1. (a) Momo lie uyaki wetu la Satana u kuetele esilivilo cilo? (b) Tua kũlĩha ndati okuti tu pondola oku yula poku liyaka la Satana?

SATANA wa siata oku linga uyaki lolombuavekua via siala handi palo posi kumue ‘lolomeme vikuavo.’ (Yoano 10:16) Omo okuti kuo kambela lika otembo yitito, o yongola oku nyõla ekolelo liafendeli valua va Yehova. (Tanga Esituluilo 12:9, 12.) Pole, tu pondola oku yula poku liyaka la Satana. Embimbiliya li lombolola ndoco: “Tamalali Leliapu kuenje liu tili.”—Tiago 4:7.

2, 3. (a) Momo lie Satana a siatela oku vetiya omanu oco va sime okuti hamunuko wocili? (b) Wa kũlĩha ndati okuti Satana omunu umue wocili?

² Omanu valua va siata oku yola epembe eci va yeva okuti Satana omunu umue wocili. Kokuavo Satana kumue lolondele viaye va lomboloka ovina vimue viungangala vi sangiwa valivulu, volofilme kuenda volomapalo ka via sungulukile. Omanu vaco va siatavo oku sima okuti, nda ove wa loñoloha, ku tava okuti kuli olondele. Anga hẽ Satana o sakalala nda omanu ka va tava okuti eye kumue lolondele viaye hamanuko vocili? Sio. Momo ku Satana ca leluka oku kemba vana va kuete atatahãi atiamẽla  kokuaye nda okuti omunu umue wocili ale sio. (2 Va Korindo 4:4) Satana wa siata oku vetiya omanu okuti va kuata ovisimĩlo viaco oco a va yapule.

³ Omo okuti tuafendeli va Yehova ka tu yapuisiwa luhembi waco. Pole, tua kũlĩha okuti Satana omunu umue wocili. Tua ci kũlĩha ndati? Tua kũlĩha ulandu waco momo Embimbiliya li tu sapuila okuti Satana wa vanguila vonyoha poku sapela la Heva. (Efetikilo 3:1-5) Eye poku sapela la Yehova, wa kapa vatatahãi ekalo lia Yovi. (Yovi 1:9-12) Satana wa setekavo oku yapuisa Yesu. (Mateo 4:1-10 ) Eci Yesu a tumbikiwa komangu Yusoma kunyamo wo 1914, Satana wa fetika ‘oku linga uyaki’ lolombuavekua via siala palo posi. (Esituluilo 12:17) Uyaki waco u kasi oku amamako momo Eliapu li yongola oku nyõla ekolelo liolombuavekua kuenda liolomeme vikuavo. Pole, oco tu yule poku liyaka la Satana tu sukila oku amamako oku pamisa ekolelo lietu. Vocipama cilo tu konomuisa olonjila vitatu vi tu kuatisa oku ci linga.

4. Satana wa velapo ndati koku lekisa epela?

⁴ Satana ukuepela. Ungelo waco ũvi wa kapa vatatahãi omoko ya Suku yoku viala, kuenje wa vetiya ovangelo vakuavo oco vo fendele okuti Yehova hayeko. Omo liaco, Satana eye wa velapo koku lekisa epela kuenda koku lipanda. Onjila yimue tu sukila oku kuama oco tu yule uyaki wa Satana, oku yuvula epela okuti tu lekisa umbombe. (Tanga 1 Petulu 5:5.) Pole, epela li lomboloka nye? Anga hẽ olonjanja viosi ka ca sungulukile oku lekisa epela?

5, 6. (a) Anga hẽ olonjanja viosi ka ca sungulukile oku lekisa epela? Ci lombolola. (b) Ovitangi vipi vi tunda koku lekisa epela, kuenda Embimbiliya li lombolola ovolandu omanu vapi va lekisile ocituwa caco?

