1-3. (a) Ọrhọ yen okẹ ọvo rẹ Jihova vwọ kẹ avwanre? Mavọ yen a sa vwọ reyọ vwo ruiruo vwẹ idjerhe rọ chọre? (b) Mavọ yen ofori nẹ a reyọ okẹ rẹ ota na vwo ruiruo wan?

ỌSHARE ọvo mu idjighere kẹ ọmọ rọyen rọ dia emeghene. Oma vwerhen ọsẹ na ro vwo ruẹse nana kẹ ọmọ rọyen. Mavọ yen oma che ru ọsẹ na siẹrẹ ọmọ na de mu idjighere na mu djẹ, ọ da vwọ wan ohwo oma?

² Jihova yen Ọkokẹ rẹ “kemu kemu esiri na ejobi.” (Jems 1:17) Ọvo usun rẹ okẹ rẹ Jihova vwọ kẹ avwanre yen ẹgba rẹ ota. Okẹ rẹ ota nẹrhẹ avwanre sa ta oborẹ avwanre roro kpahan. Eta rẹ avwanre sa vwẹ ukẹcha kẹ ihwo je nẹrhẹ oma vwerhen ayen, yẹrẹ e sa wan ihwo oma je nẹrhẹ ayen muomaphiyọ.

³ Eta vwo ẹgba mamọ, kọyensorọ Jihova vwo yono avwanre obo ra reyọ vwo ruiruo wan. Ọ da vuẹ avwanre: “E jẹn ota umwemwu nẹ unu rẹ ovwan cha-a, ẹkẹvuọvo ota esiri rọ vọnre vẹ uyono, ro fori kẹ oghẹre ẹdẹ, rọ vwẹ erhuvwu kẹ otu ri nyoro.”  (Ẹfesọs 4:29) E jẹ a fuẹrẹn obo ra sa vwọ reyọ okẹ nana vwo ruiruo vwẹ idjerhe rọ da ghwa ujiri rhe Jihova, ọ me je bọn ihwo efa gan.

4, 5. Die yen isẹ rẹ Baibol na evo yono avwanre kpahen ẹgba rẹ ota?

⁴ Eta vọnre vẹ ẹgba, ọtiọyena ko fori nẹ a jomaotọ kpahen oborẹ avwanre cha ta vẹ obo ra cha ta wan. Isẹ 15:4 da ta: “Ẹrẹnvwe bọrọbọrọ ọye urhe ra arhọ, ẹkẹvuọvo ẹchọ da herọ kọ guọghọ erhi.” Kirobo rẹ omamọ urhe nẹrhẹ oma rẹ ohwo djiro, ọtiọyen omamọ ota je nẹrhẹ ubiudu na sasa. Ẹkẹvuọvo, eta gbaegbae sa wan ohwo oma, ọ me so omaemuophiyọ.—Isẹ 18:21.

⁵ “Isẹ 12:18 da ta: “Ohwo ọvo herọ rẹ eta rọye epha kpatakpata kerẹ adjara ro duvwẹ ohwo.” Erharhe eta sa so ọmiaovwẹ je guọghọ oyerinkugbe. Ọkiọvo, wọ karophiyọ ọke rẹ ohwo ọvo vwọ ta erharhe eta kẹ wẹ, vẹ obo rọ da wẹ te. Dedena, ẹkpo rẹ Baibol yena da je vwọba: “Ẹrẹnvwe rẹ ọvwiroro sivwẹ ohwo.” Omamọ rẹ eta sa nẹrhẹ udu gan, ọ je rhuẹrẹ oyerinkugbe. (Se Isẹ 16:24.) A da karophiyọ nẹ eta rẹ avwanre djobọte ihwo efa, ka cha vwẹ aghwanre vwọ reyọ ẹrẹnvwe avwanre vwo ruiruo.

