Yesu Kristu Apulilo Etu Atambuluiwa

“Omanu hẽ, va nukola ndati?”​—LUKA 9:18.

YESU wa linga epulilo eli kolondonge viaye, momo wa kũlĩhĩle okuti omanu va kuete ovisimĩlo via litepa viatiamẽla kokuaye. Pole, ka kua kale esunga lioku kuata ovisimĩlo via litepa. Yesu ka tilaile omanu loku lingila ovina vuyombeki. Eye wa enda oku kala lomanu vovaimbo avo kuenda valupale. Wa kunda kuenda wa longaisa powiñi momo wa yonguile okuti omanu va kũlĩha ocili catiamẽla kokuaye.​—Luka 8:1.

Ocili catiamẽla ku Yesu ci limbukiwila kolondaka kuenda kovilinga viaye, vina via sonehiwa Vavanjeliu akuãla Embimbiliya okuti, lia Mateo, Marko, Luka, kuenda lia Yoano. Avanjeliu aco a tu ĩha atambululo kapulilo atiamẽla ku Yesu. a​—Yoano 17:17.

 EPULILO: Anga hẽ Yesu wa kala muẽle voluali?

ETAMBULULO: Oco, wa kala muẽle voluali. Vakuasapulo oluali, oku kongelamo Josefo kuenda Tácito vana va kala kocita catete, va tukula Yesu okuti wa kala muẽle omunu umue wa velapo. Handi vali, Avanjeliu a lekisa okuti Yesu ka kaile omunu umue woku luvikiya, pole, wa kala muẽle omunu ukuasitu. Avanjeliu aco a lombololavo otembo kuenda ocitumãlo kua pita ulandu waco. Evanjeliu lia sonehiwa la Luka, li tukula olombiali vimue epanduvali okuti olonduko viavo via siata oku tukuiwa la vakuasapulo oluali poku konomuisa unyamo Yesu a fetika upange waye woku kunda.​—Luka 3:1, 2, 23.

Uvangi u lekisa okuti Yesu wa kalako muẽle voluali, u komõhisa calua. Elivulu limue li tukuiwa hati, Evidence for the Historical Jesus, li popia hati: “Olonoño vialua vi ka tava okuti ulume umue o tukuiwa hati, Yesu u Nasara, wa kala muẽle voluali kocita catete.”

EPULILO: Anga hẽ Yesu eye Suku?

ETAMBULULO: Sio, hayeko. Yesu lalimue eteke a lisokisile la Suku. Pole, olonjanja vialua wa lekisa okuti eye wa enda oku pokola ku Yehova. b Yesu wa tukula Yehova hati, “Suku yange,” kuenda okuti eye ‘lika Suku yocili.’ (Mateo 27:46; Yoano 17:3) Omunu ukuepokolo eye lika o tẽla oku tiamisila olondaka evi kukuavo. Onalavayi yosi yi tukula mitavaso yaye hati, “cime cange,” ale “ukuacikele coku songola,” wa li tenda okuti o sule.

Yesu wa lekisavo okuti wa litepele la Suku. Onjanja yimue wa sapuila ovanyãli vana ka va tavele komoko yaye hati: “Vovihandeleko viene mua sonehiwa okuti uvangi womanu vavali owo wocili. Ame ndi limbila uvangi, kuenda Isia wa numa onjimbilavo uvangi.” (Yoano 8:17, 18) Yesu wa litepele muẽle la Yehova. Ndamupi ovo va tendiwile ndolombangi vivali? c

EPULILO: Anga hẽ Yesu wa kala ño ulume umue uwa?

ETAMBULULO: Sio. Eye ka kale lika ulume umue uwa. Yesu wa kũlĩhĩle okuti o kuete ovikele vialua oco a tẽlise ocipango ca Suku. Vimue pokati kovikele viaco, vievi:

● ‘Mõla a Suku wongunga.’ (Yoano 3:18) Yesu wa kũlĩhĩle oku a tunda. Omuenyo waye ka wa fetikile eci a citiwa palo posi. Eye wa popia hati: ‘Nda tundilila kilu.’ (Yoano 6:​38) Yesu eye ociluvo catete ca Suku kuenda wa kuatisa koku lulika ovina vikuavo. Omo okuti, Yesu eye wa lulikiwa tete la Suku, wa tukuiwa hati, “Mõla a Suku wongunga.”​—Yoano 1:3, 14; Va Kolosai 1:15, 16.

