1-3. (a) Okpetu vọ yen evwruwevwin rẹ Abigail hirharoku? (b) Die yen e che yono kpahen uvi aye nana?

ABIGAIL mrẹ oshọ vwẹ ẹro rẹ emeghene ọshare na. Ọ phariẹ fikirẹ obo re cha. Ọ riẹnre nẹ okpetu cha kẹrẹkpẹ. Ọke yena, egba ofovwin ri te omarẹ 400 hẹ idjerhe cha, vẹ ẹwẹn rẹ ayen vwo hwe kọshare kọshare rọhẹ evwruwevwin ri Nabal rọ dia ọshare rẹ Abigail. Diesorọ?

² Nabal yen so okpetu na eje. O dje uruemu rẹ ẹkpa vẹ ọnko phia kirobo ro ruẹ jovwo. Ọ rẹ udje na, Nabal yinvwaro kpahen ohwo rọ gan vrẹ, rọ dia osun rẹ egba ofovwin ra nabọ yono re je fuevun. Asaọkiephana, ọvo usun rẹ idibo ri Nabal rọ sa dia osuigodẹ rọyen de bru Abigail rhe, vẹ ẹwẹn nẹ ọ cha vwẹ iroroẹjẹ phia ro che sivwin evwruwevwin ri Nabal. Ẹkẹvuọvo, die yen aye ọvo se ru ituofovwin?

³ Ẹsosuọ, e jẹ avwanre fuẹrẹn erọnvwọn evo kpahen uvi aye nana. Ono yen Abigail? Mavọ yen okpetu nana tonphiyọ wan? Die yen e se yono nẹ udje rẹ esegbuyota rọyen rhe?

4. Oka rẹ ohwo vọ yen Nabal hepha?

⁴ Abigail vẹ Nabal fo kẹ ohwohwo-o. Abigail omamọ rẹ aye, Nabal ke rha orharhe rẹ ọshare. Ghini uyota nẹ Nabal ọdafe. O nẹ oma rọyen gegerege, ẹkẹvuọvo ẹro vọ yen ihwo vwo no? Ọ pha bẹnbẹn ra vwọ mrẹ ohwo ọfa re djisẹ rọyen miomiovwin vwẹ Baibol na vwọ vrẹ Nabal. Odẹ rọyen mudiaphiyọ “Ughẹghẹ” yẹrẹ “Ẹkpa.” Ọsẹ vẹ oni rọyen yen mu odẹ yena kẹ, gbanẹ orharhe uruemu rọyen yen nẹrhẹ a vwẹ odẹ yena vwo se? Obo rọ wanre eje, uruemu rọyen djerephia nẹ odẹ na foro. Nabal ọyen ọshare rọ djoma ro ji vwo “uruemu ọbrabra.” Ihwo buebun  djoshọ rọyen kidie ọyen ọgbaudi ro shenyẹ ihwo.—1 Sam. 25:2, 3, 17, 21, 25.

5, 6. (a) Erhọ yen iruemu rẹ Abigail re ma ghanre? (b) Diesorọ Abigail vwọ rọvwọn ẹkpa rẹ ọshare?

⁵ Abigail fẹnẹ Nabal dibidibi. Odẹ rọyen mudiaphiyọ “Ọsẹ Mẹ Mrẹ Omavwerhovwẹn Re.” Oma vwerhen esẹ buebun rẹ emetẹ rayen vwo erhuvwu. Ẹkẹvuọvo, esẹ ri vwo aghwanre cha ghọghọ siẹrẹ emetẹ rayen de vwo omamọ uruemu. Ọke buebun, ohwo ro vwo erhuvwu se kuẹrofia kẹ omamọ uruemu kerẹ erianriẹn, aghwanre, uduefiogbere, yẹrẹ esegbuyota. Ẹkẹvuọvo, Abigail ru ọtiọye-en. Baibol na jiri Abigail fikirẹ erianriẹn vẹ erhuvwu rọyen.—Se 1 Samuẹl 25:3.

