1, 2. Nye Suku a linga kosimbu, kuenda koloneke vilo nye vamue va siata oku li pula eci va vela?

NDA wa li yakele ale locitangi coku vela citava okuti wa lipulile ale ndoco: ‘Anga hẽ ndi kaya muẽle?’ Pamue umue vepata, ale ekamba limue o vela kuenje tu li pula nda eye o kaya. Ca sunguluka oku kuata onjongole yuhayele uwa etu muẽle kuenda ku vana tu sole. Vembimbiliya tu sangamo ovolandu omanu vamue va velele kuenda va yonguile oku kũlĩha nda uveyi wavo u pita ale sio. Ndeci, Soma Ahasiya, omõla a Ahava la Isevele, wa li pula nda o kaya kuveyi waye. Noke, Benehadada Soma ya Suria eci a kala oku vela wa li pulavo nda o kaya.—2 Olosoma 1:2; 8:7, 8.

² Embimbiliya li tu sapuilavo okuti kosimbu, Yehova olonjanja vimue wa enda oku sakula omanu locikomo kuenda wa kuatisa ovaprofeto vaye oku pindula omanu vamue va fa. (1 Olosoma 17:17-24; 2 Olosoma 4:17-20, 32-35) Koloneke vilo omanu vamue va vela va li pulavo nda Suku o linga cimue ci va kuatisa oco va kaye.

3-5. Nye Yehova la Yesu va pondola oku linga, kuenda apulilo api tu konomuisa?

 ³ Yehova o kuete unene kuhayele womanu. Eye wa yambula vamue loku vela, ndeci Fareo wa kala kotembo ya Avirahama, kuenda wa yambulavo Miriama manji a Mose. (Efetikilo 12:17; Atendelo 12:9, 10; 2 Samuele 24:15) Handi vali, Yehova wa yambula va Isareli ‘lovovei osi lafengi,’ eci vo sinila. (Esinumuĩlo 28:58-61) Vapuluvi akuavo, Yehova wa teyuila afendeli vaye koku vela. (Etundilo 23:25; Esinumuĩlo 7:15) Eye wa sakula vamue pokati kavo. Yehova wa sakula Yovi eci a vela calua okuti wa yonguile oku fa.—Yovi 2:7; 3:11-13; 42:10, 16.

⁴ Tua kolela okuti Yehova o kuete unene woku sakula vana va vela. Yesu o pondolavo oku sakula vana va vela. Eci a kala palo posi, wa sakula vana va kala lovoveyi ndeci ovilundu ale ocinonya. Eye wa sakulavo olomeke kuenda ovilema. (Tanga Mateo 4:23, 24; Yoano 9:1-7) Ovikomo viaco vi tu kuatisa oku kolela kovina vi komõhisa Yesu a ka linga voluali luokaliye. Kotembo yaco, “layimue onungi yi popia yiti, ndi vela.”—Isaya 33:24.

⁵ Koloneke vilo, nda tu kasi oku vela calua, tu kevelela hẽ okuti Yehova ale Yesu o tu sakula lekuatiso liocikomo? Nye tu sukila oku sokolola poku nõla onjila tu kuama poku sakuiwa?

6. Nye Embimbiliya li popia catiamela kovikomo Akristão va linga kocita catete?

⁶ Kocita catete, Yehova wa waveka Akristão lespiritu sandu kuenda wa va ĩha unene woku linga ovikomo. (Ovilinga 3:2-7; 9:36-42) Ovo va kuatele unene woku sakula omanu kuenda woku vangula alimi a litepa. (1 Va Korindo 12:4-11) Pole, ovikomo viaco noke vieya oku sulila ndomo Embimbiliya lia ci popele. (1 Va Korindo 13:8) Omo liaco, koloneke vilo ka tu lavoka okuti Suku o linga ocikomo coku tu sakula ale oku sakula vakuetu.

