1, 2. Okẹ ọghanghanre vọ yen nẹ obọ rẹ Ọghẹnẹ rhe, diesorọ ọ vwọ ghanre?

ỌSẸ rẹ avwanre rọhẹ odjuvwu kẹ avwanre orọnvwọn ọvo rọ pha ghanghanre, ọyehẹ okẹ rẹ arhọ rọ vwọ kẹ ihworakpọ ri vwo aghwanre re sa vwẹrokere iruemu rọyen. (Jẹnẹsis 1:27) Fikirẹ okẹ ọghanghanre yena, avwanre ki se roro kpahen erere rẹ iyono rẹ Baibol na vwọ kẹ avwanre. Siẹrẹ avwanre da reyọ ayen vwo ruiruo, ke bọn esegbuyota rẹ avwanre gan, je nẹrhẹ avwanre dia ihwo ri vwo ẹguọnọ rẹ Jihova “ri vwo ọhọ ri se vwo vughe emu esiri vẹ ọbrabra.”​—Hibru 5:14.

² Re vwo roro kpahen iyono rẹ Baibol ọyen obo re ghanre mamọ nonẹna, kiridie akpọ na rhe bra te asan rẹ a rha sa mrẹ irhi ri se te kẹdia kẹdia rẹ akpeyere-en. Iyono ri shekpahen omaesivwo nabọ dje ọnana fiotọ, ma rho vwẹ ẹdia rẹ ihuvwun vẹ ona rẹ omaesivwo ri churobọ si ọbara ẹreyọ. Ota nana ghanre mamọ vwọ kẹ ihwo re guọnọ nyupho rẹ Jihova. Siẹrẹ avwanre de vwo ẹruọ rẹ iyono rẹ Baibol na, avwanre se brorhiẹn rẹ aghwanre re nẹrhẹ ẹwẹn obrorhiẹn avwanre fiotọ, ji sẹro rẹ oma avwanre vwevunrẹ ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ. (Isẹ 2:6-11) Je roro kpahen evo usun rẹ iyono rẹ Baibol nana.

3, 4. Ọke vọ yẹn e ke vwo djunutẹ ẹfuọn rẹ ọbara vwẹ Baibol na, kẹ iyono rẹ Baibol vọ yẹn e muro kpahen?

³ Obọ rẹsosuọ rẹ Jihova vwo dje oborẹ arhọ vẹ ọbara churobọ si ohwohwo wan vẹ oborẹ ọ fon te, yen ọke rẹ Ken vwo  hwe Ebẹl. Ọghẹnẹ da ta kẹ Ken: “Urhuru rẹ ọbara rẹ oniọvo wẹn kperi nẹ otọ bru vwe rhe.” (Jẹnẹsis 4:10) Vwẹ ẹro rẹ Jihova, ọbara rẹ Ebẹl mudiaphiyọ arhọ rọyen re bru krẹn. Ọtiọyẹna, a sa tanẹ ọbara rẹ Ebẹl kperi bru Ọghẹnẹ ra rere ọ vwọ re ihri kẹ.​—Hibru 12:24.

⁴ Oghwe rẹ Noa vwọ wan nu, Ọghẹnẹ da vwẹ uphẹn kẹ ihworakpọ nẹ ayen re uvwon rẹ eranvwe, ọ dia ọbara rọye-en. Ọghẹnẹ da ta: “Ẹkẹvuọvo wọ ria uvwo vẹ arhọ rọye-en, kọyen ọbara rọyen. Fiki rẹ ọbara rẹ arhọ wẹn na ke me ghene nekpẹn rẹ osa rọyen.” (Jẹnẹsis 9:4, 5) Urhi nana shekpahen emọ rẹ Noa eje, rhi te nonẹna. Ọnana rhoma djephia nẹ ota rẹ Ọghẹnẹ vuẹ Ken nẹ ọbara rẹ emama eje mudiaphiyọ arhọ yẹrẹ ohwo na, uyota. Urhi na ji djephia nẹ Jihova, rọ dia Esiri rẹ arhọ na, cha nọ kohwo kohwo ro mu ọghọ kẹ arhọ kugbe ọbara-a orhiẹn.​—Une Rẹ Ejiro 36:9.