⁶ Nonẹna, o se gbe ihwo unu kpahen oboresorọ eghene aye tiọyen ro vwo erianriẹn vwọ rọvwọn ẹkpa rẹ ọshare yena. Karophiyọ nẹ esẹ vẹ ini yen sane eya vwọ kẹ emọ rayen vwẹ ọke awanre. Ọmọ rẹ ọyen ọvo sane ohwo rọ cha rọvwọn ji che vwo imuẹro nẹ ọsẹ vẹ oni rọyen rhiabọreyọ ohwo na. Ọsẹ vẹ oni rẹ Abigail rhiabọreyọ Nabal fikirẹ efe vẹ otitivwe rọyen? Gbanẹ ayen vwẹ ọmọtẹ rayen kẹ fikirẹ ẹdia rẹ ọbẹnvwẹ rẹ ayen hepha? Obo rọ wanre eje, efe ri Nabal sa nẹrhẹ ọ dia omamọ rẹ ọshare-e.

7. (a) Die yen ofori nẹ emiọvwọn rẹ ọke nana kẹnoma kẹ siẹrẹ ayen da guọnọ yono emọ rayen oborẹ ayen sa vwọ vwẹ ẹro abavo vwo ni orọnvwe? (b) Die yen Abigail muegbe ro vwo ru?

⁷ Esẹ vẹ ini ri vwo aghwanre nabọ yono emọ rayen ẹro ro fori nẹ e vwo ni orọnvwe. Ayen jiro kẹ emọ rayen nẹ ayen rọvwọn fikirẹ igho, yẹrẹ gba ayen vwọ fobọ rọvwọ-ọn. (1 Kọr. 7:36) Ẹkẹvuọvo, ọke rẹ Abigail vwo roro eyena wanvrẹ re. Ọ rọvwọn Nabal nure, o ji muegbe ro vwo yerin ghene ebẹnbẹn rehẹ orọnvwe na.

8. Ono yen Nabal yinvwaro kpahen, kẹ diesorọ ọyena vwọ dia uruemu rẹ ẹkpa?

⁸ Nabal rhoma nẹrhẹ ẹdia rẹ Abigail hepha na braphiyọ. O yinvwaro kpahen ohwo ọghanghanre ọvo re se Devid. Devid ọyen odibo ri Jihova rọ fuevun rẹ ọmraro Samuẹl ku evwri ku kerẹ ohwo rẹ Ọghẹnẹ jẹreyọ nẹ ọ reyọ ẹdia ri Sọl kerẹ ovie. (1 Sam. 16:1, 2, 11-13) Devid vẹ egba ofovwin rọyen ri te 600 dia evunrẹ aton fikirẹ Ovie Sọl rọ rioma kpahọn je guọnọ hwe.

9, 10. (a) Ẹdia vọ yen Devid vẹ ituofovwin rọyen de yerin? (b) Diesorọ o vwo fo nẹ Nabal vwo ọdavwaro kpahen oborẹ Devid vẹ ituofovwin rọyen ru kẹ? (Ji ni eta rehẹ obotọ rẹ ẹkorota 10.)

⁹ Maon yen Nabal dia, jẹ orere ri Kamẹl yen ọ da wian,  ọkiọvo o ji vwo otọ vwẹ etiyin. * Irere na vwo aghwa rehẹ asan ri kpenu ra da sa ghẹrẹ igodẹ; Nabal vwo igodẹ 3,000. Ihwo ruiruo rẹ aghwa vwẹ etiyi-in. Vwẹ ẹbẹre obọrhen ọnre rẹ orere na yen aton ri Paran hepha. Asan ra wan kpo Abadi rẹ Ughweraka rọhẹ ẹbẹre ọnre va nẹcha rẹ orere na vọnre vẹ iyara kugbe inu. Ekogho nana yen Devid vẹ ihwo rọyen diare, o muẹro nẹ ayen hwe eranvwe re, ji chirakon rẹ ebẹnbẹn buebun. Ọke buebun na, ayen mrẹ isuigegede ri Nabal rọ dia ọdafe.

