1, 2. Die nẹrhẹ Samuẹl se ihwo rẹ Izrẹl koko, kẹ diesorọ o vwo fo nẹ ọ ta ota ro che mu ayen vwo kurhẹriẹ?

SAMUẸL nẹ opharo rẹ ihwo rọyen. Ọshare nana rọ fuevun ga kerẹ ọmraro kugbe oguẹdjọ vwẹ ikpe buebun rhire na, se ẹgborho na eje koko vwẹ orere ri Gilgal. Ọnana phiare vwẹ May yẹrẹ June rọ dia ọke uvo. Idju na eje vware vwọ kẹ evuon re. Otu na fọre riẹin. Mavọ yen Samuẹl sa vwọ ta ota ro che te ubiudu rayen?

² Ihwo na vwo ẹruọ rẹ oborẹ ayen nokpẹn rọyen na bra te-e. Ayen tare nẹ a vwẹ ovie mu kẹ ayen. Ayen riẹnre nẹ ọnana uruemu ri jẹ ọghọemuo vwọ kẹ Jihova kugbe ọmraro rọye-en. Ayen sen Jihova rọ dia Ovie rayen! Die yen Samuẹl cha ta ro che mu ayen vwo kurhẹriẹ?

3, 4. (a) Diesorọ Samuẹl vwọ ta ota kpahen ọkiemọ rọyen? (b) Diesorọ udje rẹ esegbuyota ri Samuẹl vwọ ghanre kẹ avwanre nonẹna?

³ Samuẹl da ta kẹ ihwo na: “Me ghwore me djẹ esha re.” Esha rẹ uyovwin rọyen nẹrhẹ ota rọyen na vwo ọkpan. Ọ da je ta: “Ye me vẹ ovwan re gba herọ nẹ imitete mẹ rhe rhi te ẹdẹ ri nonẹ na.” (1 Sam. 11:14, 15; 12:2) Dede nẹ Samuẹl ghwore, ọke eghene rọyen je rhe chọrọ ẹro-o. Ọ je karophiyọ erọnvwọn sansan re phiare vwẹ ọke yena. Orhiẹn sansan ro bruru vwẹ ọkiemọ yen chọn rọ uko vwọ fuevun ga Jihova vẹ esegbuyota ọgangan vwẹ akpeyeren rọyen eje.

⁴ Samuẹl nabọ davwẹngba vwo ru esegbuyota rọyen gan dede nẹ erharhe ihwo yen riarierẹ phiyọ. Nonẹna, ọ je lọhọ rẹ ohwo vwo ru esegbuyota rọyen gan vwevunrẹ akpọ ọbrabra nana-a.  (Se Luk 18:8.) E jẹ a mrẹ obo re se yono vwo nẹ udje ri Samuẹl ọke rọ vwọ hẹ omotete.

5, 6. Diesorọ akpeyeren rẹ ọkiemọ ri Samuẹl vwọ fẹnẹ ọ rẹ emọ efa, kẹ die yen nẹrhẹ ọsẹ vẹ oni rọyen vwo imuẹro nẹ a cha nabọ vwẹrote?

⁵ Akpeyeren ri Samuẹl fẹnẹ ọ rẹ emọ rẹ ọke yena. E ghwe vwo brevien nu vwẹ ọke rọ vwọ hẹ omarẹ ẹgbukpe erha, ọ da ton ẹga phiyọ vwẹ uwevwin ri Jihova vwẹ Shilo rọ vwẹ omarẹ imaili 20 vwo sheri kẹ orere rọyen re se Ramah. Ọsẹ vẹ oni rọyen reyerọ vwọ kpahotọ kẹ Jihova vwọ kẹ iruo oghẹresan, ọ da rhe dia Ojigbo vwẹ akpeyeren rọyen eje. * Ọnana ko mudiaphiyọ nẹ ọsẹ vẹ oni rọyen senrọ yẹrẹ ayen vwo ẹguọnọ rọye-en?

⁶ Ẹjo! Ayen riẹnre nẹ a cha nabọ vwẹrote ọmọ rayen vwẹ Shilo. Aphro herọ-ọ, Eli nabọ nenesi rẹ ẹroevwote ri Samuẹl kidie ọyen Samuẹl nene wian. Eya evo je herọ ra vwẹ ewian evo kẹ vwẹ uwevwin rẹ ẹga na rere erọnvwọn eje se vwo shephiyọ.—Eyan. 38:8; Iguẹ. 11:34-40.