5, 6. Idjerhe vọ yẹn Urhi rẹ Mosis vwo djephia nẹ ọbara na pha ghanghanre, ọ je fon? (Ni ekpeti na “ Vwẹ Ẹro Ọghanghanre Vwo Ni Arhọ rẹ Eranvwe.”)

⁵ A mrẹ uyota ivẹ nana re pha ghanghanre na vwẹ Urhi rẹ Mosis. Livitikọs 17:10, 11 da ta: “Ọ da dianẹ ohwo . . . da re ọbara, ki mi hirhe opharo mẹ ku ohwo yena rọ re ọbara na, mi mi sio nẹ ohri rẹ ihwo rọyen. Kidie arhọ rẹ oma na evun rẹ ọbara na ọ epha me ke rha reyọ kẹ ovwan vwẹ enu rẹ agbada rẹ ẹga na rere a vwọ gọ ẹgua nẹ ovwan oma; kidie ọbara na ọyen si ẹgua nẹ ohwo oma, fiki rẹ arhọ rọ evun rọyen.” *​—Ni ekpeti na “Oborẹ Ọbara se Vwo Si Umwemwu No,” rọhẹ aruọbe 76.

⁶ A rha reyọ ọbara rẹ eranvwe re hweri na vwo ze izobo vwẹ agbada na-a, ke kuo phiyotọ. Ẹkẹvuọvo, vwẹ idjerhe rẹ udje, arhọ na rhivwin bru Ọrovworo ra. (Urhi Rivẹ 12:16; Izikiẹl 18:4) Noso nẹ, ọ dia tare nẹ emọ Izrẹl davwẹngba rayen  ejobi vwo si ọbara na eje nẹ oma rẹ eranvwe na-a. Siẹrẹ ohwo rẹ Izrẹl de bru ohọre rẹ eranvwe na, ọbara na da nabọ hwẹ no nu, kọ sa riọ vẹ ẹwẹn obrorhiẹn ro fiotọ, kiridie ọyena dje ọghọ phia kẹ Ohwo rọ kẹ avwanre arhọ na.

7. Mavọ yen Devid djerephia nẹ ọ vwẹ ẹro rọ ghanre vwo ni ọbara?

⁷ Devid rọ dia “ohwo rẹ ẹro [Ọghẹnẹ] teri,” vwo ẹruọ rẹ  iyono rẹ Baibol ri shekpahen ọbara. (Iruo Rẹ Iyinkọn Na 13:22) Vwẹ ọkiọvo rẹ urhuru rẹ ame vwo si Devid mamọ, isodje rọyen erha de phi arhọ rayen phiyọ ẹdia rẹ imuoshọ rẹ ayen vwọ ro asan rẹ ivwighrẹn rayen hepha de re si ame nẹ orharhe kẹ Devid. Die yen Devid ruru? Devid da nọ: “Me da ọbara rẹ ihwo ri ku uyovwi rayen fia?” Vwẹ ẹro rẹ Devid, ame na mudiaphiyọ ọbara rẹ eshare na. Dede nẹ urhuru ame si ro mamọ, “o de kuo vwọ kẹ Ọrovwohwo.”​—2 Samuẹl 23:15-17.

8, 9. Ẹro rẹ Ọghẹnẹ vwo ni arhọ vẹ ọbara weneri vwẹ ọke ra vwọ ton ukoko rẹ Inenikristi phiyọ? Dje kpahọn.

⁸ Vwọrẹ uyota, Jihova vuẹ Noa nẹ ọ re ọbara-a, ikpe 900 vwọ wan nu, Urhi rẹ Mosis da rhoma vwariẹn ota rẹ ọbara na. Ikpe 1,500 vwọ wan nu, ẹro rẹ Jihova vwo ni ọbara ji rhi wene-e. Ẹwẹn ọfuanfon rọyen de mu ẹko rọvwẹrote ukoko rẹ Inenikristi rẹsosuọ vwo si: “Kidie o yoma kẹ [“ẹwẹn,” NW ] ọfuanfon vẹ avwanre nẹ e kru oghwa ọhọhọ nyẹ ovwan vwẹ imu nana-a, ovwan gha obo ra vwọ gọ iye kugbe ọbara kugbe obo ro churu ghwu kugbe ọfanrhiẹ.”​—Iruo Rẹ Iyinkọn Na 15:28, 29.

