1, 2. (a) Momo lie ci soka 24.000 komanu pokati ka va Isareli va pumbila onima yavo? (b) Momo lie ulandu waco u kuetele esilivilo kokuetu?

 OSIMBU va Isareli ka va iñilile Vofeka Yohuminyo, alume valua pokati kavo va linga “ukahonga lomãla vakãi va va Moavi.” Omo liaco, pokati ka va Isareli peya oku fa ci soka 24.000 komanu. Ovo va kevelela vokuenda kuotembo yalua, kuenje va kala ocipepi loku tambula ocipiñalo cavo! Pole, veya oku pumba onima yimue yi komõhisa omo lioku yapuisiwa levĩho liukahonga.​—Atendelo 25:1-5, 9.

² Ulandu wa tukuiwa ndeti, u kasi ‘ndelungulo kokuetu, kuenje wa sonehiwila oku tu longisa etu tu kasi kesulilo lioloneke vilo.’ (1 Va Korindo 10:6-11) Tu kasivo “koloneke via sulako” kuenda oluali luokaliye lu kasi ocipepi. (2 Timoteo 3:1; 2 Petulu 3:13) Omo okuti afendeli vamue va Yehova ka va kapeleko olonumbi Viembimbiliya, va va siata oku yapuisiwa leyonjo liukahonga. Cilo, va kasi oku liyaka lovitangi vi tunda kovina vĩvi va linga, kuenje, nda ka va li kekembelele  ka va ka kuata epuluvi lioku kala otembo ka yi pui Voluali Luokaliye palo posi.

3. Momo lie alume kumue lakãi vavo va sukilila oku kuama olonumbi via Yehova oco vi va teyuile? (Tala elitalatu kefetikilo liocipama cilo.)

³ Alume kumue lakãi vavo va sukila oku kuama olonumbi via Yehova, kuenda oku teyuila olohuela viavo oco vi amameko, momo omanu voluali lulo va tiamisila lika ovitima viavo koku lipekela. (Tanga Osamo 127:1) Vocipama cilo tu ka konomuisa ndomo ulume lukãi waye va pondola oku teyuila olohuela viavo. Ovo va sukila oku lava ovitima viavo, oku pamisa ukamba wavo la Yehova, oku kuata ovituwa viokaliye, oku sapela ciwa, kuenda oku tẽlisa ovina vi sukiliwa volohuela.

4. Momo lie Akristão vamue va siatela oku yapuisiwa levĩho liukahonga?

⁴ Ukristão o vetiyiwa ndati oku linga evĩho liukahonga? Oloñeyi viaco via siata oku fetikila kovina omunu a tala. Yesu wa popia hati: “U wa vanja ukãi ho liveli, vutima waye wo pekelisa ale.” (Mateo 5:27, 28; 2 Petulu 2:14) Omanu valua va siata oku linga ukahonga ka va kapeleko olonumbi Viembimbiliya, kuenje va siata oku tala omanu va kasi epolõla haivo va linga upuepue, oku tanga alivulu atiamẽla kukahonga, ale oku tala ovina viaco vo Internet. Omanu vamue va siata oku tala olofilme, ale ovipama vimue vi lekisiwa votelevisãu, kuenda olomapalo vikuavo okuti vi vetiya oku linga ukahonga. Kulivo vamue va siata oku enda kolonjo vioku piluka kuteke okuti omanu vaco poku piluka ka va walele, ale va enda volohondo vimue vioku lingila ovina vi vetiya ukahonga.

5. Momo lie tu sukilila oku lava utima wetu ka wa lipuile?

⁵ Alume vamue kumue lakãi vavo va siata oku yapuisiwa omo lioku tiamisila utima wavo komunu una okuti hayeko ohueli yavo. Tu kasi voluali lumue okuti omanu valua ka va siatele oku likandangiya kuenda va sanjukila oku linga ovina viosi viatiamẽla kevĩho liukahonga. Omo okuti utima wetu ka wa lipuile, ca leluka oku kuata ovisimĩlo vioku sola omunu umue okuti hayeko ohueli yetu. (Tanga Yeremiya 17:9, 10.) Yesu wa popia hati: “[Ovina] vi tunda vutima vievi, ovisimĩlo vĩvi, umondi, oku pekelisa, [kuenda] ukahonga.”​—Mateo 15:19.

6, 7. (a) Nye ci pondola oku pita letu nda tua ecelela okuti oloñeyi ka via sungulukile vi kulila vutima wetu? (b) Tu pondola oku yuvula ndati oku lueyela Yehova?

