1, 2. Ihwo vọ yen oma vwerhan ọke rẹ ihwo de bromaphiyame?

Ọ DA dianẹ wọ ga Jihova vwẹ ikpe buebun re, kọyen wo nyo ota rẹ omaebrophiyame buebun re, vwẹ isikoko vẹ eghwẹkoko rẹ avwanre. Dedena, otorobo ru wo nyo ota tiọyena bun te re-e, kọke kọke wọ da mrẹ ihwo ri mudia vwẹ obaro rẹ ọguan rẹ omẹvwa na rẹ ayen vwọ vwẹ oma rayen kpahotọ kẹ ebrophiyame, oma avwerhen owẹ. Vwẹ ọke tiọyena, oma vwerhen ihwo ejobi vwọ teyen abọ sasasa. Ameoviẹ se koko vwẹ ẹro wẹn ru wọ vwọ mrẹ ẹko rẹ ihwo efa re vwomaba ẹbẹre rẹ Jihova. Ọnana ghene ọke rẹ omavwerhovwẹn!

² Dede nẹ omaebrophiyame rẹ avwanre mrẹ kukpe kukpe vwẹ ubrotọ rẹ avwanre ghwe bu-un, jẹ kọke kọke yen emekashe na vwọ mrẹ ihwo buebun ri bromaphiyame. “Aghọghọ herọ vwẹ obo odjuvwu” rẹ ayen vwọ mrẹ uriorin buebun rẹ ihwo vwẹ akpọ na ejobi re vwomaba ukoko rẹ Jihova re rhiẹromrẹ vwẹ otọrakpọ kudughwrẹn kudughwrẹn. (Luk 15:7, 10) Aphro herọ-ọ, oma vwerhen emekashe na rẹ ayen vwọ mrẹ ebuo re vwomaphia na!​—Hegae 2:7.

3. Diesorọ Eshu vwọ “rhẹrẹ kerẹ okpohrokpo,” die yen ọ guọnọ ruẹ?

³ Vwẹ ẹbẹre ro chekọ, ophu ọgangan mu emekashe rẹ Idẹbono ri ni ihwo ri bromaphiyame na. Ophu muẹ Eshu  vẹ emekashe rọyen mamọ siẹrẹ ayen da mrẹ ihwo buebun ri chukoku akpọ nana ro miovwin ku na. Kidie Eshu tare nẹ o vwo ohwo vuọvo rọ ga Jihova fikirẹ ẹguọnọ-ọ, nẹ o ji vwo ohwo vuọvo rọ cha fuevun ga siẹrẹ a da davwọni-i. (Se Job 2:4, 5.) Kọke kọke ohwo de brorhiẹn rọ vwọ vwomakpahotọ kẹ Jihova, ọyena odjephia nẹ Eshu ọvwọrofian. Kọ ghwa họhọ nẹ kudughwrẹn kudughwrẹn yen a vwọ ghwiẹ Eshu opharo abọ uriorin buebun. Kọyensorọ rọ vwọ “rhẹrẹ kerẹ okpohrokpo rọ guan, rọ guọnọ obo rọ rọ”! (1 Pita 5:8) “Okpohrokpo” nana guọnọ mu avwanre rọ, kọyen ọ guọnọ miovwo oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ ọ rẹ Ọghẹnẹ.​—Une Rẹ Ejiro 7:1, 2; 2 Timoti 3:12.

4, 5. (a) Idjerhe ivẹ vọ yen Jihova vwo ru ẹgba rẹ Eshu ba asan? (b) Imuẹro vọ yen Inenikristi se vwo?

⁴ Dede nẹ avwanre hirharoku ọvweghrẹn rọ djoma, ofori  nẹ oshọ mu avwanre-e. Diesorọ? Kidie Jihova ru ẹgba rẹ “okpohrokpo rọ guan” na ba asan vwẹ idjerhe ivẹ. Ọrẹsosuọ, Jihova tarọ phiyotọ nẹ “urogho rẹ ihwo buebu” re dia Inenikristi rẹ uyota che sivwin wan “ukpokpogho rode” rọ cha na. (Ẹvwọphia 7:9, 14) Aroẹmrẹ rẹ Ọghẹnẹ she fia-a. Ọtiọyena, Eshu riẹnre nẹ ọ cha sa phiẹn idibo rẹ Ọghẹnẹ eje-e.