7, 8. (a) Mavọ yen ọsẹ vẹ oni ri Samuẹl vwo bicha kukpe kukpe? (b) Die yen emiọvwọn se yono vwo nẹ udje rẹ ọsẹ vẹ oni ri Samuẹl?

⁷ Elkanah vẹ Hanah kpairoro vrẹ ọmọ ọghanghanre rayen rẹ Jihova vwọ kpahenphiyọ ẹrhovwo rayen na-a. Hanah nẹrhovwo jovwo nẹ Ọghẹnẹ da kẹ ọyen ọmọ, ọyen cha vwọ kpahotọ kẹ ẹga rẹ Ọghẹnẹ. Kukpe kukpe yen Hanah vwo kpo uwevwin rẹ ẹga na, ọ me reyọ amadagba ro kori vwo rhe Samuẹl fikirẹ irueru rẹ ẹga rọyen. Samuẹl rọ dia omotete ọke yena nabọ vwo ọdavwaro kpahen obo re ru kẹ vwẹ ọke yena eje. O muẹro dẹn nẹ oma vwerhen Samuẹl fikirẹ odjekẹ vẹ uchebro rẹ ọsẹ vẹ oni rọyen vwọ kẹ kpahen uphẹn rẹ ẹga oghẹresan ro te re obọ na.

⁸ Emiọvwọn se yono emu buebun vwo nẹ udje ri Hanah vẹ Elkanah. Nonẹna, esẹ vẹ ini buebun yono emọ rayen vwẹ idjerhe ayen se vwo koko efe, ukperẹ oborẹ ayen se vwo sikẹrẹ Jihova. Ẹkẹvuọvo, ọsẹ vẹ oni ri Samuẹl phi ẹga ri Jihova phiyọ ẹdia rẹsosuọ, ọyena yen nẹrhẹ ọmọ rayen sa dia omamọ rẹ ohwo.—Se Isẹ 22:6.

9, 10. (a) Djisẹ rẹ oborẹ uwevwin rẹ ẹga na hepha kugbe ẹwẹn rẹ Samuẹl vwo ni asan rẹ ọfuanfon yena. (Ji ni eta rehẹ obotọ na.) (b) Die yen owian ri Samuẹl churobọ si, kẹ idjerhe vọ yen ighene ri nonẹna sa vwọ vwẹrokere?

⁹ Vwẹ ẹwẹn roro nẹ wọ mrẹ ọmọ na rọ yan vwẹ enu rẹ igbenu  re riariẹ Shilo phiyọ. Ro vwo nẹ orere na vẹ iyara rọyen, oma da vwerhọn ọke rọ vwọ mrẹ uwevwin rẹ ẹga ri Jihova. Uwevwin rẹ ẹga na ghini asan ọfuanfon. * Otọ rẹ usuon ri Mosis yen a da bọn vwẹ omarẹ ikpe 400 re wanre, ọ da rhe dia asan rẹ ihwo rẹ akpọ na eje da ga Jihova.

¹⁰ Eghene Samuẹl de rhi vwo ẹguọnọ rẹ uwevwin rẹ ẹga na. Vwẹ ọbe ro siri ukuko na, ọ da ta: “Samuẹl re gbe odibo vwẹ obaro rẹ Ọrovwohwo, omotete ro ku ibuluku re esada phihọ.” (1 Sam. 2:18) Amadagba rẹ Samuẹl kuẹ phiyọ djerephia nẹ ọ vwẹ ukẹcha kẹ irherẹn re ga vwẹ uwevwin rẹ ẹga na. Ọ dia orua rẹ irherẹn yen Samuẹl nurhe-e, ẹkẹvuọvo o rhie ẹchẹ rẹ uwevwin rẹ ẹga na kurhiọke kurhiọke, gbodibo kẹ Eli rọ kpakore, ji ruiruo efa. Dede nẹ oma rẹ iruo na vwerhọn, jẹ ọke vwọ yanran, o de rhi muomaphiyọ fikirẹ emu ebrabra evo re phiare vwẹ uwevwin rẹ ẹga na.

