1, 2. Mavọ yen akpọ na vwo wene rhanvwẹ ọke ri Noa rhe, kẹ ẹwẹn vọ yen rhe Ebram kpahen ọnana?

EBRAM hẹ orere rọyen re se Ur, ọ kpare opharo kpenu ro vwo nẹ uwevwin rode ọvo ra bọn kpenu gogorogo. * Edo rẹ ihwo nẹ evun rẹ uwevwin na cha, jẹ ivwirhi brẹ kpenu. Irherẹn rẹ ọghẹnẹ rẹ emeranvwe na ze izobo vwẹ etiyin. Vwẹro roro nẹ wọ mrẹ Ebram, o si ẹro nẹ uwevwin na kpakpata, o de si opharo phiyọ ji kpogho uyovwin. Rọ vwọ wan urhuvwu ro kekeri na kpo, ọ sa dianẹ o roro kpahen oborẹ ihwo rẹ orere rẹ Ur titi edjọẹgọ. Rhanvwẹ ọke ri Noa yen ihwo vwo titi ẹga rẹ efian.

² Ẹgbukpe ivẹ rẹ Noa vwo ghwu nu, e de vwiẹ Ebraham. Ọke rẹ Noa vẹ orua rọyen vwo nẹ evun rẹ okọ na, Noa de ze izobo kẹ Jihova Ọghẹnẹ; Jihova da nẹrhẹ aphoro vwomaphia vwẹ irharheghe na. (Jẹn. 8:20; 9:12-14) Vwẹ ọke yena, ihwo eje rehẹ otọrakpọ na ga Jihova. Ẹkẹvuọvo, ikpe buebun vwọ wan nu, o rhi vwo te ọke rẹ Ebraham, imihwo krẹn keyen ga Jihova. Kasan kasan kọyen a da mrẹ ihwo re ga edjọ. Terah rọ dia ọsẹ rẹ Ebram jẹ ọgedjọ; ọkiọvo, ọ je tobọ kare ema.—Jos. 24:2.

3. Uruemu vọ yen e rhi niso vwẹ oma rẹ Ebram, kẹ die yen e se yono norhe?

³ Ebram fẹnẹ ihwo buebun re herọ vwẹ ọke rọyen, kidie o vwo esegbuyota kpahen Ọghẹnẹ. Ikpe buebun vwọ wan nu, ẹwẹn ọfuanfon na de mu ọyinkọn Pọl vwo si nẹ Ebram yen “ọsẹ rẹ ayen ejobi ri segbuyota”! (Se Rom 4:11.) E jẹ a mrẹ obo re  vwẹ ukẹcha kẹ Ebram se vwo vwo esegbuyota ọgangan. Ọ cha nẹrhẹ a riẹn obo re se vwo ru esegbuyota avwanre ganphiyọ.

4, 5. Ono yen a sa tanẹ ọyen yono Ebram kpahen Jihova, kẹ diesorọ a sa vwọ ta ọtiọyen?

⁴ Mavọ yen Ebram sa vwọ riẹn Jihova? Idibo ri Jihova evo ri fuevun herọ vwẹ ọke yena. Shem ọyen ọvo usun rayen. Dede nẹ ọ dia Shem yen ọmọkpako ri Noa-a, jẹ ọke buebun na, ọyen e ke se odẹ rọyen. Ọ sa dianẹ esegbuyota ọgangan ro vwori yen sorọ. * Oghwe na vwọ wan nu, o vwo ọke ọvo rẹ Noa vwo se Jihova “Ọghẹnẹ ri Shem.” (Jẹn. 9:26, NW ) Shem muọghọ kẹ Jihova, o ji muọghọ kẹ ẹga uyota.

⁵ Ebram vughe Shem? Ọ sa dianẹ o vughire. Vwẹro roro ọke rẹ Ebram vwọ hẹ omotete. Roro kpahen oborẹ oma cha vwerhọn te rọ vwọ riẹn nẹ Shem rọ dia ọsẹ rọyen rode, dia akpọ na vrẹ ikpe ujorin ẹne re! Shem diarọ vwẹ akpọ umwemwu rọ herọ tavwen oghwe na ki ku, o rhiẹromrẹ ọke rẹ ihwo vwọ rhoma vọn akpọ na, kugbe ọke rẹ Nimrod vwọ bọn Uwevwin Rode ri Babel. Shem fuevun, ọ da kẹnoma kẹ ẹvwọsuọ yena. Ọtiọyena, ọke rẹ Jihova vwọ yanghan ephẹrẹ rẹ ihwo rẹ ọke yena, Shem vẹ orua rọyen ki se churumu ephẹrẹ rẹsosuọ na, rọ dia ephẹrẹ rẹ Noa jẹre. Orua yena yen Ebram nurhe. O muẹro dẹn nẹ Ebram muọghọ kẹ Shem mamọ. Shem vẹ Ebram dia kugbe vwẹ ikpe buebun tavwen Shem ki rhi ghwu. Ọ sa dianẹ Shem yen yono Ebram kpahen Jihova.

