1, 2. Momo lie Embimbiliya li sokisila ondalu luloño wetu woku vangula?

KUNYAMO wo 1871, usenge umue u tukuiwa hati Wisconsin kofeka yo Estados Unidos wa vatele ondalu. Ondalu ya li sandula lonjanga kuenje ya timĩha eci ci panda olohuluwa vivali koviti. Ci pitahãla 1.200 komanu va fa. Ocilunga eci ca ponda omanu valua okuti, ovilunga vikuavo viondalu via pita vofeka yaco ci sule. Ci molẽha okuti olosase vimue vitito via tunda komboyo ya kala oku pita ocipepi lusenge waco, ovio via koka ondalu. Eci ci tu yivaluisa ocinimbu cimue Cembimbiliya ci popia hati: “Sokololi ndomo ondalu yitito yi pondola oku timĩha usenge unene!” (Tiago 3:5) Momo lie Tiago usonehi Wembimbiliya a tukuila olondaka evi?

² Eye wa lombolola hati: “Elimi ondalu.” (Tiago 3:6) “Elimi” li lomboloka uloño wetu woku vangula. Ndeci ondalu yi koka ovitangi, ovina tu popia vi pondola oku tu kokela ovitangi. Olondaka vietu vi pondola oku kuatisa ale oku valula vakuetu. Embimbiliya li tu sapuilavo okuti ovina tu popia vi pondola oku va kokela omuenyo ale olofa. (Olosapo 18:21) Anga hẽ eci  ci lekisa okuti ka tu vangula vali cimue omo pamue tu popia eci ka ca sungulukile? Sio, hacoko. Etu ka tu liwekapo oku talavaya londalu, omo okuti yi pondola oku tu timĩha. Pole, tu kuata utate poku talavaya londalu. Ndeci, tu pondola oku talavaya londalu oco tu teleke okulia kuetu, oku yota kuenda oku kuata ocinyi. Cimuamue haico okuti, nda tua lekisa utate poku vangula, tu pondola oku talavaya luloño waco oco tu sivaye Yehova kuenda oku kuatisa vakuetu.—Osamo 19:14.

3. Ovina vipi vitatu vi ka tu kuatisa oku pamisa vakuetu eci tu vangula?

³ Yehova wa tu ĩha uloño woku vangula la vakuetu eci tu sima leci tu yevite vutima, ci kale poku vangula ale oku linga ondimbukiso lovaka etu. Pole, tu pondola oku talavaya ndati lombanjaile eyi yi komohisa, oco tu pamise vakuetu? (Tanga Tiago 3:9, 10.) Tu sukila oku kũlĩha epuluvi tu sukila oku vangula, ovina tu vangula, kuenda ndomo tu vangula.

4. Otembo yipi tu sukila oku ũha?

⁴ Olonjanja vimue ka ca sungulukile oku vangula. Embimbiliya li popia okuti kuli “eteke lioku ũha.” (Ukundi 3:7) Tu sukila oku ũha eci vakuetu va vangula, oco tu lekise esumbilo kokuavo. (Yovi 6:24) Handi vali, ka tu vangula ovina vio pokolika okuti omanu vakuavo ka va sukila oku vi kũlĩha. (Olosapo 20:19) Nda umue o tu lingisa onyeño, tu lekisa olondunge poku ũha.—Osamo 4:4.

5. Tu lekisa ndati okuti tua sanjukila ombanjaile Yehova a tu ĩha okuti uloño woku vangula?

⁵ Pole kulivo otembo okuti ca sunguluka oku vangula. (Ukundi 3:7) Kuli otembo yoku sivaya Yehova, oku pamisa vakuetu, oku situlula eci ci kasi vutima wetu kuenda oku vangula la vakuetu ovina tu sukila. (Osamo 51:15) Nda tua talavaya ciwa luloño wetu woku vangula poku linga ovina evi, tu lekisa ku Yehova okuti tua sanjukila ombanjaile a tu ĩha. Eci ekamba limue li tu ĩha ombanjaile yimue ya fina, tu yi tata ciwa.

6. Momo lie ci kuetele esilivilo oku nõla epuluvi liwa lioku vangula?

⁶ Momo lie ci kuetele esilivilo oku nõla otembo ya sunguluka yoku vangula? Kelivulu Liolosapo 25:11 ku popia ndoco: “Ondaka ya popiwa yu ya soka lotembo yaco ya linga ndapako ulu velonga liopalata.” Apako ulu a fina, pole, a fina vali calua nda a kapiwa pelonga liopalata. Cimuamue haico, tu pondola oku kuata ovina viwa vioku sapuila omunu umue. Pole, nda tua nõla epuluvi liwa lioku vangula, tu ka tẽla oku kuatisa omunu waco. Tu ci linga ndati?

