1. Djisẹ rẹ omaemuophiyọ rẹ Mata vẹ oboresorọ.

MATA roro kpahen ushi rẹ oniọvo rọyen, rọ dia unu ra vwẹ oragha vwo di anurhoro rọyen. O muomaphiyọ mamọ. O ji rhi muẹro nẹ Lazarọs ghini ghwu-u. Rhanvwẹ ẹdẹ ẹne rẹ oniọvo rọyen vwo ghwu na yen o vwo muomaphiyọ, jẹ ọ viẹ ọke rẹ ihwo buebun vwo brẹ ayen cha.

2, 3. (a) Mavọ yen oma ru Mata rọ vwọ mrẹ Jesu? (b) Die yen ota ọghanghanre ri Mata tare djephia kpahen oka rẹ ohwo rọ hepha?

² Asaọkiephana, ugbeyan rọ ma kẹrẹ Lazarọs kọyen mudia kẹrẹ na. Omaemuophiyọ ri Mata da rhoma ganphiyọ rọ vwọ mrẹ Jesu, kidie ọyen ohwo vuọvo ro se sivwin oniọvo rọyen jovwo. Dedena, Mata mrẹ ọbọngan ọke rẹ ọ vẹ Jesu vwo mudia otafe rẹ omorere ri Bẹtani rọ kẹrẹ igbenu. Vwẹ ọmọke rọ vẹ ọyen ghwọrọ kugbe na, oma rọyen da sasa fikirẹ uruemu esiri vẹ erorokẹ rẹ Jesu djephia. Jesu nọ Mata enọ re chọn rọ uko vwọ tẹnrovi esegbuyota rọyen kugbe imuẹro ro vwo kpahen evrẹnushi na. Otaẹtakuẹgbe nana da nẹrhẹ Mata ta ota rọ ma ghanre kparobọ vwẹ akpeyeren rọyen: “Mi segbuyota nẹ wẹ hẹ Kristi na, Ọmọ rẹ Ọghẹnẹ na, ọye hẹ ọ rọ cha akpọ na.”—Jọn 11:27.

³ Eta yena djerephia nẹ Mata ọyen aye ro vwo uvi rẹ esegbuyota. Dede nẹ Baibol na ta eta buebun kpahọ-ọn, jẹ e se yono erọnvwọn eghanghanre mie re sa bọn esegbuyota avwanre gan. Eriyina, e jẹ a fuẹrẹn asan rẹsosuọ re de djunute odẹ ri Mata vwẹ Baibol na.

4. Amono yehẹ evunrẹ orua ri Mata, kẹ mavọ yen orua na nene Jesu yerin wan?

⁴ Vwẹ emeranvwe evo re wanre, Lazarọs je vwọ hẹ akpọ, ọrhorha ọvo rọ ma ghanre de won uwevwin rọyen. Jesu yen ọrhorha na. Lazarọs, Mata vẹ Meri yen hẹ evunrẹ orua na; ayen  iniọvo erha na yen dia uwevwin vuọvo. Ihwo ri ruiruo ehiahiẹ rorori nẹ ọ sa dianẹ Mata yen ọkpako vwẹ usun rayen erha na, kidie ọkiọvo ọyen dede Jesu ro uwevwin; odẹ rọyen yen e ji ke se ọke evo. (Jọn 11:5) O vwo obo ri djerephia sẹ ayen ihwo erha na rọvwọnre-e. Dedena, ayen da rhe dia igbeyan ọkpẹkpẹkpẹ ri Jesu. Uwevwin rayen yen Jesu diare ọke ro vwo ghwoghwota vwẹ Judia rọ dia asan ro de hirharoku ẹvwọsuọ vẹ omukpahen. Aphro herọ-ọ, oma vwerhenrọ mamọ fikirẹ ukẹcha ayen vwọ kẹ vẹ ufuoma rọhẹ uwevwin na.

5, 6. (a) Diesorọ Mata vwo ruiruo buebun ọke rẹ Jesu vwo bru ayen rhe? (b) Die yen Meri ruru ọke rẹ Jesu vwọ rhe uwevwin rayen?

