1, 2. Momo lie omanu valua ka va kuatelele elomboloko liolondaka via Yesu?

ECI omunu umue a sapela letu, tu yeva ocileñi condaka yaye, loku yi limbuka. Pole, oco tu kũlĩhe ovina a kasi oku popia, tu sukila oku kuata elomboloko liolondaka viaye. (1 Va Korindo 14:9) Yesu wa sapela lomanu valua kelimi liavo. Pole, vamue pokati komanu vaco ka va kuatele elomboloko liolondaka viaye. Omo liaco, Yesu wa va sapuila hati: “Ene vosi njeveleli kuenda limbuki [elomboloko liaco].”—Marko 7:14.

² Momo lie omanu valua ka va kuatelele elomboloko liolondaka Yesu a popia? Momo vamue pokati kavo va kuatele ovisimĩlo ka via sungulukile. Kuenje Yesu wa popia eci catiamẽla komanu vaco hati: “Vu sia sia ovihandeleko via Suku ha vu lingainga oviholo viomanu.” (Marko 7:9) Pole, omanu vaco ka va setekele oku kuata elomboloko liolondaka via Yesu. Momo, ka va yonguile oku siapo oviholo viavo kuenda ovisimĩlo viavo. Ndaño okuti omanu vaco va enda oku yevelela lovatũi avo, pole utima wavo ka wa va vetiyile oku kuata elomboloko liaco. (Tanga Mateo 13:13-15.) Tu pondola oku lekisa ndati okuti tu kuete onjongole yoku kapako alongiso a Yesu?

3. Momo lie olondonge via Yesu via kuatela elomboloko liolondaka viaye?

³ Tu sukila oku kuama ongangu yumbombe olondonge via Yesu via lekisa. Eye wa vi sapuila hati: “Ovaso ene a sumũlũha momo a lete, lovatũi ene haico, momo a yeva.” (Mateo 13:16) Momo lie olondonge via kuatela elomboloko liolondaka via Yesu okuti omanu vakuavo ka va kuatele elomboloko liaco? Olondonge via kuama ovina vitatu. Catete, via kuatele onjongole yoku linga apulilo kuenda oku limbuka ovina Yesu a yonguile oku popia. (Mateo 13:36; Marko 7:17) Cavali, ndaño okuti olondonge via kuatele ale ukũlĩhĩso wovina vimue, pole via lekisa onjongole yoku tava kovina viokaliye via kala oku lilongisa. (Tanga Mateo 13:11, 12.) Catatu, via lekisavo onjongole yoku kapako ovina va lilongisa okuti vi va kuatisa oco vi kuatisevo omanu vakuavo.—Mateo 13:51, 52.

4. Ovina vipi vitatu vi sukiliwa oco tu kuate elomboloko lialusapo a Yesu?

⁴ Ndeci olondonge via Yesu via linga, nda tu yongola oku kuata elomboloko lialusapo a Yesu, tu sukilavo oku kuama ovina vitatu. Catete, tu sukila oku sokiya otembo yoku lilongisa, oku sokolola olondaka via Yesu, oku linga akonomuiso amue, kuenda oku linga apulilo a sunguluka. Nda tua ci linga, tu kuata ukũlĩhĩso. (Olosapo 2:4, 5) Cavali, tu sukila oku limbuka ndomo ukũlĩhĩso waco u kuete elitokeko lovina tua lilongisa, kuenda ndomo vi pondola oku tu kuatisa. Nda tua ci linga, tu kuata elomboloko liovina. (Olosapo 2:2, 3) Catatu, tu sukila oku kuama ovina tua siata oku lilongisa kuenda oku vi kapako komuenyo wetu. Nda tua ci linga, tu kuata uloño.—Olosapo 2:6, 7.