⁵ A sa mrẹ ọrivẹ rọyen vwẹ eta rẹ odibo rẹ Ọghẹnẹ ọvo tare vwẹ ọke rẹ awanre. Ọmraro Azaraya vuẹ Ovie Asa nẹ, “Ọrovwohwo na vẹ owẹ herọ, vwẹ ọke ro wọ vẹ ọye da herọ.” (2 Ikun Rivẹ 15:2; se 1 Kọrẹnt 10:13.) Idje rẹ Baibol buebun djerephia nẹ vwẹ ọke rẹ awanre, Eshu se mu idibo ri sikẹre Ọghẹnẹ rọ-ọ. (Hibru 11:4-40) Nonẹna, Onenikristi ro sikẹre Ọghẹnẹ se hirharoku Idẹbono, ji phi kparobọ dede. Vwọrẹ uyota, Ota rẹ Ọghẹnẹ kẹ avwanre imuẹro nana: “Ovwan hirhe aro ku Idẹbono, rere ọ mrasan djẹ nẹ ovwan oma.”​—Jems 4:7.

6. Idjerhe vọ yen Eshu vwọ họnra vwọso Onenikristi ọvuọvo?

⁶ Eshu che se phi kparobọ vwẹ ofovwin nana-a, ẹkẹvuọvo, ọ sa wan ohwo ọvuọvo oma siẹrẹ avwanre rhe nomaso-o. Eshu riẹnre nẹ o se mu avwanre rọ siẹrẹ o de se gbowọphiyọ oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ ọ rẹ Jihova. Idjerhe vọ yen Eshu vwọ guọnọ ru ọnana? O ruẹ ọtiọyen womarẹ ọ vwọ reyọ vwọso avwanre ejobi, phiogun yẹrẹ vwẹ idjerhe rẹ ona. E jẹ avwanre roro kpahen ena kiriguo nana rẹ Eshu vwọ wian.

7. Diesorọ ẹvwọsuọ rẹ Eshu kpahen ihwo rẹ Jihova vwọ ganphiyọ?

⁷ Rọ vwọ reyọ vwọso avwanre ejobi. Ọyinkọn Jọn tare nẹ, “akpọ na ejobi hẹ obọ rẹ ogangan rẹ ohwo umwemwu na.” (1 Jọn 5:19) Eta yena, orhọ-esio vwọ kẹ Inenikristi rẹ uyota eje. Rọ vwọ dianẹ Eshu mu irumwemwu na rọ nure  na, ko se hirharoku, je reyọ vwọso ihwo rẹ Ọghẹnẹ re djẹ vabọ. (Maika 4:1; Jọn 15:19; Ẹvwọphia 12:12, 17) Ophu muo mamọ kidie ọ riẹnre nẹ ọke ro chekọ kẹ rhe gro-on. Ọtiọyena, ẹvwọsuọ rọyen na kọ rhe ganphiyọ. Nonẹna, avwanre hirharoku ẹgbaẹdavwọn rọyen rọ koba ro vwo miovwin oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ ọ rẹ Jihova.

8. Die yen Pọl mudiaphiyọ rọ vwọ tanẹ avwanre “họnra” otuofovwin rẹ ẹwẹn umwemwu?

⁸ Ẹvwọsuọ rẹ phiogun. Ọyinkọn Pọl si Inenikristi orhọ nẹ, avwanre “họnra . . . otuofovwi rẹ [“ẹwẹn,” NW ] umwemwu re hẹ obo obenu na.” (Ẹfesọs 6:12) Diesorọ Pọl vwọ reyọ ubiota na “họnra” vwo ruiruo? Kidie ota yena reyọ ọhọ rẹ ihwo ivẹ re vwẹ obọ họnra vwọphia. Ubiota yena rẹ Pọl vwo ruiruo na djephia nẹ avwanre ohwo ọvuọvo vwo ohọnre vẹ emekashe rẹ Idẹbono. Owenẹ avwanre dia ẹkuotọ rẹ ihwo buebun de se emekashe rẹ Idẹbono gbuyota, yẹrẹ avwanre dia asan tiọye-en, avwanre karophiyọ nẹ ghwe vwo nẹ ọke rẹ avwanre vwọ reyọ omakpahotọ kẹ Jihova nu, yen avwanre vwọ ton ofovwin na phiyọ. Ọtiọyena, Onenikristi rọ vwomakpahotọ nure, ko vwobọ vwẹ ohọnre na. Kọyensorọ Pọl vwo si Inenikristi rehẹ Ẹfesọs orhọ abọ erha nẹ “mudia gan”!​—Ẹfesọs 6:11, 13, 14.

