Ceci Ci Kuatisa Apata Oku Kala Lesanju
Wa Tetulula Ovitangi
Eye wa popia hati: “Ame la Sara, * tua kala konjo yolonjali viange noke yolohuela vietu. Eteke limue, eponji lia manjange, lia ndi pinga oku ka ñuala ñuala lekãlu lietu. Nda tava kepingilo liaye kuenje nda ambatavo omõla wetu utito. Pole, eci nda tiuka konjo, Sara wa tema calua. Tua fetika oku lihoyisa kovaso yepata liange omo wa ndundila hati ñuete ukãi ukuavo. Nda tema calua kuenje nda vangula olondaka vio valula.”
Sara wa popia hati: “Eci nda mola Fernando o loka vekãlu leponji lia manjaye kumue lomõletu, onyeño yange ya wenguka, momo omõletu wa kala oku vela calua, kuenda otembo yaco ka tua kuatele olombongo. Omo liaco, eci eye a pitila konjo, ndo sapuila ndomo nda kala oku li yeva. Onyeño yetu ya wenguka kuenje tua fetika oku li tonda. Noke ndeya oku sumua calua omo lielinga liaco.”
ANGA hẽ oku lihoyisa ku lekisa okuti olohueli ka va li kuetele vali ocisola? Sio! Fernando la Sara tua tukula ndeti, va li kuetele ocisola. Ndaño muẽle olohueli viwa, via siatavo oku kuata ovitangi.
Momo lie olohueli via siatela oku lihoyisa, kuenda o yuvula ndati ocituwa caco ci nyõla olohuela? Omo okuti olohuela ombanjaile ya Suku, tu sukila oku konomuisa eci Ondaka yaye Embimbiliya li popia catiamẽla kocitangi caco.—Efetikilo 2:21, 22; 2 Timoteo 3:16, 17.
Konomuisa Ovitangi
Olohueli vialua, vi yongola oku li tata locisola kuenda ocikembe. Embimbiliya li lekisa okuti, “vosi va linga ekandu, kuenje va lipumbisa ulamba wa Suku.” (Va Roma 3:23) Omo liaco, ka ca lelukile oku likandangiya eci kuiya ovitangi. Vapuluvi aco, vamue ka va tẽla oku yuvula ovituwa vĩvi ndeci, oku tonda loku vangula olondaka viukãlu. (Va Roma 7:21; Va Efeso 4:31) Nye vali ca siata oku koka ovitangi viaco?
Pamue ulume lukãi va kuete ovituwa via litepa poku sapela. Ukãi umue o tukuiwa hati Misiko, wa popia hati: “Eci tua likuela ndopo, nda limbuka okuti tua kala lovituwa via litepa viatiamẽla koku tetulula ovitangi. Ame ndi sole oku vangula eci ca koka ocitangi cimue kuenda esunga liaco. Ulume wange o sole lika oku konomuisa oku ocitangi caco cika sulila.”
Misiko hayeko lika o kasi oku liyaka locitangi caco volohuela viaye. Olohueli vialua via siata oku lihoyisa momo umue pokati kavo o vangula calua, pole ukuavo wonjuka. Pamue, ohueli yimue yi kuete etapa, yikuavo yi yuvula oku lihoyisa. Wa siata hẽ oku pita locitangi caco volohuela viove? Anga hẽ umue pokati kene o sole oku lihoyisa, osimbu
ukuavo a likolisilako oku yuvula ovitangi?Ocina cikuavo ceci okuti vepata lepata omunu a kulila, va kuete ovituwa via litepa viatiamẽla koku sapela. Justino, o kasi ale anyamo atãlo tunde eci a kuela, wa popia hati: “Si tẽla oku lekisa ovisimĩlo viange, momo nda kulila vepata limue lionjuka. Ocituwa caco, ca siata oku temisa calua ukuanjo yange. Eye ka kuete ocitangi coku ndi sapuila eci ci kasi vutima waye, momo wa kulila vepata limue li kuete ocituwa coku sapela calua.”
