1, 2. Ocituwa cipi afendeli va Yehova va kuete?

AFEND LI va Yehova va siata oku talamẽla lepandi oku tẽlisiwa kuovitumasuku. Uprofeto Yeremiya wa kala oku lavoka okuti va Bavulono va laikele oku nyõla olupale luo Yuda, kuenje ocitumasuku caco ca tẽlisiwa kunyamo 607 O.Y. (Yeremiya 25:8-11) Uprofeto Isaya wa popele hati, Yehova wa laikele oku nena va Yudea va kala kumandekua oco va tiukile ko Yuda, kuenje wa popia hati: “Ava vo wimbila ovaso va sumũlũha.” (Isaya 30:18) Uprofeto Mika wa kalavo oku lavoka oku tẽlisiwa kuolohuminyo via Yehova, kuenje wa popia hati: “Njimbila Yehova ovaso.” (Mika 7:7) Vokuenda kuanyamo alua, afendeli va Suku va kuatele ekolelo liokuti Mesiya ale Kristu wa likuminyiwile wa laikele oku iya.​—Luka 3:15; 1 Petulu 1:10-12. * (Tala etosi pombuelo yemẽla.)

² Koloneke vilo, tu kasivo oku talamẽla oku tẽlisiwa kuovitumasuku viatiamẽla Kusoma wa Yehova. Omo okuti Yesu eye  Soma Yusoma waco, ndopo o ka popela afendeli va Suku va kasi voluali lulo lua vĩha. Eye o ka kundula omanu vakuevĩho kuenda o ka malako ohali yosi. (1 Yoano 5:19) Omo okuti eteke lia Yehova li keya vepuluvi limue ka tua kũlĩhĩle, tu sukila oku amamako oku li talamẽla kuenda oku lipongiya.

3. Nda tu kasi oku lavoka oku iya kuesulilo vokuenda kuotembo yalua, nye tu sukila oku li pula?

³ Tu lavoka eteke eci ocipango ca Suku ci ka lingiwa palo posi. (Mateo 6:10) Pole, nda tua siata oku talamẽla oku iya kuesulilo vokuenda kuanyamo alua, pamue tu lipula ndoco: ‘Momo lie tu sukilila oku amamako oku talamẽla okuti esulilo ndopo liya?’

4. Momo lie ‘oku amamako loku lavulula’ ku kuetele esilivilo?

⁴ Yesu wa handelekele olondonge viaye oco viamameko ‘oku lavulula olonjanja viosi.’ Eli olio esunga lieci ci kuetele esilivilo kokuetu oku amamako loku talamẽla, momo ndopo esulilo liya. (Mateo 24:42; Luka 21:34-36) Ocisoko ca Yehova ca siatavo oku tu ivaluisa oco tu ‘lavoke loku yayuisa etukuluko lieteke lia Yehova Suku,’ kuenda oku tiamisila utima wetu kolohuminyo viaye viatiamẽla koluali luokaliye.​—Tanga 2 Petulu 3:11-13.

5. Esunga lipi likuavo tu kuete li tu vetiya oku amamako loku talamẽla oku iya kueteke lia Yehova?

⁵ Omo okuti olondonge via Yesu vio kocita catete via sukilile oku amamako loku talamẽla eteke lia Yehova, koloneke vilo ci kuetevo esilivilo lia velapo kokuetu oku ci linga. Momo lie? Momo Yesu wa eca ondimbukiso yi lekisa okuti wa linga Soma Yusoma wa Suku tunde kunyamo wo 1914, kuenda tu kasi koloneke via sulako, ale ‘kesulilo lioluali.’ Ndomo Yesu a ci popele, ovitangi voluali lulo via li vokiya calua kuenda olondaka viwa Viusoma vi kasi oku kundiwila kolonepa viosi violuali. (Mateo 24:3, 7-14) Omo okuti Yesu ka tukuile otembo yiñami oloneke via sulako via laikele oku kala, tu sukila oku lipongiya momo esulilo li keya vepuluvi ka tua kũlĩhĩle.

