1, 2. (a) Mose eci a kuata 40 kanyamo, onjila yipi a nõla? (Tala elitalatu kefetikilo liocipama cilo.) (b) Momo lie Mose a nõlelapo oku talisiwa ohali kumue lafendeli va Yehova?

MOSE wa kũlĩhĩle okuti wa laikele oku tambula asumũlũho a tunda kofeka Yegito. Eye wa mola olonjo vinene via posoka violohuasi, kuenda wa kulila konjo yepata lia soma, ndomõla wokatumba. Mose wa “longisiwa uloño wosi wo ko Egito,” oku kongelamo umesele, uloño woku kũlĩhĩsa olombungululu, o matematika, kuenda ovoloño akuavo. (Ovil. 7:22) Omo liovoloño Mose a kuata, ca lelukile kokuaye, oku kuata olombongo, unene, kuenda ovikele vikuavo okuti, omanu va kala kofeka Yegito nda lalimue eteke va kuata ovina viaco!

² Pole, eci Mose a kuata 40 kanyamo, wa nõlapo oku kuama onjila yimue okuti Fareo kumue lepata liaye ka va kuatele elomboloko liaco. Eye ka nõlelepo oku kuata omuenyo ndowu omanu vosi va kala Kegito va kuata, pole, wa nõlapo omuenyo woku kala upika! Momo lie? Momo wa kuata ekolelo. (Tanga Va Heveru 11:24-26.) Ekolelo Mose a lekisa, lio kuatisa oku mola ovina vialua okuti, vina vi letiwe lovaso vi sule. Omo okuti wa kapeleko olonumbi Viembimbiliya, wa kala ndu okuti o lete Yehova “una ka muiwa lovaso,” kuenda wa kolelele okuti, o tẽlisa olohuminyo viaye.—Va Hev. 11:27.

3. Apulilo api atatu a ka tambuluiwa vocipama cilo?

³ Koloneke vilo, tu sukilavo oku kuata ekolelo okuti ovina tu lete lovaso etu ci sule. Tu sukila oku kala “vakuekolelo.” (Va Hev. 10:38, 39) Oco tu pamise ekolelo lietu, tu konomuisi ulandu wa Mose wa sonehiwa kelivulu lia Va Heveru 11:24-26. Nda tua ci linga, tu pondola oku eca atambululo kapulilo akuãimo ndeci: Ekolelo lia vetiya ndati Mose oku yuvula oloñeyi vietimba? Eci a pembuiwa, ekolelo lio kuatisa ndati oku sanjukila ovikele viaye? Momo lie Mose a kuatela elavoko ‘lioku tambula onima?’

4. Nye Mose a limbuka catiamẽla koku kuata ‘esanju li tunda kekandu’?

⁴ Omo liekolelo Mose a kuata, wa limbuka okuti ‘esanju li tunda kekandu,’ ka li kala otembo yalua. Omanu vakuavo va kuata ovisimĩlo via litepa, momo ofeka Yegito ya ñualiwile lomanu va fendela oviteka haivo va kuatele umbanda. Noke, yeya oku linga uviali umue u kuete unene walua voluali, osimbu afendeli va Yehova va kala oku talisiwa ohali kupika! Pole, Mose wa kũlĩhĩle okuti, Yehova o pondola oku pongolola ovina. Ndaño omanu vana va tiamisilile ovitima koku tẽlisa olonjongole viavo vietimba va kala ndu okuti va kuete ekalo liwa, pole, Mose wa kuatele ekolelo liokuti, olondingaĩvi vi ka nyõliwa. Omo liaco, wa yuvula oku yapuisiwa ‘lesanju li tunda kekandu.’

5. Nye ci pondola oku tu kuatisa oku yuvula oku kuata ‘esanju li tunda kekandu’?

⁵ O pondola ndati oku yuvula ‘esanju li tunda kekandu’? Ocili okuti, esanju li tunda kekandu, ka li kala otembo yalua. Ivaluka okuti, “oluali lu takata loñeyi yaluo.” (1 Yoa. 2:15-17) Sokolola eci ci ka pita lomanu vana ka va yongola oku likekembela akandu. Omo okuti va kasi ‘vonjila ya sielena, va lavoka oku nyõliwa’! (Osa. 73:18, 19) Nda o kasi oku setekiwa oku linga ekandu, o sukila oku lipula ndoco: ‘Ekalo lipi ndi yongola oku kuata kovaso yoloneke?’

