UYOVWINROTA 5
“Omamọ rẹ Aye”
1, 2. (a) Oka rẹ owian vọ yen Rutu wianre? (b) Erọnvwọn iyoyovwin vọ yen ọ rhe riẹn kpahen Urhi rẹ Ọghẹnẹ vẹ ihwo rọyen?
RUTU rhuẹn kpotọ kẹrẹ eka ro kokori. Ovwọnvwọn te re, ihwo re wian vwẹ Bẹtlẹhẹm muegbe rẹ ayen vwo kpo re. Ayen yan kpo anurhoro rẹ orere na. Vwẹro roro oborẹ oma ghwọrọ Rutu te fikirẹ owian rẹ ẹdẹ yena, o gbon eka nẹ urhiọke re te ovwọnvwọn. Dede nẹ oma ghwọrerọ, oma nabọ vwerhọn fikirẹ owian rọ sa wian ẹdẹ yena.
2 Erọnvwọn yovwẹn kẹ ayeuku nana re? Kirobo ra mrẹre vwẹ uyovwinrota rẹne na, Rutu gbomavwra oni-orọnvwe rọyen mamọ, o muegbe rọ vwọ ga Jihova rọ dia Ọghẹnẹ ri Naomi. Ayen ihwo ivẹ na yen nẹ Moab kpo Bẹtlẹhẹm. Rutu rọ dia ohwo ri Moab da rhe mrẹvughe nẹ Urhi ri Jihova vwo ọrhuẹrẹphiyotọ ra vwọ ghẹrẹ ivwiogbere vẹ erhorha rehẹ Izrẹl. Uruemu esiri rẹ evo usun rẹ ihwo ri Jihova ri yerẹn nene urhi rọyen dje kẹ Rutu da nẹrhẹ udu rọyen gan.
3, 4. (a) Mavọ yen Boaz vwo phiuduphiyọ Rutu awọ? (b) Mavọ yen udje ri Rutu sa vwọ chọn avwanre uko vwo yerin ghene uweren ọgangan?
3 Boaz rọ dia ọdafe rẹ Rutu gbugbon rẹ eka vwẹ udju rọyen, ọyen ọvo usun rẹ ihwo tiọyen. Boaz vwo oniso ri Rutu. Ọ sa dianẹ Rutu hwẹ phiyọ evun ọke ro vwo roro kpahen eta rẹ ujiri rẹ Boaz ta kẹ fikirẹ obo rọ vwẹrote Naomi wan, kugbe obo rọ je vwọ kua nẹ orere rọyen rhe dia otọ rẹ ibekpe ri Jihova, Ọghẹnẹ rẹ uyota na.—Se Rutu 2:11-14.
4 Ọ sa dianẹ Rutu ji roro kpahen oborẹ akpeyeren rọyen cha dia. Rutu, ọyen ọrhorha ro vwo ọshare yẹrẹ ọmọ-ọ, ovwiogbere yen o ruẹ. Mavọ yen ọ sa vwọ vwẹrote oma rọyen kugbe Naomi? Die yen eka ro gbugbon rọyen na che te ayen vwo ru? Ono yen cha vwẹrote vwẹ ọke ọghwo rọyen? Ọ brare siẹrẹ o de roro kpahen erọnvwọn tiọna-a. Nonẹna, ihwo buebun ro ẹnwan fikirẹ uwenre ọgangan. Ẹfuẹrẹn rẹ oborẹ esegbuyota ri
Rutu vwẹ ukẹcha kẹ vwo yerin ghene egbabọse tiọyena cha nẹrhẹ avwanre mrẹ obo ra sa vwọ vwẹrokere.Amono Yen Dia Evun rẹ Orua?
5, 6. (a) Mavọ yen ẹdẹ rẹsosuọ rẹ Rutu vwo tu gbugbon rẹ eka vwẹ udju rẹ Boaz wanre? (b) Die yen Naomi ruru ọke rọ vwọ mrẹ Rutu?
5 Rutu vwo duvwun eka ro gbon koko nu, o de rhi noso nẹ o te iputusẹ. Ọkiọvo oghwa na eje họhọ te ipanweti 30! Ọke she re, Rutu kọ vwẹ amwa gba eka na, o de mu ayen kpahen uyovwin, tavwen ọ ke ro idjerhe kpo Bẹtlẹhẹm.—Rutu 2:17.