6. Tua kũlĩha ndati okuti osimbu esulilo li kasi ocipepi ovitangi voluali lulo vi ka amamako oku livokiya?

⁶ Anga hẽ ‘ondimbukiso yesulilo lioluali’ lulo yi tiamisiwila kotembo tu lavoka kovaso yoloneke eci evĩho li ka livokiya calua voluali okuti cilo ci sule? Embimbiliya li lekisa okuti “koloneke via sulako” omanu va laikele oku kala vakuevĩho. (2 Timoteo 3:1, 13; Mateo 24:21; Esituluilo 12:12) Omo liaco, cilo voluali mue yuka evĩho, kuenda tua kũlĩha okuti evĩho liaco li ka amamako oku livokiya.

7. Elivulu lia Mateo 24:37-39, li tu longisa nye catiamẽla kovitangi violuali lulo vokuenda kuoloneke via sulako?

⁷ Omanu vamue va pondola oku sima okuti osimbu ohali ya piãla ka ya fetikile, volofeka viosi mu ka kala uyaki kuenje omanu valua va kuatiwa luvei ale va ka fa lonjala. (Esituluilo 7:14) Pole, nda ovina viaco vi kasi oku pita voluali, nda ca vetiya omanu vosi oku limbuka okuti ocitumasuku Cembimbiliya ci kasi oku tẽlisiwa. Handi vali, omanu vana ka va lekisa onjongole kueci Embimbiliya li popia nda va kuatavo elomboloko liovina viaco. Pole, ivaluka okuti Yesu wa popia hati, koloneke via sulako, omanu valua ka ‘va ka limbuka cimue.’ Momo va ka tiamisila lika utima kovina vieteke leteke komuenyo wavo, kuenje eci eteke lia Yehova li keya va ka yokoka calua. (Tanga Mateo 24:37-39.) Pole, ka tu sukila oku kevelela toke eci ovitangi viaco vi livokiya osimbu “ohali ya piãla” ka ya  fetikile, oco omanu va kisikiwe oku tava okuti esulilo li kasi ocipepi.​—Luka 17:20; 2 Petulu 3:3, 4.

8. Omo okuti tua kapako ondimbukiso Yesu a ecele, tu tava kovina vipi?

⁸ Ondimbukiso Yesu a ecele, ya kala elungulo kolondonge viaye oco vi kuate elomboloko liotembo via kala. Noke olondonge via Yesu via kala oku lavulula. (Mateo 24:27, 42) Tunde kunyamo wo 1914, olonepa via litepa viondimbukiso Yesu a ecele via siata oku tẽlisiwa. Omo liaco, tu tava okuti, tu kasi koloneke via sulako ‘violuali lulo.’ Yehova wa nõla ale eteke a ka kundula oluali lulo lua vĩha lua Satana.

9. Momo lie tu sukilila oku amamako loku talamẽla okuti esulilo ndopo liya?

⁹ Momo lie tu sukilila oku amamako loku talamẽla okuti esulilo ndopo liya? Momo tu kasi oku pokola ku Yesu Kristu. Tua siatavo oku limbuka okuti ondimbukiso Yesu a ecele yatiamẽla koloneke via sulako yi kasi oku tẽlisiwa. Tu tava okuti esulilo li kasi ocipepi, pole ka tu ci lingila omo lioku kolela kovina viosi tua siata oku yeva. Handi vali, tu tava kovina viaco momo ovitumasuku Viembimbiliya vi kasi oku tẽlisiwa. Omo liaco, tu sukila oku lavulula kuenda oku lipongiya osimbu esulilo ka lieyile.

10, 11. (a) Momo lie Yesu a sapuilila kolondonge viaye hati “lavululi”? (b) Nye Yesu a sapuila kolondonge viaye okuti oco via sukilile oku linga ndaño okuti esulilo ka lieyile lonjanga ndomo via simĩle? (Tala ociluvialuvia kefetikilo liocipama cilo.)