6. (a) Momo lie Mose ka tavelele oku tukuiwa hati, omõla womõla ukãi wa Fareo’? (b) Momo lie o simĩla okuti, Mose wa nõlele onjila ya sunguluka?

⁶ Ekolelo Mose a lekisa, lio kuatisa oku nõla onjila ya sunguluka. Embimbiliya li popia hati: ‘Omo liekolelo Mose a kuata, eci a kula, ka tavele oku tukuiwa hati, omõla womõla ukãi wa Fareo.’ (Va Hev. 11:24) Mose ka kuatele ocisimĩlo cokuti, o pondola oku vumba Yehova osimbu a kasi konjo ya soma, oku kuatisa vamanjaye va Isareli lekemãlo a kuata, kuenda olombongo viaye. Pole, Mose wa nõlelepo oku sola Yehova lutima waye wosi, lomuenyo waye wosi, kuenda ongusu yaye yosi. (Esin. 6:5) Mose wa puluka kovitangi vialua omo lionjila yiwa a nõlele. Noke, ovokuasi osi a yuvula Kegito, eya oku ambatiwa la va Isareli! (Etu. 12:35, 36) Fareo wa kutisiwa osõi, kuenje wa pondiwa. (Osa. 136:15) Omo liaco, Suku wa ecele ku Mose ocikele coku songuila va Isareli oco va popeliwe. Kuenje, wa kuata ekalo liwa komuenyo.

7. (a) Ndomo ca lekisiwa kelivulu lia Mateo 6: 19-21, momo lie tu sukilila oku nõla onjila yi tu kuatisa oku kuata omuenyo ko pui? (b) Lombolola ulandu u lekisa etepiso lioku kuata omuenyo uwa votembo yitito, kuenda esokiyo lioku kuata omuenyo ko pui.

⁷ Nda ove umalẽhe umue ufendeli Yehova, ekolelo liove li ku kuatisa ndati oku nõla onjila ya sunguluka? O ci linga lika, nda wa sokiya ovina o ka linga kovaso yoloneke. Ekolelo liove kolohuminyo via Suku, li ku vetiya hẽ oku linga esokiyo lioku kuata omuenyo uwa vokuenda kuotembo yitito, ale li ku vetiya oku linga esokiyo lioku kuata omuenyo ko pui kovaso yoloneke? (Tanga Mateo 6:19-21.) Epulilo eli, lia vetiya ukãi umue o tukuiwa hati Sophie, wa loñolohele calua koku piluka, oco a nõle onjila a sukilile oku kuama. Vakuacisoko cimue coku piluka va eca kokuaye epuluvi lioku lilongisila kofeka yo Estados Unidos. Omo liaco, Sophie wa popia hati: “Nda kuata esanju omo lioku soliwa calua lomanu. Ndaño okuti nda velelepo akamba vange, pole, sia kuatele esanju.” Noke yoku tala ovideo Os Jovens Perguntam—O Que Fazer da Minha Vida, wa popia hati: “Nda limbuka okuti, nda kuata ekemãlo voluali lulo kuenda akamba va ndi sole calua, omo lioku yuvula oku vumba Yehova lutima wosi. Pole, noke yoku likutilila kokuaye lutima wosi, nda nõlapo oku siapo upange waco woku piluka.” Utima waye wo vetiya oku linga nye, noke yoku liwekapo oku piluka? Eye wamisako loku popia hati: “Si kuete ongeva lekalo nda kuata kosimbu, pole, cilo ndi kuete esanju lialua. Nda litumbika kupange wakundi votembo yosi kumue lulume wange. Ka tua kemãlele voluali, kuenda ka tu kuete ovina vialua. Pole, tu kuete Yehova, omanu tu longisa Embimbiliya, kuenda tu kuetevo ovimãho vioku amamako kupange wa Yehova. Handi vali, si liveli omo lionjila nda nõlapo.”

8. Elungulo lipi Liembimbiliya li kuatisa amalẽhe oku nõla ovina va yongola oku linga komuenyo?

⁸ Yehova wa kũlĩha ovina vi ku nenela esanju. Mose wa popia hati: ‘Yehova, Suku yove, ka yongola hẽ okuti, u sumbila loku endela volonjila viaye viosi, oku u sola, kuenda oku u vumba lutima wove wosi, lomuenyo wove wosi, loku lava ovihandeleko viaye, lovisila viaye nda ku handeleka etaili okuti o sumũlũha?’ (Esin. 10:12, 13) Osimbu o kasi umalẽhe, nõla onjila yi ku kuatisa oku sola Yehova lutima wove wosi, kuenda lomuenyo wove wosi.’ Nda wa ci linga, o kuata ‘asumũlũho alua.’

