1, 2. Momo lie Yesu a lekisila ocisola ku Marta, pole nye Marta a linga ci lekisa okuti ka lipuile?

ECI o sokolola Marta manji ya Lasaru, u tiamisila komunu upi? Embimbiliya li popia okuti Marta wa kala ekamba lia Yesu, kuenda li popiavo okuti wa lekisile ocisola kokuaye. Pole, Yesu ka lekisile lika ocisola lesumbilo ku Marta. Momo, Maria manji ya Marta wa kalavo ekamba lia Yesu. Ocili okuti Yesu wa lekisilevo ocisola ku inaye Maria. (Yoano 11:5; 19:25-27) Momo lie Yesu a lekisila ocisola ku Marta?

² Yesu wa solele Marta omo liovituwa viwa a kuatele, wa kala ukuacali, kuenda onalavayi yiwa. Yesu wo solele calua omo liekolelo lia pama a kuatele. Eye wa tavele kovina viosi Yesu o longisa, kuenda ka kuatele atatahãi okuti Yesu eye Mesiya wa likuminyiwa. (Yoano 11:21-27) Pole, Marta wa kala omunu umue ka lipuile. Eye wa endavo oku lueya ndeci tua siatavo oku lueya. Onjanja yimue eci Yesu a endele oku ka va nyula, Marta wa lekisile esumuo ku Maria, kuenje wa sapela la Yesu oco o lungule. Omo liaco, Marta wa popia hati: “A Ñala, ka cu  ku lingi cimue . . . omo manjange a sia lika liange oku poka? U pañinya, [oco] a ñuatiseko.” (Tanga Luka 10:38-42.) Momo lie Marta a popela olondaka evi, kuenda nye tu lilongisa ketambululo Yesu a eca kokuaye?

3, 4. Nye Maria a linga okuti Yesu wa ci sola, kuenda nye Marta a lilongisa? (Tala ociluvialuvia kefetikilo liocipama cilo.)

³ Yesu wa eca olopandu ku Marta kuenda ku Maria omo lioku u laleka konjo yavo, kuenje wa va longisa ovina viocili vi kuete esilivilo lia velapo. Vepuluvi liaco Maria wa tumalele ponele yaye loku “yeva olondaka viaye.” Eye wa lekisa oenjongole yoku kapako ovina vialua Ulongisi wa Velapo o longisa. Marta wa sukililevo oku nõlapo oku yevelela Yesu. Nda Marta wa tiamisilile utima ku Yesu, nda wo pandiya omo liovina a kala oku linga.

⁴ Marta wa tiamisilile utima waye kovina vikuavo. Momo wa sakalalele calua loku pongiyila Yesu okulia kumue kulikasi, kuenda wa linga ovina vialua vikuavo oco a sanjuise akombe. Eci a limbuka okuti Maria ka kalele oku u kuatisa, wa lekisa esumuo kuenje wa lisiõsũila ku Yesu. Omo Yesu wa kũlĩhĩle okuti Marta wa kala oku teleka ovikulia vialua, wo sapuila lutate hati: “A Marta, a Marta, o kasi lohele ya lua, kuenje wa tokotelua lovina via lua.” Yesu wo sapuilavo hati, wa sukilile oku teleka lika okulia kumue kua leluka. Noke Yesu wa pandiya Maria omo o yevelela lutate. Kuenje wa popia hati: “Maria wa nõlapo eci ca velapo kuenje ka cu nyehiwa.” Ndaño okuti pamue Maria wa ivaleleko okulia a lia keteke liaco, pole lalimue eteke a ivaleleko ovina Yesu o longisa, kuenda ndomo o pandiya. Noke yoku pita 60 kanyamo, upostolo Yoano wa soneha ndoco: “Yesu wa sola Marta la manjaye.” (Yoano 11:5) Olondaka evi vi lekisa okuti, Marta wa tava kelungulo Yesu a eca locisola kokuaye, kuenje, wa vumba Yehova lekolelo vokuenda kuomuenyo waye.

5. Koloneke vilo momo lie ka ca lelukilile oku tiamisila utima wetu kovina vi kuete esilivilo lia velapo, kuenda epulilo lipi tu tambulula?