⁵ Ondisionaliu yimue yi lekisa okuti, epela li lomboloka ocituwa coku likolela etu muẽle, kuenda oku lekisa lika esumbilo kokuetu. Li lombolokavo “oku lekisa lika esanju omo liocina cimue ciwa tu linga, ocina ciwa ekamba lietu li tu lingila, ale ocina cimue ciwa tu kuete.” Oku kuata ovisimĩlo viaco ca sunguluka. Upostolo Paulu wa sapuila vamanji vo ko Tesalonike hati: “Vakongelo a Suku, tu vu pandiyila epandi lekolelo vu kasi lalio pokati kafuki ene osi, lohali vu kasi loku tala tala.” (2 Va Tesalonike 1:4) Nda tua kuatela ovisimĩlo via sunguluka ovopange a vakuetu loku sanjukila ovina tu linga, ci tu kuatisa. Omo liaco, ka tu sukila oku kuatela osõi epata lietu, ovituwa viofeka, ale ocitumãlo tua kulila.—Ovilinga 21:39.

⁶ Pole, kuli epela limue okuti li pondola oku nyõla ukamba la vakuetu, ca piãla enene ukamba wetu la Yehova. Epela liaco li pondola oku tu vetiya oku kuata onyeño eci tu tambula elungulo limue. Li pondolavo oku tu vetiya oku yuvula oku tava kelungulo okuti ka tu lekisa umbombe. (Osamo 141:5) Epela liaco li lombolokavo oku sokolola calua ovina viatiamẽla kokuetu muẽle, ale li sokisiwa lovina “vi pita lomanu vana va siata oku lipanda kuenje va sima vati, va kuete ekalo lia velapo okuti liomanu vakuavo li sule.” Yehova o nyãle omanu vakuakulipanda. (Esekiele 33:28; Amosi 6:8) Pole, Satana o sole omanu va setukula ocituwa caye coku lipanda omo liekalo liomuenyo wavo. Sokolola ndomo Satana a kuata esanju eci Nimuroti la Fareo, kuenda Avisalome va lekisa epela lonjila yimue ka ya sungulukile omo lioku lipanda! (Efetikilo 10:8, 9; Etundilo 5:1, 2; 2 Samuele 15:4-6) Kaini wa nyõlavo ukamba waye la Suku omo liepela. Yehova wa lunguile Kaini, pole ka tavele omo liepela. Eye wa kala ukualonamalãla, ka tavelekelungulo, kuenje wa lueyela Yehova Suku.—Efetikilo 4:6-8.

7, 8. (a) Olonepele viakova vi lomboloka nye, kuenda vi tiamisiwila ndati kepela? (b) Lombolola ndomo epela li pondola oku nyõla ombembua vekongelo.

 ⁷ Koloneke vilo omanu valua va siata oku lekisa epela volonjila via litepa. Epela li tiamisiwilavo kolonepele viakova. Ondisionaliu yimue yi lekisa okuti, olonepele viakova vi lomboloka oku lekisa ocame komanu vakuakova a litepa. Olonepele viaco vi lombolokavo “oku tava kocisimĩlo cokuti, omanu vakuakova a litepa, va kuete ovituwa via litepa, ovoloño a litepa okuti, akova amue a piñala ocituwa coku livelisapo, ale coku kapiwa kutito.” Olonepele viakova via siata oku koka ema, ovoyaki, kuenda olofa viomanu valua.

⁸ Ka ca sungulukile okuti ovina viaco vi pita vekongelo Liakristão vocili. Pole, citava okuti pokati ka vamanji peya olonamalãla omo liepela, kuenje vi livokiya. Akristão vamue vo kocita catete va kuatele ocitangi caco, kuenje ca vetiya Tiago oku va pulisa ndoco: “Pokati kene ovita vi tunda pi, lovama a tunda pi?” (Tiago 4:1) Nda tua limbuka okuti tu kasi oku suvukiwa lomanu vakuavo, kuenje tu sima okuti tua va velapo, pamue tu vetiyiwa oku popia olondaka vĩvi, ale oku linga ovina vi va sumuisa. (Olosapo 12:18) Ocili okuti epela li pondola oku kapa kohele ombembua yi kasi vekongelo.