⁶ Nda oloñeyi via livokiya kutima womanu vavali va lisole, citava okuti va fetika oku vangula ovina va sukila oku sapela lika lohueli yavo. Noke va sandiliya epuluvi lioku lisanga, kuenje vokuenda kuotembo va fetika oku lisanga olonjanja vialua pole, va ci linga ndu okuti ka va lingile esokiyo liaco. Eci oloñeyi viavo vi livokiya, ka ci leluka kokuavo oku linga ovina via sunguluka. Osimbu ukamba wavo wa amamako oku livokiya ka va kuata utõi woku litepa, ndaño va kũlĩha okuti va kasi oku linga ovina ka via sungulukile.​—Olosapo 7:21, 22.

⁷ Ovo va ivalako olonumbi via Yehova viatiamẽla koloñeyi viaco ka via sungulukile, kuenje osimbu va kasi oku sapela va fetika oku likuata kuata peka, oku  lisipula, oku lisisita, kuenda oku likuata lonjila yimue yi va vetiya oku linga ukahokolo. Pole, ovina viaco va sukila lika oku vi linga lolohueli viavo. Omo liaco, va “tambiwa loku kokiwa” loloñeyi viavo muẽle. Eci oloñeyi viaco vi livokiya, va linga evĩho liukahonga. (Tiago 1:14, 15) Nda omanu vaco va ecelele okuti Yehova o va kuatisa oco va sumbile olohuela viavo, nda va yuvula oku u lueyela. Omunu o pondola oku lekisa ndati esumbilo liaco?

8. Ukamba wetu la Yehova u tu teyuila ndati kevĩho liukahonga?

⁸ Tanga Osamo 97:10. Oku pamisa ukamba wetu la Yehova ci tu teyuila kevĩho liukahonga. Eci tu lilongisa ovituwa vi komõhisa via Yehova, tu seteka oku ‘u setukula ndomãla va soliwa poku endela vocisola.’ Nda tua ci linga, tu kuata utõi woku yuvula ‘ukahonga levĩho liosi.’ (Va Efeso 5:1-4) Alume kumue lakãi vavo va kũlĩha okuti “Suku o tetuluila vakahonga la vakahokolo,” va likolisilako oku kala vakuacili lolohueli viavo.​—Va Heveru 13:4.

9. (a) Yosefe wa tẽla ndati oku pandikisa lekolelo ndaño layonjo wukãi wa cime caye? (b) Ongangu ya Yosefe yi tu longisa nye?

⁹ Akristão vamue ka va siatele oku kapako olonumbi Viembimbiliya omo liukamba va kuete la vana va talavayela kumuamue kupange woku sanda eteku okuti ka va fendela Yehova. Kuenje, va kala kumosi lavo otembo yalua noke yoku lembuka kupange. Vakuavo va siatavo oku yonjiwa osimbu va kasi kupange woku sanda eteku. Ulandu waco wa pitavo lumalẽhe umue o tukuiwa hati Yosefe. Osimbu a kala oku linga upange, wa limbuka okuti ukãi wa cime caye wa fetika oku u sola calua. Oloneke viosi wa enda oku u yonja oco a lipekele laye. Noke “ukãi wo kuata kocikutu caye, [kuenje] wa popia hati, Pekela lame!” Pole, Yosefe ka tavele, kuenje wa tila. Yosefe wa tẽla ndati oku pandikisa lekolelo? Wa tẽla oku ci linga omo lioku nõlapo oku teyuila ukamba waye la Yehova. Ndaño okuti Yosefe wa tundisiwa kupange waye, kuenje wa kapiwa vokayike, pole Yehova wo sumũlũisa. (Efetikilo 39:1-12; 41:38-43) Cikale okuti tu kasi kupange woku sanda eteku ale kocitumãlo cikuavo, tu sukila oku yuvula ovina vi pondola oku tu yapuisa.