⁹ Ophẹnri nẹ ẹko rọvwẹrote rẹsosuọ mrẹvughe nẹ ọbara pha ghanghanre, ọtiọyena a rha reyọ vwo ruiruo vwẹ idjerhe ro fori-i, ọ pha kerẹ e vwo vwobọ vwẹ edjọẹgọ yẹrẹ ọfanrhiẹn egbe. Inenikristi rẹ uyota nonẹna rhọnvwephiyọ eta yena. Vwọba, kidie nẹ ayen roro kpahen iyono rẹ Baibol, je reyọ ayen vwo ruiruo, kẹ ayen se brorhiẹn ro shekpahen ọbara vwẹ idjerhe rọ nẹrhẹ oma vwerhen Jihova.

10, 11. (a) Ẹro vọ yẹn Iseri rẹ Jihova vwo ni ẹreyọ rẹ ọbara kugbe erọnvwọn ra rhẹ nẹ ẹbẹre ẹne ra ghare ọbara phiyọ? (b) Ẹbẹre ri shekpahen ọbara vọ yen Inenikristi de se vwo iroro re fẹnẹ ohwohwo?

¹⁰ Iseri rẹ Jihova mrẹvughe nẹ a vwọ “gha . . . ọbara” mudiaphiyọ nẹ ayen se ọbara phiyọ oma-a, ayen je kẹ ihwo efa  ọbara raye-en. Fikirẹ ọghọ vwọ kẹ urhi rẹ Ọghẹnẹ, ayen ji reyọ ẹbẹre ẹne ra ghare ọbara phiyọ-ọ, re dia: red cells, white cells, platelets, vẹ plasma.

¹¹ Nonẹna, a vwẹ erọnvwọn ra rhẹ nẹ ẹbẹre ẹne ra ghare ọbara phiyọ vwo ruiruo vwẹ idjerhe sansan. Onenikristi sa reyọ e ra rhẹre na? O ji no nẹ e ra rhẹre na jẹ “ọbara”? Ohwo vuọvo yen che brorhiẹn rẹ ota nana. Ọnana ji churobọ si ona rẹ omaesivwo efa ri shekpahen ẹreyọ vwọ wian rẹ ọbara romobọ kerẹ hemodialysis, hemodilution, kugbe cell salvage, takpẹ a sẹro rẹ ọbara na phiyọ asan vuọvo jovwo-o.​—Ni Apẹndisi na, “Erọnvwọn ra Rhẹ nẹ Ẹbẹre Ẹne rẹ Ọbara Rhe vẹ Ena Ebabẹrẹ.”

12. Ẹro vọ yen avwanre vwo ni eta ri shekpahen ẹwẹn obrorhiẹn rẹ ohwo ọvuọvo?

¹² Ọnana ko mudiaphiyọ nẹ eta ri shekpahen orhiẹn-ebro  romobọ fi emu vuọvo kẹ Jihova-a? Ẹjo, kidie o vwo ọdavwẹ kpahen iroro rẹ avwanre. (Se Isẹ 17:3; 24:12.) Siẹrẹ avwanre da nabọ ru ehiahiẹ, je nẹrhovwo kpahen ihuvwun vẹ ona rẹ omaesivwo nu, e gbe jẹ avwanre kerhọ rẹ ẹwẹn obrorhiẹn avwanre ra vwẹ Baibol na yono. (Rom 14:2, 22, 23) Vwọrẹ uyota, ọ dia ihwo efa yen cha vuẹ avwanre obo re ru-u, avwanre je nọ ohwo vuọvo nẹ, “die wo che ru wọ da hẹ ẹdia mẹ?” Vwẹ eta tiọyena, “dohwo doghwa rọyen gba cha ghwa.” *​—Galesha 6:5; Rom 14:12; ni ekpeti na “ Me Vwẹ Ẹro Ọghanghanre Ni Ọbara?”

