1, 2. Ovisimĩlo vipi ovapostolo vamue va kuata catiamẽla kotembo yoku enda ko Yerusalãi?

 ‘NDA kilu ka kuli alende, tu pondola oku mola osãi. Kuteke wa sulako, ulume umue ondavululi yo ko Yerusalãi, wa mola osãi ya kala oku tunda. Eci alume va panga onepa Kekanga Linene va limbuka okuti osãi ya kala oku tunda, va popia vati, osãi yokaliye ya Nisana ya kala oku fetika. Kuenje, esapulo liaco lia yevalisiwa lonjanga komanu vosi. Momo, Yesu wa yonguile oku pitĩla ko Yerusalãi, osimbu ka va lingile handi ocipito co Paskoa.’

² Citava okuti, vamue pokati kovapostolo ovo va kuata ovisimĩlo via tukuiwa ndeti, eci va kala la Yesu ko Perea poku yoka olui Yordão, oco va linge ungende wavo wa sulako woku enda ko Yerusalãi. (Mat. 19:1; 20:17, 29; Mar. 10:1, 32, 46) Eci eteke liatete liosãi ya Nisana lia fetika, va Yudea va limbuka okuti, va sukilile oku kevelela toke eci pa pita 13 koloneke, oco va linge ocipito co Paskoa noke yoku iñila kuekumbi keteke 14 kosãi ya Nisana.

3. Momo lie Akristão vocili va kapelako eteke liocipito co Paskoa?

³ Eteke Liocipito Condalelo ya Ñala, li likuata leteke liocipito co Paskoa okuti, ci ka lingiwa keteke 14 kosãi ya Kupupu, yunyamo wo 2014, noke yoku iñila kuekumbi. Eteke liaco, li ka kuata esilivilo lia velapo Kakristão vocili, kuenda komanu vana va ka lalekiwa. Momo lie? Momo liolondaka tu tanga kelivulu lia 1 Va Korindo 11:23-25, li popia hati: ‘Yesu, kuteke una vo pakula, wa nyañula ombolo. Noke yoku eca olopandu wa yi timbula, kuenje wa popia hati: Ombolo eyi, yi lomboloka etimba liange lieciwa omo liene. Ci lingili oku njivaluka. Cimuamue haico a linga lokopo.’

4. (a)Apulilo api tu sukila oku linga atiamẽla kocipito Conjivaluko? (b) Eteke liocipito Conjivaluko li sokiyiwa ndati unyamo lunyamo? (Tanga pokakasia losapi hati: “Ocipito Conjivaluko yunyamo wo 2014.”)

⁴ Yesu wa sapuila kolondonge viaye hati, vi sukila oku linga ocipito conjivaluko yolofa viaye onjanja yimosi vunyamo. Omo liaco, ove wa lalekiwa oku enda kocipito caco. Osimbu tu lavoka ocipito caco, tu sukila oku li pula ndoco: ‘Ndi li pongiya ndati oco ngende kocipito caco? Ombolo yipi lovinyu yi ka lekisiwa komanu?  Ohongele yaco yi ka lingiwa ndati? Ocipito Conjivaluko, kuenda ombolo lovinyu vi kuete esilivilo lie kokuange?’

5. Ovina vipi Yesu a tuma kolondonge viaye oku pongiya osimbu va kala oku lavoka ocipito ca sulako co Paskoa?

⁵ Eci Yesu a sapuila kolondonge viaye oco vi pongiye ohondo va ka lingila ocipito co Paskoa, ka vi tumile oku posuisa ohondo yaco loloneleho. Pole, wa vi sapuila oco vi pongiye ohondo yimue ya yela okuti, o kalamo kumue lavo. (Tanga Marko 14:12-16.) Ovapostolo va sukilile oku pongiya ovina viosi vi sukiliwa, oku kongelamo ombolo ka yi kuete etumbisa, kuenda ovinyu yikusuka. Kesulilo liocipito co Paskoa, Yesu wa lombolola esilivilo liombolo, kuenda ovinyu.

