo vietu? (b) Nye ci pondola oku tu kuatisa oku linga olohutililo lutima wosi?

⁹ Nda tu yongola oku kuata ukamba la Suku, tu sukila oku yuvula oku kongela vohutililo ovina ka vi kuete esilivilo. Nda tu sapuila ku Yehova ovisimĩlo vietu, ci tu kuatisa oku kolela kokuaye. Ovina vipi tu sukila oku kongela volohutililo vietu? Ondaka ya Suku yi tambulula hati: “Lacimue ko ka ci kuateli ohele, puãi kovina viosi apingilo ene a sapuiwe ku Suku lolopandu volohutililo viene lalombelo ene.” (Va Fil. 4:6) Omo liaco, volohutililo vietu tu sukila oku kongelamo ovina vi pondola oku nyõla ekalo lietu, kuenda ukamba wetu la Yehova.

¹⁰ Tu pondola oku lilongisa ovina vialua volohutililo via lingiwa lalume kuenda akãi vakuekolelo va tukuiwa Vembimbiliya. (1 Sam. 1:10, 11; Ovil. 4:24-31) Velivulu Liolosamo, mu sangiwa olohutililo via lingiwa lutima wosi,  kuenda ovisungo vioku sivaya Yehova. Olohutililo viaco kumue lovisungo, vi situlula esanju liomanu vana va sumuĩle. Oku konomuisa lutate olondaka via tukuiwa lomanu vakuekolelo, ci tu kuatisa oku linga olohutililo via sunguluka ku Yehova.

11. Momo lie tu sukilila oku sokolola kalungulo a tunda ku Suku?

¹¹ Daviti wa popia hati: ‘Alungulo a Yehova ocili, kuenda a muisa olondunge vana ka va loñolohele.’ (Osa. 19:7) Ndaño okuti ka tu kuete ukũlĩhĩso walua, pole, tu pondola oku loñoloha poku pokola kolonumbi via Yehova Suku. Vembimbiliya mu sangiwa alungulo amue okuti, tu sukila oku a sokolola lutate oco a tu kuatise o ku pandikisa kovina vimue ndeci: Poku vetiyiwa lakamba vetu vo kosikola ale vo kupange oco tu linge ocina cimue ka ca sungulukile, oku pokola ku Suku eci tu vetiyiwa oku kapiwa osonde, oku panga onepa kopulitika, kuenda oku pokola kolonumbi Viembimbiliya viatiamẽla koku nõla uwalo. Oku sokolola lutate kalungulo aco, ci tu kuatisa oku yuvula ovitangi vi laika oku iya. Osimbu ka tua pitile locitangi cimue, tu nõli eci tu sukila oku linga. Nda tua ci linga, ci tu kuatisa oku yuvula ovitangi vi keya kovaso yoloneke.—Olosap. 15:28.

12. Apulilo api a tu kuatisa oku kapako alungulo a Suku?

¹² Osimbu tu lavoka oku tẽlisiwa kuolohuminyo via Suku, ekalo liomuenyo wetu li lekisa hẽ okuti tu kuete ekolelo limue lia pama? Tu tava hẽ okuti ndopo o Bavulono Yinene yi ka nyõliwa? Anga hẽ ohuminyo ya Suku tua lilongisa tete Vembimbiliya yokuti, tu lavoka esumũlũho lioku kuata omuenyo ko pui voluali luokaliye palo posi, toke cilo yi kasi kutima wetu? Tu kasi hẽ oku amamako lombili yetu kupange woku kunda, ale tua pitisa kovaso ovina tu sukila komuenyo wetu? Tua kapako hẽ elavoko liepinduko, oku kemãlisiwa kuonduko ya Suku, kuenda oku sivayiwa kuviali waye? Ovina via tukuiwa ndeti vi kuete hẽ esilivilo kokuetu? Oku sokolola kapulilo a lingiwa ndeti, ci tu kuatisa oku kuama ongangu yukualosamo wa popia hati: ‘Alungulo a Suku a kasi ndocipiñalo cotembo ka yi pui.’—Osa. 119:111.