6. Diesorọ ọ vwọ dia bẹnbẹn re vwo sun ẹrẹnvwe avwanre?

⁶ Orọnvwọn rọ sorọ ro vwo fo nẹ a sẹro rẹ ẹrẹnvwe avwanre kẹ ọna; avwanre eje gbare-e. “Iroro rẹ evun [rẹ ohwo] nẹ ọke-emọ rhe pha brabra.” (Jẹnẹsis 8:21; Luk 6:45) Ọlọhọre re vwo sun  ẹrẹnvwe ohwo-o. (Se Jems 3:2-4.) Ẹkẹvuọvo, ofori nẹ davwẹngba ọkieje rere eta rẹ avwanre vwo yovwinphiyọ.

7, 8. Mavọ yen eta rẹ avwanre se vwo djobọte oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ Jihova?

⁷ O ji fo nẹ a nabọ sẹro rẹ ẹrẹnvwe avwanre kidie Jihova cha nọ avwanre orhiẹn kpahen oborẹ avwanre tare vẹ obo ra tarọ wan. Jems 1:26 da ta: “Ọ da dianẹ ohwo rori nẹ ọye ọgba rẹ egagọ, rọ sẹro rẹ ẹrẹvwe rọye-e, ẹkẹvuọvo rọ da phiẹn udu rọye, yẹ egagọ rẹ ohwo yena ofefe.” Ọtiọyena, erharhe eta sa guọghọ oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ Jihova.—Jems 3:8-10.

⁸ Vwọrẹ uyota, o ghini fo nẹ a jomaotọ kpahen eta rẹ avwanre vẹ obo ra ta ayen wan. A sa vwọ riẹn obo ra cha vwẹ okẹ rẹ ota vwo ruiruo wan, ofori nẹ a riẹn oka rẹ eta ra cha kẹnoma kẹ.

9, 10. (a) Oka rẹ ota vọ yen vọn akpọ na nonẹna? (b) Diesorọ o vwo fo nẹ a kẹnoma kẹ ogbegbeta?

⁹ Nonẹna ihwo ta ogbegbeta yẹrẹ eta ri jẹfuọn mamọ. Ihwo evo niro nẹ ayen ke sa ta ẹwẹn rayen kẹ ayen duvwu iyorin je ta eta ebrabra tavwen. Kọke kọke yen ihwo re nẹrhẹ ihwo phiyọ ehwẹ vwọ reyọ erharhe eta vẹ ogbegbeta vwọ nẹrhẹ ihwo phiyọ ehwẹ. Ẹkẹvuọvo, ọyinkọn Pọl da ta: “Ovwan gbe siobọ nẹ imu nana; ophu, ẹghwọ, eghrẹ, ota omiomiovwi, ogbegbeta ra ta nẹ unu cha.” (Kọlose 3:8) Ọ je tanẹ e je nyo “ogbegbeta” yẹrẹ “e jẹn e se odẹ rọye vwẹ ohri” rẹ Inenikristi-i.—Ẹfesọs 5:3, 4.

¹⁰ Ogbegbeta tu Jihova vẹ ihwo ri vwo ẹguọnọ rọyen oma. Ọyen jẹfuọn. Jihova vwo utuoma rẹ “oka koka re ijẹfuọn ejobi.” (Ẹfesọs 5:3) “Ijẹfuọn” churobọ si oka rẹ imwemwu sansan, vwọba, uruemu ro jẹfuọn ọvo se sun ohwo kpo ọfa. Ohwo de vwo uruemu rọ vwọ ta ogbegbeta ọkieje, ọ rha dobọ rọyen ji-i, ọ sa nẹrhẹ a djẹ nẹ ukoko na.—2 Kọrẹnt 12:21; Ẹfesọs 4:19; ni Eta rẹ Odjefiotọ 23.

11, 12. (a) Die yen orharhe rẹ iguegun? (b) Diesorọ a vwọ kẹnoma kẹ uruemu re vwo miovwo ohwo?