6 Oma vwerhen Naomi rọ vwọ mrẹ Rutu, o gberunu rọ vwọ mrẹ oborẹ eka ro muru na họhọ te. Rutu ji mu emu rọ re chekọ vwẹ usun rẹ udemu rẹ Boaz vwọ kẹ ewiowian rọyen nene oma kpo. Ọ vẹ Naomi da riọ kugbe. Naomi da nọ: “Tivọ wo de gbugbo nonẹ? Tivọ wo de ru iruo? Ebruphihọ kẹ ohwo ro ni we so.” (Rutu 2:19) Naomi nabọ vwo oniso; ọ riẹnre nẹ ohwo ọvo yen vwẹ ukẹcha kẹ Rutu ji dje uruemu esiri kẹ, ro se vwo vwo oghwa rẹ eka buebun tiọyen.
7, 8. (a) Obọ rẹ ono yen Naomi rorori nẹ uruemu esiri rẹ Boaz nurhe, kẹ diesorọ o vwo roro ọtiọyen? (b) Idjerhe ọfa vọ yen Rutu vwọ fuevun kẹ oni-orọnvwe rọyen?
7 Ayen ihwo ivẹ na da ton ikuegbe phiyọ, Rutu da vuẹ Naomi kpahen uruemu esiri ri Boaz. Ọnana de mu Naomi vwọ ta: “Ebruphihọ rẹ Ọrovwohwo dia kẹ ohwo na, ro gbobọ nyẹ ẹse ro ruẹ vwọ kẹ ihwo ekpokpọ eyẹ ighweghwu-u.” (Rutu 2:20) Ọ mrẹrẹ nẹ obọ ri Jihova yen uruemu esiri ri Boaz na nurhe, ọyen mu idibo rọyen vwo ruẹse, o ji ve nẹ ọyen cha hwosa kẹ ihwo rọyen ri dje uruemu nana phia. *—Se Isẹ 19:17.
8 Naomi da vuẹ Rutu nẹ o rhiabọreyọ uphẹn rẹ Boaz vwọ kẹ ro vwo gbugbon rẹ eka vwẹ udju rọyen, rọ je vwọ dia kẹrẹ emetẹ rọyen rere ọ sa vwọ vrabọ rẹ ẹlaghọ ro se nẹ obọ rẹ ewiowian efa rhe. Rutu reyọ uchebro yena vwo te ẹwẹn. “O de nene oniorọnvwe rọye dia.” (Rutu 2:22, 23) Eta nana ghwe dje oborẹ Rutu fuevun te. Udje ri Rutu na sa nẹrhẹ a fuẹrẹn oma rẹ ohwo ni sẹ avwanre muọghọ kẹ ihwo rẹ orua rẹ avwanre, je fuevun vwẹ ukẹcha kẹ ayen kirobo ra guọnọre. Jihova vwo oniso rẹ evun-ẹfuọn tiọyena.
Udje ri Rutu vẹ Naomi na yono avwanre nẹ e vwo ọdavwaro rẹ orua rẹ avwanre
9. Die yen udje ri Rutu vẹ Naomi yono avwanre kpahen orua?
9 Kẹ, Rutu vẹ Naomi ọvo sa dia orua? Ihwo evo rorori nẹ orua “ke sa gba,” ọshare, aye, emọ, ọsẹ rode vẹ oni rode, kugbe ihwo efa ke dia tavwen. Jẹ, udje ri Rutu vẹ Naomi na nẹrhẹ a mrẹvughe nẹ ẹguọnọ vẹ uruemu esiri yen ghwa omavwerhovwẹn cha orua, ọ dia oborẹ ihwo rehẹ evun rẹ orua na bun te yẹrẹ oborẹ ayen hanvwe te-e. Wo ni orua wẹn ghanghanre? Jesu tare nẹ ukoko na sa dia kerẹ orua vwọ kẹ idibo rọyen ri jẹ orua evwo.—Mak 10:29, 30.