⁵ Mata davwẹngba rọyen eje rere uwevwin rayen vwo fuoma, ẹwẹn rẹ erhorha rayen mi ji totọ. Ọyen ọgbowian, oma rhọ-ọ. Ọnana yen obo ro ruru ọke rẹ Jesu vwọ kọn bru ayen rhe. O kriri-i, o de muegbe rẹ udemu buebun rọ cha vwọ ghọ ọrhorha oghẹresan nana, eriyin ji te ihwo ri nenire. Vwẹ ọke yena, a vwọ ghọ ọrhorha pha ghanghanre. Ọrhorha de won ohwo, a gbanọ, ku isabato nẹ awọ rọyen, hworhẹ awọ rọyen, ji ku ori ro gbo ghwoghwoghwo ku uyovwin rọyen. (Se Luk 7:44-47.) Ayen muegbe rẹ omamọ asan rẹ ọrhorha na cha dia, ji kẹ omamọ emu.

⁶ Mata vẹ Meri nabọ riẹn iruo ro te ayen vwẹ uwevwin na. Dede nẹ ihwo buebun rorori nẹ Meri yen me vwo owenvwe ro vwo yono, jẹ o ji ruiruo ra ghare te vwẹ uwevwin na. Ẹkẹvuọvo ọke rẹ Jesu vwọ rhe, erọnvwọn de wene. Jesu niro nẹ ọnana ghwa uphẹn ọyen vwo yono ayen, o de ru ọtiọyen. Vwọ fẹnẹ ilori rẹ ẹga rẹ ọke yena, Jesu muọghọ kẹ eya, o ji yono ayen kpahen Uvie rẹ Ọghẹnẹ, rọ dia uyendje rẹ aghwoghwo rọyen. Kidie nẹ Meri ni uphẹn nana ghanghanre, o de chidia kẹrẹ Jesu jẹ ọ kerhọ rẹ eta rọyen.

7, 8. Diesorọ ivun vwo miovwo Mata, kẹ mavọ yen o vwo djephia?

⁷ Vwẹro roro oborẹ ivun che miovwo Mata te. Fikirẹ emu buebun ro che chere kẹ erhorha na, kugbe obo ro che ru vwọ ghọ ayen, ọ da ro ẹnwan gangan, ọ rha sa kerhọ rẹ eta ri Jesu-u. O muẹro nẹ ọ vwọ yancha yankpo na, ọ mrẹ Meri ro chidia, jẹ o ru emuọvo-o; o bru ẹro kẹ, kuẹwẹn vwẹ idjerhe ihwo de nyo, yẹrẹ si opharo phiyọ? O de ru ọtiọyen, o che gbe avwanre unu-u. Ẹgba rọyen ọvo mu owian na-a.

⁸ Ukuotọ rọyen, Mata rhe se chiro ọfa-a. O de gbe ota phiyọ Jesu unu, rọ vwọ ta: “Ọrovwohwo, wọ gbe riẹn nẹ Meri sen uchere na ejobi kẹ vwẹ-ẹ? Ta kẹ rọ rhe cha vwẹ  uko.” (Luk 10:40) Eta nana vwo ẹgba mamọ. Ihwo evo fan enọ rọyen na vwẹ idjerhe nana: “Ọrovwohwo, o gbi te we nẹ . . . ?” Ọ da vuẹ Jesu nẹ ọ ghwọku Meri, rere ọ rhe chọn ọyen uko.

9, 10. (a) Die yen Jesu vuẹ Mata? (b) Mavọ yen avwanre vwọ riẹn nẹ ọ dia ẹro ri phovwin yen Jesu vwo ni owian ọgangan ri Mata-a?

⁹ Ẹkpahọnphiyọ ri Jesu se gbe Mata unu kirobo ro gbe ihwo ri se Baibol na unu rhanvwẹ ọke yena. Vẹ upho ri bọrọbọrọ, Jesu da ta: “Mata, Mata, wọ ro ẹnwan kpokpo oma rẹ emu buebu; emu ọvo ọye a guọnọre. Meri jẹ emu esiri na reyọ nure, e gbi se mie ọfa-a.” (Luk 10:41, 42) Die yen eta ri Jesu na mudiaphiyọ? Ọ guọnọ tanẹ Mata vwo ẹguọnọ rẹ ekuakua akpọ na vrẹ Ọghẹnẹ? Ẹro ri phovwin yen o vwo ni owian ọgangan ri Mata?