¹⁰ Valua pokati ketu tu kasi oku vumba Yehova lekolelo kuenda tua siata oku lavoka lesanju oku iya kueteke liaye vokuenda kuanyamo alua. Ndaño okuti tu kasi oku talamẽla vokuenda kuotembo yalua, pole tu sukila oku amamako loku kevelela toke eci eteke liaco liya. Omo liaco, tu sukila oku lipongiya toke eci Yesu a keya oco a kundule oluali lulo lua Satana. Ivaluka ovina Yesu a popia okuti ovio olondonge viaye via sukilile oku linga poku vi sapuila hati: “Lunguki, lavululi kuenda likutilili, momo ka wa kũlĩhĩli eteke liaco. Ci soka ndomunu enda ungende, eci a tunda vonjo yaye, eca ovikele kakuenje vaye, u upange waye, u upange waye, kuenje o handeleka ukuambundi oku lavulula. Oco lavululi, momo [ka wa kũlĩhĩli] eci Muẽleanjo eya, nda kõnõlosi, nda vokati kuteke, nda kokulila kuakondombolo, pamue [komẽle]. Lavululi sanga iya ño ocipikipiki kuenje u sangi wa pekeli. Oco eci mopia lene haico mopia la vosi, siti, Lavululi.”​—Marko 13:33-37.

¹¹ Eci olondonge via Yesu via kuata elomboloko liokuti wa fetika oku viala kunyamo wo 1914, via limbuka okuti esulilo li pondola oku iya vepuluvi limue ka via kũlĩhĩle. Omo liaco, via lipongiyile oku iya kueteke liaco poku pesila otembo yalua kupange woku kunda. Yesu wa popia hati, citava okuti iya “kokulila kuakondombolo, pamue [komẽle].” Nda ovina viaco via laikele o ku tẽlisiwa, nye olondonge via sukilile oku linga? Yesu wa popia hati: “Lavululi.” Ndaño tu sima okuti tu kasi oku talamẽla vokuenda kuotembo yalua, pole  ka ci lomboloka okuti esulilo li kasi ocipãla, ale ka liya kotembo yetu.

12. Nye Havakuki a pula ku Yehova, kuenda wo tambulula ndati?

¹² Uprofeto Havakuki wa talamẽla lepandi osimbu a kala oku kunda ovina viatiamẽla koku nyõliwa kuo Yerusalãi. Ovaprofeto vatete osimbu eye ka kalele handi komuenyo, va kundavo esapulo liaco vokuenda kuanyamo alua. Uprofeto Havakuki wa limbukile okuti kua kala evĩho lialua kuenda ekambo liesunga okuti kosimbu ci sule. Eye wa likutilila ku Yehova loku pinga ekuatiso poku popia hati: “A Yehova, toke pi ndi likutilila ekuatiso liove kuenje ku yevi?” Ndaño okuti Yehova ka sapuilile ku Havakuki otembo esulilo lia laikele oku iya, pole wo likuminya hati: ‘Ka li cilua.’ Noke Yehova wo sapuilavo hati, amamako oku “talamẽla.”​—Tanga Havakuki 1:1-4; 2:3.

13. Havakuki nda wa kuata ovisimĩlo vipi, kuenda momo lie ka ca sungulukilile oku kuata ovisimĩlo viaco?

¹³ Sokolola ndeci okuti Havakuki wa kava loku talamẽla esulilo kuenje o popia hati: ‘Nda talamẽla oku nyõliwa kuo Yerusalãi vokuenda kuanyamo alua. Cimuamue haico okuti ku ka pita otembo yalua oco eteke liesulilo liye. Si sukila vali oku amamako oku kunda ovina viatiamẽla kondaka yaco. Omanu vakuavo va pondola oku linga upange waco.’ Nye ca laikele oku pita laye nda wa kuatele ovisimĩlo viaco? Nda ka taviwile vali la Yehova. Eye nda ka lipongiyile, kuenje eci esulilo lieya nda wa pumba omuenyo waye.

14. Momo lie tu ka ecela olopandu ku Yehova omo lioku tu lungula oco tu amameko oku talamẽla oku iya kuesulilo?

¹⁴ Sokolola ndeci okuti o kasi voluali luokaliye. Ovolandu osi a tukuiwa vovitumasuku viatiamẽla koloneke via sulako a tẽlisiwa ndomo Yehova a ci popele. Ove o kolela calua ku Yehova kuenje o kolelavo okuti o ka tẽlisa ovina viosi a likuminya. (Tanga Yehosua 23:14.) Omo liaco, eca olopandu ku Yehova wa nena esulilo votembo ya sokiyiwa, kuenda wa lungula omanu oco va amameko oku talamẽla esulilo liaco.​—Ovilinga 1:7; 1 Petulu 4:7.

15, 16. Momo lie tu sukilila oku likolisilako oku linga upange woku kunda vokuenda kuotembo yilo ya sulako?

