1. Lombolola ndomo ungelo umue a linga Satana.

KOSIMBU, kua kala ungelo umue wa kuatele ukamba wocili la Yehova. Noke, ungelo waco wa yonguile okuti o fendeliwa lomanu. Pole, ka yuvuile lonjanga ovisimĩlo viaco, kuenje wa ecelela okuti vi livokiya toke eci a linga ekandu. (Tiago 1:14, 15) Ka tua kũlĩhĩle onduko yaye yatete, pole, cilo o tukuiwa hati, Satana. Eye ‘ka sumbilile ocili.’ Momo wa lekisa esino ku Yehova, kuenje wa linga “isia yuhembi.”—Yoano 8:44.

2, 3. Olondaka ndeci: “Satana,” “Eliapu,” “onyoha” kuenda “ocinyoha cinene” vi lekisa nye catiamẽla kunyãli wa velapo wa Yehova?

² Tunde eci Satana a lekisa esino, wa linga unyãli wa velapo wa Yehova kuenda womanu vosi. Tu pondola oku limbuka ndomo Satana a siata oku kemba omanu poku konomuisa eci Embimbiliya li lombolola catiamẽla kokuaye. Satana o lomboloka “unyãli” okuti ungelo umue ũvi wa suvuka uviali wa Suku. Kuenje, unene a kuete wa siata oku u kuatisa oku suvuka uviali wa Suku. Omo liaco, Satana o yongola okuti uviali wa Yehova Suku u sulila.

 ³ Kelivulu Liesituluilo 12:9, Satana o tukuiwa hati Eliapu okuti ci lomboloka “Ukualundi.” Satana wa siata oku sepula Suku poku u tukula hati, ohembi. Olondaka viokuti “onyoha yosiahũlu,” vi tu ivaluisa ndomo Satana a linga etutu lioku kembe Heva lekuatiso lionyoha. Ondaka “ocinyoha cinene,” yi tiamisiwilavo ku Satana. Eye wa tema haeye ongangala, kuenda wa siata oku linga ovina vĩvi. Satana o yongola oku tateka ocipango ca Yehova Suku okuti ka ci tẽlisiwa, kuenda oku kundula afendeli vaye.

4. Nye tu konomuisa vocipama cilo?

⁴ Omo okuti Satana eye unyãli wetu wa velapo, o pondola oku kapa kohele epandi lietu. Eli olio esunga lieci Embimbiliya li tu lunguila hati: “Lunguki. Lavululi. Unyãli wene Eliapu o ñuala ñuala ndohosi yi koma oku sandiliya u a lia.” (1 Petulu 5:8) Omo liaco, vocipama cilo tu konomuisa olonjanjo vitatu via Satana vi lekisa esunga lieci etu tuafendeli va Yehova tu sukilila oku liteyuila kunyãli waco.

5, 6. (a) Tukula ovolandu a lekisa okuti, ovangelo ‘va kuete olohõlo via piãla.’ (b) Satana o kuete ndati ‘unene woku koka olofa’?

⁵ Ovangelo ‘va kuete olohõlo via piãla.’ (Osamo 103:20) Ovo va loñoloha calua kuenda va kuete ongusu okuti yomanu yi sule. Ocili okuti unene ovangelo vakuekolelo va kuete, wa siata oku va kuatisa oku linga ovina viwa. Ovolandu a lekisa okuti, ungelo umosi wa Yehova wa ponda eci ci soka 185.000 kovanyãli vasualali vo ko Asuria. Ocili okuti, ka kuli omunu ale olohoka vialua nda via tẽla oku linga ovina viaco. (2 Olosoma 19:35) Unene ungelo ukuavo a kuata, wo kuatisa oku popela ovapostolo va Yesu va kala vokayike. Ndaño olondavululi via kala ocipepi, pole ka via limbukile ndomo ungelo a yulula apito loku ecelela okuti ovapostolo va tunda, kuenje wa yika vali apito aco.—Ovilinga 5:18-23.

⁶ Unene ovangelo vakuekolelo va kuete, wa siata oku va kuatisa oku linga ovina viwa, pole unene Satana a kuete wa siata oku u vetiya oku linga ovina vĩvi. Satana o kuete unene walua kuenda o pondola oku yapuisa omanu. Embimbiliya li tukula Satana hati, “ombiali yoluali lulo,” kuenda “osuku yoluali lulo.” (Yoano 12:31; 2 Va Korindo 4:4) Satana o kuete ‘unene woku koka olofa.’ (Va Heveru 2:14) Pole, ka ci lomboloka okuti Satana eye muẽle o ponda omanu vosi. Olondaka evi vi lomboloka nye? Catete, oluali lulo lue yuka ungangala wa Satana. Cavali, omo okuti Heva wa tava kuhembi wa Satana kuenje Adama ka lekisile epokolo ku Suku, omanu vosi va piñala ekandu kuenda olofa. (Va Roma 5:12) Eli olio esunga lieci Yesu o tukuila hati, “omondi.” (Yoano 8:44) Ocili okuti Satana unyãli umue o kuete unene walua.