9. (a) Diesorọ Eshu vẹ emekashe rọyen vwọ reyọ ena rẹ “ophiẹnvwe” sansan vwo ruiruo? (b) Diesorọ Eshu vwọ davwẹngba ro vwo miovwo iroro rẹ avwanre, mavọ yen avwanre sa vwọ reyọ vwọso ẹgbaẹdavwọn rọyen? (Ni ekpeti na “ Kẹnoma kẹ Ophiẹnvwe rẹ Eshu!.”) (c) Ona rẹ Eshu vọ yen avwanre che roro kpahen?

⁹ Idjerhe rẹ ona. Pọl vwẹ uchebro kẹ Inenikristi nẹ ayen mudia vwọso ena rẹ “ophiẹnvwe” rẹ Eshu. (Ẹfesọs 6:11) Vwẹ ejajẹ rẹ Grik, ota ra fanre nẹ “ophiẹnvwe” na, Pọl reyerọ vwo ruiruo vwẹ idjerhe ro churobọ si ena sansan. Ọnana mudiaphiyọ nẹ Eshu vẹ emekashe rọyen vwẹ ena sansan vwọ phiẹn ihwo. Ọkiọvo, iniọvo evo mudia vwọso ọdavwini ọvo, ayen mi rhe she siẹrẹ ayen de hirharoku oka rẹ ọdavwini ọfa. Ọtiọyena, Idẹbono vẹ emekashe rọyen  tẹnrovi uruemu rẹ ohwo ọvuọvo rere ayen sa vwọ riẹn asan rẹ ohwo na da vwiẹrẹ. Kẹ ayen reyọ asan avwanre vwọ vwiẹrẹ na vwo miovwo oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ ọ rẹ Jihova. Oma vwerhen avwanre nẹ avwanre se vughe ena rẹ Idẹbono, kidie Baibol na dje ayen phia phephẹn. (2 Kọrẹnt 2:11) Vwẹ ọtonphiyọ rẹ ọbe nana, avwanre ta ota kpahen ifi rẹ ekuakua rẹ akpeyeren, erharhe rẹ ọyankugbe, kugbe ọfanrhiẹn. E jẹ avwanre roro kpahen ona ọfa rẹ Eshu vwọ wian, ọyehẹ uruemu rẹ orhan.

10. (a) Die yen uruemu rẹ orhan? (b) Ẹro vọ yen Jihova vwo ni uruemu rẹ orhan, ẹro vọ wo ji vwo no?

¹⁰ Re vwo vwobọ vwẹ uruemu rẹ orhan nẹrhẹ ohwo vẹ emekashe rẹ Idẹbono na ruẹ kuẹgbe. Epha-ẹbọ, aroẹmrẹ, inehweri, kugbe e vwo nene irivwin ta ota, eyen ẹbẹre ọvo rẹ uruemu rẹ orhan. Kirobo rẹ avwanre riẹnre, enana iruemu rẹ “ẹgua” vwẹ ẹro rẹ Jihova. (Urhi Rivẹ 18:10-12; Ẹvwọphia 21:8) Rọ vwọ dianẹ o ji fo nẹ “umwemwu tu” avwanre oma na, o rhe fo nẹ avwanre vẹ emekashe rẹ Idẹbono ru kugbe-e. (Rom 12:9) Ọyena cha dia ophiẹnvwe rọ ma bra kparobọ vwọso Ọsẹ avwanre Jihova rọhẹ odjuvwu!