5. Lombolola etepiso li kasi pokati kukũlĩhĩso, elomboloko, kuenda uloño.

⁵ Etepiso lipi li kasi pokati kukũlĩhĩso, elomboloko, kuenda uloño? Ulandu waco u pondola oku lomboluiwa ndoco: Sokolola ndeci okuti ove o tãi vokati ketapalo limue, kuenje o limbuka okuti, okalela ka kasi oku iya kokuove. Catete, poku limbuka okuti eci ndeti okalela—ci lekisa okuti o kuete ukũlĩhĩso. Noke o limbuka okuti, nda kua tundile vetapalo okalela kaco ka ku lunduluila. Eci ci lekisa okuti—o kuete elomboloko! Nda wa tunda vetapalo mu pita okalela ci lekisa okuti—o kuete uloño! Embimbiliya li tu sapuila ndoco: “Tata olondunge lutate,” momo poku ci linga ci popela omuenyo wetu!—Olosapo 3:21, 22; 1 Timoteo 4:16.

6. Apulilo api akuãla tu ka tambulula osimbu tu konomuisa alusapo epanduvali a Yesu? (Tala  pokakasia.)

⁶ Vocipama cilo kuenda cikuavo ci kuãimo, tu ka konomuisa alusapo epanduvali Yesu a ta poku longisa. Tu ka konomuisa apulilo a kuãimo ndeci: Olusapo olu lu lomboloka nye? (Eci ukũlĩhĩso.) Momo lie Yesu a tukuila olusapo olu? (Eci elomboloko.) Tu pondola oku kuama ndati ulandu waco oco u tu kuatise etu muẽle, kuenda omanu vakuavo? (Eci uloño.) Alusapo aco a tu longisa nye catiamẽla ku Yehova kuenda ku Yesu?

7. Olusapo lua Yesu luatiamẽla kombuto yulemba lu lomboloka nye?

⁷ Tanga Mateo 13:31, 32. Olusapo lua Yesu luatiamẽla kombuto yulemba lu lomboloka nye? Ombuto yulemba yi lomboloka esapulo Liusoma tua siata oku  kunda, kuenda ekongelo Liakristão vocili. Eci ekongelo Liakristão vocili lia fetika kunyamo wa 33 K.K., lia kala litito ‘ndombuto yitito pokati kolombuto viosi.’ Pole, ka pa pitile otembo yalua kuenje lia livokiya lonjanga omo liupange woku kunda. Omanu valua ka va simĩle okuti lia laikele oku livokiya lonjanga, ndomo ci kasi oku pita koloneke vilo. (Va Kolosai 1:23) Yesu o tu sapuila hati, “olonjila viovusenge” vi pondola oku ‘tungila vovianja viuti.’ Olondaka evi vi lomboloka okuti, osimbu ekongelo Liakristão vocili lia kala oku livokiya omanu vakuavitima via sunguluka va sanga okulia kuespiritu, ulembo, kuenda onjo yoku kala.—Sokisa lelivulu lia Esekiele 17:23.

8. Momo lie Yesu a tukuila olusapo luombuto yulemba?

⁸ Momo lie Yesu a tukuila olusapo olu? Eye wa tukula oku kula ku komõhisa kuombuto yulemba oco a lekise ndomo Usoma wa Suku wa kula, ndomo wa teyuiwa, kuenda ndomo wa yula ovitangi viosi. Ekongelo Liakristão vocili li kasi oku livokiya lonjila yimue yi komohĩsa tunde kunyamo wo 1914. (Isaya 60:22) Omanu vosi va kasi vekongelo liaco va siata oku kuatisiwa oco va pamise ukamba wavo la Yehova. (Olosapo 2:7; Isaya 32:1, 2) Ka kuli unyãli o pondola oku tateka oku kula kuekongelo.—Isaya 54:17.

9. (a) Nye tu pondola oku lilongisa volusapo luombuto yulemba? (b) Olusapo luaco lu tu longisa nye catiamẽla ku Yehova kuenda ku Yesu?