7. Olondele via siata oku lekisa ndati okuti vi kuete unene walua?

⁷ Nda tu tamalãla kayonjo a Satana ci lekisa okuti, tu kasivo oku tamalãla kayonjo omanu vana vatiamẽla kokuaye kuenda ku vana ka va pokola kuviali wa Suku. Vovina viaco mua kongela ovangelo valua va lekisa esino va tukuiwa vati, olondele. (Esituluilo 12:3, 4) Ovangelo vaco va siata oku lekisa okuti va pama calua kuenda unene  wavo wa velapo womanu, kuenje va va talisa ohali. (Mateo 8:28-32; Marko 5:1-5) Ivaluka okuti olondele kumue la Satana ombiali yavo va kuete unene walua. (Mateo 9:34) Nda ka tua kuatele ekuatiso lia Yehova, nda ka tu pondola oku yula ayonjo a Satana.

8. (a) Cipi ocimãho ca Satana? (Tala elitalatu kefetikilo liocipama cilo.) (b) Omo liovina wa siata oku mola, ungangala u kasi oku pita voluali, u sokisiwa ndati la Satana?

⁸ Upostolo Petulu wa sokisa Satana ‘lohosi yi koma.’ Elivulu limue li lombolola okuti, ondaka yo Helasi ya pongoluiwa hati “oku koma,” yi lomboloka “ocinyama cimue ca tema okuti, ci kaloloka omo lionjala.” Ocituwa caco ci tiamisiwilavo ku Satana omo liungangala waye! Ndaño okuti Satana o kasi oku viala oluali luosi, pole ka sanjukilile ovina viaco. Eye o kasi ndohosi yi kuete onjala okuti yi yongola oku lia ovinyama vialua. (1 Yoano 5:19) Ocimãho caye ca velapo oku yapuisa olombuavekua via siala handi palo posi okuti, vi kasi oku lingila kumosi upange ‘lolomeme vikuavo.’ (Yoano 10:16; Esituluilo 12:17) Satana o kuete ocimãho coku malako afendeli va Yehova. Elambalalo Akristão vocili va siata oku liyaka lalio tunde kocita catete toke cilo, li eca uvangi wokuti, Satana ongangala.

9, 10. (a) Satana wa yapuisa ndati epata lia va Isareli? (Tukula ulandu umue.) (b) Momo lie Satana a kuatela esunga lilikasi lioku yapuisa va Isareli kosimbu? (c) Nye o sima okuti oco Satana a yeva vutima poku mola ufendeli umue wa Yehova o linga ekandu linene koloneke vilo?

⁹ Satana wa siata oku lekisa ungangala waye lonjila yimue yikuavo. Ohosi yi kasi lonjala, ka yi kuete ohenda locinyama cikuavo.  Momo ka yi lekisa ocikembe kocinyama osimbu ka ci pondele handi, kuenje, noke yoku ci ponda, ka yi simi okuti yi kuete eko omo lielinga liaco. Cimuamue haico Satana a siata oku linga okuti, ka kuetele ocikembe omanu vana a yapuisa. Nye o sima okuti oco Satana a yeva vutima eci a enda oku mola ndomo va Isareli va linga akandu amue ndeci, ukahonga kuenda ocipululu? O pondola hẽ oku sokolola esanju Satana a kuata eci a limbuka ndomo Simiri a wila vevĩho liukahonga kuenda ndomo Gehasi a yapuisiwa locipululu?—Atendelo 25:6-8, 14, 15; 2 Olosoma 5:20-27.

¹⁰ Satana wa kuatele esunga lilikasi lieci a yapuisila va Isareli kosimbu. Momo, Mesiya wa laikele oku iyilila vepata lia va Isareli, kuenda wa kuatele ocimãho coku kundula Satana loku eca uvangi wokuti, Yehova o kuete omoko yoku viala. (Efetikilo 3:15) Omo okuti Satana ka yonguile oco va Isareli va taviwe la Suku, wa sandiliya onjila yoku va yapuisa lekandu. Ivaluka okuti, Satana ka kuatelele ohenda Daviti eci a linga ukahokolo. Satana ka lekisilevo ohenda ku Mose eci a pumba esumũlũho lioku iñila Vofeka Yohuminyo. Koloneke vilo, Satana wa siatavo oku kuata esanju nda umue ufendeli wa Yehova o linga ekandu linene. Satana wa siata oku kuama olonjanjo viaco oco a imbule Yehova.—Olosapo 27:11.