● “Mõlomanu.” (Mateo 8:20) Yesu olonjanja vialua wa li tukula hati, “Mõlomanu,” okuti ondaka yaco Vavanjeliu yi sangiwamo ci soka 80 kolonjanja. Ondaka yaco, yi lekisa okuti eye wa kala muẽle omunu, pole, ka kaile Suku ukuetimba liositu. Ndamupi Omõla a Suku wongunga eya oku citiwa ndomunu? Lekuatiso liespiritu sandu, Yehova wa sondoluila omuenyo Womõlaye vimo liufeko umue u Yudea o tukuiwa hati, Maria, kuenje wemina. Omo liaco, Yesu wa citiwa ndomunu wa lipua okuti ka kuete akandu.​—Mateo 1:18; Luka 1:35; Yoano 8:46.

● “Ulongisi.” (Yoano 13:13) Yesu wa lombolola ciwa okuti upange a tambuile ku Suku, oku ‘kunda olondaka viwa kuenda oku longisa’ eci catiamẽla Kusoma wa Suku. (Mateo 4:23; Luka 4:43) Eye wa situlula eci ci lomboloka Usoma wa Suku kuenda eci u ka linga poku tẽlisa ocipango ca Yehova.​—Mateo 6:9, 10.

● “Ndaka.” (Yoano 1:1) Yesu wa kala Kapitiya kondaka ya Suku, ci lomboloka okuti, Suku poku sapula ondaka yimue komanu ale poku eca olonumbi, wa enda oku ci linga vonduko ya Yesu. Yehova wa tuma Yesu oku eca esapulo Liaye komanu palo posi.​—Yoano 7:16, 17.

EPULILO: Anga hẽ Yesu eye wa kala Mesiya wa likuminyiwile?

ETAMBULULO: Oco, eye muẽle. Ovitumasuku Viembimbiliya, via tukuile oku iya kua Mesiya ale Kristu, ci lomboloka “Ombuavekua.” Omunu waco wa Likuminyiwile, wa laikele oku kuata ocikele cinene koku tẽlisiwa kuocipango ca Yehova. Onjanja yimue ukãi umue u Samaria, wa sapuila Yesu hati: “Ndi ci okuti Mesiya, una wa tukuiwa Kristu, iya.” Noke Yesu wa lisitulula kokuaye poku popia hati: “Ame muẽle ñasi loku popia ndeti love.”​—Yoano 4:25, 26.

Anga hẽ kuli uvangi umue u lekisa okuti Yesu eye Mesiya? Kuli ovina vitatu vi eca uvangi wocili ndeci ci kasi ondimbukiso yovimuine okuti yi tiamisiwila lika komunu umuamue. Anga hẽ, Yesu wa tẽlisa muẽle ondimbukiso yaco? Kũlĩhĩsa:

● Ocikoti caye. Embimbiliya lia popele okuti Mesiya o ka tunda kocikoti ca Avirahama kocitumbulukila cepata lia Daviti. (Efetikilo 22:18; Osamo 132:11, 12) Yesu wa tunda kovitumbulukila evi vivali.​—Mateo 1:1-16; Luka 3:23-38.

● Oku tẽlisiwa kuovitumasuku. Vovisonehua vio Heveru mu sangiwa ovitumasuku vialua viatiamẽla komuenyo wa Mesiya palo posi, oku kongelamo ovolandu akuavo atiamẽla koku citiwa kuaye kuenda kolofa viaye. Yesu wa tẽlisa ovitumasuku viaco viosi. Vimue pokati kavio vievi: Eye wa citiwila ko Beteleme (Mika 5:2; Luka 2:4-11), wopiwa Kegito (Hosea 11:1; Mateo 2:15), kuenda wa pondiwa pole lalimue ekepa liaye lia teyiwa (Osamo 34:20; Yoano 19:33, 36). Ka kuli uvangi u lekisa okuti Yesu pamue wa pengisa ekalo liomuenyo waye oco li likuate loku tẽlisiwa kuovitumasuku viatiamẽla ku Mesiya. d

● Uvangi wa Suku. Eci Yesu a citiwa, Suku wa tuma ovangelo oco va sapuile angombo okuti Mesiya wa citiwa. (Luka 2:10-14) Olonjanja vialua vokuenda kupange woku kunda wa Yesu, Suku wa vangula okupisa kilu, loku lekisa ocisola caye ku Yesu. (Mateo 3:16, 17; 17:1-5) Yehova wa eca ku Yesu unene woku linga ovikomo vi eca uvangi wokuti Yesu eye muẽle Mesiya.​—Ovilinga 10:38.