6. (a)Noke yocipito co Paskoa, nye Yesu a popia catiamẽla kombolo? (b) Koloneke vilo, ombolo yipi ya siata oku lekisiwa kocipito Conjivaluko?

⁶ Omo okuti upostolo Mateo wa kalavo pocipito caco, wa soneha ndoco: ‘Yesu wa nyañula ombolo, wa li kutilila, kuenje wa yi timbula, noke wa yeca kolondonge loku popia hati: Tambuli, li.’ (Mat. 26:26) Kocipito Conjivaluko, kua siata oku lekisiwa komanu ‘ombolo’ ka yi kuete etumbisa, ndeci va Isareli va lingile kocipito co Paskoa. (Etu. 12:8; Esin. 16:3) Va Isareli va pangele ombolo yaco losema yotiliku, kuenda va yi tama lovava, pole, ka va kapelemo etumbisa, ndaño omongua. Omo okuti ombolo yaco ka ya kuatele etumbisa, ya li vandele, haiyo ya kukuta, kuenda ca leluka oku yi timbula pokati. Koloneke vilo, osimbu tu lavoka ocipito Conjivaluko, akulu vekongelo, va nõla manji umue o linga ombolo yosema yotiliku yi tamiwa lovava. Pole, osimbu ka kapele ombolo yaco pociyo, o sieketapo ulela oco ka yi ka luñuilile. (Nda ka pali osema yotiliku, citava oku linga ombolo yaco losema yoluoso, yosevata, ale yepungu.) Va yudea va enda oku linga ombolo yimue okuti, ka yi tengiwa lasala, osapola, ale ovina vikuavo.

7. Ovinyu yipi ya kala pocipito Conjivaluko Yesu a tukula? Koloneke vilo, ovinyu yipi ya siata oku kala pocipito Conjivaluko?

⁷ Upostolo Mateo wa amisako loku popia hati: ‘Yesu wa nyañulavo okopo, kuenje, wa likutilila, kuenda wa yeca kokuavo loku popia hati: Nyuiko vosi.’ (Mat. 26:27, 28) Yesu wa kuata peka okopo yovinyu yikusuka. (Ovinyu yaco, ka ya tengiwile layuva okaliye, momo, vepuluvi liaco, otembo yoku ungula ayuva ya pitile ale.) Eci va Isareli va linga ocipito catete co Paskoa kofeka Yegito, ka va nyuile ovinyu. Pole, Yesu ka popele hati, ka ca sungulukile oku nyua ovinyu pocipito co Paskoa. Momo, Pocipito Condalelo ya Ñala, va nyua ovinyu. Koloneke vilo, pocipito Conjivaluko, pa siata oku kalavo ovinyu. Ocili okuti, kosonde ya Yesu ka kua vokiyiwile ovina vikuavo oco yi kuate esilivilo lia velapo.  Cimuamue haico ca siata oku lingiwa pocipito Conjivaluko okuti, ku landiwa ovinyu yimue ka yi kuete ovina vialua vi koluisa. Vamanji va pondola oku landa ovinyu yikusuka, ovinyu yina ya pangiwila konjo, ale oku landa ovinyu yikuavo ndeci: O Beaujolais, o Burgundy, ale o Chianti.

8. Momo lie Akristão vocili va yonguila oku kuata elomboloko liombolo kuenda liovinyu?

⁸ Upostolo Paulu wa popia hati, Akristão vocili kumue lovapostolo vakuavo, va sukilile oku amamako oku linga Ocipito Condalelo ya Ñala. Eye wa sonehela Akristão vo ko Korindo ndoco: ‘Ovina nda tambula ku Yehova, ovio ndu ku sapuili okuti, Ñala Yesu noke yoku likutilila, wa timbula ombolo, kuenje wa popia hati: Ombolo eyi, yi lomboloka etimba liange lieciwa omo liene. Ci lingili oku njivaluka.’ (1 Va Kor. 11:23, 24) Omo okuti Akristão vocili va handelekiwa oku linga ocipito Conjivaluko onjanja yimosi vunyamo, va yongola oku kuata elomboloko liombolo, kuenda ovinyu.