11. Momo lie Satana a suvukilile Sara?

¹¹ Satana wa suvukile epata lina kueyilila Mesiya.Sokolola ovitangi vieya oku pita eci Yehova a sapuila ku Avirahama hati, wa laikele oku kala “ofeka yinene.” (Efetikilo 12:1-3) Eci Avirahama kumue lukãi waye Sara va kala Kegito, Fareo wa tumile okuti Sara o tualiwa konjo yaye, momo wa yonguile okuti o linga ukãi waye. Pole, Yehova wa teyuila Sara, kuenje wo yovola kocitangi caco. (Tanga Efetikilo 12:14-20.) Cimuamue haico ceya oku pita volupale luo Gerare osimbu Isake ka citiwile handi. (Efetikilo 20:1-7) Anga hẽ Satana eye wa koka ovitangi viaco? Ivaluka okuti Sara wa tundile volupale luo Uri muna mua kala ukuasi, kuenje weya oku kala volosinge. Satana wa kuatele hẽ elavoko liokuti o pondola oku yapuisa Sara lovokuasi a kala kelombe lia Fareo kuenda lia Avimeleke? Anga hẽ Satana wa simĩle okuti nda Sara wa tavele oku kueliwa la umue pokati kolosoma viaco nda wa pakula ulume waye kuenda Yehova? Embimbiliya ka li lombolola ovina viatiamẽla kondaka yaco. Pole, nda Sara wa pumbile epuluvi lioku panga onepa kepata lina Mesiya eya oku citiwila, Satana nda wa kuata esanju lialua. Nda Sara wa nyõlele olohuela viaye kuenda ukamba waye la Yehova, Satana nda ka tavele okuti, eye wa koka ovitangi viaco. Ocili okuti Satana ongangala, kuenda ondingaĩvi!

12, 13. (a) Satana wa lekisa ndati ungangala eci Yesu a citiwa? (b). Nye o sima okuti oco Satana a yeva vutima catiamẽla kamalẽhe va kasi oku vumba Yehova koloneke vilo?

¹² Yesu weya oku citiwa noke yoku pita anyamo alua tunde kotembo ya Avirahama. Satana wa kũlĩhĩle okuti oñaña yaco ya posokele calua, kuenda ya soliwile lomanu. Satana wa kũlĩhĩlevo okuti, oñaña yaco ya laikele oku kula oco yi linge Mesiya una wa likuminyiwa. Yesu wa kala onepa ya velapo kocitumbulukila ca Avirahama, momo wa laikele oku “nyõla ovilinga Vieliapu.” (1 Yoano 3:8) Anga hẽ Satana wa simĩle  okuti oku ponda omõla ci lombolokavo ungangala? Sio ka ci simĩle. Eye ka kapeleko ovina viwa levi vĩvi. Omo liaco, wa sandiliya onjila yoku ponda lonjanga omõla waco okuti Yesu. Wa ci linga ndati?

¹³ Eci olonoño via sapuila ku Soma Herode okuti “Soma ya va Yudea” wa citiwa, wa kuata onyeño yalua, kuenje wa yonguile oku ponda oñaña yaco. (Mateo 2:1-3, 13) Omo liaco, wa tuma oku ponda omãla vosi valume va tẽlisa anyamo avali, oku kongelamo vakuavo va kala ko Beteleme kuenda kovaimbo akuavo. (Tanga Mateo 2:13-18.) Ndaño okuti Yesu wa puluka koku pondiwa kuaco, pole, ulandu waco u tu longisa nye catiamẽla ku Satana unyãli wetu? Satana Eliapu ka kapeleko omuenyo womanu, kuenda ka kuetele ocisola omãla. Eye o kasi “ndohosi yi koma.” Omo liaco, ivaluka okuti, Satana ongangala!

14, 15. Satana wa siata oku ‘tekãvisa ndati ovitima viomanu’ vana ka va tavele?

¹⁴ Onjila yikuavo Satana a siata oku kuama poku yapuise omanu, oku kemba, oco ka va ka lekise epokolo ku Yehova Suku yetu ukuacisola. (1 Yoano 4:8) Satana wa siata oku kemba omanu oco ka va ka ‘pokole kovina viatiamẽla ku Suku,’ momo ka yongola okuti va limbuka esilivilo lioku kuata ukamba la Suku. (Mateo 5:3) Eliapu lia siata oku ‘tekãvisa ovitima viomanu vana ka va tavele’ oco ka va ka limbuke ocili catiamẽla ku Yehova.—2 Va Korindo 4:4.