¹⁰ Ẹjo. Jesu mrẹvughe nẹ Mata vwo omamọ ẹwẹn. Vwọba, o ji no nẹ ọ chọre ohwo vwo chere emu buebun vwọ ghọ erhorha-a. Ọ tobọ bru Matiu ra, vwẹ ọke ro vwo “chere emu buebu kẹ vwẹ uwevwi rọye.” (Luk 5:29) Ọ dia emu ri Mata cherẹ na yen ota na-a, ẹkẹvuọvo obo re ma ghanre kẹ. Kidie nẹ o mu ẹwẹn kpahen emu buebun ro che chere, obo re ma ghanre da chọrọ ẹro. Ọyen die?

11, 12. Mavọ yen Jesu vwọ vwomakpotọ kpo Mata vi?

¹¹ Jesu rọ dia ọmọ ọvuọvo rẹ Ọghẹnẹ kpo uwevwin ri Mata rhe yono ayen uyota na. Ọnana yen obo re ma ghanre, ọ dia emuọre vẹ uchere raye-en. Ọ da Jesu mamọ rẹ Mata vwọ kpairoro vrẹ uphẹn oghẹresan nana rọ vwọ bọn esegbuyota rọyen ganphiyọ, jẹ ọ vwẹ uphẹn kẹ Mata nẹ ọyen ọvo brorhiẹn romobọ. * Ọ chọre mamọ rẹ Mata vwọ vuẹ Jesu nẹ ọ ghwọku Meri rere o vwo jẹ uphẹn nana evwo.

¹² Ọtiọyena, Jesu da vwomakpotọ kpo Mata vi womarẹ ọ vwọ vwanriẹn odẹ rọyen rere ivun emiovwo rọyen na vwo kpotọ, ọ da vwẹ uchebro kẹ nẹ ọ “ro ẹnwan kpokpo oma” fikirẹ emu buebu-un. Emuọre ọvo yẹrẹ ivẹ rọ pha kekpe teri, ma rho kẹ ọke ra vwọ ta ota rẹ Ọghẹnẹ. O vwo ọke  vuọvo rẹ Jesu cha vwọ reyọ “emu esiri” nana miẹ Meri-i, rọ dia eta rọyen rọ kerhọ kẹ.

13. Die yen e se yono nẹ idjerhe rẹ Jesu vwọ kpọ Mata vi?

¹³ Nonẹna, idibo ri Jesu se yono erọnvwọn buebun nẹ ikuegbe ri Mata. Wọ nẹrhẹ emu vuọvo reyọ ẹdia rẹ “ọdavwẹ rẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ” vwẹ akpeyeren wẹ-ẹn. (Mat. 5:3, NW ) Dede nẹ avwanre guọnọ vwẹrokere Mata ro vwo uruemu rẹ ẹse-eruo, rọ je dia ọgbowian, ofori nẹ a “ro ẹnwan kpokpo oma” fikirẹ ẹse re che ru-u, kidie ọ sa nẹrhẹ obo re ma ghanre chọrọ avwanre ẹro. Ọ dia fikirẹ emuọre buebun ra vẹ iniọvo na cha re yen sorọ avwanre vwo siomakoko-o, ẹkẹvuọvo avwanre ru ọtiọyen rere e se vwo bru ohwohwo uche ji yono Ota rẹ  Ọghẹnẹ. (Se Rom 1:11, 12.) Ememu tutuno dede sa nẹrhẹ echidiotọ na vwẹrhoma.

14. Mavọ yen e ru riẹn nẹ Mata ọyen omamọ udje rẹ ohwo ro rhiabọreyọ ọkpọvi?

¹⁴ Mata rhiabọreyọ ọghwọku ri Jesu ji yono norhe? O muẹro. Ọyinkọn Jọn vwọ guọnọ tuẹn ikuegbe rẹ oniọvo ri Mata phiyọ, ọ da ta: “Asakiephana Jesu guọnọ Mata vẹ oniọvo rọye rẹ ọmọtẹ kugbe Lazarọs.” (Jọn 11:5) Emeranvwe evo wanre rẹ Jesu vwo kpo Bẹtani kirobo re djunute vwẹ ọtonphiyọ rẹ uyovwinrota na. O phẹnre nẹ ivun miovwo Mata yẹrẹ ko phi Jesu phiyọ ẹwẹn fikirẹ uchebro rọ vwọ kẹ na-a. Ọ reyọ uchebro na. Vwẹ ẹdia nana, o phi omamọ rẹ udje rẹ esegbuyota phiyotọ kẹ avwanre kidie ihwo eje guọnọ ọkpọvi vwẹ ọke evo.