6. (a) Mavọ yen Ebram vwo djephia nẹ ọyen reyọ obo ro yono nẹ ikuegbe rẹ Oghwe na vwo te ẹwẹn? (b) Oka rẹ akpọ vọ yen Ebram vẹ Sarai yerin?

⁶ Aphro herọ-ọ, oborẹ Ebram yono vwo nẹ ikuegbe rẹ Oghwe na, te re ẹwẹn mamọ, ọ da davwẹngba vwo nene Jihova yan kugbe kirobo rẹ Noa ruru. Kọyensorọ ọ vwọ sen edjọẹgọ, ji yeren akpọ rọ fenẹ ọ rẹ ihwo buebun vwevunrẹ orua rọyen kugbe orere rọyen re se Ur. Ọ da rhe rọvwọn uvi rẹ aye ro vwo erhuvwu mamọ re se Sarai. Sarai vwo esegbuyota kpahen  Ọghẹnẹ. * Dede nẹ Ebram vẹ Sarai vwo ọmọ-ọ, jẹ oma vwerhen ayen kidie ayen ga Jihova. Ayen reyọ ọmọ oniọvo rẹ Ebram re se Lot nẹ o nene ayen dia.

7. Mavọ yen idibo ri Jesu sa vwọ vwẹrokere Ebram?

⁷ O vwo ọke vuọvo rẹ Ebram vwo chukoku Jihova kpo edjọẹgọ-ọ. Ọ vẹ aye rọyen fẹnẹ ihwo rẹ orere na. Avwanre da guọnọ vwo uvi rẹ esegbuyota, kẹ avwanre vwẹrokere ayen vwo yeren akpọ rọ fẹnẹ ọ rẹ ihwo re riariẹ avwanre phiyọ. Jesu tare nẹ akpọ na che vwo utuoma kpahen idibo rọyen kidie ayen “dia e rẹ akpọ na-a.” (Se Jọn 15:19.) Ọ da dianẹ ihwo rẹ orua wẹn yẹrẹ ihwo rẹ orere wẹn sen wẹ, karophiyọ nẹ ọ dia owẹ ọvo yen herọ-ọ. Vwẹrokere omamọ udje rẹ Ebram vẹ Sarai re fuevun ga Ọghẹnẹ.

8, 9. (a) Die yen phiare rọ cha sa chọrọ Ebram ẹro-o? (b) Ovuẹ vọ yen Jihova vwọ kẹ Ebram?

⁸ Ẹdẹ ọvo, emu ọvo da phia rọ cha sa chọrọ Ebram ẹro-o. Jihova vwẹ ovuẹ ọvo vwọ kẹ! Baibol na ghwa ta oborẹ Jihova wan vwẹ ovuẹ na kẹ-ẹ, ẹkẹvuọvo ọ tare nẹ “Ọghẹnẹ rẹ urinrin na” vwomaphia kẹ. (Se Iruo Rẹ Iyinkọn Na 7:2, 3.) Ọ sa dianẹ Jihova dje urinrin rọyen kẹ Ebram womarẹ amakashe. Avwanre sa vwẹro roro oborẹ oma vwerhen Ebram te rọ vwọ mrẹ ofẹnẹ rọhẹ uvwre ri Jihova kugbe ema rẹ ihwo rẹ orere rọyen ga.

⁹ Ovuẹ vọ yen Jihova vwọ kẹ Ebram? “Vrẹn nẹ otọ wẹn kugbe orua wẹn rere wo kpo otọ ri Mi che dje kẹ wẹ na.” Jihova se odẹ rẹ otọ na kẹ-ẹ, ọ de vuẹ Ebram nẹ ọyen che dje otọ ọvo kẹ. Ẹsosuọ, Ebram che vrẹn nẹ orere rọyen je yanjẹ orua rọyen vwo. Ihwo re dia ẹkuotọ yena vwẹ ẹro ọghanghanre vwo nẹ orua mamọ. Vwọ kẹ ayen, ohwo vwọ yanjẹ orua rọyen vwo ra dia asan shesheri, ọyen ọvo usun rẹ erọnvwọn re ma bra kparobọ; evo niro nẹ ọ tobọ bra vrẹ ughwu dede!