11. Diesorọ ọ vwọ dia ophikparobọ kẹ Eshu siẹrẹ ọ da sa nẹrhẹ avwanre vwobọ vwẹ uruemu rẹ orhan? Djudje rọyen.

¹¹ Rọ vwọ dianẹ re vwo vwobọ vwẹ uruemu rẹ orhan ọyen ophiẹnvwe vwọso Jihova na, Eshu kọ davwẹngba rọ vwọ nẹrhẹ evo usun rẹ avwanre na vwobọ vwọ. Kọke kọke rẹ Eshu da nẹrhẹ Onenikristi ọvo vwobọ vwẹ uruemu rẹ orhan, jẹ o phikparobọ. Diesorọ? Roro kpahen udje nana: Siẹrẹ a da sa phiẹn isodje ọvo vwo bru oma nẹ ẹko rẹ isodje rọ hepha jovwo rere o ra vwomaba ẹko rẹ isodje efa re dia ivwighrẹn, oma cha vwerhen onotu rẹ isodje rọ ra vwomaba na. Ọ sa tobọ brọghọ rẹ oghẹresan phiyọ  isodje yena oma rere ọ mrẹ asan vwọ reyọ onotu rẹ ẹko rẹ isodje rẹ ohwo yena bru oma nu na vwọ jehwẹ. Vwẹ idjerhe vuọvo na, siẹrẹ Onenikristi de vwobọ vwẹ uruemu rẹ orhan, kọyen ọ vwẹ arogba rọyen vwọ yanjẹ Jihova vwo, ji phi oma rọyen phiyọ otọ rẹ usuon rẹ Eshu. Vwẹ ẹro roro oborẹ Eshu che brọghọ phiyọ ohwo yena oma te kiridie o phikparobọ re! Avwanre guọnọre nẹ Idẹbono phikparobọ vwẹ idjerhe yena? Ẹjo! Avwanre dia ihwo rẹ ophiẹnvwe-e.

12. Ona vọ yen Eshu vwo ruiruo rere avwanre vwo vwo ẹwẹn ivivẹ kpahen uruemu rẹ orhan?

¹² Avwanre de vwo utuoma kpahen uruemu rẹ orhan, Eshu cha sa reyọ vwọ phiẹn avwanre-e. Ọtiọyena, kọ rhe mrẹvughe nẹ ofori ọ vwọ nẹrhẹ avwanre vwo ẹwẹn ivivẹ. Idjerhe vọ? Ọ guọnọ idjerhe rọ vwọ phiẹn Inenikristi rere ayen roro nẹ “umwemwu erhuvwu, erhuvwu umwemwu.” (Aizaya 5:20) Rere o se vwo ru ọtiọyen, Eshu reyọ ona ọvo rọ wian kẹ mamọ vwo ruiruo, ọyehẹ rọ vwọ reyọ enọ vwọ nẹrhẹ ohwo vwo ẹwẹn ivivẹ.

13. Idjerhe vọ yen Eshu vwọ reyọ enọ re nẹrhẹ ohwo vwo ẹwẹn ivivẹ vwọ wian?

¹³ Jokaphiyọ oborẹ Eshu reyọ ona nana vwo ruiruo ọke rẹ awanre. Vwẹ Iden, Eshu da nọ Ivi: “Ọ dianẹ Ọghẹnẹ tare nẹ, Wọ re emamọ rẹ irhe rẹ udju na vuọvo-o?” Vwẹ ọke rẹ Job, rẹ emekashe na vwọ vwoma vwẹ odjuvwu, Eshu da nọ onọ nana: “Job de djẹ oshọ rẹ Ọghẹnẹ ghevweghe?” Vwẹ ọtonphiyọ rẹ aghwoghwo rẹ Jesu vwẹ otọrakpọ na, Eshu de gbabọse Kristi rọ vwọ ta: “Wọ da ghene dia ọmọ rẹ Ọghẹnẹ, gbe hirhe ibiekpẹn nana phihọ emu rere wọ re.” Vwẹ ẹro roro, Eshu yinvwaro reyọ eta rẹ Jihova komobọ vuẹ Jesu omarẹ udughwrẹn esan re wanre vwọ jehwẹ: “Ọnana hẹ Ọmọ mẹ ro je vwe, rẹ evun rọye vwerhe ovwẹ”!​—Jẹnẹsis 3:1; Job 1:9; Matiu 3:17; 4:3.

14. (a) Idjerhe vọ yen Eshu vwọ reyọ ona re vwo vwo ẹwẹn ivivẹ kpahen uruemu rẹ orhan vwo ruiruo? (b) Die yen avwanre che roro kpahen asaọkiephana?