Momo Lie tu Sukilila Oku Tetulula Ovitangi?
Ulandu umue u lekisa okuti esanju volohuela, ka li tundi kolonjanja ulume lukãi va li sapuila hati ndu ku sole. Oku lipekela loku kuata olombongo vialua, hacoko ocina ca velapo volohuela. Pole ocina ci nena esanju lia piãla volohuela, onjila ulume lukãi va kuama poku tetulula ovitangi viavo.
Yesu wa lekisa okuti eci omanu va li kuela, Suku eye o va kutila pamosi, omanu havoko. (Mateo 19:4-6) Omo liaco, olohuela viwa vi sivaya Suku. Pole, eci ulume ka tati ukãi waye locisola kuenda ocikembe, Yehova Suku ka yevelela olohutililo viaye. (1 Petulu 3:7) Nda ukãi ka sumbila ulume waye, o lekisa etombo ku Yehova una wa nõla ulume oco a kale utue wepata.—1 Va Korindo 11:3.
Oku Yuvula Upopi u Sumuisa Oco ci Nena Esanju
Ci kale okuti o kuete ovituwa viwa ale sio viatiamẽla koku sapela, kũlĩha okuti, kuli upopi umue o sukila oku yuvula nda o yongola oku kapako olonumbi Viembimbiliya loku tetulula ciwa ovitangi. Omo liaco, li pula ndoco:
‘Nda siata hẽ oku yuvula ocituwa coku fetuluinya?’
Ukualosapo wa popia hati, “oku sĩla kenyulu ku tundisa osonde, oku sinda konyeño ku tunda ema.” (Olosapo 30:33) Olondaka evi vi lomboloka nye? Konomuisa ocindekaise cimue. Kuli olonjila vivali vioku sapela lohueli yove catiamẽla kocituwa coku tata olombongo. Yatete, pamue o popia hati: “Tu sukila oku tetelẽla olombongo vietu.” Yavali, yina yi sumuisa ukuene ndeci: “Ove ku kuete olondunge.” Nda ohueli yove ya siata oku ku “sĩla kenyulu” poku vangula olondaka vi sumuisa, pamue o simavo oku u fetuluinya. Pole oku fetuluinya ku wengula ño onyeño kuenda ku vokiya ovitangi.
Ndonge Tiago wa lungula hati: “Sokololi ndomo usenge unene u mihiwa lokandalu katitotito. Elimi ondalu.” (Tiago 3:5, 6) Nda olohueli ka vi lavi elimi liavo, ovitangi vitito vi linga vinene. Olohueli vina okuti olonjanja viosi vi lihoyisa ño, pokati kavo ka pa kala ocisola.
Momo lie ku kuamẽla ongangu ya Yesu una wa yuvula oku “fetuluinya” eci a lavisiwa? (1 Petulu 2:23) Oku kũlĩhĩsa ovisimĩlo viohueli yove loku pinga ongecelo lonjanga, ci kuatisa oku tulumũla onyeño.
LINGA NDOCO: Onjanja yikuavo eci vu kuata ovitangi, li pula ndoco: ‘Anga hẽ nda nda kapako ocisimĩlo cohueli yange ndi ka pesela cimue? Nye nda linga okuti oco ca koka ocitangi caco? Nye ci ndi tateka oku limbuka oku lueya kuange?’
‘Nda siata hẽ oku pembula ovisimĩlo viohueli yange?’
Ondaka ya Suku yi tu vetiya hati, “kali lutima umuamue. Lingi vakuahenda.” (1 Petulu 3:8) Kũlĩhĩsa ovina vivali via siata oku ku tateka oku kapako onumbi eyi. Catete, ku tẽla oku konomuisa eci ci kasi vutima wohueli yove. Nda ohueli yove ya sakalala calua okuti ove ci sule, pamue o vetiyiwa oku u popisa hati, “O yokoka ño lonjanga.” Pamue onjongole yove oku kuatisa ohueli yove oco yi yuvule esakalalo. Pole, olondaka viaco ka vi kuatisa. Ukãi kuenda ulume va sukila oku limbuka okuti omanu va lisole va sesamẽla oku li tava tava loku li kuatela ohenda.