¹⁰ Mavọ yen ituofovwin re wian gangan na nene isuigegede na yerin wan? Ayen rhe se cho igodẹ na jovwo, ẹkẹvuọvo ayen ru ọtiọye-en. Ukperẹ ọyena, ayen da chochọn ichuru vẹ idibo ri Nabal. (Se 1 Samuẹl 25:15, 16.) Igegede vẹ ihwo ri sun ayen hirharokuẹ imuoshọ buebun kidie eranvwe re djoma vọn aghwa na. Ọke buebun na, iji ji nẹ irere erhorha cha, kidie ughwru rẹ ẹkuotọ rẹ Izrẹl kẹrẹ irere efa mamọ. *

11, 12. (a) Mavọ yen Devid vwo dje erorokẹ vẹ ọghọ phia vwẹ ovuẹ ro vwo rhe Nabal? (b) Die yen chọre vwẹ oborẹ Nabal kpahenphiyọ ovuẹ ri Devid na?

¹¹ Ọ lọhọre a vwọ ghẹrẹ eshare yena vwevunrẹ aton yena-a. Ẹdẹ ọvo, Devid de ji ikọn ihwe bru Nabal ra rere ọ chọn ayen uko. O ji ayen ra vwẹ ọke ro fori. Vwẹ ọke nana, ayen re orẹ, bru ẹto rẹ igegede, ji ruẹse kirobo rẹ ẹkuruemu rayen hepha. Devid je sane omamọ rẹ eta, ọ da je ta ota kẹ Nabal vwẹ idjerhe rẹ ọghọ. Ọ tobọ tanẹ mẹvwẹ “ọmọ wẹn Devid,” ro vwo muọghọ kẹ Nabal rọ kpako nọ. Die kọyen Nabal ruru?—1 Sam. 25:5-8.

¹² Ivun de miovwo gangan! “Ọ da van ku ayen.” Ọtiọyen emeghene re djunute vwẹ ọtonphiyọ rẹ ikuegbe na vuẹ Abigail. Nabal ro vwo urhuru na ko brenu kpahen ibredi, ame, kugbe eranvwe rọyen. Ọ hanrhe Devid nẹ o fiemu vuọvo-o, o de vwo dje odibo rọ djẹ jẹ onini rọyen vwo. Ẹwẹn ri Nabal je họhọ ọ ri Sọl ro vwo utuoma kpahen Devid. Ọ dia ẹro rẹ Jihova vwo no yen ayen ihwo ivẹ na vwo no-o. Ọghẹnẹ vwo ẹguọnọ ri Devid, o niro kerẹ odibo rọ vwọso onini rọye-en, ẹkẹvuọvo kerẹ ovie ro che sun Izrẹl vwẹ ọke rọ cha obaro.—1 Sam. 25:10, 11, 14.

13. (a) Die yen Devid ru kpahen aroeyivwo ri Nabal na? (b) Die yen Jems 1:20 yono avwanre kpahen oborẹ Devid ruru?

¹³ Ikọn ri Devid vwọ vuẹ obo re phiare eje, ophu de muo  gangan, ọ da ta: “Ọ vẹ ọlọkọ rọye reyọ.” Devid da reyọ ọlọkọ rọye, ọ vẹ ituofovwin 400 da ro idjerhe. Ọ da tanẹ ọyen che hwe eshare na eje rehẹ evwruwevwin ri Nabal. (1 Sam. 25:12, 13, 21, 22) Ophu ro mu Devid na ghwa chọ-ọ, ẹwẹn rẹ ozighẹ ro vwori na yen chọre. Baibol na tare nẹ, “Ophu vẹ ota ọbrabra rẹ ohwo rẹ akpọ cha fobọ shephihọ uruemu esiri rẹ Ọghẹnẹ guọnọre-e.” (Jems 1:20) Mavọ kọyen Abigail se vwo sivwin evwruwevwin rọyen?

14. (a) Mavọ yen Abigail vwọ jowọ rẹsosuọ rọ cha nẹrhẹ ọ sa kpọ oruchọ ọgangan rẹ Nabal ruru na vi? (b) Uyono ọghanghanre vọ yen e se yono vwo nẹ ofẹnẹ rọhẹ uvwre rẹ Abigail vẹ Devid? (Ji ni eta rehẹ obotọ na.)