7, 8. Vamanjetu kofeka yo Japãu va setukula ndati ongangu ya Yesu?

⁷ Nda tua vangula vepuluvi ka lia sungulukile, omanu ka va ka kuata elomboloko ale oku tava kueci tua popia. (Tanga Olosapo 15:23.) Ndeci, kunyamo wo 2011 kosãi Yelombo, ocilemawe cimue kuenda o tsunami via nyõla alupale alua a kasi kutundilo wofeka yo Japãu. Kua fa eci ci pitahãla 15.000 komanu. Ndaño okuti Olombangi vialua Via Yehova via fisavo vangandiavo kuenda akamba, pole va nõlelepo oku lembeleka omanu vakuavo va pitavo lovitangi viaco, lekuatiso Liembimbiliya. Pole, ovo va kũlĩhĩle okuti valua pokati komanu vaco vakuetavo lio Budista kuenda ka va kũlĩhĩle ovina vialua viatiamẽla Kembimbiliya. Omo liaco, vamanji  vepuluvi liaco, ka va vanguile eci catiamẽla kepinduko, pole, va nõlapo oku va lembeleka, kuenda oku va lomboluila esunga lieci omanu vawa va talela ohali.

⁸ Vamanji vaco va kuama ongangu ya Yesu. Eye wa kũlĩhĩle otembo yoku ũha kuenda wa kũlĩhĩlevo otembo yoku vangula. (Yoano 18:33-37; 19:8-11) Yesu wa enda oku sanda otembo ya sunguluka yoku longisa ovina vimue kolondonge viaye. (Yoano 16:12) Vamanji kofeka yo Japãu va kevelela otembo ya sunguluka yoku sapela lomanu catiamẽla kepinduko. Eci pa pita anyamo avali lolosãi epandu noke liocilunga co tsunami, va eca komanu o kokanda losapi hati, “Omanu va fa va Pondola Oku Kuata Vali Omuenyo?” Omanu valua va tambula okokanda kaco kuenda va lembelekiwa lovina va tanga. Cimuamue haico okuti tu sukilavo oku sokolola ovituwa viomanu vocikanjo cetu, kuenda ovina ovo va tava oco tu limbuke otembo ya sunguluka yoku sapela lavo.

9. Vapuluvi api akuavo tu sukila oku nola otembo ya sunguluka yoku vangula?

⁹ Vapuluvi api akuavo tu sukila oku talamẽla otembo ya sunguluka yoku vangula? Citava okuti umue o popia ovina vi tu sumuisa. Tu yuvula oku tambulula lonjanga lolondaka ka via sungulukile, pole tu lekisa olondunge poku sokolola ndoco: ‘Anga hẽ eye wa yonguile muẽle oku ndi sumuisa? Ndi sukila muẽle oku sapela laye catiamẽla kovina a popia?’ Olonjanja vimue ca sunguluka oku ũha. Pole, nda pali esunga lioku sapela laye, ciwa oku talamẽla toke eci onyeño yi tulumũha. (Tanga Olosapo 15:28.) Ale pamue, tu yongola oku vetiya vangandietu okuti Halombangiko Via Yehova oco va kũlĩhe Yehova. Tu sukila oku kuata epandi, oku sokolola lutate ovina tu sukila oku popia, kuenda oku sanda otembo ya sunguluka okuti va pondola oku tu yevelela.

10. (a) Momo lie tu sukilila oku nõla lutate ovina tu vangula? (b) Upopi upi tu sukila oku yuvula?