¹⁵ Onjila yikuavo Satana a siata oku kuama oco a yapuise omanu, oku va kemba letavo liesanda. Eye wa kũlĩha okuti, Yehova ‘Suku umue ukuesepa.’ (Etundilo 20:5) Satana o sanjuka calua eci a limbuka okuti omanu va kasi oku fendela va kukululu yavo, ale ovina vi kasi voluali, ovinyama, omunu umue, ale ocina cimue cikuavo okuti Yehova hayeko. Kuli omanu valua va siata oku sima okuti efendelo liavo li taviwa la Suku, pole va kasi oku yapuisiwa lalongiso esanda kuenda oviholo vikuavo. Va Isareli vo koloneke via Isaya va liyakavo locitangi caco. Omo liaco, Yehova wa va pulisa ndoco: “Nye vu pesili olombongo kueci hakuliako, kuenda onganyu yupange wove kueci ka ci kutisa? Njeveleli lutate ho li eci ciwa, oco ovitima viene vi sanjuke lelau.”—Isaya 55:2.

16, 17. (a) Momo lie Yesu a sapuilila ku Petulu hati: “A Satana, pita konyima yange”? (b). Satana o pondola oku tu kemba ndati oco tu liwekepo oku lavulula?

¹⁶ Satana o pondola oku kemba afendeli va Yehova vakuambili. Sokolola ovina via pita eci Yesu a sapuila kolondonge viaye hati wa laikele oku pondiwa. Omo okuti upostolo Petulu wa solele calua Yesu wa popia hati: “[A Ñala, likuatela ohenda,] eci ka ci ka pita love.” Pole, Yesu wa sapuila Petulu hati: “A Satana, pita konyima yange”! (Mateo 16:22, 23) Momo lie Yesu a tukuila Petulu hati “Satana”? Momo Yesu wa kũlĩhĩle ovina via laikele oku pita laye. Eye wa kala oku lavoka oku pondiwa okuti o linga ocilumba cocisembi, oco a ece uvangi wokuti Satana Eliapu ohembi. Omo okuti vepuluvi liaco omuenyo womanu wa kala kohele, Yesu wa sukilile oku yuvula oku ‘likuatela ohenda.’ Nda Yesu wa liwekelepo oku lavulula, Satana nda wa kuata esanju lialua.

 ¹⁷ Omo okuti esulilo lioluali lulo li kasi ocipepi, tua siata oku liyaka lovitangi vialua. Satana o yongola okuti tu ‘likuatela ohenda’ poku tiamisila utima wetu kovina violuali lulo. Eye o yongola okuti tu ivalako okuti tu kasi koloneke via sulako oco tu liwekepo oku lavulula. Ku ka ecelele okuti ovina viaco vi pita love! Pole, amamako loku ‘lavulula.’ (Mateo 24:42) Ku ka tave kovohembi a Satana okuti esulilo li kasi ocipãla, ale ka liya.

18, 19. (a) Satana o pondola oku tu kemba ndati oco tu sime okuti ka tu sesamẽla oku soliwa la Yehova? (b) Yehova o tu kuatisa ndati oco tua amameko oku lavulula?

¹⁸ Satana wa siata oku seteka oku tu yapuisa lonjila yimue yikuavo. Eye o yongola oco tu tave kuhembi wokuti ka tu sesamẽla oku soliwa la Yehova Suku, kuenda lalimue eteke a ka ecela akandu etu. Pole, ovohembi aco a tunda ku Satana. Sokolola ciwa ondaka yaco. Helie ka sesamẽla oku soliwa la Yehova? Satana. Helie okuti Suku ka ko wecela? Satana. Pole, Embimbiliya li popia eci catiamẽla kokuetu ndoco: “Suku hokuanyako okuti ivalako upange wene kuenda ocisola wa lekisi loku vumba olosandu vonduko yaye, ndeci vu kasi loku linga toke [cilo.]” (Va Heveru 6:10) Yehova wa kapako ovina viosi tua siata oku linga oco tu u sanjuise, kuenda upange tu u lingila lalimue eteke u ka kala wolivova. (Tanga 1 Va Korindo 15:58.) Omo liaco, ku ka yapuisiwe lovohembi a Satana.

¹⁹ Ndomo tua konomuisa vocipama cilo, Satana o kuete unene, ongangala, kuenda ohembi. Tu pondola oku yula ndati uyaki Satana a siata oku tu kokela? Yehova o pondola oku tu kuatisa. Embimbiliya li tu longisa ovina viatiamẽla kolonjila Satana a siata oku kuama oco a tu yapuise, momo ‘ka tu kasi vonumbi yatutu aye.’ (2 Va Korindo 2:11) Nda tua kuata elomboloko liolonjila via litepa Satana a siata oku kuama oco a tu yapuise, ci leluka kokuetu oku amamako loku lavulula. Pole, ka tu sukila lika oku kũlĩha olonjila Satana a siata oku kuama. Embimbiliya li popia hati: “Tamalãli Leliapu kuenje liu tili.” (Tiago 4:7) Vocipama ci kuãimo tu ka konomuisa olonepa vitatu vi tu kuatisa oku limbuka ndomo tu pondola oku liteyuila kayonjo a Satana oco tu yule.