13. Die yen irhi vẹ iyono rẹ Jihova djephia kpahọn? Djudje rọyen.

¹³ Irhi vẹ iyono ra mrẹ vwẹ Baibol na, odjephia nẹ Jihova ọyen Ohwo rọ kẹ avwanre iji aghwanre rọ je dia Ọsẹ rẹ ẹguọnọ ro vwo ọdavwẹ okokodo kpahen emọ rọyen. (Une Rẹ Ejiro 19:7-11) Dede nẹ urhi ra vwọ “gha . . . ọbara” dia urhi rẹ omaesivwo-o, o sivwin avwanre nẹ ẹdia rẹ ebẹnbẹn re vwomaphia siẹrẹ a da reyọ ọbara. (Iruo Rẹ Iyinkọn Na 15:20) Vwọrẹ uyota, idọktọ buebun tare nẹ omaesivwo rẹ e se ọbara phiyọ ohwo oma-a, “ọyen me yovwin kparobọ” nonẹna. Vwọ kẹ Inenikristi rẹ uyota, ọmrẹvughe nana dje aghwanre rẹ Jihova phia vẹ ẹguọnọ rọyen ra mrẹ vwo dje-e.​—Se Aizaya 55:9; Jọn 14:21, 23.

14, 15. (a) Irhi vọ yen dje ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ ihwo rọyen phia? (b) Idjerhe vọ yen wọ sa vwọ reyọ iyono ri shekpahen oma ẹkẹnẹ vwo ruiruo?

¹⁴ A mrẹ ọdavwẹ rẹ Ọghẹnẹ vwo kpahen ihwo rẹ Izrẹl rẹ awanre vwo nẹ irhi buebun rọ vwọ kẹ ayen. Kerẹ udje, Ọghẹnẹ tare nẹ ihwo rẹ Izrẹl ma igbẹhẹ riariẹ obenu rẹ iwevwin rayen rere ohwo vwo je she, kiridie obenu rẹ iwevwin na ọyen asan ayen de ru erọnvwọn sansan. (Urhi Rivẹ  22:8; 1 Samuẹl 9:25, 26; Nehemaya 8:16; Iruo Rẹ Iyinkọn Na 10:9) Ọghẹnẹ je vwẹ urhi kẹ ayen nẹ erhuẹn re djoma a nabọ vwẹrote ayen rere ayen vwo jẹ ihwo omaẹwan. (Eyanno 21:28, 29) Re vwo jẹ irhi nana enene, ọyen odjephia nẹ arhọ ihwo efa ghanre-e, ọ je sa nẹrhẹ ohwo na riabe rẹ ọbara.

¹⁵ Idjerhe vọ yen wọ sa vwọ reyọ iyono rehẹ evunrẹ irhi yena vwo ruiruo? Diesorọ wo rhe roro kpahen obo rẹ imoto wẹn hepha, obo rẹ wọ djẹ wan, eranvwe wẹn, uwevwin wẹn, asan wo de ruiruo, kugbe oka ẹha ru wọ ha-a? Vwẹ ubrotọ evo, asidẹnti yen ma so ughwu rẹ ighene, kiridie ayen muẹ djẹ. Ẹkẹvuọvo, ighene re guọnọ sẹro rẹ oma rayen vwevunrẹ ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ ni arhọ ghanghanre, ọtiọyena ayen rhe vwobọ vwẹ eha-ẹha re sa kon ayen oma-a. Ayen kẹnoma kẹ iroro yena nẹ eghene cha sa kuoma-a. Ukperẹ ọtiọyen, ayen riavwerhen rẹ ọke ighene rayen kidie ayen kẹnoma kẹ erọnvwọn re sa wan ayen oma.​—Aghwoghwo 11:9, 10.

16. Uyono rẹ Baibol vọ yen shekpahen evun ẹkparọn? (Ni eta rehẹ obotọ na.)

¹⁶ Arhọ rẹ ọmọ rọhẹ evun je ghanre vwẹ ẹro rẹ Ọghẹnẹ. Vwẹ Izrẹl rẹ awanre, siẹrẹ ohwo da wan aye vẹ evun oma, aye na yẹrẹ ọmọ rọhẹ evun rọyen na de ghwu, vwẹ ẹro rẹ Ọghẹnẹ ohwo yena ozighẹ, kọ reyọ “arhọ hwa osa rẹ arhọ.” * (Se Eyanno 21:22, 23.) Vwẹ ẹro roro obo rọ da Jihova te siẹrẹ ihworakpọ da vwẹ arogba rayen vwọ kparan evun buebun kukpe kukpe, ọkiọvo fikiridie nẹ ayen ji rhi muegbe rẹ ayen vwo vwiẹ ọmọ-ọ, yẹrẹ fikirẹ ọfanrhiẹn.