11, 12. (a) Ẹro ọchọchọ vọ yen Hofini vẹ Finihas vwo ni Jihova? (b) Oka rẹ umiovwo vẹ orukuruku vọ yen Hofini vẹ Finihas ruru vwẹ uwevwin rẹ ẹga na? (Ji ni eta rehẹ obotọ na.)

¹¹ Samuẹl mrẹ umiovwo vẹ orukuruku rẹ ihwo ruẹ ọke rọ vwọ hẹ omotete. Eli vwo emọ ivẹ re se Hofini vẹ Finihas. Vwẹ ọbe ri Samuẹl, avwanre seri nẹ, “Emọ rẹ Eli kẹ erharhe rẹ ihwo; ayen se Ọrovwohwo gbe emu-u.” (1 Sam. 2:12) Ẹbẹre ivẹ rẹ owọ ri Baibol yena churobọ si ohwohwo. Hofini kugbe Finihas “erharhe rẹ ihwo,” kidie ayen se Jihova gbe emu-u. Ayen davwerhọ rẹ iji vẹ iwan ọgbagba rọye-en, ọtiọyena, ayen de ru imwemwu egangan buebun.

¹² Urhi rẹ Ọghẹnẹ nabọ kanrunumu iruo rẹ irherẹn na kugbe oborẹ ayen che ze izobo vwẹ uwevwin rẹ ẹga na wan. O vwo oboresorọ urhi na vwọ kanrunumuo! Izobo yena ghwa ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ Ọghẹnẹ vwọ reyọ vwo ghovwo imwemwu rere ihwo sa vwọ dia fuanfon, je riavwerhen rẹ ebruphiyọ kugbe odjekẹ rọyen. Ẹkẹvuọvo, Hofini  vẹ Finihas sun irherẹn efa ghwru, ayen de gbe izobo rẹ Ọghẹnẹ ẹgua. *

13, 14. (a) Mavọ yen oma ruẹ ihwo esiri kpahen orukuruku rẹ emọ rẹ Eli ruẹ vwẹ uwevwin rẹ ẹga na? (b) Idjerhe vọ yen Eli vwo jẹ uvi rẹ ọsẹ kugbe orherẹn rode ẹdia?

¹³ Vwẹro roro oborẹ enana eje rẹ eghene Samuẹl mrẹ na kpokpiro ẹwẹn te, kidie ohwo vuọvo ta ota kpahọ-ọn. Ọmọrhiẹ ihwo yen ọ mrẹ-ẹ, te edafe te ihwo rẹ akpọ bẹn yen cha uwevwin rẹ ẹga na vẹ ẹwẹn rẹ ayen vwọ mrẹ ọbọngan vẹ uchebro, ayen me yanran vẹ ophọphọvwe kugbe ofudjevwe. O muẹro nẹ ọ da Samuẹl mamọ rọ vwọ mrẹ oborẹ Hofini vẹ Finihas gbe urhi rẹ Ọghẹnẹ kuẹ fikirẹ ọfanrhiẹn rẹ ayen vẹ eya re wian vwevunrẹ uwevwin rẹ ẹga na gbe. (1 Sam. 2:22) Ọkiọvo o rhẹro rọyen nẹ Eli cha ghwọku ayen.

¹⁴ Eli rọ dia orherẹn rode na yen fo ohwo rọ rhuẹrẹ ebẹnbẹn nana phiyọ, kidie ọyen vwo oghwa rẹ ẹroevwote rẹ uwevwin rẹ ẹga na. Kerẹ ọsẹ, Eli vwo oghwa rọ vwọ kpọ emọ rọyen vi, kidie ayen sua okpetu kẹ oma rayen vẹ ihwo buebun vwẹ ẹgborho na. Ẹkẹvuọvo, Eli sa dia uvi rẹ ọsẹ kugbe orherẹn rode-e. Ọ da vwẹ ọghwọku ri bọrọbọrọ kẹ emọ rọyen. (Se 1 Samuẹl 2:23-25.) Ẹkẹvuọvo, ọghwọku ọgangan yen ayen guọnọre, kidie imwemwu ri fo ughwu yen ayen ruẹ na!