¹⁴ Vwọ fẹnẹ ọshare rọyen Nabal, Abigail vwo ẹwẹn rọ vwọ kerhọ. Ọtiọyena, a sa tanẹ ọ jowọ rẹsosuọ rọ cha nẹrhẹ ọ sa kpọ oruchọ ọgangan nana vi. Ukperẹ odibo na vwọ vuẹ Abigail nẹ ọ ra vwẹ ota na phia kẹ ọshare rọyen, ọ da vuẹ nẹ Nabal ọyen “oka rẹ ohwo ọvo ọtiọyen rọ guọnọ nẹ ohwo ta ota kẹ ọye-e.” * (1 Sam. 25:17) Ọ da ohwo mamọ nẹ Nabal sa kerhọ-ọ, kidie o no nẹ ọyen yovwin vrẹ ihwo efa. A je mrẹ uruemu rẹ omaephuo tiọyena vwẹ oma rẹ ihwo buebun nonẹna. Odibo na riẹnre nẹ Abigail dia oka rẹ ohwo tiọye-en, kọyensorọ o vwo bro ra, ra vuẹ obo re phiare.

15, 16. (a) Mavọ yen Abigail vwo djephia nẹ ọyen pha kerẹ omamọ rẹ aye re djisẹ rọyen vwẹ ọbe rẹ Isẹ? (b) Diesorọ a sa vwọ tanẹ Abigail vwọso ẹdia rẹ ọshare rọyen kerẹ ọgbuyovwi-in?

¹⁵ Abigail ghwọrọ ọke-e. Baibol na tare nẹ o de ru “kpata kpata.” Abọ ẹne yen a vwẹ ota na, “kpata kpata” vwo djisẹ rẹ oborẹ Abigail ruru. O mu emu buebun ro che vwo ruẹse kẹ Devid vẹ ihwo rọyen. Kerẹ ibrẹdi, udi, igodẹ, eka re duvwuru, ikeki ri razin kugbe ikeki ra vwẹ fig ru. Vworẹ uyota, Abigail nabọ vwẹrote evwruwevwin rọyen kerẹ omamọ rẹ aye re djisẹ rọyen ukuko na vwẹ ọbe rẹ Isẹ. (Isẹ 31:10-31) Idibo rọyen da karo kẹ vẹ emu na, ọ da vwọ kpahen ayen. Baibol na da ta: “Ẹkẹvuọvo ọ ta kẹ ọshare rọye Nabal na-a.”—1 Sam. 25:18, 19.

¹⁶ Oborẹ Abigail ruru na vwọso ẹdia rẹ ọshare rọyen kerẹ ọgbuyovwin rẹ orua na? Ẹjo; karophiyọ nẹ Nabal ru umwemwu vwọso odibo ri Jihova rọ jẹreyọ, ọyena uruemu rọ sa nẹrhẹ e hwe  ihwo eje rehẹ evwruwevwin ri Nabal. Ọ dianẹ Abigail rhe ru obo ro ruru na-a, ọkiọvo a rha sa tanẹ o ji vwobọ vwẹ umwemwu rẹ ọshare rọyen ruru na. Vwẹ ẹdia nana, omaevwokpotọ kẹ Jihova yen ofori nẹ ọ vwọ kobaro kẹ ọ rẹ ọshare rọyen.

17, 18. Mavọ yen Abigail ta ota kẹ Devid wan, die yen ọ tare, kẹ die yen nẹrhẹ eta rọyen se te ẹwẹn ri Devid?

¹⁷ O kriri-i, Abigail da mrẹ Devid vẹ ituofovwin rọyen re cha. Kpakpata o de wontọ nẹ ekẹtẹkẹtẹ rọyen, o de she bọvwọn opharo rhuotọ vwẹ obaro ri Devid. (1 Sam. 25:20, 23) Ọ da ta ọdavwẹ rọyen kẹ, je rẹ nẹ o gbe arodọnvwe kẹ ọshare rọyen kugbe evwruwevwin rọyen ejobi. Die yen nẹrhẹ ota rọyen te ẹwẹn ri Devid?