9. Lombolola esunga lieci ka ca lelukilile ku Mose oku tẽlisa ocikele a tambuile.

⁹ Mose ‘wa kũlĩhĩle okuti, oku lavisiwila Kristu owo ukuasi wa velapo, okuti ovina viosi vio Kegito vi sule.’ (Va Hev. 11:26) Vocinimbu eci Cembimbiliya, Mose o sokisiwa “la Kristu,” ale “Lombuavekua.” Momo, wa nõliwile la Yehova oco a songuile va Isareli poku tunda Kegito. Mose wa kũlĩhĩle okuti, ka ca lelukile oku tẽlisa ocikele caco, momo wa laikele ‘oku lavisiwa’ lomanu. Umue pokati ka va Isareli wa pembuile Mose poku u pulisa hati: ‘Wa ku kapa ndosoma yetu pamue ndonganji yetu helie?’ (Etu. 2:13, 14) Noke, Mose wa pula ku Yehova hati: ‘Oco hẽ Fareo o ka njeva ndati?’ (Etu. 6:12) Oco Mose a yule ocitangi caco, wa likutilila ku Yehova catiamẽla kusumba a kuata, kuenda esakalalo. Yehova wa kuatisa ndati Mose oku tẽlisa ocikele caco ndaño ka ca lelukile?

10. Yehova wa kuatisa ndati Mose oco a tẽlise ocikele caye?

¹⁰ Catete, Yehova wa likuminyile ku Mose hati: “Ndi kala love.” (Etu. 3:12) Cavali, wa ecele elavoko kuenda utõi ku Mose, poku u situluila elomboloko lionduko yaye hati: “Ame Muẽle Ame.” * (Etu. 3:14) Catatu, Yehova wa ecele ku Mose unene woku linga ovikomo vi eca uvangi wokuti, wa tumiwa Laye. (Etu. 4:2-5) Cakuãla, wa nõlele Arone oco a kale kapitiya ka Mose okuti, u kuatisa oku tẽlisa ocikele caye. (Etu. 4:14-16) Eci Mose a kala oku panda kolofa, wa kũlĩhĩle okuti, Yehova Suku o pondola oku kuatisa afendeli vaye, oco va tẽlise ovikele va tambula. Mose wa kolelele kolondaka via Yehova, kuenje, wa vi sapuila ku Yehosua poku popia hati: “Yehova eye oku pitila kovaso, eye o kala love, ka ku tokoka, ndaño oku ku yanduluka. Ku ka kuate usumba, pamue oku konyoha.”—Esin. 31:8.

11. Momo lie Mose a velisililepo upange waye?

¹¹ Lekuatiso lia Yehova, Mose wa velisilepo ocikele a tambuile, momo ka ca sokisiwile ‘lovokuasi o Kegito.’ Anga hẽ oku linga upange konjo ya Fareo ku sokisiwa loku vumba Yehova Ukuonene wa velapo? Oku kuata ekemãlo kofeka Yegito, ku sokisiwa hẽ loku kala ombuavekua ya Yehova? Mose wa tambula asumũlũho omo lioku kuata ovituwa via sunguluka. Eye wa kuata ukamba la Yehova, una wo wĩhile ‘unene’ woku songuila va Isareli toke Vofeka Yohuminyo.—Esin. 34:10-12.

12. Ovikele vipi vi tunda ku Yehova tu sukila oku sanjukila?

¹² Koloneke vilo, tu kuetevo ovikele vimue. Yehova vonduko Yomõlaye, wa tu ĩha ocikele cupange woku kunda, ndeci upostolo Paulu a linga kumue Lakristão vakuavo. (Tanga 1 Timoteo 1:12-14.) Vosi yetu, tu kuete esumũlũho lioku kunda olondaka viwa. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Kuli vamanji vamue va litumbika kupange wotembo yosi. Vamanji vana okuti va papatisiwa haivo va loñoloha, va siata oku nõliwa oku kala oloñuatisi viekongelo, ale akulu vekongelo, oco va kuatise vamanji vakuavo. Pole, vakuepata liove okuti ka va lilongisa Embimbiliya, pamue ka va kapiko esumũlũho o kuete liupange o kasi oku linga. Pamue, va ku pembula omo lielikolisilo liove lioku linga upange waco. (Mat. 10:34-37) Nda ka va sanjukila upange waco, pamue ci ku vetiya oku sokolola okuti, alikolisilo ove ka a kuate esilivilo, ale ku pondola oku tẽlisa ocikele cove. Nda wa pita locitangi caco, ekolelo liove li ku kuatisa ndati oku pandikisa?