15, 16. (a) Die yen Mata ruru ọke rẹ oniọvo rọyen vwọ muọga? (b) Diesorọ iphiẹrophiyọ ri Mata vẹ Meri vwo shefia?

¹⁵ Ọke rẹ oniọvo rọyen vwọ muọga, o muẹro nẹ Mata nabọ vwẹrote. O ru oborẹ ẹgba rọyen muru eje rere oma rọyen sa vwọ gan. Dedena, ọga ri Lazarọs kọ rhoma ganphiyọ. Ọkieje yen iniọvo ri Lazarọs emetẹ vwo biẹcha je vwẹrote. O muẹro nẹ ọkieje rẹ Mata da mrẹ opharo rẹ Lazarọs ro mudje, yen ọ cha vwọ karophiyọ omavwerhovwẹn vẹ omaemuophiyọ rẹ ayen rhiẹromrẹ vwẹ ikpe buebun ayen ghwọrọ kugbe!

¹⁶ Mata vẹ Meri vwọ mrẹvughe nẹ ẹdia rẹ Lazarọs na vrẹ ẹgba rayen re, ayen da vwẹ ovuẹ rhe Jesu. Ọ cha reyọ ẹdẹ ivẹ bẹsiẹ rẹ Jesu ki te Bẹtani. Ovuẹ rayen phẹnre: “Ọrovwohwo, ọ rẹ wọ guọnọre na họnvwa.” (Jọn 11:1, 3) Ayen riẹnre nẹ Jesu vwo ẹguọnọ ri Lazarọs, ayen ji vwo esegbuyota nẹ ọ cha davwẹngba rọyen eje vwọ chọn ugbeyan rọyen uko. Ayen phiẹrophiyọ nẹ Jesu cha rhe tavwen Lazarọs ki ghwu? Ọ da dia ọtiọyen, kọyen iphiẹrophiyọ rayen shefia. Lazarọs de ghwu.

17. Die yen gbe Mata unu, kẹ die yen o ruru ọke ro vwo nyo nẹ Jesu sikẹre orere rayen re?

¹⁷ Mata vẹ Meri de vwere oniọvo rayen; ayen de muegbe rẹ ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ orivwin esho na, ji dede erhorha ri nẹ Bẹtani vẹ irere efa rhe. Ẹkẹvuọvo, Jesu ji rhe-e. Ọ sa dianẹ o gbe Mata unu nẹ, rhi te ọke nana Jesu ji rhe-e. Ukuotọ rọyen, ẹdẹ ẹne vwọ wanvrẹ rẹ Lazarọs vwo ghwu nu, Mata de nyo nẹ Jesu sikẹre orere rayen re. Vwẹ ọke rẹ uvweri nana kọyen Mata  vwọ djẹ kpakpata ra pha Jesu vwẹ idjerhe jẹ ọ vuẹ Meri kpahọ-ọn.—Se Jọn 11:18-20.

18, 19. Iphiẹrophiyọ vọ yen Mata vwori, kẹ diesorọ o vwo vwo uvi rẹ esegbuyota?

¹⁸ Mata vwọ kpaẹro mrẹ Onini rọyen, ọ da vuẹ obo ri kpokpo ẹwẹn rọyen vẹ ọ rẹ oniọvo rọyen Meri, ọ da ta: “Ọrovwohwo, ọ dianẹ wọ hẹ etinẹ no, oniọvo mẹ na e ghwu-u.” Dedena, iphiẹrophiyọ vẹ esegbuyota rọyen je gan kokoroko. Mata da rhoma ta: “Yẹ asakiephana me riẹnre nẹ kemu kemu ru wọ nọ mie Ọghẹnẹ, Ọghẹnẹ sa vwọ kẹ owẹ.” Ugege yena, Jesu da ta obo re cha bọn esegbuyota rọyen gan: “Oniọvo wẹn che vrẹn vwobọ.”—Jọn 11:21-23.