15. Ovuẹ ọgangan vọ yen Jihova vwo rhe Eli, kẹ uruemu vọ yen orua rọyen djephia kpahen orhọ-esio na?

¹⁵ Ẹdia na da rhe bra te asan rẹ Jihova vwo ji “ohwo rẹ Ọghẹnẹ” ọvo rọ dia ọmraro re se odẹ rọye-en bru Eli ra, ra vwẹ ovuẹ rẹ ẹdjọeguo kẹ. Jihova da ta kẹ Eli: “Wo . . . mu ọghọ kẹ emọ wẹn nọ vwẹ.” Ọ da tanẹ erharhe emọ rẹ Eli ivẹ na che ghwu vwẹ ẹdẹ vuọvo, ọ da je tanẹ orua rẹ Eli cha rioja mamọ, uphẹn rẹ ayen vwọ ga kerẹ irherẹn je cha va ayen abọ. Kẹ orhọ-esio ọgangan nana sa nẹrhẹ orua na kurhẹriẹ? Baibol na ta ota vuọvo tiọye-en.—1 Sam. 2:27–3:1.

16. (a) Iyẹnrẹn rẹ ẹyan-obaro vọ yen e siri kpahen Samuẹl? (b) Eta yena vwerhen owẹ oma? Djekpahọn.

¹⁶ Mavọ yen oma ru eghene Samuẹl kpahen orharhe uruemu rayen na? Dede nẹ erọnvwọn ebrabra buebun phiare vwẹ ọke yena, jẹ Baibol na nabọ ta omamọ ota kpahen ẹyan-obaro ri  Samuẹl vwevunrẹ ẹga ri Jihova. Karophiyọ nẹ 1 Samuẹl 2:18 vuẹ avwanre oborẹ Samuẹl nabọ fuevun ‘gbe odibo vwẹ obaro rẹ Ọrovwohwo ọke rọ vwọ hẹ omotete.’ Ọ nabọ phi ẹga rẹ Ọghẹnẹ phiyọ ẹdia rẹsosuọ vwẹ akpeyeren rọyen. E si iyẹnrẹn nana rọ vwerhoma kpahọn vwẹ owọ 21: “Ọmọ re se Samuẹl da rhe rho vwẹ obaro rẹ Ọrovwohwo.” Ọ vwọ ghwanra na, jẹ oyerinkugbe rọyen vẹ Jihova ganphiyọ. Uvi rẹ Oyerinkugbe rọ vẹ Jihova vwori yen chọn rọ uko vwọ kẹnoma kẹ umiovwo.

17, 18. (a) Mavọ yen ighene re ga Jihova sa vwọ vwẹrokere Samuẹl siẹrẹ ayen de hirharoku ọdavwini re vwo ru obo re chọre? (b) Die yen djerephia nẹ Samuẹl jẹ ojẹ rọ gbare?

¹⁷ Samuẹl se roro nẹ ọyen se ru obo ri jere kidie nẹ orherẹn rode na vẹ emọ rọyen ruẹ obo re brare. E che se gun oma riasẹ siẹrẹ a da vwẹrokere ihwo efa, ji te ihwo re vwo mu vwevunrẹ ukoko na vwo ru umwemwu-u. Nonẹna, idibo ri Jihova buebun re dia ighene vwẹrokere Samuẹl, ayen ‘rhua vwẹ obaro rẹ Ọrovwohwo,’ o torori sẹ ihwo re riariẹ ayen phiyọ ruẹ obo re brare-e.

¹⁸ Erere vọ yen Samuẹl mrẹre ro vwo nyupho ri Jihova? Baibol na da ta: “Asaọkiephana ọmọ re se Samuẹl na rọ rhua vwẹ ugboma vẹ aroesiri vwẹ obọ rẹ Ọrovwohwo vẹ ihwo rẹ akpọ.” (1 Sam. 2:26) Kọyen uruemu ri Samuẹl je ihwo re ghanre kẹ. Jihova komobọ vwẹ ẹro ọghanghanre vwo ni Samuẹl kidie ọ fuevun. Samuẹl je riẹn nẹ Jihova che phioba phiyọ umwemwu na eje re ruẹ vwẹ Shilo, jẹ ọkiọvo ọ riẹn ọke ro che vwo ruo-o. Vwẹ ason rẹ ẹdẹ ọvo, Samuẹl da rhe mrẹ ẹkpahọnphiyọ rẹ ọke rẹ umiovwo rẹ emọ rẹ Eli na che vwo vwoba.