¹⁸ Abigail rhọnvwe oruchọ na kerẹ asan ra da mrẹ nẹ ọyen ruro, ọ da rẹ Devid nẹ o vwo ghovwo ọyen. Abigail tare nẹ ọshare rọyen pha ghẹnghẹn kirobo rẹ odẹ rọyen hepha, ọkiọvo ọ guọnọ vuẹ Devid nẹ ọ vwẹ oma rọyen gbune otọ fikirẹ oka rẹ ohwo tiọyen rọ guọnọ gboja kẹ-ẹ. Abigail dje ẹroẹvwọsuọ phia kpahen Devid kerẹ ohwo ro mudia kẹ Jihova, rọ vwọ ta: “Ofovwin ri wo phiẹ na Ọrovwohwo wo phio kẹ.” Abigail ji djephia nẹ ọ riẹn ive rẹ Jihova ve kẹ Devid kpahen usuon, rọ vwọ ta: “Ọrovwohwo . . . vwẹ owẹ mu ovie vwẹ enu rẹ Izrẹl.” Ọ je vuẹ Devid nẹ o sun ọbara ekueku yẹrẹ ru “obo ri kpokpo udu-u,” kọyen ọ guọnọre nẹ o ru obo re cha nẹrhẹ ẹwẹn obrorhiẹn rọyen kpokpo-o. (Se 1 Samuẹl 25:24-31.) Eta rọyen pha dẹndẹn, i ji te ẹwẹn ri Devid!

19. Die yen Devid ruru ro vwo nyo eta rẹ Abigail, kẹ diesorọ o vwo jiro?

¹⁹ Die kọyen Devid ruru? Ọ reyọ okẹ rẹ Abigail mu rhe, ọ da ta: “Ebruba kẹ Ọrovwohwo, Ọghẹnẹ rẹ Izrẹl, ro ji we rhe vwọ vwa vwẹ vwẹ ẹdọke ri nonẹ! Ebruba kẹ ọhọ wẹn, ebruba kẹ wẹn, rọ da vwẹ obọ ji mi vwo jẹ abe rẹ ọbara ẹriọ nonẹ ri mi vwo jẹ obọ mẹ ẹ vwọ reihri!” Devid jiri Abigail ro vwo fiudugberi brokpakpa rhe vwa, ọ da tanẹ ọ da ọyen obo ji ro vwo jẹ abe rẹ ọbara ẹriọ. Ọ da ta kẹ: “Yanran kpo uwevwin wẹn egberhẹnẹdẹ.” Vwọba, ọ da vwomakpotọ ta: “Nighere, mi nyo obo ru wọ tare, orẹ re wọ rẹ vwẹ mi nyori.”—1 Sam. 25:32-35.

20, 21. (a) Die yen vwerhen owẹ oma kpahen Abigail ro vwo rhivwin bru ọshare rọyen ra? (b) Mavọ yen Abigail vwo dje uduefiogbere vẹ aghwanre phia womarẹ ọke rọ sanere rọ vwọ ta ota kẹ Nabal?

²⁰ O muẹro nẹ Abigail nabọ roro kpahen otaẹtakuẹgbe rọyen vẹ Devid ọke ro vwo vrẹn nẹ etiyin nu, ọ da je mrẹ ofẹnẹ rode  rọhẹ uvwre rẹ ọshare rọyen rọ djoma kugbe Devid rọ fuevun rọ je pha dẹndẹn. Ẹkẹvuọvo, iroro tiọyena dia ẹwẹn rọyen kri-i. Baibol na da ta: “Abigail de bru Nabal rhe.” Abigail de rhivwin bru ọshare rọyen ra, vẹ ẹwẹn ro vwo mu oghwa rọyen kerẹ aye uwevwin vwo te asan rẹ ẹgba rọyen teri. Ọ cha vuẹ Nabal kpahen ẹse ro ru kẹ Devid vẹ ituofovwin rọyen, kidie ofori nẹ ọ riẹn kpahọn. O ji fo nẹ ọ vuẹ kpahen obo re rha phia kẹ, ukperẹ ohwo ọfa vwọ vuẹ, kidie ọyena cha dia emu omavovwẹ kẹ mamọ. Ẹkẹvuọvo, Abigail vuẹrẹ ọke ro ghwe vwo te uwevwi-in, kidie ọ re orẹ kerẹ ovie, ọ je da udi vrẹ oma re.—1 Sam. 25:36.