¹⁵ Ocisoko ca Yehova ci ka amamako oku tu ivaluisa oco tu tiamisile omuenyo wetu koku vumba Yehova. Alungulo aco ka a tu kuatisa lika oku amamako oku pesila otembo yetu koku vumba Yehova Suku, pole a tu kuatisavo oku limbuka okuti esapulo  liaco lionjanga. Omo liaco, tu sukila oku pitisa kovaso upange wa Yehova komuenyo wetu, kuenda oku amamako oku kunda olondaka viwa viatiamẽla Kusoma.​—Mateo 6:33; Marko 13:10.

¹⁶ Eci tu kundila olondaka viwa komanu, tu va kuatisa oco va popeliwe kesulilo lioluali lulo lua Satana okuti ndopo lu ka nyõliwa. Kunyamo wo 1945 eci vokalunga mua pita ocilunga cimue, ocimbaluku ci tukuiwa hati Wilhelm Gustloff ca vomba kosi yovava. Kuenje omanu valua va endelamo va fa. Manji umue ukãi kumue lulume waye va popeliwa eci ocimbaluku caco ca iñila kosi yovava. Eye ivaluka okuti eci ocimbaluku ca kala oku iñila kosi yovava ukãi umue wa kaluka loku popia hati: “Omala yange! Omala yange! Olomota viange! Olomota viange viosi via siala vocimbaluku. Nda pesela ovina viange viosi!” Pole, omanu vakuavo va endela kumue laye va kuata elomboloko liokuti ocina ca velapo oku likolisilako oku popela omuenyo womanu. Koloneke vilo, omuenyo womanu u kasivo kohele. Tu sukila oku kala ndomanu vana va endela vocimbaluku caco, kuenje tu tiamisila utima wetu kupange woku kunda okuti tu sukila oku u linga lonjanga. Omo liaco, tu likolisiliko oku kuatisa omanu oco va popeliwe kesulilo lioluali lulo lua vĩha.

17. Momo lie tu sukilila oku tava okuti esulilo li pondola oku iya vepuluvi ka tua kũlĩhĩle?

¹⁷ Tu pondola oku mola ndomo  ocitumasuku Cembimbiliya ci kasi oku tẽlisiwa kuenda tua limbuka okuti esulilo lioluali lulo lua vĩha li kasi ocipepi. Tu lavoka okuti “olombinga ekũi” kuenda ‘ocinyama’ vi ka ñualelapo atavo esanda okuti a lomboloka o Bavulono Yinene. (Esituluilo 17:16) Ka tu ka simi okuti kua kamba otembo yalua oco ovina viaco vi tẽlisiwe. Tu sukila oku ivaluka okuti, Suku o ka kapa ‘vovitima viavo’ ocisimĩlo coku ñualelapo atavo esanda okuti, ci ka lingiwa lonjanga vepuluvi ka tua kũlĩhĩle! (Esituluilo 17:17) Esulilo lioluali lulo lua vĩha lua Satana li kasi ocipepi. Omo liaco, tu sukila oku pokola kelungulo Yesu a ecele poku popia hati: “Lilavi sanga ovitima viene vi [tekela koku lia calua, okuti vi] vulua lelelele luholua kuenda ovikele viokomuenyo wo kilu lieve, kuenje eteke liaco liu wili ocipikipiki ndulivi.” (Luka 21:34, 35; Esituluilo 16:15) Tu amamiko loku lavulula kuenda oku linga upange wa Yehova, momo tua kolela okuti, eye “o linga oñuatisi ya una u wimbila ovaso.”​—Isaya 64:4.

18. Epulilo lipi li ka tambuluiwa vocipama ci kuãimo?

¹⁸ Osimbu tu lavoka esulilo lioluali lulo lua vĩha, tu sukila oku yevelela kelungulo liondonge Yuda wa popia hati: “A vakuacisola, lipamisi lekolelo liene li kola. Likutilili [lespiritu sandu]. Kali vocisola ca Suku. Feleveli ohenda ya Ñala yetu Yesu Kristu yu neneli omuenyo ko pui.” (Yuda 20, 21) Pole, tu pondola oku lekisa ndati okuti tu lavoka oluali luokaliye lua Suku lu keya ndopo loku lu talamẽla lesanju? Vocipama ci kuãimo tu ka tambulula epulilo eli.