19, 20. (a) Die yen phia kẹ Samuẹl vwẹ ason rẹ ẹdẹ ọvo? (b) Mavọ yen Samuẹl ru riẹn ohwo ro se, kẹ uruemu vọ yen o dje kẹ Eli?

¹⁹ Ọke rhie re, ẹkẹvuọvo asan eje ji mu ebri; urhukpẹ rode rọhẹ utughẹ na lo ghẹrẹ ghẹrẹ, asan eje pha riẹin. Samuẹl de nyo urhuru ọvo ro se odẹ rọyen. O de roro nẹ Eli rọ ghworo mamọ re, rọ mrorẹ te-e yen se ọyen. Samuẹl de vrẹn, “ọ da djẹ bru” Eli. Wọ sa vwẹ ẹwẹn roro Samuẹl rọ djẹ brẹ Eli ra vẹ awọ ofefe rere ọ ra vwẹ ukẹcha kẹ? Ọ vwerhoma ra vwọ riẹn nẹ Samuẹl nabọ vwẹrote Eli ji brọghọ phiyọ oma. Dede nẹ Eli ru imwemwu buebun, Jihova siro nẹ ẹdia rẹ orherẹn rode-e.—1 Sam. 3:2-5.

²⁰ Samuẹl da rhọvwọn Eli, ọ da ta: “Mẹvwẹ na, kidie wo se vwe.” Ẹkẹvuọvo, Eli da vuẹ nẹ o se re-e. Ọ da je vuẹ nẹ ọ rhoma re sherhẹn. Ọnana phia te omarẹ abọ ivẹ efa tavwen Eli ki rhi riẹn obo re phia. Eli fobọ riẹ-ẹn, kidie vwẹ ọke grongron rhire na, Jihova je rhe reyọ emramrẹ yẹrẹ ovuẹ rẹ aroẹmrẹ phia kẹ ihwo rọye-en. Ẹkẹvuọvo, Eli riẹnre nẹ Jihova yen guọnọ ta ota kẹ ayen womarẹ ọmọ na! Ọ da vuẹ Samuẹl nẹ o rhivwin kpo ehwa rọyen, ọ da je vuẹ obo rọ cha ta siẹrẹ Jihova da rhoma se. Samuẹl de ru ọtiọyen. Ọ da rhoma nyo use na: “Samuẹl, Samuẹl!” Ọ da kpahen: “Ta, kidie odibo wẹn nyo.”—1 Sam. 3:1, 5-10.

21. Mavọ yen a sa vwọ kerhọ ri Jihova nonẹna, kẹ diesorọ ọyena vwo fo obo re ru?

²¹ Jihova rhi vwo odibo vwẹ Shilo ro nyupho rọyen enẹna re. Samuẹl nabọ kerhọ ri Jihova vwẹ akpeyeren rọyen eje. Wọ je nabọ kerhọ ri Jihova ọkieje? A cha hẹrhẹ ọke rẹ Ọghẹnẹ vwọ ta ota nẹ obo odjuvwu rhe tavwen a ke kerhọ rọye-en. Nonẹna, avwanre ji nyo urhuru rẹ Ọghẹnẹ ọkieje. Ọ ta ota kẹ avwanre womarẹ Ota rọyen rọ dia Baibol na. A da nabọ kerhọ ri Jihova ọkieje, esegbuyota rẹ avwanre kọ cha ganphiyọ kerẹ ọ rẹ Samuẹl.

22, 23. (a) Mavọ yen aroẹmrẹ rọ bẹn Samuẹl ẹta na rugba wan? (b) Mavọ yen Samuẹl rhi vwo vwo omamọ rẹ odẹ?