“Omoni rẹ Avwanre”
10. Ukẹcha vọ yen Naomi guọnọ vwọ kẹ Rutu?
10 Rutu gbugbon vwẹ udju ri Boaz vwo nẹ emeranvwe rẹne rọ dia ọke ra vwọ kọrọ eka re te emeranvwe resan re vwo vuẹn irosu. Ọke vwọ yanran na, Naomi ko roro kpahen obo ro ru kẹ aye nana rọ pha ghanghanre kẹ na. Ọke rẹ ayen vwọ hẹ Moab, Naomi nama roro nẹ ọ sa chọn Rutu uko vwo vwo ọshare ọfa-a. (Rutu 1:11-13) Asaọkiephana, iroro ọfa kọn ro ẹwẹn rọyen re. O de bru Rutu ra, ọ da ta kẹ: “Ọmọ mẹ, me rha guọnọ uwenre kẹ wẹ?” (Rutu 3:1) Ọyen ẹkuruemu rẹ ihwo rẹ ọke yena rẹ emiọvwọn vwọ guọnọ eya yẹrẹ eshare kẹ emọ rayen. Rutu rhe dia ọmọ kẹ Naomi re, kọyensorọ Naomi vwọ guọnọ nẹ o vwo “uwenre” yẹrẹ rọvwọn ọshare, je mrẹ omafuvwe vwẹ uwevwin rọyen. Kẹ die yen Naomi se ru vwẹ ẹdia nana?
11, 12. (a) Ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ Urhi rẹ Ọghẹnẹ vọ yen Naomi ta ota kpahan ọke ro vwo se Boaz “omoni”? (b) Ẹkpahọnphiyọ vọ yen Rutu vwọ kẹ oni-orọnvwe rọyen ọke rọ vwọ vwẹ uchebro kẹ nu?
11 Rutu vwo tu se odẹ ri Boaz kẹ Naomi, Naomi da ta: “Ọshare na omoni rẹ avwanre, omoni kpẹkpẹkpẹ.” (Rutu 2:20) Die yen otọ rẹ ota yena? Vwẹ Urhi rẹ Jihova vwọ kẹ ihwo rẹ Izrẹl, ọrhuẹrẹphiyotọ herọ ra vwọ vwẹ ukẹcha kẹ ihwo re rioja fikirẹ uweren ọgangan yẹrẹ ughwu rẹ ohwo ọvo vwevunrẹ orua rayen. Aye ro vwiẹre tavwen ọshare rọyen ki ghwu-u, oma vwerhọ-ọn, kidie te odẹ rẹ ọshare rọyen vẹ ekuakua ro vwori eje ghwa wan etiyin ghwru. Ẹkẹvuọvo, Urhi rẹ Ọghẹnẹ rhọnvwere nẹ omoni rẹ ọshare na sa rọvwọn ayeuku na rere o se vwo vwiẹ ọmọ ra cha vwẹ odẹ rẹ ọshare ro ghwuru na vwo se, rọ je cha vwẹrote ekuakua ro ghwu jovwo. *—Urhi 25:5-7.
12 Naomi de djisẹ rẹ ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ orọnvwe nana kẹ Rutu. Vwẹro roro oborẹ ọnana gbe Rutu unu te ọke rẹ oni-orọnvwe rọyen vwọ ta ota kẹ, kidie o ji rhi vwo ẹruọ rẹ Urhi kugbe buebun rẹ ẹkuruemu rẹ ihwo rẹ Izrẹli-i. Dedena, Rutu nabọ kerhọ rẹ Naomi fikirẹ ọghọ okokodo ro muẹ kẹ. Oborẹ Naomi vuẹrẹ nẹ o ru na sa dia emu rẹ omavovwẹ kẹ, dedena Rutu senre-e. Ọ da vwomakpotọ ta: “Emu ejobi ru wọ ta kẹ vwẹ mi ruo.”—Rutu 3:5.
13. Die yen avwanre se yono mie Rutu kpahen uruemu ra vwọ reyọ uchebro rẹ ihwo re kpakore? (Ji ni Job 12:12.)
13 Ọkiọvo ọ pha bẹnbẹn rẹ ighene vwọ kerhọ rẹ uchebro rẹ ihwo re kpakore. Ayen se no nẹ ihwo re kpakore na che se vwo ẹruọ rẹ ebẹnbẹn vẹ egbabọse rẹ ighene hirharokuẹ-ẹ. Udje rẹ omaevwokpotọ ri Rutu na yono avwanre nẹ erere herọ siẹrẹ a da kerhọ rẹ uchebro rẹ ihwo re kpakore ri vwo ẹguọnọ rẹ avwanre. (Se Une Rẹ Ejiro 71:17, 18.) Ẹkẹvuọvo, uchebro vọ yen Naomi vwọ kẹ Rutu? Kẹ, Rutu sa mrẹ erere norhe?