 ¹⁴ Nonẹna, Idẹbono reyọ ona vuọvo yena vwo ruiruo rere ihwo vwo vwo ẹwẹn ivivẹ kpahen oborẹ uruemu rẹ orhan bra te. Ọ da ohwo mamọ nẹ ọ nẹrhẹ iniọvo evo vwo ẹwẹn ivivẹ. Iniọvo nana rhoma nọ enọ sẹ iruemu evo ri churobọ si orhan ghene chọ. (2 Kọrẹnt 11:3) Mavọ avwanre sa vwọ chọn ihwo tiọyena uko vwo wene iroro rayen? Mavọ yen o se vwo mu avwanre ẹro nẹ Eshu cha sa reyọ ena rọyen na vwọ phiẹn avwanre-e? Ra vwọ kpahenphiyọ enọ yena, e jẹ avwanre roro kpahen ẹdia ivẹ vwẹ akpeyeren, rẹ Eshu vwẹ uruemu rẹ orhan vwo miovwin. Eyehẹ; erọnvwọn ra vwọ diotọ kugbe omaesivwo.

15. (a) Ẹro vọ yen buebun rẹ ihwo vwẹ ẹkuotọ rẹ Iyibo vwo ni uruemu rẹ orhan? (b) Idjerhe vọ yen ẹro rẹ ihwo akpọ na vwo ni uruemu rẹ orhan vwo djobọte Inenikristi evo?

¹⁵ Ma rho vwẹ ẹkuotọ rẹ Iyibo, ayen roro nẹ imajiki, epha-ẹbọ, kugbe iruemu rẹ orhan efa ghwa chọ-ọ. Ifimu, ẹbe, ughe vwẹ itẹlivishọni vẹ ividio gemu titi iruemu rẹ emekashe rẹ Idẹbono na kerẹ eha ghevweghe, re cha sa kon ohwo oma-a. Ifimu vẹ ẹbe evo ri gbikun rẹ imajiki rhi titi te asan rẹ ihwo re ghwọrọ ọke vwo ni yẹrẹ se ayen, da rhe vwẹ ikoko vwo mu vwọ kẹ ihwo ri vwo ẹguọnọ kpahọn. Vwọrẹ uyota, emekashe rẹ Idẹbono na ruro rere ihwo vwọ vwẹ ẹro otete vwo ni imuoshọ rọhẹ imajiki. Inenikristi ji vwo ẹro otete vwo ni uruemu rẹ orhan? Iroro nana djobọte ihwo evo re. Idjerhe vọ? Kerẹ udje, oniọvo ọvo vwo ni ifimu ro shekpahen orhan nu, ọ da ta, “Mi ni ifimu na, ẹkẹvuọvo mi vwobọ vwẹ uruemu rẹ orha-an.” Diesorọ iroro yena vwọ muoshọ?

16. Diesorọ ọ vwọ dia emu rẹ imuoshọ re vwo vwobọ vwẹ erọnvwọn ra vwọ diotọ ri churobọ si uruemu rẹ orhan?

 ¹⁶ Dede nẹ ofẹnẹ herọ re vwo ni ifimu ro titi uruemu rẹ orhan vẹ re vwo vwobọ vwọ, ọ dia ọyena mudiaphiyọ nẹ re vwo no vwo imuoshọ vuọvo-o. Diesorọ? Roro kpahen ọnana: Ota rẹ Ọghẹnẹ jẹ avwanre riẹn nẹ Eshu yẹrẹ emekashe rọyen vwo ẹgba rẹ ayen sa vwọ riẹn obo rehẹ ẹwẹn rẹ avwanre-e. * Kirobo re djunute jovwo, rere emekashe rẹ Idẹbono sa vwọ riẹn oborẹ avwanre roro, vẹ asan avwanre da vwiẹrẹ, kẹ ayen ni oborẹ avwanre ruẹ kugbe oka rẹ erọnvwọn ra vwọ diotọ re vwerhen avwanre oma. Siẹrẹ uruemu rẹ Onenikristi de djephia nẹ o vwo omavwerhovwẹn kpahen ifimu yẹrẹ ẹbe re mukpahen epha-ẹbọ, imajiki, edjọ ro kpokpo ohwo, yẹrẹ efa ri churobọ si uruemu rẹ orhan, kọyen ọ reyọ ovuẹ vwọ kẹ emekashe rẹ Idẹbono na. Vwọrẹ imuẹro, ọ vuẹ ayen asan rọ da vwiẹrẹ! Emekashe na ki ru ohọnre rayen ganphiyọ rẹ ayen vwọ tẹnrovi asan rẹ ohwo na da vwiẹrẹ na bẹsiẹ obọ rayen vwo te. Vwọrẹ uyota, ihwo ri vwo omavwerhovwẹn kpahen uruemu rẹ orhan womarẹ ughe rẹ ayen niri, rhi vwobọ vwẹ ayen.​—Se Galesha 6:7.