²² Ason yena cha sa chọrọ Samuẹl ẹro-o, kidie ẹdẹ yena yen ọ vẹ Jihova ton oyerinkugbe oghẹresan phiyọ, ọ da rhe dia ọmraro kugbe ọtota rọyen. Ẹsosuọ, oshọ ke mu Samuẹl rọ vwọ vuẹ Eli kpahen ovuẹ ro nẹ obọ ri Jihova rhe, kidie ọnana yen orhiẹn rọ koba ro djerephia nẹ aroẹmrẹ ro shekpahen orua rọyen che rugba kẹrẹkpẹ. Dedena, Samuẹl fiudugberi vuẹ Eli kpahọn. Eli da je vwomakpotọ rhiabọreyọ orhiẹn ro nẹ obọ rẹ Ọghẹnẹ rhe na. O re kriri-i, oborẹ Jihova tare eje de rugba: Izrẹl de nene ihwo ri Filistia họnre, Hofini vẹ Finihas de ghwu vwẹ ẹdẹ ọvuọvo, Eli de ji ghwu ọke ro vwo nyo nẹ ihwo ri Filistia mu okọ rẹ ọphọ ri Jihova reyọ.—1 Sam. 3:10-18; 4:1-18.

 ²³ Enana se miovwo odẹ esiri rẹ Samuẹl vwori kerẹ ọmraro rọ fuevu-un. Baibol na da ta: “Ọrovwohwo vẹ ọyen da herọ.” Jihova da nẹrhẹ aroẹmrẹ ri Samuẹl eje rugba.—Se 1 Samuẹl 3:19.

24. Orhiẹn vọ yen ihwo rẹ Izrẹl bruru, kẹ diesorọ ọyena vwọ dia umwemwu ọgangan?

²⁴ Emọ rẹ Izrẹl sa fuevun ji sikẹrẹ Jihova kirobo rẹ Samuẹl ruru? Ẹjo. O vwo te ọke ọvo, ayen da tanẹ ayen rha guọnọ nẹ ọmraro ghevweghe dia oguẹdjọ raye-en. Ayen guọnọ vwo ovie rere ayen dia kerẹ ẹkuotọ efa. Jihova da vuẹ Samuẹl nẹ o ru oborẹ ayen guọnọre. Dedena, ọ je cha vuẹ ayen oborẹ umwemwu rayen rho te. Jihova yen ayen senre, ọ dia ohworakpọ ghevweghe-e! Ọnana yen sorọ Samuẹl vwo se ihwo rẹ Izrẹl ejobi koko vwẹ Gilgal.

25, 26. Mavọ yen Samuẹl rọ kpakore vwọ chọn ihwo Izrẹl uko vwọ riẹn oborẹ umwemwu rayen gan te?

²⁵ E jẹ avwanre rhivwin kpo obo re phiare vwẹ ọtonphiyọ rẹ uyovwinrota nana rẹ Samuẹl vwọ ta ota kẹ ihwo rẹ Izrẹl ejobi vwẹ Gilgal. Samuẹl rọ kpakore da karophiyọ ihwo na obo rọ fuevun ga Ọghẹnẹ nẹ ọkiemọ rhe. Baibol na tare nẹ, “Samuẹl de se Ọrovwohwo.” Ọ da vuẹ Jihova nẹ o siobọnu ogiribo vẹ agbrara.—1 Sam. 12:17, 18.

²⁶ Ogiribo vẹ agbrara na rhere vwẹ ọke uvo. Ọyena obo ra je mrẹ dẹvo-o! Ọ da tobọ dianẹ ihwo na vwẹ eta rọyen jehwẹ yẹrẹ ayen vwẹ ẹwẹn ivivẹ kpahọn, o muẹro dẹn nẹ ehwẹjẹ rayen kriri-i. Kidie siẹvuọvo na asan eje de mu ebri. Odju ko djuẹ irosu rehẹ evunrẹ aghwa na. Edo rẹ agbrara na ganre mamọ. Okposio da rhe rhọ. Kẹ die yen ihwo na ruru? “Ihwo na ejobi da djẹ oshọ rẹ Ọrovwohwo vi Samuẹl gangan.” Ayen da rhe riẹn oborẹ umwemwu rayen na gan te.—1 Sam. 12:18, 19.

27. Ẹro vọ yen Jihova vwo nẹ ihwo re vwẹrokere esegbuyota ri Samuẹl?

²⁷ Ota ri Jihova yen te ubiudu rẹ ihwo ri jẹ ẹmienyo na, ọ dia ọ rẹ Samuẹli-i. Nẹ ọkiemọ rhe yen Samuẹl vwo vwo esegbuyota kpahen Jihova. Jihova ji ku ebruphiyọ kuo. Jihova ji rhi wene-e. O ji biẹcha ihwo re vwẹrokere esegbuyota ri Samuẹl nonẹna.