²¹ Abigail dje uduefiogbere vẹ aghwanre phia. Ọ hẹrhẹ te urhiọke rere udi na no ẹro tavwen, ọke yena Nabal kọ sa kerhọ rọyen, dede nẹ ota na sa nẹrhẹ o muophu gangan. Dedena, Abigail bruro ra, ra vuẹ obo re phiare eje. Ọkiọvo o rorori nẹ ivun che miovwo Nabal gangan, ọ sa tobọ wan ohwo oma. Ukperẹ ọtiọyen, Nabal de chidia asan ọvo, o kpogho oma-a.—1 Sam. 25:37.

22. Die yen phia kẹ Nabal, kẹ die yen ọyena yono avwanre kpahen oshenyẹ vẹ ozighi ra mrẹ vwevunrẹ orua?

²² Die yen chọre vwẹ oma rẹ ọshare na? “Udu rọyen de ghwu mudia, kpehre kerẹ oragha.” Ọkiọvo, ọga rẹ obọ gbe owọ yen muro. Omarẹ ẹdẹ ihwe vwọ wan nu, o de ghwu. Jẹ, ọ ghwa dia ọga na ọvo yen hwere-e. Baibol na da ta: “Ọrovwohwo da ghwiẹ Nabal; o de ghwu.” (1 Sam. 25:38) Womarẹ orhiẹn ọsoso yena, orọnvwe rẹ oja rẹ Abigail hepha jovwo na de rhi vwoba. Dede nẹ Jihova hwe ihwo vwẹ idjerhe igbevwunu tiọyen nonẹna-a, ikuegbe nana nẹrhẹ a karophiyọ nẹ ọ mrẹ oshenyẹ vẹ ozighi na eje re vwomaphia vwevunrẹ orua. Jihova che brorhiẹn ọsoso vwẹ ọke ro fori.—Se Luk 8:17.

23. Ebruphiyọ efa vọ yen Abigail mrẹre, kẹ mavọ yen o vwo djephia nẹ uphẹn rọ vwọ dia aye ri Devid wenire-e?

²³ Vwọ vrẹ orọnvwe rẹ oja rọyen ro vwoba, Abigail je cha mrẹ ebruphiyọ ọfa. Devid vwo nyo kpahen ughwu ri Nabal, o de ji ikọn ra vuẹ Abigail nẹ ọyen cha rọvwọn. Abigail da ta: “Nighe, ọmọtẹ wẹn ọye odibo rọ hworhẹ awọ rẹ idibo rẹ ọrovwovwe.” Abigail weneri kidie nẹ ọ cha rọvwọn Devidi-i, ọ tobọ tanẹ ọyen cha dia odibo vwọ kẹ idibo rọyen! Ikuegbe  na djere nẹ Abigail de brokpakpa, ọ da ra vwa Devid.—1 Sam. 25:39-42.

24. Egbabọse vọ yen Abigail hirharoku vwẹ orọnvwe kpokpọ rọyen na, kẹ ẹro vọ yen Ọghẹnẹ vẹ ọshare rọyen vwo no?

²⁴ Abigail vwọ rọvwọn Devid na, ọ dia ọyena ko mudiaphiyọ nẹ ebẹnbẹn rha cha dia akpeyeren rọye-en. Devid rọvwọn Ahinoam jovwo re. Dede nẹ Ọghẹnẹ vwẹ uphẹn kẹ ihwo rẹ ọke yena nẹ ayen sa rọvwọn vrẹ aye ọvo, jẹ eya ri fuevun hirharoku ebẹnbẹn buebun vwẹ orọnvwe tiọyena. Devid je rhe dia ovie-e; ọtiọyena, o che hirharoku ebẹnbẹn vẹ egbabọse buebun bẹsiẹ ọ ke cha dia ovie. Abigail chọn Devid uko mamọ ji bicha, ukuko na o de vwiẹ ọmọ kẹ, ọ da je mrẹvughe nẹ ọshare rọyen ni ọyen ghanghanre, ọ je choma rọ vwọ chochọn rọyen. Ọ tobọ vwo ẹdẹ ọvo ro vwo sivwon nẹ abọ rẹ igbunegbu! (1 Sam. 30:1-19) Devid vwẹrokere Jihova Ọghẹnẹ ro vwo ẹguọnọ rẹ eya ri fuevun, ri ji vwo aghwanre vẹ ọhọ.