17. Ona vọ yen Eshu sa vwọ phiẹn ihwo re muọga?

¹⁷ Ọ dia urhurusivwe rẹ erọnvwọn ra vwọ diotọ ọvo yen Eshu vwo kpokpo avwanre-e, ọ je reyọ ọdavwẹ rẹ omaesivwo vwọ wian. Idjerhe vọ? Ọga re sivwẹn jo kpo-o sa so ofudjevwe kẹ Onenikristi. (Mak 5:25, 26) Eshu vẹ emekashe rọyen sa reyọ ẹdia nana vwo kpokpo ohwo na. Emekashe rẹ Idẹbono na sa so ofudjevwe kẹ ohwo te ẹdia ro de vwobọ vwẹ omaesivwo ro churobọ si “orukuruku,”  yẹrẹ uruemu rẹ orhan. (Aizaya 1:13) Siẹrẹ ona rayen na da wian, ko se miovwin oyerinkugbe rẹ ohwo yena vẹ ọ rẹ Ọghẹnẹ. Idjerhe vọ?

18. Oka rẹ omaesivwo vọ yen Onenikristi cha sen, Diesorọ?

¹⁸ Jihova si ihwo rẹ Izrẹl ri vwobọ vwẹ “orukuruku” orhọ nẹ, “ọke ri wọ da bẹrẹ abọ wẹn, ki mi si ẹro mẹ nu kẹ wẹ ọ da dianẹ wọ nẹ ẹrhovwo buebu dede, Me kerhọ-ọn.” (Aizaya 1:15) Vwọrẹ uyota, avwanre guọnọ kẹnoma kẹ kemu kemu ro se gbowọphiyọ ẹrhovwo rẹ avwanre, je nẹrhẹ ukẹcha rẹ avwanre cha mrẹ nẹ obọ rẹ Jihova shekpotọ, ma rho uvwre rẹ ọke rẹ avwanre da họvwọn ọga. (Une Rẹ Ejiro 41:3) Ọtiọyena, Onenikristi rẹ uyota da riẹn nẹ oka rẹ omaesivwo ọvo churobọ si iruemu rẹ orhan, e jẹ ọ siọn. * (Matiu 6:13) Vwẹ idjerhe yena, ọ cha mrẹ ukẹcha rẹ Jihova.​—Ni ekpeti na “ Ọyena Ghini Uruemu rẹ Orhan?”

19. (a) Die yen Idẹbono phiẹn ihwo vwo roro kpahen ẹgba rọyen? (b) Ikuegbe vọ yen ofori nẹ Inenikristi rẹ uyota kẹnoma kẹ?

¹⁹ Dede nẹ vwẹ ẹkuotọ rẹ Iyibo, a vwẹ ẹro otete vwo ni ẹgba rẹ Eshu, vwẹ ẹbẹre efa rẹ akpọ nana, ọ dia ẹro yena  yen ayen vwo no-o. Idẹbono phiẹn ihwo buebun rere ayen roro nẹ o vwo ẹgba mamọ. Ọtiọyena, ihwo evo ki ruẹ kemu kemu vẹ oshọ rẹ emekashe rẹ Idẹbono vwẹ ẹwẹn. Ikuegbe rẹ erọnvwọn rẹ igbunu rẹ emekashe rẹ Idẹbono ruru vọn asan eje. Ihwo guọnọ kerhọ kẹ ikuegbe tiọyena kidie ọ kẹ ayen omavwerhovwẹn. O ji fo nẹ avwanre gbe oka rẹ ikun tiọyena? Ẹjo, idibo rẹ Ọghẹnẹ cha kẹnoma kẹ oka rẹ ikuegbe tiọyena fikirẹ iroro ivẹ re pha ghanghanre.