¹⁰ Ovina tu popia la vakuetu vi pondola oku va sanjuisa ale oku va sumuisa. (Tanga Olosapo 12:18.) Omanu valua voluali lua Satana, olondaka viavo via ‘lepikiwa ndosipata,’ momo va yongola lika oku valula kuenda oku sumuisa vakuavo. (Osamo 64:3) Omanu valua va vangula upopi waco omo liovina va siata oku tala volofilme kuenda vo televisão. Pole, Akristão ka va vangula olondaka viukãlu ndaño lonjila yimue yoku sewula. Oku sewula kuwa, kuenda ku vetiya valua oku tu yevelela. Pole, tu sukila oku yuvula oku sewula lonjila yimue ka ya sungulukile, pamue oku vangula olondaka vi kutisa osõi ale oku sanumula omunu umue okuti ci vetiya vakuavo oku yola. Embimbiliya li vetiya Akristão oku yuvula “olondaka vioku pembula.” Li popiavo hati: “Vomẽla wene ka mu ka tunde ondaka yĩvi, pole, mu tunde ondaka yiwa yi kolisa, haiyo ya soka  lotembo yaco, okuti yi kuatisa ava va yi yeva.”—Va Efeso 4:29, 31.

11. Nye ci tu kuatisa oku nõla ciwa olondaka?

¹¹ Yesu wa longisa okuti “Eci ci kasi vutima, oco omẽla u popia.” (Mateo 12:34) Eci ci lekisa okuti ovina tu vangula vi pondola oku situlula eci ci kasi vutima. Nda tu sole vakuetu kuenda tua kapako ekalo liavo, tu nõla olondaka via sunguluka poku vangula lavo. Nda tua nõla ciwa olondaka vietu tu pamisa vakuetu.

12. Nye vali ci pondola oku tu kuatisa oku nõla olondaka via sunguluka?

¹² Oco tu sange olondaka via sunguluka, tu sukila oku li kolisilako. Ndaño Soma Salomone wa kala ukualondunge, ‘wa sokolola, noke wa sokiya’ ovina a soneha oco okuti poku vi tanga vi sanjuisa. (Ukundi 12:9, 10) Nye ci ka tu kuatisa oku kũlĩha ovina tu popia? Tu pondola oku tanga Vembimbiliya kuenda valivulu etu, oco tu kũlĩhe ndomo tu popia loku lilongisa elomboloko liolondaka vina okuti ka tua vi kũlĩhile. Tu lilongisavo kongangu ya Yesu oco tu vangule lonjila yimue yi kuatisa omanu vakuavo. Eye wa kũlĩhile ciwa ovina a popia momo Yehova wo wĩha ‘elimi liuloño ndokuti o tẽla oku kolisa lolondaka u wa kava.’ (Isaya 50:4) Ci kuete esilivilo oku kũlĩhĩsa ndomo vakuetu va li yeva eci tu vangula. (Tiago 1:19) Tu pondola oku lipula ndoco: ‘Nda nda vangula ndoco, omunu waco o ka kuata elomboloko lieci ndi yongola oku popia? Eye o ka li yeva ndati?’

13. Momo lie tu sukilila oku vangula lonjila yimue okuti ci leluka oku kuata elomboloko?

¹³ Va Isareli va enda oku sika olumbeta oco ku eciwe ondimbukiso yimue. Ocileñi cimue columbeta ca lombolokele okuti omanu va sukilile oku li sanga. Ocileñi cikuavo okuti ca litepa, ca lombolokele okuti asualali va sukilile oku linga uyaki. Sokolola eci nda ca pita lasualali nda ocileñi columbeta ka ca sikile ciwa! Embimbiliya li sokisa ocileñi columbeta ci yevala ciwa, lolondaka vi lomboloka ciwa. Nda ka tu lombolola ciwa ovina tu popia, omanu va kala vatatahãi, ale va pondola oku tava kocina cimue okuti haciliko. Nda tu yongola oku situlula ekalo lietu, tu sukila oku kuata utate okuti ka tu popi olondaka ka via sungulukile ale vi lekisa ekambo liesumbilo.—Tanga 1 Va Korindo 14:8, 9.

14. Ulandu upi u lekisa okuti olondaka via Yesu via lelukile oku kuata elomboloko?

¹⁴ Velivulu lia Mateo ocipama 5 toke 7, mu sangiwa ovolandu awa a lekisa ndomo Yesu a nõla olondaka vina okuti ca leluka oku kuata elomboloko. Vohundo eye a linga, ka tukuile olondaka vina ka via lelukile oku kuata elomboloko oco a komõhise omanu. Handi vali, ka vanguile olondaka vi sumuisa vakuavo. Yesu wa longisa ovina vialua vi kuete esilivilo linene, pole, ca lelukile oku kuata elomboloko liovina a popia. Ndeci, Yesu wa yonguile okuti olondonge viaye vi kolela okuti ka vi sukila oku sakalala leci va lia eteke leteke. Eye wa lombolola okuti Yehova oloneke viosi o tekola olonjila. Kuenje, wa va pula hati: “Ene ka wa velelipo hẽ okuti ovio vi sule?” (Mateo 6:26) Lolondaka viaco via leluka, Yesu wa va kuatisa oku kuata elomboloko liokuti ka va sukila oku sakalala, kuenje wa va kolisa.