Epela li tateka omunu oku kapako ovisimĩlo viohueli yaye. Ukuepela o sole oku litunula kuenda oku pembula vakuavo. Eye o tonda vakuavo lolonduko ka via sungulukile ale ova sokisa lovina vĩvi. Kũlĩhĩsa ulandu wa va Fariseo kuenda vakuavisonehua koloneke via Yesu. Eci omunu umue a lekisa ocisimĩlo cimue ca litepa, va Fariseo omo liepela, va enda oku u pembula kuenda oku u tonda. (Yoano 7:45-52) Yesu ka kaile locituwa caco. Eye wa enda oku pandiya omanu vana va lekisa ovisimĩlo viavo.—Mateo 20:29-34; Marko 5:25-34.
Sokolola ndomo o liyeva eci ohueli yove yi ku sapuila ocisimĩlo caye. Olondaka kuenda ocipala cove ci lekisa hẽ okuti wa nyumala? Ale o yayulako oku popia ovina vi lekisa okuti kua kapeleko ovisimĩlo viohueli yove?
LINGA NDOCO: Voloneke vikuavo, kũlĩhĩsa ndomo oka sapela lohueli yove. Nda wa vangula olondaka viu sumuisa, pinga ongecelo lonjanga yalua.
‘Olonjanja vimue nda siata oku sima okuti ohueli yange ka ya ñapeleko?’
“Yovi hẽ, wa ku sumbila ño ocali, ove u Suku? Haveko hẽ wa vindikiya kolonele viosi oku vindikiya onjo yaye la cosi a kuete?” (Yovi 1:9, 10) Lolondaka evi, Satana wa lundila Yovi okuti ka kaile oku vumba Suku lekolelo.
Nda olohueli ka via kuatele utate, vi pondola oku kuata ovisimĩlo ndevi via Satana. Eci ohueli yove yi ku lingila ocina cimue ciwa, pamue o vetiyiwa oku sima ndoco: Anga wa ci lingila muẽle ocisola, ale o kasi oku limbika cimue? O tenda hẽ oku lueya kuohueli yove ndesunga lioku sima okuti ka silivila kuenda ka ku kapeleko? Ove o patekela hẽ akulueya a lingile kosimbu kuenda o li pañela okuti lalimue eteke oka ivalako ocina caco?
LINGA NDOCO: Ivaluka ovina viwa ohueli yove ya siata oku ku lingila kuenda sokolola eci co vetiya oku linga ovina viaco.
Upostolo Paulu wa soneha hati: “Ocisola . . . ka ci patekela onyenõ.” (1 Va Korindo 13:4, 5) Ocisola cocili ka ci patekela onyeño momo ca kũlĩha okuti ka tua lipuile. Paulu wa popiavo hati, ocisola ‘ci tava kovina viosi.’ (1 Va Korindo 13:7) Eci ka cilomboloka okuti ocisola ci tava ño kovina viosi, pole ci sandiliya ocili. Ocisola ka ci kala latatahãi. Ocisola ca tukuiwa Vembimbiliya ci ecela kuenda ci sandiliya uwa womanu vosi. (Osamo 86:5; Va Efeso 4:32) Eci olohueli vi lekisa ocisola caco, volohuela mu kala esanju.
LI PULA NDOCO . . .
-
Akulueya api a lingiwa lolohueli via tukuiwa kefetikilo liocipama cilo?
-
Ndi yuvula ndati akulueya aco volohuela viange?
-
Atosi api a tukuiwa vocipama cilo ndi sukila oku kapako?
^ Ovinimbu 3 Olonduko via pongoluiwa.