⁵ Tua kũlĩha okuti, koloneke vilo kuli ovina vialua vi pondola oku tu tateka oku vumba Yehova okuti kosimbu ci sule. Utala Wondavululi 15 Yenyenye Linene wo 1958, wa eca elungulo ku vamanji oco ka va ka ecelele okuti ovoloño a va tateka oku vumba Yehova. Kotembo yaco kua kala ale ovina vimue viokaliye ndeci: Olorevista, o radio, olofilme, kuenda o televisãu. Utala waco Wondavululi wa lombolola okuti, osimbu tu panda kesulilo lioluali lulo, “ovitalukilo via laikele oku livokiya calua.” Koloneke vilo, kuli ovina vialua vi pondola oku tu vetiya oku tiamisila utima kovina vikuavo okuti kosimbu ci sule. Nye tu sukila oku linga oco tu setukule Maria okuti tu tiamisila utima wetu koku fendela Yehova?

6. Afendeli va Yehova va siata oku kuatisiwa ndati lovoloño?

⁶ Afendeli va Yehova va siata oku kuatisiwa lovoloño oluali oco va kunde olondaka viwa. Osimbu uyaki watete wa pita voluali ka wa fetikile, kuenda votembo yuyaki waco, va enda oku lekisa o “Foto-Drama da Criação.” Ovo va tẽla oku kundila omanu valua va sangiwa kolofeka via litepa poku lekisa  oviluvialuvia via posoka, kuenda olofilme vi kuete avala okuti, via enda oku yevalisiwa locileñi. Kesulilo lio “Foto-Drama,” kua enda oku lekisiwa oviluvialuvia viotembo yombembua eci Yesu a ka viala ongongo. Noke, afendeli va Yehova va kundila esapulo Liusoma komanu valua lekuatiso lio radio. Koloneke vilo, tua siata oku kuatisiwa lolokombutador kuenda o Internet oco tu kundile omanu va kasi kovitumãlo viosi oku kongelamo vina vi kasi ocipãla.

7. (a) Momo lie oku tiamisila calua utima kovina violuali ci kokela ovitangi? (b) Kovina vipi tu sukila oku lavulula? (Tala etosi pombuelo yemẽla.)

⁷ Embimbiliya li tu lungula oco ka tu ka sakalale calua lovina viosi vi sangiwa voluali. Velungulo liaco mua kongela oku pesila otembo yalua kovina violuali. (Tanga 1 Va Korindo 7:29-31.) Ndaño okuti ca sunguluka oku talavaya lovina vimue violuali, pole pamue tu pesila otembo yalua kovina viaco. Citava okuti tu sanjukila ovitalukilo vimue ndeci: Oku tanga alivulu, oku tala o televisãu, oku nyula ovitumãlo vimue, oku enda volovenda, oku sandiliya olotelefone viokaliye kuenda ovina vikuavo. Kuli omanu valua va sole oku sapela la vakuavo vo Internet, oku tumisa asapulo, ale oku konomuisa ovina viatiamẽla kombunje. Pole, kuli omanu vamue okuti va tiamisila lika utima koku linga ovina viaco. * (Tala etosi pombuelo yemẽla.) (Ukundi 3:1, 6) Nda tua pesila otembo yetu kovina ka vi kuete esilivilo, ka tu tiamisila utima koku fendela Yehova okuti, oco ocina ci kuete esilivilo lia velapo.​—Tanga Va Efeso 5:15-17.

8. Momo lie ci kuetele esilivilo oku yuvula oku sola ovina violuali?

⁸ Satana wa siata oku likolisilako oco a tu yapuise lovina violuali okuti, vi tu tateka oku tiamisila utima koku vumba Yehova. Ndeci Satana a linga kocita catete, wa siatavo oku ci linga koloneke vilo. (2 Timoteo 4:10) Omo liaco, tu sukila oku  konomuisa ndomo tu tenda ovina violuali, kuenda oku linga apongoloko a sukiliwa. Embimbiliya li tu sapuila okuti, tu sukila oku yuvula oku sola ovina violuali. Pole, tuamamiko oku pamisa ocisola cetu ku Yehova. Nda tua ci linga, ci leluka oku pokola ku Yehova kuenda oku kuata ukamba laye.​—1 Yoano 2:15-17.

9. Yesu wa longisa olondonge viaye oco vi tiamisile utima kovina vipi, kuenda ongangu yipi a vi sila?

⁹ Ndeci Yesu a longisa Marta oco ka ka tiamisile utima koku linga ovina vialua, wa longisavo olondonge oco vi kuame ongangu yaye. Eye wa vi vetiya oku amamako oku vumba Yehova kuenda oku tiamisila utima Kusoma waye. (Tanga Mateo 6:22, 33.) Yesu wa sia ongangu yiwa. Eye ka kuatele ovina vialua, ndaño onjo ale epia.​—Luka 9:58; 19:33-35.