10. Diesorọ ọ vwọ guọnọ ẹwẹn rẹ omaevwoze rẹ Ebram vẹ Sarai ke sa kua nẹ orere ri Ur?

¹⁰ Omaevwoze yen nẹrhẹ Ebram sa kua nẹ orere rọyen. Iyẹnrẹn djerephia nẹ Ur ọyen orere rọ vọnre vẹ efe. (Ni ekpeti na, “ Orere rẹ Ebram vẹ Sarai Kua Nu.”) Oborẹ ihwo re tọn otọ guọnọ erọnvwọn mrẹre djerephia nẹ a bọn iwevwin ride vọn orere na vwẹ ọke awanre; evo rayen vwo ivun ri te ihwivẹ  yẹrẹ re tobọ vrẹ ọtiọyen dede, rẹ ihwo rẹ orua na vẹ eviẹn rayen dia; ayen bọn iwevwin riariẹ otọ egodo rayen ra nabọ rhuẹrẹ fia. Ayen ji vwo omamọ rẹ orhare, ilatri, kugbe asan re do erhurhu phiyọ. Karophiyọ nẹ Ebram vẹ Sarai dia ighene-e; ọ sa dianẹ Ebram hẹ omarẹ ikpe 70, jẹ aye rọyen hẹ omarẹ ikpe 60. Ebram ọyen uvi rẹ ọshare rọ guọnọ nabọ vwẹrote aye rọyen. Roro kpahen enọ vẹ iroro sansan re kọn ro ayen ẹwẹn, ọke rẹ ayen vwọ jiroro rẹ oyan na. Aphro herọ-ọ, oma nabọ vwerhen Ebram ọke rẹ Sarai vwọ rhọnvwe nẹ o che nene! Sarai kpairoro vrẹ omafuvwe rẹ orere rayen, o de nene ọshare rọyen.

11, 12. (a) Egbemuo vẹ orhiẹn vọ yen ayen hirharoku tavwen ayen ki nẹ Ur? (b) Djisẹ rẹ obo re phiare vwẹ urhiọke rẹ ẹdẹ rẹ ayen kuare na?

¹¹ Ewian buebun yen nene orhiẹn rayen na. Ọ guọnọ omamọ ọrhuẹrẹphiyotọ ayen ke sa kua okua ọtiọyena. Ekuakua vọ yen ayen cha ghwa nene oma, evọ yen ayen cha yan jovwo? Mavọ yen ayen che ru eviẹn vẹ ihwo rẹ orua rayen, ma rho kẹ Terah rọ dia ọsẹ rẹ Ebram? Ayen mu Terah nene oma je vwẹrote bẹsiẹ ro vwo ghwu. Ọ sa dianẹ Terah nabọ rhọnvwephiyọ orhiẹn rayen na, kidie Baibol na tare nẹ ọyen reyọ orua rọyen nẹ evun rẹ orere rẹ Ur. Ọ sa dianẹ Terah siobọnu edjọẹgọ. Ọmọ oniọvo rẹ Ebram re se Lot ji nene ayen.—Jẹn. 11:31.

¹² Urhiọke rẹ ẹdẹ rẹ ayen cha vwọ kua na te re. Vwẹro roro ihwo na ri siomakoko vwẹ otafe rẹ orere na. E krun eghwa phiyọ enu rẹ ekẹtẹkẹtẹ vẹ iyesi, ji koko igodẹ na eje vwẹ etiyin. Ayen choma rẹ oyan na re. * Ọkiọvo, ayen tẹnrovi Ebram rẹ ayen vwọ hẹrhẹ obo rọ cha ta. O kriri-i, ihwo na de chukoku Ur, ayen da ton oyan na phiyọ.

13. Idjerhe vọ yen buebun rẹ idibo ri Jihova nonẹna vwọ vwẹrokere Ebram vẹ Sarai?

¹³ Nonẹna, idibo ri Jihova buebun kua kpo asan ra da ma guọnọ ukẹcha. Evo yono ephẹrẹ kpokpọ rere ayen sa vwọ hẹre iruo rayen phiyọ. Efa davwen ena kpokpọ vwẹ iruo aghwoghwo na. Orhiẹn nana eje guọnọ omaevwoze; iniọvo nana kpairoro vrẹ omafuvwe romobọ fikirẹ Uvie na. Uruemu rayen na fo ujiri, kidie ayen ruẹ họhọ Ebram vẹ Sarai! Avwanre de ji vwo esegbuyota tiọyen, Jihova che bruba kẹ avwanre gbidiki. Esegbuyota rẹ ohwo djephia cha sa chọrọ Jihova ẹro-o. (Hib. 6:10; 11:6) Kẹ, ọ hwosa kẹ Ebram?