13. Yehova o tu kuatisa ndati oku tẽlisa ovikele tua tambula kokuaye?

¹³ Pinga lekolelo ku Yehova oco a ku kuatise. Sapela laye ovina o sukila kuenda asakalalo ove. Omo okuti Yehova eye wa ku nõla, o pondola oku ku kuatisa oco o linge ciwa upange waye. Ndamupi? Eye, o ci linga ndeci a kuatisa Mose. Catete, Yehova oku likuminya hati: “Ame hu kolisa, hu kuatisa; hu kuata leka liange liondio hailio liesunga.” (Isa. 41:10) Cavali, Yehova o ku ivaluisa okuti, olohuminyo viaye viocili poku popia hati: “Nda ci popia kuenje ndi ci linga; nda ci panga kuenje ndi ci tẽlisa.” (Isa. 46:11) Catatu, Yehova o ku kuatisa poku ku ‘lekisa okuti unene wa piãla u tunda kokuaye.’ (2 Va Kor. 4:7) Cakuãla, oco Isietu wo kilu a tu kuatise oku pandikisa kupange waye, wa tu ĩha esumũlũho lioku kuata ukamba lafendeli vaye voluali luosi okuti, ‘tu likolisa loku li kuatisa pokati.’ (1 Va Tes. 5:11) Osimbu Yehova amamako oku ku kuatisa oco o tẽlise ocikele cove, ekolelo u kuetele li livokiya. Kuenje, o velisapo calua esumũlũho liovikele wa tambula okuti, ka li sokisiwa lovokuasi oluali lulo.

14. Momo lie Mose a kuatela ekolelo liokuti o ka tambula onima?

¹⁴ Mose “wa lavoka oku tambula onima.” (Va Hev. 11:26) Ndaño okuti Mose ka kuatele elomboloko lia suapo liovina via laikele oku iya kovaso yoloneke, pole, ukũlĩhĩso utito a kuatele, wo kuatisa oku nõla onjila ya sunguluka. Ndeci Avirahama a kuatele elavoko liokuti Yehova o pondola oku u pindula kolofa, Mose wa kuatelevo elavoko liaco. (Luka 20:37, 38; Va Hev. 11:17-19) Ekolelo Mose a kuata kolohuminyo via Yehova, lio kuatisa oku yuvula ovisimĩlo viokuti, 40 kanyamo a kala kofeka kuna a tilila, kuenda 40 kanyamo a kala vekalasoko, otembo yaco ka ya kuatele esilivilo kokuaye. Ndaño okuti ka kũlĩhĩle ndomo Yehova a laikele oku tẽlisa olohuminyo viaye viosi, pole, wa kuatele ekolelo liokuti, Yehova o pondola oku u sumũlũisa kovaso yoloneke.

15, 16. (a) Momo lie tu sukilila oku tiamisila utima konima tu ka tambula? (b) Asumũlũho api tu lavoka eci Usoma wa Suku u ka viala palo posi?

¹⁵ Anga hẽ, o kuete elavoko ‘lioku tambula onima’? Ndeci ca pita la Mose, etu ka tu kuetevo elomboloko lia suapo li lekisa ndomo Suku a ka tẽlisa olohuminyo viaye. Ocili okuti, ka “tua kũlĩhĩle eteke” ohali ya piãla yi ka fetika. (Mar. 13:32, 33) Pole, tua kũlĩha ovina vialua viatiamẽla Koluali Luokaliye palo posi okuti, eci Mose a kala komuenyo ka vi kũlĩhĩle. Yehova wa tu ĩha ukũlĩhĩso wolohuminyo viaye vi lekisa ndomo omanu va ka kala eci Usoma waye u ka viala palo posi okuti, tu sukila ‘oku tiamisila’ utima wetu Kusoma waco. Elomboloko tu kuete liatiamẽla koluali luokaliye, li tu vetiya oku pitisa kovaso Usoma wa Yehova. Tu ci linga ndati? Sokolola ulandu owu: O pondola hẽ oku landa onjo yimue ndaño kua kũlĩhĩle ndomo yi kasi? Sio, ku yi landi! Cimuamue haico ci pita letu okuti, tu sukila oku yuvula oku pesila otembo yetu kovina ka vi tu ĩha elavoko liocili komuenyo. Pole, ekolelo tu kuete, li tu kuatisa oku kuata elomboloko ndomo tu ka kala eci Usoma wa Suku u ka viala palo posi.