10. Ongangu yipi yiwa Yesu a tu sila?

¹⁰ Yesu ka ecelele okuti ovina vimue viu tateka oku linga upange woku kunda. Eci Yesu a fetika upange woku kunda omanu vo ko Kafarinau va yonguile okuti o kala otembo yalua volupale luavo. Nye a linga? Eye wamamako oku tiamisila utima kocikele caye. Noke wa popia hati: “Ñuete ocikundi coku kundila ondaka yiwa yusoma wa Suku vovaimbo akuavo, momo eci oco nda tumilua.” (Luka 4:42-44) Yesu wa linga ovongende alua oco a kunde olondaka viwa, kuenda oku longisa omanu valua. Ndaño okuti wa kala ulume umue wa lipua, pole wa enda oku kava, kuenda wa sukilile oku puyuka omo liupange walua.​—Luka 8:23; Yoano 4:6.

11. Nye Yesu a linga eci ulume umue a pinga kokuaye oco o kuatise oku tetulula ocitangi caye? Ulandu upi Yesu a longisa kolondonge viaye?

¹¹ Noke, eci Yesu a kala oku longisa olondonge viaye ulandu umue u kuete esilivilo lia velapo, ulumue umue wo teta kondaka kuenje wa popia hati: “Olongisi, va popie la huvange okuti o nepelako kocipiñalo.” Yesu ka setekele oku tetulula ocitangi culume waco. Omo okuti wa kala oku longisa olondonge viaye, ka tiamisilile utima kovina vikuavo. Momo vepuluvi liaco wa vi longisa okuti nda via tiamisila utima kovina vikuavo vi tatekiwa koku vumba Suku.​—Luka 12:13-15.

12, 13. (a) Nye Yesu a linga okuti ca komõhisa omanu vamue vo ko Helasi va kala vo Yerusalãi? (b) Nye Yesu a linga eci Filipu a pinga kokuaye oco a lisange lomanu vaco?

¹² Yesu koloneke via sulako viomuenyo waye palo posi, wa kuatele esakalalo lialua. (Mateo 26:38; Yoano 12:27) Eye wa kũlĩhĩle okuti wa laikele oku tala ohali yalua kuenda oku fa. Wa kũlĩhĩlevo okuti osimbu ka file, wa laikele oku kuata upange walua. Calumingu keteke 9 kosãi ya Nisana, Yesu wa iñila vo Yerusalãi okuti wa endela kocimbulu. Omanu vo yolela Ndosoma yavo. (Luka 19:38) Keteke likuavo Yesu lutõi walua wa tundisa alume vosi va kala oku landisila vonembele ovina viavo londando yimue ya tĩla  okuti, va enda oku nyana omanu.​—Luka 19:45, 46.

¹³ Omanu vamue vo ko Helasi okuti va endele kocipito co Paskoa ko Yerusalãi, va mola ovina Yesu a linga, kuenje va komõha calua. Omo liaco, va pinga kupostolo Filipu nda citava okuti va lisanga la Yesu. Pole, Yesu ka sandiliyile omanu oco vo kuatise ale oku u teyuila kovanyãli vaye. Momo, wa kũlĩhĩle ovina vi kuete esilivilo lia velapo. Kuenje, wamamako oku tiamisila utima waye koku linga ocipango ca Yehova okuti oku eca omuenyo waye ndocilumba. Omo liaco, wa ivaluisa olondonge viaye hati, wa laikele oku fa, kuenda vosi va yonguile oku u kuama va sukililevo oku lekisa onjongole yoku eca omuenyo wavo. Eye wa popia hati: “U o sole omuenyo waye u pesela, kuenje u o suvuka omuenyo waye voluali lulo u solekela komuenyo ko pui.” Yesu wa likuminyavo hati, ‘Isia o sumbila’ olondonge viaye, kuenda eca kokuavo omuenyo ko pui. Filipu wa eca komanu vo ko Helasi esapulo limue lia va vetiya.​—Yoano 12:20-26.

14. Ndaño okuti Yesu wa pitisile kovaso upange woku kunda, ovina vipi vikuavo a enda oku linga?

¹⁴ Eci Yesu a kala palo posi wa pitisile kovaso upange woku kunda. Ndaño okuti wa velisilepo upange woku kunda, pole ka tiamisilile lika utima kupange waco. Momo, ovolandu a lekisa okuti, eci a endele kocipito cimue cuvala, wa pongolola ovava oco a linge ovinyu yiwa. (Yoano 2:2, 6-10) Eye wa endavo oku lia kolonjo viakamba vaye, kuenda ku vana va lekisile onjongole kolondaka viwa. (Luka 5:29; Yoano 12:2) Handi vali, Yesu wa enda oku sokiya otembo yoku likutilila, yoku sokolola, kuenda yoku puyuka.​—Mateo 14:23; Marko 1:35; 6:31, 32.