10. Oku wala omunu wokaliye ci kuatisa ndati oku teyuila olohuela?

¹⁰ Oku wala omunu wokaliye okuti ‘wa tungiwa lesetahãlo lia Suku lesunga kuenda oku kola,’ ci teyuila olohueli oku yuvula ukahokolo. (Va Efeso 4:24) Eci tu wala omunu wokaliye ‘tu ipaya’ ovimatamata vietimba lietu poku yuvula ovituwa vĩvi ndeci: “Ukahonga, levĩho, ... kuenda oñeyi yĩvi, locipululu.” (Tanga Va Kolosai 3:5, 6.) Ondaka oku ‘ipaya,’ yi lomboloka okuti, tu sukila oku likolisilako oku yuvula ovina vi tu vetiya oku kuata oloñeyi viukahonga. Omo liaco, tu sukila oku yuvula ovina viosi vi tu vetiya oku kuata oloñeyi viukahonga. (Yovi 31:1) Nda tua kapako olonumbi via Yehova, tu suvuka eci “cĩvi,” kuenda tu kakatela “kovina viwa.”​—Va Roma 12:2, 9.

11. Oku wala omunu wokaliye ci pamisa ndati olohuela?

 ¹¹ Nda tu likolisilako oku wala omunu wokaliye tu setukula ovituwa via Yehova. (Va Kolosai 3:10) Nda ulume lukãi waye va lekisa ovituwa ndeci: “ocikembe, lumbombe loku unjuka kuenda epandi,” olohuela viavo vi pamisiwa kuenje Yehova o va sumũlũisa. (Va Kolosai 3:12) Va kuatavo esanju lialua kuenda elitokeko eci “ombembua ya Kristu yi viala vovitima [viavo].” (Va Kolosai 3:15) Omo liaco olohueli vi sukila oku ‘lisola pokati,’okuti vi li sumbila, kuenda vi “velisapo” omunu lomunu pokati kavo.​—Va Roma 12:10.

12. Ovituwa vipi o sima okuti vi kuete esilivilo oco olohuela vi kuate esanju?

¹² Eci olohueli vimue via pulisiwa ovituwa via va kuatisa oco va kuate esanju volohuela viavo, ulume waco o tukuiwa hati Sid wa tambulula hati: “Ocisola oco ca siata oku tu kuatisa oku pamisa olohuela vietu. Esuluviko okuti, ocituwa cimue ca velapo, ca siatavo oku tu kuatisa.” Ukãi waye o tukuiwa hati Sonja, wa tava kolondaka viaco, kuenje wa popia hati: “Ohenda ocituwa cimue ci kuete esilivilo lia velapo. Tua siatavo oku likolisilako oku lekisa umbombe, ndaño okuti ka ca lelukile oku ci linga.”

13. Nye ci sukiliwa oco olohuela vi pamisiwe, kuenda momo lie?

¹³ Oco ulume lukãi waye va pamise olohuela viavo, va sukila oku sapela lonjila yimue ya sunguluka. Pole, olohueli vimue ka via siatele oku lekisa esumbilo momo poku sapela va ci linga ndu okuti va kasi oku sapela lomunu umue ka va kũlĩhĩle! Nda ulume lukãi waye poku sapela va lekisa ovituwa ndeci: “Ocikumbiti lonyeño lekaka kuenda onjuela lusokui locipombo,” ci honguisa olohuela viavo. (Va Efeso 4:31) Oku popia olondaka vi sumuisa ci kapa kohele olohuela. Omo liaco, olohueli vi sukila oku pamisa ukamba wavo poku kuata ocituwa coku sapela lohenda, kuenda ocikembe.​—Va Efeso 4:32.

14. Nye tu sukila oku yuvula?

¹⁴ Embimbiliya li popia hati, kuli “eteke lioku ũha.” (Ukundi 3:7) Pole, ka ci lomboloka okuti tu liwekapo oku sapela lohueli yetu, momo oku sapela ku kuete esilivilo lia velapo oco olohuela vi pamisiwe. Ukãi umue wo kofeka yo Alemanya wa popia hati: “Nda wa nõlipo oku yuvula oku sapela, ci nena esumuo pokati kolohueli.” Eye wa amisako hati: “Ndaño okuti olonjanja viosi ka ca lelukile oku ũha omo liovitangi, ka ca sungulukile oku lekisa onyeño oco o tulumũhe. Momo nda wa vangula lonjila yimue okuti ku likandangiya, ci sumuisa ohueli yove, kuenje ovitangi vi livokiya.”  Nda olohueli poku sapela vi lihoya pokati, ale lomue o yongola oku sapela lukuavo, ka ci tetulula ovitangi viavo. Pole, olohueli vi pamisa lika olohuela viavo nda vi nõlapo oku tetulula ovitangi lonjanga oco ka va ka ecelele okuti ovitangi viaco vi livokiya.