9. Embimbiliya li pondola oku tu kuatisa ndati oco tu yuvule olonepele viakova, kuenda ovituwa vikuavo viatiamẽla kepela? (Tala elitalatu kefetikilo liocipama cilo.)

⁹ Nda tu kuete ovisimĩlo viokuti ekalo lietu lia velapo liomanu vakuavo, tu sukila oku ivaluka okuti, Yehova “o nyãle ukuepela.” (Olosapo 16:5) Tu sukilavo oku kũlĩhĩsa ovisimĩlo viutima wetu loku lipula ndoco: ‘Ndi sima hẽ okuti nda velapo omanu vakuekova likuavo, vakualofeka vikuavo, ale ovituwa viavo?’ Nda tu kuete ovituwa viaco ci lekisa okuti ka tua kapeleko onumbi yokuti, Suku “wa sovola apata osi omanu va tunga kilu lieve.” (Ovilinga 17:26) Omo liaco, vosi yetu tua tiamẽla kekova limuamue, momo omunu lomunu pokati ketu wa tunda ku Adama. Oku sima okuti omanu vakuakova amue Suku wa va lulika lekalo liwa pole vakuavo ci sule, uveke. Nda tu kuete ovisimĩlo viaco, ci lekisa okuti tu kasi oku ecelela Satana oco a nyõle ocisola ci kasi pokati ketu la vamanji, kuenda elitokeko lietu. (Yoano 13:35) Oco tu liyake la Satana okuti tu yula, tu sukila oku yuvula ovina viosi vi tu vetiya oku kuata epela.—Olosapo 16:18.

10, 11. (a) Momo lie ca lelukila oku sola oluali? (b) Nye ca pita la Dema omo lioku sola oluali?

¹⁰ Omo okuti Satana eye “ombiali yoluali lulo,” ovina viosi vi kasi peka liaye. (Yoano 12:31; 1 Yoano 5:19) Eli olio esunga lieci ovina vialua violuali lulo via siatela oku vetiya omanu oku linga ovina ka vi likuata lolonumbi Viembimbiliya. Ocili okuti voluali muli ovina vimue okuti via sunguluka. Pole, tua kũlĩha okuti Satana o pondola oku vetiya oluali lulo oco tu kuate onjongole yoku linga ekandu. Satana o pondolavo oku tu seteka oco tu sole oluali lulo okuti tu kuata  owesi woku fendela Yehova.—Tanga 1 Yoano 2:15, 16.

¹¹ Akristão vamue vo kocita catete va solele oluali. Omo liaco, Paulu wa soneha ndoco: “Dema wa njanduluka omo a sola oluali lulo.” (2 Timoteo 4:10) Embimbiliya ka li tu sapuila ovina viaco violuali Dema a solele, kuenda esunga lieci a yandulukila Paulu. Pole, citava okuti wa fetikile oku sola ovokuasi okuti upange wa Yehova ci sule. Kuenje, Dema wa pumba esumũlũho lioku linga upange wa Suku. Anga hẽ Dema wa lingile ocina cimue ca sunguluka? Sio, ka lingile. Momo, nda wa pokuile nda wa amamako oku kuatisiwa la Paulu. Oluali nda ka lua ecele kokuaye ocina cimue ca velapo okuti eci a laikele oku tambula ku Yehova ci sule!—Olosapo 10:22.