14, 15. Mavọ yen oyan vwo nẹ Ur kpo Haran gron te, kẹ die yen nẹrhẹ Ebram domaji vwẹ Haran?

¹⁴ Ihwo na vẹ eranvwe na yan sheri re. Vwẹro roro Ebram vẹ Sarai; ayen da vwẹ owọ yan emerha nu, ayen me rha ro enu rẹ ekẹtẹkẹtẹ na, jẹ ayen gbikun. Ayen vwo gbikun yanran na, jẹ agogo sansan re churu mu ifi rehẹ oma rẹ ekẹtẹkẹtẹ na don. Ememerha na, obo ra bọn ebọkpọ vẹ obo ra gha ebọkpọ nẹ da rhe riẹnriẹn ayen oma, ọtiọyen ji te owian re vwo muẹ Terah chidia enu rẹ ekẹtẹkẹtẹ yẹrẹ iyesi. Ayen hirharoku obọrhen ọnre na, rẹ ayen vwọ yan vwẹ orhoma rẹ Urhie ri Yufretis. Udughwrẹn evo wanre, jẹ ayen je yanran.

¹⁵ Ayen vwọ yan omarẹ imaili 600 nu, ayen de rhi te orere ri Haran rọ vọnre vẹ iwevwin ra bọn họhọ iwevwin rẹ ọnyọ, orere na vọnre vẹ edafe, ọ hẹ asan rẹ ineki wan mamọ. Ayen da domaji ọmọke krẹn vwẹ etiyin, ọkiọvo fikirẹ oma ri Terah.

16, 17. (a) Ọphọ vọ yen nẹrhẹ esegbuyota rẹ Ebram gan? (b) Ebruphiyọ vọ yen Jihova vwọ kẹ Ebram ọke rọ vwọ dia Haran?

¹⁶ Ọke vwọ yanran, Terah de rhi ghwu ọke ro vwo te ẹgbukpe  205. (Jẹn. 11:32) Ota rẹ Jihova rhoma rhe vuẹ Ebram yen nẹrhẹ udu rọyen gan. Jihova rhoma vwanriẹn obo rọ vuẹrẹ ọke rọ vwọ hẹ Ur, o de ji djekpahen ive rọyen kpobarophiyọ. Ebram cha dia “ẹgborho buebu,” ebruphiyọ ko ji che te ihwo rẹ akpọneje obọ womarẹ Ebram. (Se Jẹnẹsis 12:2, 3.) Ọphọ rẹ Jihova vẹ Ebram re kugbe na de phi ẹgba phiyọ Ebram oma rọ vwọ rhoma ton oyan na phiyọ.

¹⁷ Asaọkiephana, eghwa na rhoma bun vrẹ obo rọ hepha kidie Jihova bruba kẹ Ebram ọke rọ vwọ dia Haran. Ikuegbe na djunute “ekuakua ri rhere ejobi, kugbe ihwo ro vwori vwi Haran.” (Jẹn. 12:5) Efe kugbe idibo buebun tiọna yen cha nẹrhẹ Ebram sa dia ẹgborho rode. Ọ ghwa dia ọkieje yen Jihova vwọ vwẹ efe kẹ idibo rọye-en, jẹ ọ kẹ ayen kemu kemu rẹ ayen guọnọre rọ sa chọn ayen uko vwo ru ọhọre rọyen. Enẹna, Ebram rhoma ton oyan na phiyọ re, jẹ ọ riẹn asan rọ ra-a.

18. (a) Ọke vọ yen Ebram vwo rhiẹromrẹ emu oghẹresan ro churobọ si ikuegbe rẹ oborẹ Ọghẹnẹ vẹ ihwo rọyen yerin wan? (b) Die ọfa yen phiare vwẹ ẹdẹ 14 rẹ emeranvwe ri Nisan vwẹ ikpe efa? (Ni ekpeti na “ Ẹdẹ Oghẹresan Vwẹ Ikuegbe ri Baibol.”)

¹⁸ Ọ reyọ ẹdẹ ibro ayen ki te Kikamish, rọ dia asan rẹ ihwo buebun ri kpo asan oshesheri da wan urhie ri Yufretis vrẹ. Ọ sa dianẹ etiyin yen Ebram de rhiẹromrẹ orọnvwọn oghẹresan ọvo ro churobọ si oyerinkugbe rẹ Ọghẹnẹ vẹ ihwo rọyen. Ẹdẹ 14 rẹ emeranvwe ri Nisan rẹ ukpe ri 1943 B.C.E. yen Ebram vẹ ihwo rọyen vwọ wan urhie na vrẹ. (Eyan. 12:40-43) Otọ rẹ Jihova tare nẹ ọyen che dje kẹ Ebram na hẹ ẹbẹre obọrhen ọnre na. Ẹdẹ nana yen ọphọ rẹ Jihova vẹ Ebram rere na vwọ ton iruo phiyọ.