 EPULILO: Momo lie Yesu a sukilile oku tala ohali kuenda oku fa?

ETAMBULULO: Yesu omo okuti wa lipuile, ka sesamẽlele oku tala ohali loku valeliwa kuti ndondingaĩvi kuenda oku pita volofa vimue viesepu. Pole, omo a kala oku lavoka esepu liaco, wa lieca lutima wosi.​—Mateo 20:17-19; 1 Petulu 2:21-23.

Ovitumasuku via popele okuti Mesiya o ka tala ohali kuenda o ka fa oco a yovole omanu kakandu. (Isaya 53:5; Daniele 9:24, 26) Yesu wa popia okuti wa “eca omuenyo waye ndocimuenyo coku yovola va lua.” (Mateo 20:28) Vana va kolela kesilivilo liocilumba cocisembi, va kuete elavoko lioku yovuiwa kekandu kuenda koku fa loku kala otembo ka yi pui Voluali Luokaliye palo posi. e​—Yoano 3:16; 1 Yoano 4:9, 10.

EPULILO: Anga hẽ citava oku kolela muẽle okuti Yesu wa pinduiwa kolofa?

ETAMBULULO: Oco, citava. Yesu wa lavoka oku pinduiwa kolofa. (Mateo 16:21) Tu sukila oku ivaluka okuti ci kale Yesu kuenda asonehi Vembimbiliya, lomue wa popia okuti Yesu o ka pinduiwa ndomanu vakuavo. Ovisimĩlo viaco ka vi taviwa. Embimbiliya li popia hati: “Suku wo pindula, wa kutulula ovikolo viokufa.” (Ovilinga 2:​24) Nda tu tava okuti kuli Suku, kuenda okuti eye Ululiki wovina viosi, tu kuete esunga lioku kolela okuti eye wa pindula Omõlaye kolofa.​—Va Heveru 3:4.

Anga hẽ kuli uvangi u lekisa okuti Yesu wa pinduiwa muẽle? Kũlĩhĩsa alomboluilo a kuãimo.

● Omanu va mola ovina viaco. Ci soka 22 kanyamo noke yoku fa kua Yesu, upostolo Paulu wa soneha okuti kua kala eci ci pitahãla 500 komanu va mola okuti Yesu wa pinduiwa kuenda vamue pokati kavo eci Paulu a soneha uvangi waco, handi va kala komuenyo. (1 Va Korindo 15:6) Uvangi womunu umosi ale vavali, ca leluka oku u sepula, pole, helie o pondola oku sepula uvangi weci ci pitahãla 500 komanu?

● Olombangi via koleliwa. Olondonge viatete via Yesu, vina via kũlĩhĩle ovolandu aco, via eca uvangi wokuti Yesu wa pinduiwa. (Ovilinga 2:29-32; 3:13-15) Ovo va limbuka okuti oku kolela kepinduko lia Yesu, ci kuete esilivilo koku pamisa ekolelo Liakristão. (1 Va Korindo 15:12-19) Olondonge viaco, via nõlelepo oku fa, okuti ka va konyõha kekolelo liavo ku Yesu. (Ovilinga 7:51-60; 12:1, 2) Anga hẽ wa kũlĩha umue o nõlapo oku fila ocina cimue a kũlĩha okuti cuhembi?

Tua konomuisa atambululo Embimbiliya kapulilo epandu atiamẽla ku Yesu. Atambululo aco a situlula ekalo lia Yesu. Anga hẽ atambululo aco a kuete esilivilo? O sukila hẽ oku kũlĩhĩsa ovina viosi o nõlapo oku tava viatiamẽla ku Yesu?

[Atosi pombuelo yemẽla]