¹⁹ Mata rorori nẹ Jesu ta ota kpahen evrẹnushi rọ cha dia vwẹ obaro na, ọtiọyena ọ da ta: “Me riẹnre nẹ o che vrẹn vwobọ vwẹ evun rẹ evrẹnushi na vwẹ ẹdẹ rẹ obo oba na.” (Jọn 11:24)  O vwo uvi rẹ esegbuyota kpahen evrẹnushi na. Ilori rẹ ẹga rẹ ihwo ri Ju re se Sadusi, tare nẹ evrẹnushi herọ-ọ dede nẹ e siro phephẹn vwẹ Isiesi Ọfuanfon na. (Dan. 12:13; Mak 12:18) Mata nabọ riẹn nẹ Jesu yono ihwo kpahen evrẹnushi na, ọ je tobọ rhọvwọn ihwo ri ghwure, ẹkẹvuọvo ọ je rhọvwọn ohwo ro ghwu kri te Lazarọsu-u. Ọ riẹn obo re guọnọ phia na-a.

20. Die yen eta eghanghanre ri Jesu rehẹ Jọn 11:25-27 mudiaphiyọ, kẹ die yen ẹkpahọnphiyọ ri Mata?

²⁰ Jesu da ta ota ọvo rọ cha sa chọrọ ẹro-o: “Mẹvwẹ hẹ evrẹnushi na kugbe arhọ na.” Vwọrẹ uyota, Jihova kẹ Ọmọ rọyen ẹgba rọ vwọ rhọvwọn ihwo ri ghwuru nẹ ushi rhe vwẹ obaro na. Jesu da nọ Mata: “Ku wo se ọnana gbuyota?” Ọ da vwẹ ẹkpahọnphiyọ re djunute vwẹ ọtonphiyọ rẹ uyovwinrota nana vwọ kẹ. O segbuyota nẹ Jesu yen Kristi na yẹrẹ Mesaya, ọyen Ọmọ rẹ Ọghẹnẹ, ọyen jẹ ohwo ra mraro rọyen nẹ ọ cha rhe otorakpọ na.—Jọn 5:28, 29; se Jọn 11:25-27.

21, 22. (a) Mavọ yen Jesu vwo djephia nẹ ọyen riẹn obo rọ da ohwo te ọke rẹ emu ọbrabra da phia? (b) Djisẹ rẹ evrẹnushi ri Lazarọs.

²¹ Jihova kugbe Ọmọ rọyen, Jesu Kristi vwẹ ẹro ọghanghanre vwo nẹ ihwo ri vwo oka rẹ esegbuyota rẹ Mata vwori na? Obo re rhoma phia rẹ Mata mrẹre nẹrhẹ a mrẹ ẹkpahọnphiyọ na. O de brokpakpa re se oniọvo rọyen Meri. Ọke vwọ yanran na, ọ da mrẹ Jesu ro muomaphiyọ ọke rọ vwọ ta ota kẹ Meri kugbe ihwo buebun ri vwere uvweri. Ọ mrẹ ameoviẹ ro suẹn nẹ ẹro ri Jesu cha fikirẹ omiamiavwe rẹ ughwu ghwa cha. O nyori ọke rẹ Jesu vwọ tanẹ e ghorie oragha na nẹ unu rẹ ushi rẹ oniọvo rọyen.—Jọn 11:28-39.

²² Mata da sen rọ vwọ tanẹ orivwin na che rhe gbon asaọkiephana re, kidie etiyin ẹdẹ ẹne o ghwure. Jesu da karophiyọ: “Me ta kẹ owẹ nẹ wo de segbuyota wọ cha mrẹ urinrin rẹ Ọghẹnẹ?” O vwo esegbuyota, ọ da mrẹ urinrin ri Jihova. Vwẹ etiyin, Jihova da vwẹ ẹgba vwọ kẹ Ọmọ rọyen rọ vwọ rhọvwọn Lazarọs! Obo re phiare ẹdẹ yena cha sa chọrọ Mata ẹro-o, ro vwo nyo Jesu rọ vanre gangan: “Lazarọs, yanrhe”; kugbe emedo re nyori ọke rẹ Lazarọs vwo vrẹn, rọ vwọ yan nẹ unu na cha vẹ emwa ra vwọ pharọ. O vwo te anurhoro rẹ unu na, Jesu da tanẹ, “A rhan, rere e jo kpo.” Ọ je cha karophiyọ oborẹ oma vwerhenrọ te ọke rẹ ọ vẹ Meri vwọ gbanẹ Lazarọs. (Se Jọn 11:40-44.) O muẹro nẹ ẹwẹn ri Mata totọ re!