¹¹ O ji fo nẹ a kẹnoma kẹ orharhe rẹ iguegun. Avwanre vwo uruemu ra vwọ guọnọ riẹn kpahen ihwo efa, je vwọ vuẹ ihwo kpahen igbeyan vẹ ihwo orua avwanre. Vwẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ dede, Inenikristi je guọnọ riẹn oborẹ iniọvo rayen yerẹn wan vẹ oborẹ ayen sa vwọ chọn ayen uko. (Ẹfesọs 6: 21, 22; Kọlose 4:8, 9) Ẹkẹvuọvo, ọ lọhọre eta ra ta kpahen ihwo efa vwo hirhephiyọ orharhe iguegun. Siẹrẹ a da vwanriẹn ota ra vuẹ avwanre, ọ sa nẹrhẹ e phiba ota na yẹrẹ a ta ota odjahọn phia. E rhe nomaso-o, ọnana sa nẹrhẹ e guẹ efian nyẹ ohwo yẹrẹ miovwo odẹ ohwo. Ihwo rẹ Farisi miovwo odẹ rẹ Jesu ọke ayen vwọ harhọn fikirẹ obo ro ruru-u. (Matiu 9:32-34; 12:22-24) Ọ da ohwo mamọ siẹrẹ e de miovwo odẹ rẹ ohwo, ọ sa so unuẹkọ, ọ je tobọ guọghọ oyerinkugbe.—Isẹ 26:20.

¹² Jihova guọnọre nẹ a vwẹ eta rẹ avwanre vwọ bọn ihwo gan, ọ dia a vwọ guọghọ oyerinkugbe-e. Jihova vwo utuoma kpahen ihwo ri “phiẹ ohra phihọ ohri rẹ iniọvo.” (Isẹ 6:16-19) Eshu yen ohwo ẹsosuọ ro miovwo ohwo, o miovwo odẹ Ọghẹnẹ. (Ẹvwọphia 12:9, 10) Nonẹna, ihwo guẹ efian nyẹ ohwohwo mamọ. Ẹkẹvuọvo, ofori nẹ a mrẹ uruemu nana vwẹ ukoko na-a. (Galesha 5:19-21) Ọtiọyena, ofori nẹ e nomaso kpahen oborẹ avwanre ta, ji roro tavwen a ke ta ota. Tavwen wọ ke ta ota kpahen ohwo vwọ kẹ ohwo ọfa, nọ oma wẹn: ‘Obo me guọnọ ta na uyota? Omamọ rẹ ota? Ọ cha bọn ohwo gan? Me sa ta ota na vwẹ irharo rẹ ohwo me ta ota kpahan na? Mavọ yen oma che ru vwe siẹrẹ a da ta oka rẹ ota nana kpahen ovwẹ?’—Se 1 Tẹsalonaika 4:11.

13, 14. (a) Die yen eta rẹ ophọphọvwe se ru ohwo? (b) Die yen ekan? Diesorọ o vwo fo nẹ Inenikristi kẹnoma kẹ ekan??

¹³ Avwanre eje ta chọ ọke evo. Ẹkẹvuọvo, a kẹnoma kẹ uruemu ra vwọ ta ota so ihwo efa ọkieje yẹrẹ  ra vwọ ta erharhe eta. Ofori nẹ a je kẹnoma kẹ eta rẹ ophọphọvwe. Pọl da ta: “We siobọ nẹ ivuemiovwo kugbe ẹghwọ kugbe ophu kugbe oseghe kugbe ophọphọvwe vwẹ ohri rẹ ovwan, vẹ ọnko.” (Ẹfesọs 4:31) Efanfan rẹ Baibol efa fan “ophọphọvwe” na kpo “eta ebrabra,” “eta re wan ohwo oma,” “eta rẹ aroeyinvwo.” Eta nana si ọghọ nẹ ohwo oma, ọ je nẹrhẹ e ni oma ohwo kueku. Ota fobọ da emọ mamọ, ọtiọyena, ofori nẹ a kẹnoma kẹ eta re sa guọghọ ubiudu rayen.—Kọlose 3:21.

¹⁴ Baibol na si avwanre orhọ kpahen oka rẹ ota rẹ ophọphọvwe ọvo rọ brare mamọ, ọyehẹ ekan. Ekan ọyen eta ebrabra ra vwẹ arogba vuẹ ohwo ọkieje rere ivun vwo miovwo. Ọ cha bra mamọ siẹrẹ ohwo da harhe aye yẹrẹ ọshare rọyen, yẹrẹ tobọ emọ rọyen! Vwọrẹ uyota, ohwo rọ rhọnvwe dobọ rẹ ekan ji-i cha sa dia ukoko na-a. (1 Kọrẹnt 5:11-13; 6:9, 10) Kirobo re yono re na, avwanre da ta ogbegbeta, eta rẹ efian, yẹrẹ erharhe eta, o che miovwo oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ Jihova, kugbe oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ ihwo efa.