17. Uchebro vọ yen wọ cha vwọ kẹ ohwo rọ kpanre evun tavwen o ki rhi yono kpahen iwan rẹ Ọghẹnẹ?

¹⁷ Kẹ aye rọ kpanre evun tavwen ọ ke rhe riẹn uyota rẹ Baibol vwo? Arodọnvwẹ rẹ Ọghẹnẹ va ohwo tiọyen obo re?  Ẹjo! Vwọrẹ uyota, fikirẹ ọbara rẹ Jesu, ohwo ọtiọyena de ghini kurhẹriẹ, kọ sa mrẹ evwoghovwo rẹ Jihova. (Une Rẹ Ejiro 103:8-14; Ẹfesọs 1:7) E, Kristi komobọ da ta: “Mi rhi se evwata-a, ẹkẹvuọvo iruimwemwu ri kurhẹriẹ.”​—Luk 5:32.

18. Die yen Baibol na tare nẹ ọyen so abe ọbara?

¹⁸ Vwọ vrẹ e vwo jẹ ukuonma ẹsua kẹ ihwo efa, Jihova guọnọre nẹ avwanre si utuoma nẹ ubiudu avwanre, rọ dia obo re so abe rẹ ọbara. Ọyinkọn Jọn de si: “Ohwo kohwo rẹ ivun rẹ omoni rọyen miovwiri yẹ ozighẹ o ruẹ.” (1 Jọn 3:15) Ọ dia utuoma ọvo yen ohwo tiọyena vwo kpahen oniọvo rọye-en, ọ je guọnọ nẹ o ghwu. Utuoma nana sa vwomaphia womarẹ iguegun ọbrabra yẹrẹ efian ro gun kpahen ohwo na, iguegun ro vwo ọnyẹ te asan rẹ Ọghẹnẹ da vwẹ ohwo na vwo guẹdjọ siẹrẹ iguegun na da ghene dia uyota. (Livitikọs 19:16; Urhi Rivẹ 19:18-21; Matiu 5:22) Ọyen obo re ghanre mamọ rẹ avwanre vwo si utuoma nẹ ubuidu rẹ avwanre!​—Jems 1:14, 15; 4:1-3.

19. Ẹro vọ yen ohwo rọ vwẹ iyono rẹ Baibol vwo ruiruo vwo nẹ eta rehẹ Une Rẹ Ejiro 11:5 vẹ Filipae 4:8, 9?

¹⁹ Ihwo ri ni arhọ ghanghanre kirobo rọ hepha kẹ Jihova, re je guọnọ sẹro rẹ oma rayen vwevunrẹ ẹguọnọ rọyen kẹnoma kẹ ozighi-egbe rẹ koka koka. Une Rẹ Ejiro 11:5 da ta: “Oma tuẹ [“ẹwẹn,” NW ] rọyen kpahen ohwo ro gbe ozighi.” Ota yena dia ota ghevweghe kpahen uruemu rẹ Ọghẹnẹ-ẹ, ọyen uyono ro sun avwanre vwẹ akpeyeren. Ọnana nẹrhẹ ihwo ri vwo ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ kẹnoma kẹ koka koka rẹ erọnvwọn ra vwọ diotọ ri titi ozighi. Idjerhe vuọvo na, ota yena nẹ Jihova “Ọghẹnẹ rẹ ufuoma” na, se mu idibo rọyen vwo roro kpahen emu ẹguọnọ, emu ro yovwirin vẹ emu ro fo ejiro vwẹ ubiudu rayen, emu tiọyena yen ghwa ufuoma cha.​—Se Filipae 4:8, 9.

20-22. Ẹdia vọ yen Inenikristi hepha vwẹ irueru rẹ akpọ nana, diesorọ?

²⁰ Vwẹ ẹro rẹ Ọghẹnẹ, akpọ rẹ Eshu eje riabe rẹ ọbara. Usuon rọyen re vwo dje eranvwe ri muoshọ vwẹ Baibol na, hwe iduduru rẹ ihwo re, tobọ ji te buebun rẹ idibo rẹ Jihova.  (Daniẹl 8:3, 4, 20-22; Ẹvwọphia 13:1, 2, 7, 8) Ineki vẹ egbaerianriẹn rẹ akpọ nana nene isun rẹ akpọ na re vwo dje eranvwe na wian kugbe vwo ru ekuakua ifovwin ride, ọnana rhe nẹrhẹ ayen fe gbidiki. Uyota, “akpọ na ejobi hẹ obọ rẹ ogangan rẹ ohwo umwemwu na”!​—1 Jọn 5:19.