9. Ovisimĩlo vipi ka via sungulukile asongui vamue vatavo esanda va kuete catiamẽla kombolo Yesu a linga layo ocipito Conjivaluko?

⁹ Asongui vamue vatavo esanda va siata oku popia vati, eci Yesu a popia hati: ‘Eli etimba liange,’ ovo va sima vati, kua lingiwa ocikomo cokuti, etimba lia Yesu olio lia pongoluiwa ombolo. Pole, olondaka evi viesanda. a Momo, vepuluvi liaco eci Yesu a kala lovapostolo vaye, pa kalavo ombolo ka yi kuete etumbisa. Omo liaco, Yesu wa popia olondaka viocindekaise, ndeci a linga vapuluvi akuavo.—Yoa. 2:19-21; 4:13, 14; 10:7; 15:1.

10. Ombolo ya lingiwa Pocipito Condalelo ya Ñala, yi lomboloka nye?

 ¹⁰ Ombolo ovapostolo va mola okuti noke va yi lia, yi lomboloka etimba lia Yesu. Etimba lipi Yesu a tukula? Onjanja yimue, afendeli va Yehova va simĩle okuti, ombolo ya timbuiwa, yi lomboloka ekongelo Liakristão olombuavekua vana Embimbiliya li tukula hati, “etimba lia Kristu.” Ovo va tava kocisimĩlo cokuti, ndaño Yesu wa timbula ombolo volonepa vialua, pole, lalimue ekepa liaye lia teyiwa. (Va Efe. 4:12; Va Rom. 12:4, 5; 1 Va Kor. 10:16, 17; 12:27) Noke liakonomuiso amue Akristão vocili va linga, va limbuka okuti, ombolo yaco, yi lomboloka etimba lia Yesu. Embimbiliya li lekisa ndomo Yesu ‘a talisiwa ohali,’ kuenda ndomo a pondiwa toke eci a valeliwa kuti. Omo liaco, ombolo yocipito Conjivaluko yi lomboloka etimba lia Yesu lia linga ocisembi coku tu ‘yovola kakandu.’—1 Pet. 2:21-24; 4:1; Yoa. 19:33-36; Va Hev. 10:5-7.

11, 12. (a)Nye Yesu a popia catiamẽla kovinyu? (b) Ovinyu ya kala pocipito Condalelo ya Ñala yi lomboloka nye?

¹¹ Ulandu wa tukuiwa ndeti, u tu kuatisa oku kuata elomboloko liolondaka Yesu a popia viatiamẽla kovinyu. Embimbiliya li popia hati: ‘Eci va lia ondalelo, cimuamue haico a linga lokopo poku popia hati: Okopo eyi oyo ocisila cokaliye cosonde yange. Olonjanja viosi eci vu nyua ovinyu yaco, ci lingili oku njivaluka.’ (1 Va Kor. 11:25) Vambimbiliya alua, mu sangiwa olondaka ndevi ulumue umue o tukuiwa hati Robert Young a popia hati: “Okopo eyi, yi lomboloka ocisila cokaliye cosonde yange.” Yesu wa linga hẽ ocisila cokaliye lokopo yaco? Sio, ka lingile. Momo, wa tukula, ovinyu ya kala ‘vokopo.’ Okopo Yesu a tukula yi lomboloka nye? Yi lomboloka osonde yaye.