7. Olondaka vi sangiwa kelivulu Liosamo 41:3 vi tu kuatisa ndati?

⁷ Nda o kasi oku vela, Yehova o pondola oku ku lembeleka kuenda oku ku kuatisa, ndeci a linga lafendeli vaye kosimbu. Soma Daviti wa soneha hati: “U ivaloka olohukũi wa sumũlũha. Yehova u popela veteke liohali. Yehova u vindikiya loku u tumalisa lomuenyo.” (Osamo 41:1, 2) Pole, Daviti ka lekisile okuti omunu una uwa ivaloka olohukũi lalimue eteke a fa. Yehova o kuatisa ndati omunu waco uwa? Daviti wa lombolola hati: “Yehova u kolisa eci a kasi pula loku vela. Eci a vela o sakula ovovei aye osi.” (Osamo 41:3) Yehova wa kũlĩha ciwa ovitangi vi kasi oku pita  lafendeli vaye kuenda lalimue eteke a va ivala. Eye o va ĩha utõi kuenda olondunge. Yehova wa lulikavo etimba liomunu lonjila yimue okuti li pondola oku kaya olio muẽle.

8. Ndomo ca lekisiwa kelivulu Liosamo 41:4, nye Daviti a pinga ku Yehova eci a vela calua?

⁸ Kelivulu Liosamo 41, Daviti o tu sapuilavo catiamẽla kotembo a kala oku vela calua kuenda wa honguele loku sakalala. Citava okuti kotembo yaco, omõlaye Avisalome oco a kala oku seteka oku tambula usoma wa isiaye. Omo okuti Daviti wa vela calua ka tẽlele oku tateka Avisalome. Eye wa kũlĩhĩle okuti ocitangi ca kala oku pita vepata liaye ca tunda kekandu a linga la Batisieva. (2 Samuele 12:7-14) Oco hẽ nye eye a linga? Wa likutilila hati: “A Yehova, ndinge ohenda, sakule, momo nda ku lingila akandu.” (Osamo 41:4) Daviti wa kũlĩhĩle okuti Yehova wa ecela akandu aye, kuenje wa kolela kokuaye eci a kala oku vela. Anga hẽ Daviti wa kala oku lavoka ocikomo cimue ci tunda ku Yehova?

9. (a) Nye Yehova a linga oco a kuatisa Soma Hesekiya? (b) Ekuatiso lipi Daviti a yonguile oku tambula ku Yehova?

⁹ Ocili okuti olonjanja vimue Suku wa sakula omanu. Ndeci, Soma Hesekiya eci a kala oku vela okuti wa puluka oku fa, Yehova wo sakula. Hesekiya wa kala vali komuenyo ci soka 15 kanyamo. (2 Olosoma 20:1-6) Daviti ka lavokaile ocikomo cimue. Pole, wa kala oku lavoka okuti Suku u kuatisa ndeci a kuatisa “u ivaloka olohukui.” Daviti wa kuata ukamba uwa la Yehova, omo liaco, eye wa pinga ku Yehova oco o lembeleke kuenda oku u tata eci a kala oku vela. Eye wa pingavo oco a kaye. Tu pondolavo oku pinga ku Yehova oco a tu kuatise lonjila yimuamue.—Osamo 103:3.

10. Nye ca pita la Trofimo kuenda Epafrodito? Kuenda ulandu waco u tu longisa nye?

¹⁰ Kocita catete, Akristão havosiko va sakuiwa locikomo, ndaño okuti upostolo Paulu kuenda vakuavo va sakula lovikomo. (Tanga Ovilinga 14:8-10.) Upostolo Paulu wa sakula isia ya Popiliu wa kala oku vela ombambi kuenda ocipulukãlo. Paulu “wa likutilila, wo kapa ovaka, yu wo sakula.” (Ovilinga 28:8) Pole, Paulu ka sakuile omanu vosi a kũlĩhĩle. Umue pokati kakamba vaye Trofimo, wa endele la Paulu kungende umisionaliu. (Ovilinga 20:3-5, 22; 21:29) Eci Trofimo a kala oku vela, Paulu ko sakuile. Pole, wa sia Trofimo ko Miletu oco a kaye. (2 Timoteo 4:20) Ekamba likuavo lia Paulu, Epafrodito, wa vela calua kuenda wa puluka oku fa. Pole, Embimbiliya ka li lombolola nda Paulu wo sakula.—Va Filipoi 2:25-27, 30.