15. Momo lie tu sukilila oku vangula lumbombe?

¹⁵ Onjila ndomo tu vangula lavakuetu ci  kuete esilivilo. Omanu va solaile oku yevelela Yesu omo wa vangowaile lonjila yimue ya “posoka” ale lumbombe. (Luka 4:22) Eci tu vangula lumbombe omanu va kuata ombili yoku tu yevelela kuenda va tava kueci tu popia. (Olosapo 25:15) Tu lekisa lika umbombe poku vangula la vakuetu, nda tua va sumbila kuenda tua kapako ekalo liavo. Eci oco Yesu a linga. Eci a limbuka okuti owiñi wa kala oku likolisilako oku u yevelela, co sanjuisa calua kuenje wa pesila otembo yaye koku va longisa. (Marko 6:34) Ndaño ceci omanu va sepula Yesu, eye ka va fetuluinyile.—1 Petulu 2:23.

16, 17. (a) Tu kuama ndati ongangu ya Yesu poku vangula lepata lietu kuenda akamba? (Tala elitalatu kefetikilo liocipama cilo.) (b) Onjali yimue yukãi ya lekisa ndati olondunge poku vangula lumbombe?

¹⁶ Ndaño okuti tu sole epata lietu kuenda akamba, omo okuti tua va kũlĩha ciwa, citava okuti tu popia ovina vimue vi va sumuisa. Pamue tu sima okuti ka tu sukila oku kuata utate poku vangula lavo. Pole, Yesu lalimue eteke a vanguile olondaka vimue ka via sungulukile poku sapela lakamba vaye. Eci va kala oku lihoya pokati nda helie wa velapo, eye wa vangula lavo lumbombe kuenje wa eca ongangu yokamõla, oco a va kuatise oku pongolola ovisimĩlo viavo. (Marko 9:33-37) Akulu vekongelo va pondola oku setukula Yesu poku eca elungulo ku vakuavo lumbombe.—Va Galatia 6:1.

¹⁷ Ndaño umue o tu sapuila cimue ci tu sumuisa, tu linga ciwa poku vangula laye lumbombe. (Olosapo 15:1) Umãlehe umue ukuenje okuti Ina yaye ka kasi lulume, wa kala oku linga ovina ka viasungulukile osimbu a kala oku vumba Yehova. Manji umue ukãi vekongelo wa kuatela ohenda ina ya kakuenje, kuenje wo sapuila hati: “Ka ca sungulukile eci wa linga okuti kua tẽlele oku pindisa ciwa omõlove.” Ina wa sokolola eci a tambulula kuenje wa popia hati: “Ocili okuti ovina ka vi kasi oku enda ndomo tua yonguile, pole, epindiso liaye li kasi oku amamako oku eciwa. Vangula lame noke yo Armagedo, kuenje tu ka limbuka ocili caco.” Omo okuti ina wa lekisa umbombe kumanji waco, ukamba wavo wa amamako. Omõla wa yeva ovina inaye a popia kuenda wa limbuka okuti inaye o kuete elavoko liokuti eye o ka linga apongoloko. Eye wa liwekapo oku enda lakamba vãvi, wa papatisiwa, noke wa fetika oku talavaya ko Betele. Ci kale okuti tu kasi oku vangula la vamanji, epata lietu, ale amanu ka tua kũlĩhĩle, olonjanja viosi olondaka vietu vi sukila oku kala ‘viumbombe loku singiwa lomongua.’—Va Kolosai 4:6.

18. Tu kuama ndati ongangu ya Yesu koku vangula kuetu?

¹⁸ Uloño woku vangula la vakuetu eci tu sima kuenda eci ci kasi vutima, ombanjaile yimue yi komõhisa yi tunda ku Yehova. Nda tua kuama ongangu ya Yesu, tu nõla otembo ya sunguluka yoku vangula, tu kuata utate kovina tu popia, kuenda olonjanja viosi tu ka sanda oku lekisa umbombe. Omo liaco, tu vanguli olondaka vi pamisa vakuetu, kuenda oku sanjuisa Yehova.