13. Momo lie Akristão vo kocita catete ka va kuatelele elomboloko liovina vimue? Tukula ulandu umue?

¹³ Kuli ovina vimue via tukuiwa Vembimbiliya okuti, cilo ka tu pondola oku kuata elomboloko liaco. Momo ka ya pitĩlilepo otembo ya Yehova yoku situlula ovina viaco. Yesu waenda oku sapuila olondonge viaye olonjanja vialua hati, o lavoka oku talisiwa ohali, kuenda oku pondiwa. (Tanga Mateo 12:40; 16:21.) Pole, olondonge ka via kuatele elomboloko liolondaka viaco. Olondonge vieya oku kuata lika elomboloko liaco noke yolofa via Yesu lepinduko liaye, eci a lipongolola vetimba limue liositu. Kuenje, wa molẽha ketendelo limue liolondonge, kuenda ‘wa situlula ovitima viavo okuti va kuata elomboloko Liovisonehua.’ (Luka 24:44-46; Ovil. 1:3) Osimbu olondonge via Kristu ka via pitĩlile kocipito Copendekoste cunyamo wa 33 K.K., ka via kuatele elomboloko liokuti, Usoma wa Suku wa tumbikiwa ale kilu.—Ovil. 1:6-8.

14. Ongangu yipi yiwa vamanji va lekisa kefetikilo liocita cakũi avali, ndaño tete ka va kuatele elomboloko liatiamẽla koloneke via sulako?

¹⁴ Cimuamue haico ca pita Lakristão vamue kefetikilo liocita ca 20 okuti, ka va kuatele elomboloko lia suapo liatiamẽla kovina via laikele oku pita vokuenda ‘kuoloneke via sulako.’ (2 Tim. 3:1) Kunyamo wo 1914, vamue pokati kavo va simĩle okuti, ndopo va enda kilu. Ndaño elavoko liavo ka lia tẽlisiwile kotembo yaco, pole, va amamako oku konomuisa Ovisonehua, kuenje, va limbuka okuti, tete va sukilile oku litumbika kupange woku kundila olondaka viwa voluali luosi. (Mar. 13:10) Kunyamo wo 1922, manji J. F. Rutherford, una wa kala oku songuila upange woku kunda, wa sapuila vosi va kala  kohongele yolofeka viosi ya lingiwila volupale luo Cedar Point, Ohio, ko Estados Unidos, kuenje wa popia hati: “Cilo Soma yetu wa viala ale! Ene vulondingupange viaye, vu kuete ocikele coku sandeka esapulo liaco. Omo liaco, sapuili, sapuili, sapuili omanu eci catiamẽla Kusoma kuenda kuviali waye.” Oku upisa kotembo yaco, afendeli va Yehova va fetika oku kũlĩhĩwa omo ‘liupange wavo woku kunda olondaka viwa Viusoma.’—Mat. 4:23; 24:14.

15. Momo lie tu sukilila oku sokolola ovina Yehova a siata oku lingila afendeli vaye?

¹⁵ Tu sanjuka calua poku sokolola ndomo Yehova a siata oku tẽlisa ovina a likuminya kafendeli vaye kosimbu kuenda koloneke vilo. Kuenje, ci tu kuatisa oku kolela okuti, Yehova o ka tẽlisa olohuminyo viaye kovaso yoloneke. Alungulo a Yehova a tu kuatisavo oku kapako ovitumasuku viaye vi ka tẽlisiwa kovaso yoloneke. Nda tua ci linga, ci tu kuatisa oku kolela kolohuminyo viaye.

16. Asumũlũho api a tunda koku lekisa ombili kupange woku kunda?

¹⁶ Yehova Suku yetu, o kuete unene ka u sokisiwa, kuenda o pondola oku tẽlisa ovopange aye. Ukualosamo wa pula hati: “A Yehova Suku yolohoka, helie wa lisoka love kunene, a Yehova?” Eye wa amisako hati: “Eka liove lia kola, eka liove liondio lia kemãla.” (Osa. 89:8, 13) Omo okuti Yehova wa siata oku tẽlisa ovopange aye, o sanjuka calua eci a limbuka okuti, tua litumbika koku linga upange Wusoma. Eye wa kũlĩha okuti, afendeli vaye oku kongelamo akulu lamalẽhe, vakuambili yupange kuenda ka va siatele okulia “ombolo ­yowesi.” ­(Olosap. 31:27) Omo okuti tu kuãi ongangu Yululiki wetu, tua pitisa kovaso upange waye. Oku linga upange waco ci tu ĩha onima yiwa, kuenda ci sanjuisa Yehova.—Tanga Osamo 62:12.

17, 18. Oku kolela kalungulo a Yehova ci pamisa ndati ekolelo lietu? Tukula ulandu umue.