11, 12. Nye tua kũlĩha catiamẽla ku Luka, kuenda wa kuatisa ndati Paulu?

¹¹ Luka wa kala ondotolo, kuenda wa linga ovongende la Paulu. (Ovilinga 16:10-12; 20:5, 6; Va Kolosai 4:14) Citava okuti eye wa kuatisa Paulu kuenda vakuavo eci va vela kovongende avo umisionaliu. (Va Galatia 4:13) Ndeci Yesu a popia, va sukila ondotolo, “te vana va vela.”—Luka 5:31.

¹² Luka, ka kaile ño umue ukuakueca olonumbi viatiamẽla kuhayele. Eye wa lilongisa muẽle uloño woku sakula.  Embimbiliya ka li lombolola ocitumãlo ale otembo Luka a li longisa uloño woku sakula. Pole, li lombolola okuti Paulu wa tuma ovilamo via Luka ku va manji ko Kolosai. Citava okuti eye wa lilongisa uloño woku sakula kosikola yimue ko Laodikea, olupale lumue ocipepi lo Kolosai. Handi vali, eci Luka a soneha Evangeliu li kuete onduko yaye kuenda elivulu Liovilinga, wa tukula olondaka vimue viatiamẽla koku sakula. Omo okuti wa kala ondotolo eye wa tukula ovolandu alua atiamẽla kotembo Yesu a sakula omanu.

13. Nye tu sukila oku ivaluka poku eca ale oku tava onumbi yimue yatiamẽla kuhayele?

¹³ Koloneke vilo, lomue pokati ka vamanjetu o pondola oku linga ovikomo vioku tu sakula. Pole, omo okuti va yongola oku tu kuatisa, olonjanja vimue va tu ĩha olonumbi ndaño ka tua vi pingile. Ocili okuti, olonumbi vimue vi kuatisa. Ndeci, Paulu wa eca onumbi ku Timoteo oco a nyuepo okavinyu. Timoteo wa kala levalo liovimo, citava okuti wa nyuanyua ovava ka a tatiwile. * (Tala etosi pombuelo yemẽla.) (Tanga 1 Timoteo 5:23.) Pole, tu sukila oku kuata utate. Citava okuti manji umue o tu kisika oku nyua ovihemba vimue viundele ale viumbundu, pamue oku tu kisika okulia ale oku yuvula ovikulia vimue. Eye pamue o tu sapuila okuti eci ca kuatisa umue vepata wa kuatelevo ocitangi caco. Pole, ka ci lomboloka okuti ci pondolavo oku tu kuatisa. Tu sukila oku ivaluka okuti ndaño omanu valua va kuatisiwa lovihemba vimue, pole, ovio handi vi pondola oku kokela ovitangi komanu vakuavo.—Tanga Olosapo 27:12.

14, 15. (a) Omanu vapi tu sukila oku kuata lavo utate? (b) Nye tu lilongisa kolondaka vi sangiwa kelivulu Liolosapo 14:15?

¹⁴ Vosi yetu tu yongola oku kuata uhayele, oco tu kuate ongusu yoku linga upange wa Yehova. Pole, omo ka tua lipuile, ka tu pondola oku liteyuila kovoveyi osi. Eci tu kuatiwa loku vela, ku moleha olonjila vialua vioku sakuiwa, pole etu tu nõla onjila tu kuama yoku sakuiwa. Omanu vamue kuenda ovisoko vimue, va popia okuti va limbuka ovihemba vi pondola oku sakula ovoveyi etu osi. Ovo va ci lingila oku nganyala olombongo vialua. Ovo va popia okuti, omanu valua va kuama onjila yaco yoku sakuiwa kuenda va kaya. Kuenje eci tu vela, pamue tu seteka olonjila viñi viñi vioku sakuiwa oco tu kaye kuenda oku amisako komuenyo. Pole, etu ka tu ka ivaliko elungulo Liondaka ya Suku liokuti: “U wa kamba olondunge o tava ño viosi, u wa lunguka o kũlĩhisa oku a enda.”—Olosapo 14:15.