19. Die ọfa yen Jihova djunute vwẹ uve ro ve kẹ Ebram, kẹ die yen ọyena sa nẹrhẹ Ebram karophiyọ?

¹⁹ Ebram de hirharoku ẹbẹre obọrhen ọnre na, rẹ ayen vwọ yan te irhe ride ri Moreh, ayen da domaji kẹrẹ Shekẹm. Jihova da rhoma ta ota kẹ Ebram vwẹ etiyin. Ọke yena, Ọghẹnẹ de ve kẹ  Ebram nẹ ọmọ yẹrẹ ubi rọyen cha riuku rẹ otọ na. Ọkiọvo, Ebram je rhoma karophiyọ aroẹmrẹ rẹ Jihova vwọphia vwẹ ogba rẹ Idẹn, ro vwo djunute ‘ubi’ ro che sivwin ihworakpọ ẹdẹ ọvo. (Jẹn. 3:15; 12:7) Ọke vwọ yanran na, ọ sa dianẹ Ebram rhe mrẹvughe nẹ ọyen vwo ẹdia vwẹ orugba rẹ ọhọre ri Jihova.

20. Mavọ yen Ebram vwo dje ọdavwaro phia kpahen uphẹn rẹ Jihova vwọ kẹ?

²⁰ Ebram vwo ọdavwaro okokodo kpahen uphẹn nana rẹ Jihova vwọ kẹ na. Ọ jomaotọ yan ememerha ọke ro vwo sikẹrẹ otọ na kidie ihwo ri Kenan je dia etiyin. Kọ domaji, ọ da so agbada kẹ Jihova. Ọ so ọvo kẹrẹ irhe ride ri Moreh, ọ da rha so ọfa kẹrẹ Bẹtẹl. O de se odẹ ri Jihova vwẹ etiyin, rọ vwọ kpẹvwẹ Ọghẹnẹ fikirẹ ebruphiyọ ro che te emọ rọyen obọ. Ọkiọvo, o ji ghwoghwo ota kẹ ihwo ri Kenan re dia kẹrẹ. (Se Jẹnẹsis 12:7, 8.) Aphro herọ-ọ, o che rhiẹromrẹ egbabọse sansan re cha davwen esegbuyota rọyen ni. O vwo ọke vuọvo rẹ Ebram vwo mu ẹwẹn kpahen orere rẹ Ur vẹ erọnvwọn ro chukoku-u. O mu ẹwẹn kpahen uve ri Jihova. Hibru 11:10 tare nẹ, Ebram “rhẹro rẹ orere ro jẹ uchivwo evwo, ohwo rọ bọnrọ kugbe ọ rọ fanrọ kẹ Ọghẹnẹ.”

21. Mavọ yen erianriẹn avwanre kpahen Uvie rẹ Ọghẹnẹ vwọ fẹnẹ ọ rẹ Ebram, kẹ die yen ọnana che mu we vwo ru?

²¹ Nonẹna, erianriẹn rẹ avwanre kpahen orere yena rọ dia Uvie rẹ Ọghẹnẹ, vrẹ ọ rẹ Ebram shesheri. Avwanre riẹnre nẹ Uvie na suẹn vwẹ obo odjuvwu re, nẹ ọmọke krẹn ko che phioba phiyọ usuon rẹ akpọ nana; avwanre je riẹn nẹ Jesu Kristi rọ dia ubi rẹ Ebram re veri na suẹn vwẹ Uvie na re. Ọyen okpuphẹn rode rẹ avwanre cha vwọ mrẹ Ebram vwẹ ọke rẹ evrẹnushi na! Ọke yena, Ebram kọ sa nabọ vwo ẹruọ rẹ oborẹ ọhọre rẹ Ọghẹnẹ kpahen ubi na rugba wan. Wọ guọnọ dia vwẹ ọke rẹ Jihova che vwo ru ive rọyen eje gba? Ọ da dia ọtiọyen, gba vwẹrokere Ebram. Vwo uruemu rẹ omaevwoze, ẹmienyo, kugbe ọdavwaro kpahen kuphẹn kuphẹn rẹ ẹga ro te we obọ. Wo de ru ọtiọyen, “ọsẹ rẹ ayen ejobi ri segbuyota” na, kọ je dia ọsẹ wẹn!