12. Satana o pondola oku tu yonja ndati lolonjongole ‘viunene wovokuasi’?

¹² Cimuamue haico ci pondola oku pita letu koloneke vilo. Omo okuti Tuakristão vocili, ca sunguluka oku sandiliya ovina vioku litekula etu muẽle kuenda epata lietu. (1 Timoteo 5:8) Yehova o yongola okuti tu kuata esanju komuenyo. Tua kũlĩha ulandu waco momo wa ecele ku Adama la Heva ocumbo cimue ceposo muna va kala. (Efetikilo 2:9) Pole, Satana o pondola oku tu yapuisa lolonjongole ‘viunene wovokuasi.’ (Mateo 13:22) Omanu valua va siata oku sima okuti olombongo kuenda ovokuasi vi pondola oku va nenela esanju ale ekalo liwa komuenyo. Nda tua kuata ovisimĩlo viaco, tu pumba ovina via velapo tu kuete okuti, ukamba wetu la Yehova. Yesu wa lungula hati: “Lomue o tẽla oku vumba vacime vavali, momo pamue umue u suvuka lukuavo u sola, pamue o sumbila umue lukuavo u lavisa. Ko tẽla oku vumba Suku kuenda ukuasi.” (Mateo 6:24) Nda tua tiamisila lika utima kovokuasi, tu liwekapo oku linga upange wa Yehova. Momo Satana o yongola okuti ka tu lingi vali upange waco. Omo liaco, ka tu ka eceleli okuti olombongo ale ovina tu landa ovio tu velisapo calua okuti ukamba wetu la Yehova u sule. Oco tu liyake la Satana okuti tu yula, tu sukila oku lekisa ocituwa ca sunguluka catiamẽla kovokuasi oluali lulo.—Tanga 1 Timoteo 6:6-10.

13. Oluali lulo lua siata oku vetiya ndati omanu oku kuata ovisimĩlo ka via sungulukile viatiamẽla kolohuela kuenda koku lipekela?

¹³ Onjanjo yikuavo Satana a siata oku yapuisa layo omanu, ukahonga. Omanu valua va siata oku sima okuti, ka va sukila vali oku kala vakuacili lalume vavo ale lakãi vavo, ale oku kapako olohuela. Momo, koloneke vilo omanu ka va sukila vali oku kapako olohuela, kuenda ci tateka elianjo liavo. Ukãi umue onoño wa popia hati ka ca lelukile oku kolela komunu umue. Noke wa amisako hati: “Sia kũlĩhĩle omunu umue wa koleliwa, ale omunu o yongola oku lekisa ocituwa caco.” Onoño yikuavo ya popia hati: “Sia kũlĩhĩle nda tu pondola oku kala lomunu umue vokuenda kuomuenyo wetu.” Satana o sanjuka calua nda wa limbuka okuti omanu vana va kemãla voluali va popia lãvi ombanjaile ya Suku yatiamẽla kolohuela. Eliapu ka lia kapeleko eliangiliyo liolohuela, kuenda ka li yongola  okuti omanu vana va likuele va kuata esanju volohuela viavo. Pole, oco tu liyake la Satana okuti tu yula, tu sukila oku kuata ovisimĩlo via Suku viatiamẽla kolohuela.

14, 15. Nye o pondola oku linga nda o kasi oku yonjiwa lukahonga?

¹⁴ Cikale okuti tu kuele ale sio, tu sukila oku likolisilako oco tu yuvule ovina viosi vi tu vetiya oku linga ukahonga. Anga hẽ ca leluka oku ci linga? Sio, ka ca lelukile! Nda ove umalẽhe, pamue wa siata oku yeva vana u tangeli kosikola yimuamue va lipanda loku popia vati, omunu lomunu o pondola oku lipekela la una a yongola. Citava okuti va lipandavo omo lioku tumisa votelefone yavo asapulo a vĩha, kuenda alitalatu a vetiya ukahonga. Kolofeka vimue oku tumisa alitalatu a vetiya ukahonga, ci sokisiwa loku tuma komunu umue alitalatu omãla va kasi epolõla haivo va linga umbondo. Embimbiliya li popia ndoco: “Ukuokahonga eye o lingila etimba liaye muẽle ekandu.” (1 Va Korindo 6:18) Omanu valua va siata oku tala ohali kuenda oku fa omo liuvei u tunda koku linga ukahonga. Amalẽhe valua ka va kuelele okuti va linga ukahonga va popia vati, va livela omo lioku linga ovina viaco. Olomapalo violuali lulo via siata oku tu vetiya oku tava kovisimĩlo viokuti, ndaño tua lueya olonumbi via Suku ka tu kuata ovitangi. Nda tua tava kovohembi aco, tu yapuisiwa ‘lunene wekandu.’—Va Heveru 3:13.