15. Oka rẹ eta vọ yen sa bọn oyerinkugbe gan?

¹⁵ Mavọ yen a sa vwẹ ẹrẹnvwe avwanre vwo ruiruo vwẹ idjerhe rẹ Jihova guọnọre? Dede nẹ Baibol na ghwa vuẹ avwanre obo ra cha ta vẹ obo re che jẹ ẹta-a, jẹ ọ vuẹ avwanre nẹ a ta “ota esiri rọ vọnre vẹ uyono.” (Ẹfesọs 4:29) Eta re bọn ohwo gan pha fuanfon, yoyovwin, e je dia uyota. Jihova guọnọre  nẹ a vwẹ eta rẹ avwanre vwọ bọn ihwo gan. Ọnana sa dia bẹnbẹn. Ọ guọnọ ẹgbaẹdavwọn a ke sa ta omamọ eta vwọ vrẹ ra vwọ ta erharhe eta. (Taitọs 2:8) E jẹ a ta ota kpahen idjerhe evo ra sa vwọ vwẹ eta vwọ bọn ihwo efa gan.

16, 17. (a) Diesorọ o vwo fo nẹ e jiri ihwo efa? (b) Amono yen e se jiri?

¹⁶ Jihova vẹ Jesu jiri ohwo mamọ. A sa vwẹrokere ayen. (Matiu 3:17; 25:19-23; Jọn 1:47) A ke sa bọn ohwo gan womarẹ ujiri guọnọ ọdavwẹ romobọ re vwo kpahen ohwo. Isẹ 15:23 da ta: “Ubiota rọ shamu mavọ oyovwi te!” Oma vwerhen avwanre siẹrẹ ohwo de jiri avwanre yẹrẹ o de dje ọdavwaro phia fikirẹ oborẹ avwanre ruru.—Se Matiu 7:12; ni Eta rẹ Odjefiotọ 27.

¹⁷ Wo de vwo uruemu wo vwo nẹ erhuvwu rẹ ihwo efa, kọ cha lọhọ wo vwo jiri ihwo. Kerẹ udje, wo se noso nẹ ohwo ọvo nabọ muegbe vwọ kẹ ota rọyen yẹrẹ davwẹngba vwọ kpahenphiyọ onọ. Eghene ọvo sa chochọn rẹ esegbuyota rọyen vwẹ isikuru, yẹrẹ ọmare ovọ kpo iruo aghwoghwo na kọke kọke. Eta rẹ ujiri sa dia oborẹ ayen ghwa guọnọ. Ọyen obo re ghanre mamọ rẹ ọshare vwọ vuẹ aye rọyen nẹ o vwo ẹguọnọ rọyen, o ji ni iruo rọyen ghanghanre. (Isẹ 31:10, 28) Kirobo rẹ okankọn guọnọ uvo vẹ ame ye, ọtiọyen ihwo je guọnọ ujiri, ma rho kẹ imitete. Guọnọ kuphẹn kuphẹn wo vwo jiri ayen vwọ kẹ omamọ iruemu vẹ iruo rayen. Ujiri sa nẹrhẹ ayen vwo uduefiogbere ji ru yovwinphiyọ.

18, 19. Diesorọ a vwọ davwẹngba vwo bru ihwo uche je bọn ayen gan? Idjerhe vọ yen e se vwo ru ọtiọyen?

¹⁸ Avwanre de bru ihwo uche je bọn ayen gan, jẹ avwanre vwẹrokere Jihova. O che sivwin “ohwo rẹ udu rọye vwirhiri.” (Une Rẹ Ejiro 147:3) Jihova guọnọre nẹ avwanre “bru ohwohwo uche,” a je ta eta rẹ ọbọngan kẹ “otu rẹ oma rhọ.” (1 Tẹsalonaika 5:11, 14) E de ru ọtiọyen, oma rẹ avwanre kọ cha vwerhọn.