¹⁶ Oco o kuate elomboloko lia suapo liatiamẽla Kusoma wa Suku, o sukila oku ‘sokolola’ ndomo o ka kala Voluali Luokaliye palo posi. Eci o lilongisa catiamẽla kafendeli va Yehova vo kosimbu, sokolola ovina o ka va pulisa eci va ka pinduiwa. Sokololavo ovina va ka ku pulisa, viatiamẽla kekalo wa kuata vokuenda kuoloneke via sulako. Sokolola esanju o ka kuata poku lisanga la vakuepata liove okuti, tunde eci va fa pa pita ale anyamo alua. Kuenje, o ka va longisa ovina viosi Yehova a va lingila. Sokololavo esanju o ka kuata eci o ka kũlĩha ovinyama vialua vio vusenge, loku limbuka ndomo vi ka kuata ombembua voluali luosi. Sokolola ndomo o ka pamisa ukamba wove la Yehova, osimbu o ka amamako oku li pua.

17. Oku kuata elomboloko liatiamẽla kekalo tu ka kuata kovaso yoloneke, ci tu kuatisa ndati cilo?

¹⁷ Oku kuata elomboloko lia suapo liatiamẽla kekalo tu ka kuata kovaso yoloneke, ci tu kuatisa oku pandikisa lesanju kovitangi. Ci tu kuatisavo oku nõla onjila tu sukila oku kuama, poku limbuka okuti, tu ka kuata omuenyo ko pui. Paulu wa sonehela Akristão olombuavekua ndoco: “Nda tu lavoka cimue ka tu lete, tu ci talamẽla lepandi.” (Va Rom. 8:25) Olondaka evi vi tiamisiwila Kakristão vosi va lavoka oku kuata omuenyo ko pui. Ndaño ka tua tambuile handi asumũlũho aco, pole, ekolelo lietu lia pama, li tu kuatisa oku kevelela lepandi, toke eci ‘tu ka tambula onima.’ Ndeci ca pita la Mose, ka tu ka simi okuti, otembo tu kasi oku pesila kupange wa Yehova vokuenda kuanyamo alua ka yi kuete esilivilo. Momo, tua kũlĩha okuti, ‘ovina vi muiwa lovaso etu, ka vi kala otembo yalua, pole, ovina ka vi muiwa, vi kala otembo ka yi pui.’—Tanga 2 Va Korindo 4:16-18.

18, 19. (a) Momo lie tu sukilila oku likolisilako oco tu pamise ekolelo lietu? (b) Nye tu ka konomuisa vocipama ci kuãimo?

¹⁸ Ekolelo li tu kuatisa oku kolela ‘kovina ka tu pondola oku mola lovaso etu.’ (Va Hev. 11:1) Pole, omunu ka kuete ekolelo, ka limbuka esilivilo lioku vumba Yehova. Kokuaye, esumũlũho liaco lia “linga nduveke.” (1 Va Kor. 2:14) Pole, tu kuete elavoko lioku kuata omuenyo ko pui, kuenda oku mõla vana va ka pinduiwa okuti, omanu vakualuali ka va kapeleko ovina viaco. Ndeci omanu vamue vo koloneke via Paulu vo tukuile vati ‘ukuakumamõha,’ koloneke vilo, omanu vamue va siatavo oku sima okuti, ovina tu kunda ka vi kuete esilivilo.—Ovil. 17:18.

¹⁹ Omo okuti tua ñualiwa lomanu vana ka va kuete ekolelo, tu sukila oku pandikisa oco tu pamise ekolelo lietu. Omo liaco, pinga ku Yehova, oco ‘ekolelo liove ka li ka hongue.’ (Luka 22:32) Ivaluka ovitangi vi tunda koku linga ekandu, pole, sanjukila upange o lingila Yehova, kuenda kuata elavoko liomuenyo ko pui. Ekolelo Mose a lekisa, lio kuatisa oku kuata elavoko liovina ka muile lovaso aye. Vocipama ci kuãimo, tu ka konomuisa ndomo ekolelo lia kuatisa Mose oku “mola una ka muiwa lovaso.”—Va Hev. 11:27.