Omunu wosi wa kala onyitiwe yofeka yo Roma, wa kuatele omoko kuenda esumũlũho kuosi a enda vuviali waco. Onyitiwe yofeka yo Roma ya sukilile oku pokola kovihandeleko Yuviali wo Roma, okuti kovihandeleko violupale a kasi, ci sule. Nda omunu umue wa lundiliwa, wa sukilile oku sombisiwa lovihandeleko viofeka yaco, kuenda wa kuatele elianjo lioku yeviwa lombonge yofeka yo Roma. Nda vocitangi caco mua kongela oku pondiwa, omunu wa sukilile oku pinga ekuatiso kombiali.

Ndomo ca lekisiwile velianjo liaco, Cicero ulume umue wo ko Roma kocita catete O.Y. wa popia hati: “Ka ca sungulukile oku veta onyitiwe yo Roma, oku u kangisa, ale oku u ponda,” momo ci sokisiwa loku ponda onjali ale umue ukuepata.

Upostolo Paulu wa kundila kolonepa viosi viuviali wo Roma. Eye wa talavaya ciwa lomoko yaye yoku kala onyitiwe yo ko Roma vapuluvi atatu: (1) Wa sapuila kolonganji vio ko Filipu hati ovo ka va lekisile esumbilo kelianjo liaye poku u tipula. (2) Wa li situlula oco a yuvule oku tipuiwa ko Yerusalãi. (3) Wa pinga ekuatiso ku Kaisare Ombiali yo ko Roma, oco a lombolole ocitangi caco kokuaye.​—Ovilinga 16:37-39; 22:25-28; 25:10-12.

Yakoba wa kala ungombo woviunda via isiaye ukulu Lavane vokuenda 20 kayamo. Yakoba tete wa talavayela Lavane eci ci soka 14 kanyamo omo liomãla vaye vavali va vakãi kuenda 6 kanyamo, kuenje vo feta ovinyama. (Efetikilo 30:25-33) Orevista yimue yi tu kuiwa hati: Biblical Archaeology Review, (Análise da Arqueologia Bíblica) ya lombolola ndoco: Ocisila cungombo ca lingiwa pokati ka Yakoba la Lavane, ca kũlĩhĩwa ciwa la sonehi valua kuenda lavakuakutanga Embimbiliya.

Ovicapa viosimbu violohuminyo via lembuluiwa ko Nuzi, Larsa, kuenda povitumãlo vikuavo ko Iraque vi lekisa ciwa ovisila viaco. Ocisila cimue ca kũlĩhiwa ca enda oku lingiwa unyamo lunyamo vepuluvi lioku pemula olomeme. Angombo va enda oku tava lika ocikele caco coku lava etendelo lia tukuiwa liovinyama poku kapako anyamo kuenda oku kũlĩha nda ovinyama viaco vialume ale olomange. Noke liunyamo, mueleocunda o tambula etendelo liovina va lisilile ndeci: Utele, ongundi, otunale kuenda ovina vikuavo. Ovina viosi vi supapo vi linga ofeto yungombo.

Oku livokiya kuocunda kua tambele ño ketendelo liolomange via kundikiwa kungombo. Ocita colomeme viomange kua lavokawaile okuti kuimĩla 80 kotulomeme. Ungombo wa sukilile oku vi teyuila okuti ka pakambi yimue. Omo liaco, eye wa kuatele ocikele cinene coku tata ciwa ovinyama via kundikiwa kokuaye.