 ¹⁵ Nda tua lekisa olondunge, tu ka kuata utate woku limbuka ovina tu sukila oku tava, ca piãla enene nda omunu eca onumbi yaco ka kuete uloño woku sakula. Pole tu sukila oku lipula ndoco: ‘Eye wa popia okuti ovihemba viaco ci kale viundele ale viumbundu, ale oku yuvula ovikulia vimue via kuatisa omanu. Pole, nda kolela ndati okuti via va kuatisa muẽle? Ndaño via kuatisa vakuetu, nda kũlĩha ndati okuti vi ka ñuatisavo? Anga hẽ ndi sukila oku linga akonomuiso amue kuenda oku sapela laumue wa lilongisa uloño woku sakula oco a kũlĩhise ocitangi cange cuhayele?’—Esinumuĩlo 17:6.

16. Nye tu sukila oku kũlĩhĩsa poku nõla onjila tu kuama poku sakuiwa?

¹⁶ Eci tu nõla onjila tu yongola oku kuama poku sakuiwa, tu sukila oku “kala lolondunge” ale oku kuata utate. (Tito 2:12) Eci ci kuete esilivilo, capiãla enene nda onjila yaco yoku sakula ka ya siatele. Kũlĩhĩsa ndoco: Omunu o kasi oku eca onumbi yaco o pondola hẽ oku lombolola esunga lieci oku kuama onjila yaco yi sakula uveyi wange? Anga hẽ elomboluilo liaco lia sunguluka? Olondotolo vialua vi tava hẽ okuti onjila yaco yoku sakula yi kuatisa omanu? (Olosapo 22:29) Citava okuti umue o tu sapuila okuti kua limbukiwa  onjila yikuavo yoku sakula kovitumãlo vimue viocipãla, kuenda olondotolo ka via ci limbukile handi. Pole kuli hẽ uvangi umue u lekisa okuti olondaka viaco viocili? Vamue va eca onumbi yimue yoku sakula okuti ka ya sungulukile ale mua kongela ovina vimue ka via kũlĩhĩwile. Eci ci koka ohele. Ivaluka okuti Suku o tu lungula oku yuvula oku sakuiwa lumbanda.—Esinumuĩlo 18:10-12; Isaya 1:13.

17. Onjongole yipi ya sunguluka tu kuete?

¹⁷ Osungu yakulu kocita catete ya tumisa ukanda umue kakongelo loku sapula ovina vimue vamanji va sukilile oku yuvula. Kesulilo liukanda waco osungu yakulu ya soneha ndoco: “Nda vu lilava kovina evi, vu kala ciwa. Lalipo!” (Ovilinga 15:29) Ndaño olondaka via sulako via kala vioku usika, vi tu ivaluisa okuti ca sunguluka oku kuata onjongole yuhayele uwa.

18, 19. Nye tu lavoka oku mõla voluali luokaliye?

¹⁸ Omo okuti ka tua lipuile, ka tu pondola oku liteyuila kovoveyi osi. Kuenje, eci tu vela, ka tu lavoka okuti Yehova o linga ocikomo coku tu sakula. Pole, tu pondola oku sokolola oloneke vi keya kovaso eci Suku a ka malako ovoveyi osi. Kelivulu Liesituluilo 22:1, 2, upostolo Yoano wa vangula eci catiamẽla ‘kovava omuenyo’ kuenda “oviti viomuenyo” vi ka sakula omanu vosi. Eci ka ci tiamisiwila kovihemba viumbundu vi pondola oku tu sakula koloneke vilo ale voluali luokaliye. Pole, ci tiamisiwila kovina viosi Yehova kuenda Yesu va ka tu lingila oco tu kale otembo ka yi pui.—Isaya 35:5, 6.

¹⁹ Tu lavoka otembo yaco yi komõhisa. Pole, tu koleli okuti Yehova o sole omunu lomunu pokati ketu kuenda eye wa kũlĩha ndomo tu kala eci tu tala ohali. Ndeci Yehova a linga la Daviti, tu koleli okuti eci tu vela, lalimue eteke eye a ka tu yanduluka. Olonjanja viosi eye o tata vana vo kolela.—Osamo 41:12.