Skip to content

Skip to table of contents

Wa ci Kũlĩha?

Wa ci Kũlĩha?

WA CI KŨLĨHA?

Momo lie olupale luo Ninivei lua tukuiwila hati, ‘imbo liosonde’?

O Ninivei ya kala ombala Yuviali wo Asuria. Oyo ya kala olupale lumue lunene lua kuatele olonjo via posoka, olonembele vinene, lolokololo vialua via penga penga kuenda ovimbaka via pama. Uprofeto Nahumi wa tukula olupale luaco hati, ‘imbo liosonde.’—Nahumi 3:1.

Oku tukula ondaka yaco ca sunguluka, momo ocisonehua ca sangiwa kelombe lia Senakeriva vo Ninivei, ci situlula ungangala wa va Asuria. Ociluvialuvia cimue ci lekisa omandekua yimue va kasi oku tukũla elimi. Ovisonehua vimue vi lombolola okuti olomandekua via enda oku kutiwa lovikolo loku vi tombola lonjolo venyũlu ale kociyele. Olomandekua vina okuti asongui volohoka, va enda oku vi walisa ovinyaña polosingo kuenje va vi teta ovitue viavo loku vi eca kolosoma ndombanjaile.

Ulume umue ukuakukonomuisa Asapulo a va Asuria o tukuiwa hati, Henry Sayce, wa lombolola ndomo va enda oku linga ungangala waco poku popia hati: “Olondunda viakõlokõlo omanu, via kapiwile vonjila mu pita soma, omãla valume lakãi, va enda oku timĩhiwa lomuenyo, loku va talisa ohali yalua, alume va enda oku kapiwa kalunungo, loku va yuva lomuenyo, kuenda oku va tofola ovaso avo, ale oku va teta ovaka kuenda olomãhi, pamue ovatũi ale anyulu avo.”

Va Yudea poku ñualisa okacimbaka kalusoka olonjo viavo, va enda oku ci linga locimãho cipi?

Suku wa handelekele va Yudea hati: “Eci o tunga onjo yokaliye, kolusoka luaco o ñualisako okacimbaka, sanga . . . umue o kupukako.” (Esinumuĩlo 22:8) Oku kapa okacimbaka ca kuata esilivilo, momo va Yudea kosimbu, va enda oku tumãla kumue lapata avo kalusoka olonjo viavo.

Olonjo vialua via va Isareli, alusoka aco a tapikile. Omo liaco, olusoka luonjo lua kala ocitumãlo ciwa coku yotela utanya loku pita ofela, ale oku linga ovopange akuavo o vonjo. Potembo yowuya oko omanu va enda oku lala. (1 Samuele 9:26) Ongunja ya ponduile oku nyalẽha olomema kolusoka oco vi kukute.—Yehosua 2:6.

Kalusoka olonjo va enda oku lingilakovo efendelo ci kale eli liocili, leli liesanda. (Nehemiya 8:16-18; Yeremiya 19:13) Upostolo Petulu wa londele kolusoka luonjo, eci ekumbi lia kala vongunji oco a likutilile. (Ovilinga 10:9-16) Nda kolusoka luonjo ku yandela ayuva, ale oviti vieva, ulembo waco wa kala ocitumãlo coku puyukila.

Elivulu The Land and the Book (Ofeka kuenda Elivulu) li popia hati, olonjo via va Isareli via kuata olosikata vioku londa kalusoka, “konele yaco, pole osikata yaco ya kala kosamua yocitali conjo.” Omo liaco, omunu wa ponduile oku londa kolusoka okuti ka piti vali vokati konjo. Eci ci likuata lelungulo Yesu a eca lia tiamẽla koku tila volupale poku popia hati: “U o kasi kilu lionjo ka ka loke hopi ovina vi kasi vonjo.”—Mateo 24:17.

[Elitalatu kemẽla 10]

Ovimbaka vie Yukile Akõlokõlo Vovanyãli va Pondiwa

[Ono yelitalatu]

Erich Lessing/Art Resource, NY

[Elitalatu kemẽla 10]