20. Mavọ yen ohwo sa vwọ hra efian rẹ Eshu vwẹ idjerhe rẹ jẹ riẹn?

²⁰ Ọrẹsosuọ, siẹrẹ ohwo de gbikun rẹ oborẹ emekashe rẹ Idẹbono na ruru, kọyen ohwo yena ru ọhọre rẹ Eshu. Mavọ yen ọ vwọ dia ọtiọyen? Ota rẹ Ọghẹnẹ jẹ avwanre riẹn nẹ Eshu vwo ẹgba ro vwo ruiruo rẹ igbunu, ẹkẹvuọvo, Baibol na ji si avwanre orhọ nẹ Idẹbono reyọ “eka rẹ ophiẹvwe” kugbe “ophiẹvwe” vwọ wian. (2 Tẹsalonaika 2:9, 10) Rọ vwọ dianẹ Eshu yen onotu rẹ ophiẹnvwe na, ọ riẹn ona ro se vwo te ubiudu rẹ ihwo ri vwo omavwerhovwẹn  kpahen uruemu rẹ orhan, vẹ obo rọ sa vwọ nẹrhẹ ayen vwo imuẹro kpahen obo re dia uyota-a. Ihwo tiọyena se vwo imuẹro nẹ ayen mrẹ yẹrẹ nyo erọnvwọn evo re dia uyota, ayen mi gbikun rọyen kẹ ihwo. Ememerha na, ikuegbe rayen na me rhe ro asan eje, e gbe jẹ e brẹ ba ayen. Siẹrẹ Onenikristi de gbikun tiọyena, jẹ o ru ọhọre rẹ Idẹbono rọ dia “ọsẹ rẹ ofian” na. Ohwo yena hra efian rẹ Eshu.​—Jọn 8:44; 2 Timoti 2:16.

21. Die yen avwanre mu ikuegbe rẹ avwanre kpahen?

²¹ Ọrivẹ, ọ da tobọ dianẹ Onenikristi nene emekashe rẹ Idẹbono ru kugbe ọkiọvo rọ wanre, ofori nẹ ọ vwariẹn ikun na gbe kẹ iniọvo na-a. Diesorọ? E bru avwanre uche nẹ avwanre “tọn ẹro vi Jesu Ọkobaro kugbe Orugba rẹ esegbuyota rẹ avwanre.” (Hibru 12:2) E, ofori nẹ avwanre tẹnrovi Kristi, ọ dia Eshu-u. A jokaphiyọ nẹ ọke rẹ Jesu vwọ hẹ otọrakpọ, o gbikun oborẹ emekashe rẹ Idẹbono se ru kẹ idibo rọye-en, dede nẹ o vwo erọnvwọn buebun rọ sa ta kpahen oborẹ Eshu se ru vẹ obo ro che se ru-u. Ukperẹ ọtiọyen, Jesu tẹnrovi aghwoghwo rẹ Uvie na. Ọtiọyena, avwanre guọnọ vwẹrokere Jesu vẹ iyinkọn na womarẹ e vwo mu ikuegbe rẹ avwanre kpahen “iruo egangan rẹ Ọghẹnẹ.”​—Iruo Rẹ Iyinkọn Na 2:11; Luk 8:1; Rom 1:11, 12.

22. Mavọ yen avwanre se vwo toroba “aghọghọ” rọ “herọ vwẹ obo odjuvwu”?

²² Vwọrẹ uyota, Eshu reyọ uruemu rẹ orhan vẹ ena sansan vwọ wian rere o vwo miovwin oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ ọ rẹ Jihova. Ẹkẹvuọvo, avwanre de vwo utuoma kpahen obo ri miovwirin, ji churumu obo ri yovwirin, Idẹbono cha mrẹ asan da phiẹn avwanre vwo vwobọ vwẹ koka koka rẹ uruemu rẹ orha-an. (Se Ẹfesọs 4:27.) Vwẹ ẹro roro “aghọghọ” rọ “herọ vwẹ obo odjuvwu” siẹrẹ avwanre de “mudia hirhe aro ku ọphiẹvwe rẹ Idẹbono” bẹsiẹ a vwọ ghwọrọ!​—Luk 15:7; Ẹfesọs 6:11.