Rutu Kpo Asan ra da Fa Eka
14. Djisẹ rẹ asan da fa eka vẹ obo re ruẹ vwọ?
14 Ovwọnvwọn rẹ ẹdẹ yena, Rutu de kpo asan ra da fa eka, asan na rhiephiyọ, otọ na je gan, eghwẹrẹ buebun fa eka rayen vwẹ etiyin. Enu rẹ ugbenu yẹrẹ okọkọ rọyen yen e de me ruo, fikirẹ odju ọgangan rọ dia etiyin vwẹ omarẹ oghẹruvo fiẹ ovwọnvwọn. A sa vwọ sane ehọrọ yẹrẹ iphopho vwo nẹ eka na, eghwẹrẹ na ke vwẹ isaboro vwọ ghwẹ ayen kpenu rere odju na vwo dju ehọrọ yẹrẹ iphopho nẹ eka na.
15, 16. (a) Djisẹ rẹ obo re phiare vwẹ asan ra da fa eka na vwẹ ovwọnvwọn rẹ Boaz vwọ wian nu. (b) Mavọ yen Boaz vwọ riẹn nẹ Rutu sherhẹn kẹrẹ awọ rọyen?
15 Ọke she re. Rutu bẹbẹ nẹ ewiowian na re cha dobọ rẹ iruo rayen ji kẹrẹkpẹ. Boaz nẹ eka rọyen rẹ ewiowian na fare re pha buebun. Ọ vwọ re evun vọn nu, o de sherhẹn ẹbẹre ọvo rẹ ekrun rẹ eka evo ra ma kpenu. Enẹ yen eghwẹrẹ rẹ ọke yena vwọ sẹro rẹ eka rayen vwo nẹ abọ rẹ iji vẹ igborhugborho. Rutu da mrẹ Boaz ro muegbe ro vwo sherhẹn. Ọke ro che vwo ru oborẹ Naomi vuẹrẹ na tere.
16 Rutu da shọrọ kpo asan rọ hepha vẹ oshọ. Ọ riẹnre nẹ ọshare na vwerhẹn kodo re. Ọtiọyena, vwo nene oborẹ Naomi vuẹrẹ, ọ da kpare amwa nẹ awọ rọyen, o de sherhẹn kẹrẹ. Kọ hẹrhẹ obo re cha phia. Ọke yan sheri re, jẹ Rutu je hẹrhẹ. Rutu 3:8.
Ọ hẹrherẹ ọke grongron. Vwẹ uherevie rẹ ason, ọshare na da rhẹriẹ oma rọ vwọ guọnọ rhurhu awọ rọyen fikirẹ ekpahen ro muo. Kọ rhe riẹn nẹ ohwo ọvo hẹ etiyin. Kirobo rẹ ikuegbe na djere, “Nighere aye ọvo de shevwerhẹ kẹrẹ asan awọ rọye.”—17. Erọnvwọn ivẹ vọ yen ofori nẹ ihwo re vwẹ ẹro rẹ ọfanrhiẹn vwo ni oborẹ Rutu ruru na niso?
17 Ọ da nọ nẹ, “Wẹ ono?” Rutu da kpahen vẹ oshọ: “Mẹvwẹ Rutu, odibo wẹn rẹ ọmọtẹ: vwẹ abamwa wẹn phopho ọmọtẹ wẹn; kidie wẹ omoni kpẹkpẹkpẹ.” (Rutu 3:9) Ihwo evo vwẹ ọke avwanre na tare nẹ eta vẹ uruemu ri Rutu na ghwa oriẹriẹvwe re vwo gbe ọfanrhiẹn, ẹkẹvuọvo ayen se vwo oniso rẹ erọnvwọn ivẹ-ẹ. Ọrẹsosuọ, Rutu nene ẹkuruemu rẹ ihwo rẹ ọke yena rẹ avwanre che se vwo ẹruọ rọyen asaọkiephana-a. Ọtiọyena, ọ chọre ra vwọ vwẹ uruemu rẹ ọfanrhiẹn rẹ akpọ nana vwọ vwanvwe obo ro ruru. Ọrivẹ, ẹkpahọnphiyọ ri Boaz djerephia nẹ ọ vwẹ ẹro ọghọ vẹ ẹfuọn vwo ni oborẹ Rutu ruru.