 ⁹ Nye tu pondola oku lilongisa volusapo luombuto yulemba? Citava okuti tu kasi vocikanjo cimue ka ci kuete Olombangi vialua via Yehova, kuenda ka muli omanu valua va lekisa onjongole kesapulo Liusoma. Pole, tu sukila oku ivaluka okuti, Usoma u pondola oku yula ovitangi viosi. Olondaka evi vi tu kuatisa oku pandikisa kovitangi. Eci manji Edwin Skinner a pitĩla kofeka yo India kunyamo wo 1926, ka kua kalele Olombangi vialua Via Yehova kuenda “ka ca lelukile oku linga upange waco,” momo omanu valua ka va lekisile onjongole. Pole, wa amamako oku kunda, kuenje wa limbuka ndomo esapulo Liusoma lia yula ovitangi vialua. Koloneke vilo, kofeka yo India kuli eci ci pitahãla 37.000 Kolombangi Via Yehova, kuenda ci pitahãla 108.000 komanu va endele Kocipito Conjivaluko kunyamo wo 2013. Kunyamo waco manji Skinner a pitĩla kofeka yo India, oco upange woku kunda wa fetika kofeka yo Zambia. Cilo kofeka yo Zambia kuli eci ci pitahãla 170.000 Kolombangi Via Yehova, kuenda ci soka 763.915 komanu va endele Kocipito Conjivaluko kunyamo wo 2013. Ulandu owu u lekisa okuti, omanu valua kofeka yo Zambia va endele Kocipito Conjivaluko. Evokiyo liaco li komõhisa calua!

10. Olusapo luatiamẽla ketumbisa lu lomboloka nye?

¹⁰ Tanga Mateo 13:33. Olusapo luatiamẽla ketumbisa lu lomboloka nye? Olusapo olu lu tiamisiwila kesapulo Liusoma, kuenda ndomo lua siata oku kuatisa omanu valua oku pongolola ekalo liomuenyo wavo. Osema yotiliku ya kapiwa ‘etumbisa’ yi lomboloka olofeka viosi. Oku tumba kuosema yotiliku ku lekisa ndomo esapulo Liusoma li kasi oku lisanduila kolonepa viosi violuali omo liupange woku kunda. Ndaño okuti ca leluka oku limbuka lonjanga ndomo ombuto yulemba yi kula, pole tete ka ci leluka oku limbuka ndomo etumbisa li lisanduila vosema yotiliku. Tu limbuka lika oku tumba kuosema yaco noke liotembo yimue.

11. Momo lie Yesu a tukuila olusapo luatiamẽla ketumbisa?

¹¹ Momo lie Yesu a tukuila olusapo olu? Yesu wa lekisa okuti esapulo Liusoma li kuete unene woku pitĩla kolonepa viosi “toke kasulilo o kilu lieve,” kuenda lia siata oku kuatisa omanu valua oku pongolola ovitima viavo. (Ovilinga 1:8) Ndaño okuti va kasi oku linga apongoloko aco, pamue ka tu ci limbuka lonjanga. Omanu valua kolonepa viosi va kasi oku tava kesapulo Liusoma kuenda va ecelela okuti, esapulo liaco li pongolola ekalo liomuenyo wavo.—Va Roma 12:2; Va Efeso 4:22.23.

12, 13. Tukula ovolandu a eca uvangi wokuti upange woku kunda u kasi oku livokiya ndomo ca lomboluiwa volusapo luatiamẽla ketumbisa.