¹² Vevanjeliu lia Marko, tu tangamo olondaka Yesu a popia hati: ‘Eyi osonde yange yocisila yi pesiwila omanu valua.’ (Mar. 14:24) Ocili okuti, osonde ya Yesu ‘ya pesiwila omanu valua, oco va tambule ongecelo yakandu avo.’ (Mat. 26:28) Ovinyu yikusuka, yi lomboloka osonde ya Yesu. Lekuatiso liosonde yaco, tu pondola oku tambula ongecelo yakandu etu.—Tanga Va Efeso 1:7.

13. Ocipito Conjivaluko yolofa via Kristu ca siata oku lingiwa ndati?

¹³ Nda wenda onjanja yatete kocipito Conjivaluko ca siata oku lingiwa Lolombangi Via Yehova, nye o pondola oku lavoka? Ohongele yaco yi ka lingiwa lonjila yimue ya leluka pocitumãlo cimue ca yela okuti, omanu vosi va lalekiwa va lianja, kuenda va sanjukila ohongele yaco. Ndaño okuti ocitumãlo caco ci ka posuisiwa loloneleho vimue, pole, ku sukila oku tiamisila utima wove koloneleho viaco. Momo, ohongele yaco ka yi sokisiwa lovipito vikuavo tua siata oku linga. Ku nõliwa ukulu umue wekongelo wa loñoloha, oco a linge ohundo loku lombolola eci Embimbiliya li popia catiamẽla kocipito Condalelo ya Ñala. Eye, o ka lombolola okuti, olofa via Kristu via linga ocisembi coku tu yovola kolofa, oco tu kuate omuenyo ko pui. (Tanga Va Roma 5:8-10.) Manji o linga ohundo, o ka lombololavo catiamẽla kalavoko avali Akristão vocili va kuete, a tukuiwa Vembimbiliya.

14. Manji o linga ohundo yocipito Conjivaluko, alavoko api avali a ka lombolola?

¹⁴ Etendelo limue litito Liakristão vocili, kumue lovapostolo, va kuete elavoko lioku viala la Kristu kilu. (Luka 12:32; 22:19, 20; Esit. 14:1) Akristão valua vocili, va kuete elavoko lioku kala palo posi voluali luokaliye. Ocipango ca Suku catiamẽla koluali luokaliye, ci ka tẽlisiwa, ndomo Akristão vocili va siata oku pinga volohutililo viavo. (Mat. 6:10) Embimbiliya li lombolola asumũlũho ka a pui tu ka tambula voluali luokaliye.—Isa. 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23.

15, 16. Pocipito Condalelo ya Ñala, nye ci lingiwa lombolo ka yi kuete etumbisa?

¹⁵ Eci manji a mala oku lombolola alavoko avali omuenyo ko pui omanu va kuete, noke, o popia hati, lia pitĩlapo elivala lioku pitulula  ovina Yesu a linga lolondonge viaye Pocipito Condalelo ya Ñala. Ndomo ca lomboluiwa vocipama cilo, ponele yembumbua, pa ka kapiwa omesa lombolo ka yi kuete etumbisa, kuenda ovinyu yikusuka. Noke, manji o linga ohundo, o tanga Vembimbiliya ulandu u lekisa ovina Yesu a linga poku eca ombolo. Kuenje, o tanga ulandu u sangiwa kelivulu lia Mateo u popia hati: ‘Osimbu va kala oku lia, Yesu wa nyañula ombolo, wa likutilila, yu wa yi timbula, noke, wa yeca kolondonge viaye, kuenje wa popia hati: ‘Tambuli, li, momo ombolo eyi yi lomboloka etimba liange.’ (Mat. 26:26) Noke, Yesu wa timbula ombolo ka yi kuete etumbisa, kuenje, wa yeca kovapostolo va kala ponele yaye. Kocipito Conjivaluko ci ka lingiwa keteke 14 kosãi ya Kupupu, o ka mola ombolo ka yi kuete etumbisa ya kapiwa palonga.