23. Die yen Jihova vẹ Jesu guọnọ ru kẹ wẹ, kẹ die yen ofori nẹ wo ru?

²³ Ikuegbe nana djerephia nẹ evrẹnushi na dia iroro ghevweghe-e;  ọyen uyono ri Baibol rọ vwerhoma mamọ, a je mrẹ obo re nẹrhẹ o mu avwanre ẹro. (Job 14:14, 15) Jihova vẹ Ọmọ rọyen guọnọ bruba kẹ ihwo ri vwo esegbuyota, kerẹ oborẹ ayen ru kẹ Mata, Meri kugbe Lazarọs. Ayen ji che bruba kẹ wẹ siẹrẹ wo de vwo oka rẹ esegbuyota tiọyena.

24. Die yen emu rọ koba rẹ Baibol na ta kpahen Mata?

²⁴ Ọnana yen ẹdia rọ koba rẹ Baibol na vwo djunute Mata. Ikuegbe na phiare vwẹ udughwrẹn rọ koba rẹ Jesu cha vwọ dia otọrakpọ na. Jesu riẹnre nẹ ọyen cha rioja kẹrẹkpẹ, ọtiọyena o de kpo uwevwin rẹ igbeyan rọyen nana vwẹ Bẹtani. Ọ cha yan oyan rẹ iroko 3 vwo nẹ Bẹtani kpo Jerusalẹm. Jesu vẹ Lazarọs riemu vwẹ uwevwin rẹ Simiọn ro vwo ọga rẹ oti, etiyin kọyen e de djunute odẹ ri Mata vwẹ obọ rọ koba: “Mata kọye chere emu na”—Jọn 12:2.

25. Diesorọ ọ vwọ vwerhoma nẹ eya re họhọ Mata evunrẹ ukoko na?

²⁵ Mata ghini ọgbowian! Obọ rọyen hẹ owian ọke re tu vwo djunute vwẹ Baibol na, enẹna rọ dia ọke rọ koba re vwo djunute na, ọ je wian rọ vwọ vwẹrote edavwẹ rẹ ihwo efa. Eya re họhọ Mata jehẹ evunrẹ ukoko rẹ Inenikristi nonẹna. Eya nana ruẹse kẹ ihwo ji dje esegbuyota phia; a mrẹ ọnana womarẹ ẹga ayen vwọ kẹ Jihova vẹ ukẹcha ayen vwọ kẹ ihwo efa. Oma rhọ Mata? O muẹro-o! Ọ da dia ọtiọyen, kọyen uvi rẹ esegbuyota yen o djephia na, rọ dia obo re cha chọn uko vwo chirakon rẹ ebẹnbẹn.

26. Die yen esegbuyota ri Mata chọn uko vwo ru?

²⁶ O kriri-i, Mata de chirakon rẹ ughwu omiamiavwe rẹ Onini rọyen, Jesu. Vwọba, izighẹ ri hwe Jesu na da rha tanẹ ayen je guọnọ teyen Lazarọs hwe, kidie evrẹnushi rẹ Lazarọs nẹrhẹ esegbuyota rẹ ihwo buebun gan. (Se Jọn 12:9-11.) Vwọrẹ uyota, ughwu de rhi phi ohẹriẹ phiyọ uvwre ri Mata vẹ iniọvo rọyen. Avwanre ghwa riẹn ọke rẹ ọnana vwọ phia-a, ẹkẹvuọvo o mu avwanre ẹro nẹ esegbuyota ri Mata chọn uko vwo chirakon te oba. Ọnana yen sorọ Inenikristi vwọ vwẹrokere esegbuyota ri Mata.