¹² Onima yupange woku kunda pamue yi limbukiwa lika noke lianyamo amue tunde eci omanu va yeva esapulo Liusoma. Kunyamo wo 1982 manji Franz kumue lukãi waye Margit, va talavaya ko Betele yo kofeka yo Brasil kuenda va kundila vimbo  limue litito. Ovo va fetika oku longisa Embimbiliya komanu valua oku kongelamo ukãi umue kuenda omãla vaye vakuãla. Kotembo yaco omõla watete wukãi waco wa kuatele lika 12 kanyamo. Omo okuti omõla waco wa kuatele osõi yalua, pamue wa enda oku salama osimbu elilongiso ka lia fetikile. Omo okuti manji Franz kumue lukãi waye veya oku tambula ocikele cikuavo kuenje va tunda vofeka yaco, va liwekapo oku longisa Embimbiliya kepata liaco. Eci pa pita akũi avali la tãlo kanyamo va ka lingile epasu kofeka yaco. Ovo va kuata esanju lialua momo va sanga okuti, ekongelo liaco li kuete 69 kakundi, 13 kakundi votembo yosi, kuenda va kala oku lingila olohongele viavo Vonjango Yusoma yokaliye! Umalẽhe una wa kuatele osõi yalua vo sanga okuti wa kula, kuenje wa linga mitavaso yakulu vekongelo! Ndeci ci pita letumbisa Yesu a tukula volusapo luaye, esapulo Liusoma lia lisanduila kolonepa viosi, kuenda lia pongolola ekalo liomuenyo womanu valua.

¹³ Kolofeka vina okuti vamanji ka va kuete elianjo lioku kunda, unene wesapulo Liusoma wa siatavo oku pongolola ekalo liomuenyo womanu. Olonjanja vimue tua siata oku komõha eci tu yeva okuti esapulo Liusoma lia lisanduila kolofeka viaco. Esapulo Liusoma lia fetika oku kundiwila vofeka yo Kuba kunyamo wo 1910, kuenda manji Russell wa nyula ofeka yaco kunyamo wo 1913. Kotembo yaco vofeka yo Kuba ka mua kalele omanu valua va lekisa onjongole kesapulo Liusoma. Pole, nye ci kasi oku pita vofeka yaco koloneke vilo? Cilo, muli eci ci pitahãla 96.000 kakundi volondaka viwa, kuenda ci soka 229.726 komanu va endele Kocipito Conjivaluko kunyamo wo 2013. Ulandu owu u lekisa okuti, ukundi umosi wa laleka eci ci soka 48 komanu. Kolofeka vina kuli elianjo lioku kunda, esapulo Liusoma lia siata oku pitĩla kovikanjo vina okuti Olombangi Via Yehova ka via simĩle okuti esapulo liaco li ka kundiwila vovikanjo viaco. * (Tala etosi pombuelo yemẽla.)—Ukundi 8:7; 11:5.

14, 15. (a) Tu pondola oku kuatisiwa ndati lolusapo luatiamẽla ketumbisa? (b) Ulandu waco u tu longisa nye catiamẽla ku Yehova kuenda ku Yesu?

¹⁴ Tu pondola oku kuatisiwa ndati lovina Yesu a tu longisa volusapo luetumbisa? Eci tu sokolola elomboloko liolusapo lua Yesu tu limbuka okuti ka tu sukila oku sakalala oco tu kũlĩhe ndomo esapulo Liusoma li ka pitĩla komanu valua ka va li yevele handi. Momo Yehova wa kũlĩha ndomo upange waco u lingiwa. Pole, upange upi tu kuete? Embimbiliya li tambulula ndoco: “Omẽle imba ombuto yove, oñolosi eka ka li ka lembuke; momo kua kũlĩhĩle nda ombuto ye nda ombuto ye yima ciwa, nda yeyi nda yoyo, ale nda viosi vi eca ciwa.” (Ukundi 11:6) Omo liaco, tu sukila oku pinga ku Yehova oco a sumũlũise upange woku kunda, ca piãla enene volofeka vina okuti vamanji ka va kuete elianjo lioku kunda.—Va Efeso 6:18-20.