²¹ Fikiridie nẹ idibo rẹ Jesu “dia e rẹ akpọ na-a na,” ayen rhe vwobọ vwẹ oseghe rẹ usuon vẹ ifovwi-in, ọtiọyena ayen ke kẹnoma kẹ obo re sa nẹrhẹ ayen riabe rẹ ọbara. * (Jọn 15:19; 17:16) Kiridie nẹ ayen vwẹrokere Kristi, ayen rha họnra siẹrẹ ihwo de muẹ kpahen aye-en. Ukperẹ ọtiọyen, ayen dje ẹguọnọ kẹ ivwighrẹn rayen, ji tobọ nẹrhovwo kẹ ayen.​—Matiu 5:44; Rom 12:17-21.

²² Ọ rọ ma rho, Inenikristi uyota eje kẹnoma kẹ oyerinkugbe vẹ “Babilọn Rode,” rọ dia okugbe rẹ ẹga efian rẹ akpọeje, ukoko nana yen ma riabe rẹ ọbara. Ota rẹ Ọghẹnẹ da ta: “A da rhe mrẹ ọbara rẹ emraro na kugbe ihwo efuanfon na vwẹ evun wẹn kugbe ayen otu re hweri vwẹ akpọ na.” Ọtiọyena  ke si avwanre orhọ: “Vrẹn no rhe, ihwo mẹ.”​—Ẹvwọphia 17:6; 18:2, 4, 24.

23. Die yen o mudiaphiyọ re vwo vrẹn nẹ Babilọn Rode?

²³ Rere ohwo vwo vrẹn nẹ Babilọn Rode, a guọnọre nẹ o si odẹ rọyen vwo nẹ ẹga na. Vwọ vrẹ ọyena, o ji che vwo utuoma kpahen iruemu re brare rẹ ẹga rẹ efian ruẹ yẹrẹ iruemu rẹ ayen jirẹ kẹ ihwo kerẹ ọfanrhiẹn, re vwo vwobọ vwẹ usuon, vẹ urhurusivwe rẹ igho. (Se Une Rẹ Ejiro 97:10; Ẹvwọphia 18:7, 9, 11-17) Ọke buebun yen iruemu nana vwọ nẹrhẹ ihwo riabe rẹ ọbara!

24, 25. (a) Die yen sa nẹrhẹ Ọghẹnẹ dje arodọnvwẹ kẹ orumwemwu rọ riabe rẹ ọbara ro kurhẹriẹ? (b) Ọrhuẹrẹphiyotọ vọ vwevunrẹ Baibol na yen ọnana nẹrhẹ avwanre karophiyọ?

²⁴ Tavwen avwanre ke rhe vwomaba ẹga rẹ uyota, vwẹ idjerhe ọvo yẹrẹ ọfa, avwanre ohwo vuọvo ji vwobọ vwẹ akpọ rẹ Idẹbono nana, ọtiọyena avwanre je riabe rẹ ọbara. Ẹkẹvuọvo, kiridie nẹ avwanre kurhẹriẹ, vwo esegbuyota kpahen izobo rẹ ọtanhirhe rẹ Kristi na, je vwẹ arhọ rẹ avwanre kpahotọ kẹ Ọghẹnẹ, avwanre ke rhe mrẹ arodọnvwẹ rọyen kugbe ochọnvwe rẹ ẹwẹn. (Iruo Rẹ Iyinkọn Na 3:19) Ochọnvwe yena nẹrhẹ avwanre karophiyọ irere rẹ adjarhọ reherọ vwẹ ọke rẹ Baibol.​—Ukeri 35:11-15; Urhi Rivẹ 21:1-9.