15. Nye upostolo Paulu a popia okuti oco Akristão vocili va sukilile oku linga, kuenda ongangu yipi yiwa a sia?

¹⁵ Upostolo Paulu wa sokisa Akristão lomanu vakuakuyoloka calua okuti oco va yule, va sukilile oku yuvula ovina viosi vi pondola oku va tateka. (Tanga Va Heveru 12:1.) Paulu wa sia ongangu yimue yiwa. Ndaño okuti wa kala usongui umue wa kemãla vetavo lia va Yudea kuenda wa kala ohuasi, pole wa siapo ovina viaco, kuenje wa pitisile kovaso “ovina via velapo.” Eye wa pesila otembo yalua kupange woku kunda, kuenda wa linga ovongende kovitumãlo vialua oku kongelamo ko Asuria, ko Asia Menor, ko Makedonia, kuenda ko Yudea. Paulu wa kala oku lavoka onima yoku kuata omuenyo ko pui kilu. Eye wa popia hati: “Njivala ovina viokonyima loku yolokela eci ci kasi kovaso. Njolokela kocimãho hã si tambula onima.” (Va Filipoi 1:10; 3:8, 13, 14) Omo okuti Paulu ka kuelele, co kuatisa oku “vumba Ñala lutima wosi, [owu] wa tepiwa hawoko.”​—1 Va Korindo 7:32-35.

16, 17. Cikale okuti tu kuele ale sio, tu pondola oku kuama ndati ongangu ya Paulu? Nye Manji Mark kumue lukãi waye Claire va linga?

¹⁶ Ndeci Paulu a linga, afendeli vamue va Yehova koloneke vilo, va nõlapo oku amamako okuti ka va kuela, oco va pesile  otembo yalua kupange wa Yehova. (Mateo 19:11, 12) Omanu vana ka va kuelele ka va kuete ovikele vialua vioku tekula epata, ndeci ca siata oku pita lomanu va kuele. Pole, cikale okuti tu kuele ale sio, vosi yetu tu pondola oku liupa “ovinjangatela viosi” vi pondola oku tu yapuisa koku vumba Yehova. Omo liaco, tu sukila oku pongolola ovituwa vietu oco tu yuvule oku pesila otembo kovina ka vi kuete esilivilo, pole, tu linga ovina vialua kupange wa Yehova.

¹⁷ Manji Mark kumue lukãi waye Claire okuti va kulila kofeka yo Gales, va fetika upange wakundi votembo yosi eci va mala oku tangela kosikola. Eci va tokekisa olohuela viavo vamamako lupange wakundi votembo yosi. Pole, va yonguile oku pesila otembo yalua kupange waco. Manji Mark wa lombolola ndoco: “Tua nõlapo oku ambata omuenyo wa leluka, poku siapo onjo yetu yi kuete olohondo vitatu, kuenda tua siapovo upange woku sanda eteku tua enda oku linga vokuenda kuolowola vikuãla veteke, oco tu litumbike kupange woku tunga kolofeka viosi.” Pa pita ale 20 kanyamo tunde eci va linga ovongende kolofeka vialua vocifuka co Afrika kuna va kuatisa koku tunga Olonjango Viusoma. Ndaño okuti olonjanja vimue ka va kuatele olombongo vialua, pole Yehova wa siata oku va kuatisa. Manji Claire wa popia hati: “Tua siata oku kuata esanju lialua omo lioku pesila otembo yetu oloneke viosi koku vumba Yehova. Vokuenda kupange waco tua siata oku linga ukamba la vamanji valua kuenda lacimue tua kambela. Ovina vitito tua kuatele okuti tua vi siapo, ka vi sokisiwa lesanju tu kuete cilo li tunda koku vumba Yehova kupange wotembo yosi.” Vamanji valua va kasi kupange wotembo yosi va siatavo oku kuata esanju liaco. *​—Tala etosi pombuelo yemẽla.

18. Nye tu sukila oku lipula?

¹⁸ O kuete hẽ ovisimĩlo viokuti o pondola oku kuata esanju lialua kupange wa Yehova? Kuli hẽ ovina vimue vi pondola oku ku tateka oku tiamisila utima kovina vi kuete esilivilo lia velapo? Nda kuli, nye o pondola oku linga? Citava okuti o sukila oku mioñolola onjila o kuama poku tanga Embimbiliya kuenda koku lilongisa. Ocipama ci kuãimo ci ka lombolola ndomo o pondola oku ci linga.