¹⁵ Ka tu sukila oku sumua nda tua  limbuka okuti ka tu lete onima yi tunda kupange woku kunda tu kasi oku linga. Omo liaco tu yuvuli oku pembula “eteke liovina vitito.” (Sakariya 4:10) Citava okuti upange waco u tu ĩha onima yalua ka tua lavokaile!—Osamo 40:5; Sakariya 4:7.

16. Olusapo luatiamẽla kukuakufũla kuenda kukuasi wa solekiwa lu kuete elomboloko lie?

¹⁶ Tanga Mateo 13:44-46. Olusapo luatiamẽla kukuakufũla kuenda kukuasi wa solekiwa lu kuete elomboloko lie? Koloneke via Yesu, omanu vamue vakuakufũla va sukilile oku enda kolofeka vi kasi ocipãla oku sandiliya olomota viondongo via tĩla calua oco va vi lande. “Omota yondongo ya tĩla ca lua” Yesu a tukula volusapo luaye, yi lomboloka ocili Cusoma, kuenda ukuakufũla o lomboloka omanu vana va kuete utima wa sunguluka va enda kolonepa viosi oco va sange ocili. Ukuakufũla wa kuatele onjongole yoku landisa ‘lonjanga’ ovina viaye viosi oco a lande omota yaco ya tĩla. Yesu wa tukulavo olusapo luatiamẽla kulume umue wa kala oku talavaya vepia kuenje wa sanga ‘ukuasi wa solekiwa.’ Ulandu watiamẽla kulume o talavaya vepia, wa litepa lulandu wukuakufũla. Momo ulume o talavaya vepia ka kalele oku sandiliya ukuasi. Pole, eci a mola ukuasi u kuete esilivilo wa lekisavo onjongole yoku ‘landisa ovina viosi’ oco a kuate ukuasi waco.

17. Momo lie Yesu a lingila alusapo atiamẽla kulume ukuakufũla kuenda kukuasi wa selekiwa?

¹⁷ Momo lie Yesu a lingila alusapo avali a tukuiwa ndeti? Eye wa lekisa okuti omanu va pondola oku kũlĩha ocili volonjila via litepa. Omanu vamue va sandiliya ocili va siata oku likolisilako oco va ci sange. Pole, vakuavo ndaño okuti ka va siatele oku sandiliya ocili, va siata oku ci sanga poku va kundila. Alume va tukuiwa valusapo avali va limbukile esilivilo liovina va sangele kuenda va lekisile onjongole yoku likolisilako oco va kuate ovina viaco.

18. (a) Tu pondola oku kuatisiwa ndati lalusapo avali a lingiwa? (b) Alusapo aco a tu longisa nye catiamẽla ku Yehova kuenda ku Yesu?

¹⁸ Tu pondola oku kuatisiwa ndati lalusapo avali a lingiwa? (Mateo 6:19-21) O sukila oku lipula ndoco: ‘Ndi kuete hẽ ocituwa catiamẽla koku sandiliya ocili, ndeci alume va tukuiwa volusapo va linga? Ndi tenda hẽ ocili ndukuasi? Ndi kuete hẽ onjongole yoku likolisilako oco ndi sange ocili, ale ndecelela oku tatekiwa lovina vikuavo viatiamẽla komuenyo weteke leteke?’ (Mateo 6:22-24, 33; Luka 5:27, 28; Va Filipoi 3:8) Nda tu sole ocili, tu sukila oku likolisilako oku pitisa kovaso ocili komuenyo wetu.

19. Nye tu ka konomuisa vocipama ci kuãimo?

¹⁹ Pamue tu lekisa okuti tua siata oku yeva alusapo a tukuiwa ndeti, kuenda tu kuete elomboloko liaco. Pole, ivaluka okuti ka tu sukila lika oku kuata elomboloko lialusapo aco. Tu sukilavo oku kapako ovina tua lilongisa viatiamẽla kalusapo aco. Vocipama ci kuãimo, tu ka konomuisa alusapo atatu kuenda ovina tu pondola oku lilongisa valusapo aco.