²⁵ Mavọ yen ọrhuẹrẹphiyotọ yena hepha? Siẹrẹ obọ da chọ ohwo rẹ Izrẹl hwe ohwo, kọ djẹ kpo ọvo usun rẹ irere rẹ adjarhọ na. Siẹrẹ iguẹdjọ ri muwan de gun ẹdjọ na nu, ọ rẹ obọ chọre hwe ohwo na kọ dia evunrẹ orere rẹ adjarhọ na bẹsiẹ orherẹn rode rọhẹ orere na vwo ghwu. Ọke yena, kọ sa dia orere ro jere. Ọnana omamọ rẹ udje rẹ arodọnvwẹ rẹ Ọghẹnẹ kugbe oborẹ arhọ rẹ ohworakpọ ghanre kẹ te! Ọghẹnẹ ru ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ izobo rẹ ọtanhirhe rẹ Jesu, rọ chọn avwanre vwo nẹ ughwu siẹrẹ avwanre da churhi rẹ Ọghẹnẹ ro shekpahen arhọ vẹ ọbara. Nonẹna ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ izobo rẹ ọtanhirhe na họhọ irere rẹ adjarhọ rẹ ọke awanre. Wo ni ọrhuẹrẹphiyotọ yena ghanghanre? Mavọ  wo se vwo djephia nẹ ọ ghanre kẹ wẹ? Idjerhe ọvo, ọyen wo vwo durhie ihwo nẹ ayen rhiabọreyọ ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ ochọnvwe ro nẹ obọ rẹ Ọghẹnẹ rhe, ma rho rẹ “ukpokpogho rode” na vwo siẹkẹrẹ re na.​—Matiu 24:21; 2 Kọrẹnt 6:1, 2.

26-28. Idjerhe vọ yen ẹdia rẹ avwanre nonẹna vwọ họhọ ọ rẹ ọmraro Izikiẹl, mavọ yen avwanre sa vwọ sẹro rẹ oma avwanre vwevunrẹ ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ?

²⁶ Ẹdia rẹ ihwo Ọghẹnẹ nonẹna nẹrhẹ avwanre karophiyọ ọmraro Izikiẹl rẹ awanre, rẹ Jihova vuẹre nẹ ọ dia ọrhẹrotọ ro che ghwoghwo orhọ-esio rọyen vwọ kẹ uwevwin rẹ Izrẹl. Ọghẹnẹ da ta kẹ: “kọke kọke wo vwo nyo ota nẹ unu mẹ rhe, ku wọ kpa okpa mẹ phihọ ayen obọ.” Siẹrẹ Izikiẹl de gbobonyẹ owian ra vwọ kẹ na, kọ riabe rẹ ọbara rẹ ihwo re che hwe ọke ra da cha ghwọrọ Jerusalẹm. (Izikiẹl 33:7-9) Ẹkẹvuọvo, Izikiẹl ru obo ra vuẹrẹ na, ọtiọyena ọ rha riabe rẹ ọbara-a.

²⁷ Nonẹna, avwanre hẹ oba rẹ akpọ rẹ Eshu na. Ọtiọyena, Iseri rẹ Jihova niro nẹ re vwo ghwoghwo “ẹdẹ rẹ ihri” rẹ Ọghẹnẹ kugbe ovuẹ rẹ Uvie na, ọyen oghwa, ọyena jẹ uphẹn. (Aizaya 61:2; Matiu 24:14) Wo vwobọ vwẹ owian nana rọ pha ghanghanre na vọnvọn? Ọyinkọn Pọl muomaphiyọ iruo rẹ aghwoghwo rọyen. Fikirẹ ọtiọyena ọ da ta: “Abọ mẹ pha fuanfon kpahen ọbara rẹ ovwan ejobi, kidie mi sioma reyọ vwo jẹ iroro rẹ Ọghẹnẹ e dje kẹ ovwa-an.” (Iruo Rẹ Iyinkọn Na 20:26, 27) Ọyena omamọ rẹ udje rẹ avwanre vwẹrokere!

²⁸ Vwọrẹ uyota, rere avwanre sa vwọ sẹro rẹ oma rẹ avwanre vwevunrẹ ẹguọnọ rẹ Jihova, avwanre ke ni arhọ vẹ ọbara ghanghanre kirobo rọ hepha kẹ Jihova. O ji fo nẹ avwanre dia fuanfon vwẹ ẹro rọyen kirobo re che yono vwẹ uyovwinrota rọ vwọ kpahen ọnana.