 ¹⁵ Nda o kasi oku yapuisiwa lovisimĩlo vioku linga ukahonga nye o sukila oku linga? O sukila oku ivaluka okuti o kuete ehonguo limue. (Va Roma 7:22, 23) Omo liaco, likutilila ku Suku oco a ku pamise. (Va Filipoi 4:6, 7, 13) Yuvula ovina vi pondola oku ku vetiya oku linga ukahonga. (Olosapo 22:3) Nda o kasi oku vetiyiwa leyonjo liaco, li yuvula lonjanga.—Efetikilo 39:12.

16. Nye Yesu a linga eci a setekiwa la Satana, kuenda ongangu yaye yi tu longisa nye?

¹⁶ Yesu wa tu sila ongangu yiwa tu sukila oku kuama. Eye ka ecelele oku yapuisiwa lolohuminyo via Satana, kuenda ka sokoluile ovina viaco. Pole, Yesu wa sapuila Satana hati: “Ca sonehiwa.” (Tanga Mateo 4:4-10.) Omo okuti Yesu wa kũlĩhĩle Ondaka ya Suku, ca lelukile kokuaye oku tukula ovisonehua eci Satana a seteka oku u yonja. Oco tu liyake la Satana okuti tu yula, ka tu ka eceleli oku yapuisiwa layonjo oku linga ukahonga.—1 Va Korindo 6:9, 10.

17, 18. (a) Ayonjo api Satana a siata oku kuama, kuenda momo lie tu lavokaila oku pitavo layonjo aco? (b) Nye ci ka pita la Satana, kuenda ovina viaco vi ku vetiya ndati oku pandikisa kovitangi?

¹⁷ Epela, ovokuasi, kuenda ukahonga, vimue pokati kolonjanjo vitatu Satana a siata oku yapuisa lavio omanu. Pole, kulivo ovina vikuavo a siata oku yapuisa lavio omanu. Vamanji vamue va siata oku lambalaliwa lepata liavo, ale oku yoliwa epembe la vana va tangela kosikola yimuamue. Vamanji vakuavo va kasi kolofeka vina okuti olombiali via siata oku va tateka kupange woku kunda. Ocili okuti vosi yetu tu lavoka oku liyaka lovitangi viaco. Yesu wa tu lungula hati: “Vu suvukilua onduko yange lomanu vosi, puãi u o pandikisa toke [kesulilo] eye o popeliwa.”—Mateo 10:22.

¹⁸ Tu pondola oku liyaka ndati la Satana oco tu yule? Yesu wa popia hati: “Lepandi liene vu mola omuenyo.” (Luka 21:19) Omunu ka tẽla oku tu linga cimue cĩvi okuti ca amamako otembo ka yi pui. Omunu o tẽla lika oku tepa ukamba wetu la Suku nda tua ecelela okuti ovina viaco vi pita letu. (Va Roma 8:38, 39) Ndaño vamue pokati kafendeli va Yehova vakuekolelo va siata oku fa, pole, ka ci lomboloka okuti Satana wa yula. Momo, Yehova o ka va pindula. (Yoano 5:28, 29) Pole, Satana ka kuete elavoko kovaso yoloneke. Momo, eci oluali lulo lua vĩha lu ka nyõliwa, o ka imbiwa vekungu muna a ka kala vokuenda kueci ci soka 1.000 kanyamo. (Esituluilo 20:1-3) Pole, kesulilo liohulukãi yanyamo yuviali wa Kristu, Satana o ka “kutuluiwa ... vokayike,” kuenje, o ka seteka onjanja ya sulako oku kemba omanu va lipua. Pole, noke o ka kunduiwa. (Esituluilo 20:7-10) Satana ka kuete elavoko kovaso yoloneke, pole ove o kuete! Omo liaco, amamako oku tamalãla poku liyaka la Satana, kuenda pamisa ekolelo liove. Nda wa ci linga, o pondola oku yula Satana!