15. Oku kuata ocituwa coku sapela ci pamisa ndati olohuela?

¹⁵ O pondola oku pamisa olohuela viove nda omunu lomunu pokati kene o sokiya otembo yoku situlula ovisimĩlo viaye. Onjila o kuama poku popia ocina cimue, oyo yeca uvangi nda eci o kasi oku popia ci kuete esilivilo. Ndaño okuti o kasi oku liyaka lovitangi, likolisilako oku vangula olondaka via sunguluka, kuenda sapela lohenda. Nda wa ci linga, ci kuatisa ulume wove ale ukãi wove oku ku yevelela. (Tanga Va Kolosai 4:6.) Olohueli vi pondola lika oku pamisa olohuela viavo nda poku sapela vi kuama olondaka via sunguluka okuti vi va vetiya, kuenda vi va kuatisa.​—Va Efeso 4:29.

16, 17. Momo lie ci kuetele esilivilo oku tẽlisa olonjongole viomunu lomunu pokati kolohueli, oku kongelamo oku lipekela?

¹⁶ Ulume lukãi waye va pondola lika oku pamisa olohuela viavo nda omunu lomunu pokati kavo wa pitisa kovaso olonjongole viukuavo. (Va Filipoi 2:3, 4) Alume kumue lakãi vavo, va sukila oku tẽlisa olonjongole viomunu lomunu pokati kavo, oku kongelamo oku lipekela.​—Tanga 1 Va Korindo 7:3, 4.

¹⁷ Olohueli vimue ka via siatele oku lekisa ocisola pokati kavo, ale oku pamisa ukamba wavo. Alume vamue va siata oku popia vati nda va lekisa esunguluko kakãi vavo ci lekisa okuti va hongua. Pole, Embimbiliya li popia ndoco: “Ene alume, kali lakãi vene lolondunge. Sumbili ukãi ndocikuata ca leñela.” (1 Petulu 3:7) Ulume o  kuele o sukila oku kuata elomboloko liokuti volohuela ka mua kongelele lika oku lipekela. Pole, ulume o sukila oku lekisa ocisola lohenda olonjanja viosi. Nda wa ci linga, ukãi waye o kuata esanju poku lipekela. Nda ulume lukãi waye va li kuetele ocisola lohenda, ci leluka kokuavo oku tẽlisa ovina omunu lomunu a sukila.

18. Ulume kumue lukãi waye va pondola oku pamisa ndati ukamba wavo?

¹⁸ Ndaño okuti lomue o kuete esunga lioku lueyela ohueli yaye, pole, ekambo liocikembe olio lia siata oku vetiya alume vamue ale akãi oku lekisa ocisola komunu ukuavo kuenda oku kuata ukamba laye. (Olosapo 5:18; Ukundi 9:9) Eli olio esunga lieci Embimbiliya li lunguila olohueli okuti vi sukila oku yuvula ‘oku litinduka,’ pole, va ci linga lika nda va sokiya oku pita otembo yimue yitito. Momo lie? Momo ‘Satana o pondola oku va yonja omo lioloñeyi viavo.’ (1 Va Korindo 7:5) Olohueli nda vi ecelela oku yapuisiwa la Satana ‘omo lioloñeyi viavo,’ citava okuti va linga ukahokolo! Nda omunu lomunu pokati kolohueli eca kukuavo eci a sesamẽla, ci va kuatisa oku yuvula oku sanda “eci caye, te eci cukuavo.” Ovo va ci linga omo liocisola va likuetele pokati, pole, ka va ci lingi ndekisika. Nda poku sapela va lekisa ocisola lohenda, ci pamisa ukamba wavo.​—1 Va Korindo 10:24.

19. Nye tua nõlapo oku linga, kuenda momo lie?

¹⁹ Tu kasi ocipepi loku iñila voluali luokaliye! Ka tu ka eceleli oku yapuisiwa loloñeyi vĩvi ndeci ca pita leci ci soka 24.000 komanu pokati ka va Isareli eci va kala Vanyala o ko Moavi. Noke yoku lombolola ovina via pita la va Isareli Embimbiliya li popia hati: “U wa soka hati, Nãi, a lunguke sanga o kupuka.” (1 Va Korindo 10:12) Oco tu pamise olohuela vietu, tu sukila oku amamako oku pamisa ekolelo lietu ku Yehova kuenda kohueli yetu. (Mateo 19:5, 6) Yilo oyo otembo tu sukila oku likolisilako calua okuti kosimbu ci sule oco “okuti eci tu sangiwa laye, tu kala lombembua, amome mbu, ndaño atime.”​—2 Petulu 3:13, 14.