 ¹⁷ Oku kolela ku Yehova ci pamisa ndati ekolelo lietu? Sokolola eci ca pita la va Isareli eci va kala ocipepi loku iñila Vofeka Yohuminyo. Yehova wa ecele olonumbi kovitunda via ambatele ocikasia covisila, oco vi yoke laco Olui Yordão. Pole, eci va pitĩla kohulo yolui, va limbuka okuti, lueyuka ovava omo liombela ya loka calua. Nye va Isareli va sukilile oku linga? Anga hẽ va kevelela toke eci ovava a tepuluka? Sio, ka va kevelile, momo va kuama olonumbi via Yehova. Nye ceya oku pita lavo? Embimbiliya li popia hati: ‘Eci ovitunda via liatela kohulo yolui, ovava a talama. Kuenje, ovitunda via talama posi ya kukuta vokati kolui Yordão, osimbu va Isareli vosi va kala oku yokela kesinya likuavo.’ (Yeh. 3:12-17) Sokolola esanju va Isareli va kuata, eci va mola ndomo ovava a talama! Ovo va pamisa ekolelo liavo ku Yehova, omo lioku pokola kolonumbi va tambuile.

¹⁸ Koloneke vilo, Yehova ka lingi vali ovikomo viaco oco a teyuile afendeli vaye. Pole, o tu sumũlũisa eci a limbuka okuti, tua kolela kokuaye, kuenda tua kapako olonumbi viaye. Espiritu lia Yehova li tu ĩha utõi woku kundila esapulo Liusoma voluali luosi. Yesu Kristu okuti eye Ombangi ya velapo ya Yehova, wa likuminya kolondonge viaye hati, o vi kuatisa koku linga upange woku kunda u kuete esilivilo lia velapo, ndomo a ci popia hati: ‘Kuendi, ka tavisi omanu vo kolofeka viosi, kuenje ndi kasi lene oloneke viosi toke kesulilo lioluali.’ (Mat. 28:19, 20) Ndaño okuti valua pokati Kolombangi Via Yehova kosimbu va kuatele osõi, pole, va limbuka okuti, espiritu lia Yehova lia va kuatisa oku kuata utõi woku vangula lomanu ka va kũlĩhĩle kupange woku kunda.—Tanga Osamo 119:46; 2 Va Korindo 4:7.

19. Ndaño okuti ka tu pondola oku talavaya calua kupange woku kunda, elavoko lipi tu kuete?

¹⁹ Vamanji vamue ka va pondola oku talavaya calua kupange woku kunda omo lioku vela, ale oku kuka. Pole, va kolela okuti, Yehova “Isia yohenda, haeye Suku ukuakulembeleka,” wa kũlĩha ekalo liomunu lomunu. (2 Va Kor. 1:3) Eye o sanjukila ovina viosi tu linga kupange Wusoma. Vosi yetu tu sukila oku ivaluka okuti, tu popeliwa lika nda tua kolela kocisembi ca Kristu, kuenda tu linga ovina tu tẽla.—Va Hev. 10:39.

20, 21. Tu pondola ndati oku lekisa okuti, tua kolela Yehova?

²⁰ Vefendelo lietu mua kongela oku sokiya otembo, kuenda ovina tu kuete oco tu kuatise kupange wa Suku. Omo liaco, tu sukila oku pesila otembo yalua ‘kupange woku kundila omanu.’ (2 Tim. 4:5) Tu kuete esanju lialua omo lioku linga upange waco, momo tu kasi oku kuatisa omanu ‘oco va kuate ukũlĩhĩso wocili.’ (1 Tim. 2:4) Oku sumbila Yehova, ci tu ĩha asumũlũho alua. (Olosap. 10:22) Ci tu kuatisavo oku kolela Kokuaye, ndaño lovitangi.—Va Rom. 8:35-39.

²¹ Ndomo tua lilongisa vocipama cilo, tu sukila oku likolisilako oco tu kolele kalungulo a Yehova. Olohutililo ovio lika vi tu kuatisa oku kolela ku Yehova. Sokolola ndomo Yehova a tẽlisa olohuminyo viaye kosimbu, kuenda ndomo a ka vi tẽlisa kovaso yoloneke. Amamako oku kolela ku Yehova poku u fendela lutima wove wosi. Ivaluka okuti, alungulo a Yehova, a ka amamako otembo ka yi pui. Nda wa pokola kalungulo aco, o ka kuata omuenyo ko pui!