¹⁹ Wo se noso nẹ ẹwẹn rẹ ohwo ọvo kuọnre vwẹ ukoko na. Die wọ sa ta vwọ bọn gan? Ọkiọvo, wo che se si ebẹnbẹn na no-o, ẹkẹvuọvo wo se jẹ  ohwo na riẹn nẹ wo vwo ẹguọnọ rọyen. Kerẹ udje, wo se nene ghwọrọ ọke kugbe. Wo se se ẹkpo rẹ Baibol ọvo vwọ kẹ, yẹrẹ wọ sa tobọ nene nẹrhovwo kugbe. (Une Rẹ Ejiro 34:18; Matiu 10:29-31) Kẹ ayen imuẹro nẹ iniọvo ukoko na vwo ẹguọnọ rayen. (1 Kọrẹnt 12:12-26; Jems 5:14, 15) Ta ota vwọ kẹ ayen vẹ imuẹro.—Se Isẹ 12:25.

20, 21. Die yen sa nẹrhẹ ọ lọhọ re vwo rhiabọreyọ uchebro?

²⁰ Avwanre je sa bọn ihwo gan siẹrẹ a da kẹ ayen omamọ uchebro. Avwanre eje guọnọ uchebro nọke ra ruọke kidie avwanre gbare-e. Isẹ 19:20 da ta:  “Kerhọn rẹ uchebro rere wọ reyọ uyono, rere wo vwo aghwanre hẹrhẹ ọke rọ cha.” Ọ dia ekpako ọvo yen vwẹ uchebro phia-a. E jẹ emiọvwọn kpọ emọ rayen vi. (Ẹfesọs 6:4) Iniọvo eya se bru ohwohwo uche. (Taitọs 2:3-5) Kidie nẹ e vwo ẹguọnọ rẹ iniọvo avwanre, a rha kẹ ayen uchebro vwẹ idjerhe rọ sa nẹrhẹ ayen muomaphiyọ-ọ. Die yen sa vwẹ ukẹcha kẹ avwanre?

²¹ Ọkiọvo wọ karophiyọ ọke rẹ ohwo ọvo vwọ vwẹ uchebro kẹ wẹ, obo rọ tarọ wan da nẹrhẹ ọ lọhọ wo vwo rhiabọreyọ. Die yen nẹrhẹ o te we ẹwẹn? Ọ sa dianẹ wọ mrẹ ẹguọnọ ro dje kẹ wẹ. Yẹrẹ ọ ta ota na bọrọ bọrọ vwẹ idjerhe rẹ ẹguọnọ. (Kọlose 4:6) Ọ je sa dianẹ Baibol na yen o mu uchebro na kpahen. (2 Timoti 3:16) Ofori nẹ e mu uchebro avwanre kpahen Baibol na, owenẹ e sere yẹrẹ e sere-e. E jẹ ohwo vuọvo gba ihwo reyọ iroro rọye-en, yẹrẹ ọ chahe ẹkpo rẹ Baibol ọvo o vwo shephiyọ iroro rọye-en. Wọ da karophiyọ idjerhe ra vwọ vwẹ uchebro kẹ wẹ ọ sa chọn wẹ uko vwo bru ihwo efa uche.

22. Mavọ wọ cha vwẹ ẹgba rẹ ota wẹn vwo ruiruo wan?

²² Ẹgba rẹ ota, ọyen okẹ ro nẹ obọ rẹ Ọghẹnẹ rhe. E jẹ ẹguọnọ re vwo kpahen Ọghẹnẹ mu avwanre vwọ reyọ vwo ruiruo vwẹ idjerhe rẹ abavo. Karophiyọ nẹ eta vwo ẹgba rọ vwọ guọghọ ohwo totọ yẹrẹ bọn ohwo gan. Ọtiọyena, e jẹ a davwẹngba rẹ avwanre eje vwọ vwẹ eta rẹ avwanre vwọ bọn ihwo gan.