¹⁶ Nda kohongele yaco ku kala omanu valua, ku kapiwe alonga alua, oco a pitisiwe lonjanga kolonjeveleli. Poku ci linga, ka mu ka kongeliwe ovihilahila. Osimbu ombolo ka ya pitisiwile kolonjeveleli, ku lingiwe ohutililo. Ndomo ca lingiwa kunyamo wo 2013, pocipito caco pa ka kala vamanji vamue va ka lia kombolo yaco, ale lomue o ka lia.

17. Pocipito Conjivaluko, Yesu wa kuama ndati onumbi yoku pitisa okopo yovinyu?

¹⁷ Manji o linga ohundo, o tukula olondaka Yesu a popia viatiamẽla kovinyu hati: ‘Yesu wa nyañulavo okopo, kuenje, wa likutilila, kuenda wa yeca kolondonge loku popia hati: ‘Nyuiko vosi. Momo eyi osonde yange yocisila okuti yi pesiwila ongecelo yakandu omanu valua.’ (Mat. 26:27, 28) Noke, manji ukuavo, o linga ohutililo oco ku pitisiwe ‘olokopo’ viovinyu kolonjeveleli viosi.

18. Ndaño okuti omanu valua ka va ka lia kombolo, kuenda ka va ka nyua kovinyu, momo lie va sukilila oku enda kocipito Conjivaluko?

¹⁸ Omanu valua va ka enda kocipito Conjivaluko, ka va ka lia kombolo, kuenda ka va ka nyua kovinyu. Momo, Yesu wa popia hati, vana va lavoka oku viala laye Vusoma wokilu, ovo lika va kuete omoko yoku lia kombolo loku nyua kovinyu. (Tanga Luka 22:28-30; 2 Tim. 4:18) Omo okuti omanu valua va ka enda kocipito Conjivaluko ka va ka lia kombolo kuenda ka va ka nyua kovinyu, va ka tala lika ndomo ci ka lingiwa. Poku ci linga, va ka lekisa okuti, va velisapo ocisembi ca Yesu. Vokuenda kuocipito caco, va pondola oku sokolola asumũlũho va ka tambula omo liocisembi ca Yesu. Ovo, va kuete esumũlũho lioku kongeliwa ‘kowiñi wakahandangala’ u ka puluka ‘kohali ya piãla.’ Omo liaco, afendeli va Yehova, va ka ‘sukula olonanga viavo, kuenda va ka vi yelisa vosonde ya Kameme.’—Esit. 7:9, 14-17.

19. Nye o sukila oku linga oco o kuatisiwe Locipito Condalelo ya Ñala?

¹⁹ Olombangi Via Yehova voluali luosi, vi li pongiya oco vi ende kocipito Conjivaluko. Eci ku kamba olosemana vimue, tu ka laleka omanu valua oco va ende kocipito caco. Eci ku kamba oloneke vimue osimbu eteke liocipito Conjivaluko ka lia pitĩlile, tu ka tanga ulandu Wembimbiliya u lekisa ovina Yesu a linga okuti, vi likuata levi via pita kunyamo wa 33 K. K. Omunu lomunu pokati ketu, a linge esokiyo lioku enda kocipito Conjivaluko. Pole, tu sukila oku pitĩla selo, oco tu lame omanu va lalekiwa okuti, eci ohongele yi fetika, tu imbila kumosi ocisungo catete, loku kuama ohutililo. Nda tua ci linga, tu kuatisiwa lohongele yaco. Vosi yetu kumue lomanu va lalekiwa, tu sukila oku kuama ovinimbu Viembimbiliya vi tangiwa, kuenda oku soneha atosi a velapo. Nda tua enda kocipito Conjivaluko, tu lekisa okuti, tua sanjukila ocisembi ca Yesu, kuenda tu kasi oku pokola konumbi a tu ĩha yi popia hati: ‘Ci lingili oku njivaluka.’—1 Va Kor. 11:24.