18. Die yen Boaz tare vwo bru Rutu uche, kẹ ẹdia ivẹ vọ yen Rutu de dje ẹguọnọ ro jẹ rhẹriẹ phia?
18 O muẹro nẹ eta ri bọrọbọrọ ri Boaz na nẹrhẹ ẹwẹn ri Rutu totọ. Boaz da ta: “Jẹn Ọrovwohwo bruphihọ kẹ wẹ, ọmọtẹ mẹ; ẹse wẹn nana rhonọ ọ rẹsosuọ kidie wo nenesi rẹ imighene-e, yẹrẹ ivwiogbere yẹrẹ edafe.” (Rutu 3:10) “Ọ rẹsosuọ” rẹ Boaz djunute na, ọyen ẹguọnọ ro jẹ rhẹriẹ ro mu Rutu vwo nene Naomi rhe otọ rẹ Izrẹl rere ọ sa vwọ vwẹrote. “Ẹse wẹn nana” ke rha owenvwe ri Rutu vwori rọ vwọ rọvwọn Boaz rọ kpakore. Boaz niroso nẹ eghene aye kerẹ Rutu na sa mrẹ ohwo rọvwọn vwẹ ohri rẹ ighene eshare, o torori sẹ ọdafe yẹrẹ ovwiogbere-e. Jẹ ukperẹ ọtiọyen, Rutu guọnọ ru emu esiri kẹ Naomi vẹ ọshare ri Naomi ro ghwure na, rere odẹ rọyen vwo jẹ eghwro. Boaz nabọ vwo oniso rẹ ẹwẹn rẹ omaevwoze ro rhe eghene aye nana re se Rutu.
19, 20. (a) Diesorọ Boaz rha ghwa rọvwọn Rutu ugege yena-a? (b) Erhọ yen idjerhe evo rẹ Boaz vwo dje uruemu esiri kẹ Rutu ji brọghọ phiyọ oma?
19 Boaz da je ta: “Vwẹ asakiephana ọmọtẹ mẹ, wọ djẹ oshọ-ọ mi ru obo wọ nọre kẹ wẹ; kidie ihwo rẹ orere mẹ ejobi Rutu 3:11) Oma vwerhenrọ rẹ uphẹn vwo rhiephiyọ kẹ rọ vwọ rọvwọn Rutu; ọkiọvo ọ tobọ rhẹro rọyen. Ẹkẹvuọvo, Boaz omamọ rẹ ohwo, ọtiọyena ọyen ọvo che se ghwe ru obo ro rhẹro rọyen na-a. Ọ da vuẹ Rutu nẹ o vwo omoni rayen ọfa rọ kẹrẹ ọshare ri Naomi vwọ vrẹ ekpuyovwin rọyen. Boaz che bru ọshare yena ra tavwen, ra nọ sẹ ọ sa rọvwọn Rutu.
riẹnre nẹ wẹ omamọ rẹ aye.” (A riẹn Rutu phiyọ omamọ rẹ aye kidie o dje uruemu esiri ji muọghọ kẹ ihwo efa
20 Boaz da vuẹ Rutu nẹ ọ rhoma sherhẹn, ọke da joma rhie re tavwen ọ ke yan kpo rere ihwo vwo jẹ ẹmrẹ. Ọ guọnọ sẹro rẹ omamọ rẹ odẹ rayen, kidie ihwo se roro nẹ ayen gbe ọfanrhiẹn siẹrẹ a da mrẹ ayen ihwo ivẹ na. Ọkiọvo ẹwẹn ri Rutu de te otọ fikirẹ oborẹ Boaz kpahen kẹ wan, ọ da rhoma sherhẹn. Ọke vwọ joma rhie re, o de vrẹn. Boaz da ghwẹ eka buebun kẹ, o de rhivwin kpo Bẹtlẹhẹm.—Se Rutu 3:13-15.
21. Die yen erọnvwọn evo re nẹrhẹ a riẹn Rutu phiyọ “omamọ rẹ aye,” kẹ mavọ yen a sa vwọ vwẹrokere udje rọyen?
21 O muẹro nẹ oma nabọ vwerhen Rutu ro vwo roro kpahen oborẹ Boaz tare, rọ vwọ vuẹ nẹ ihwo eje riẹnrẹ phiyọ “omamọ rẹ aye.” Aphro herọ-ọ, ọnana toroba oruru ro vwori rọ vwọ nabọ vughe Jihova je vwẹ ẹga kẹ. O dje uvi rẹ uruemu esiri kẹ Naomi, ji mu ọghọ kẹ ihwo rọyen, kidie o vwo owenvwe ro vwo nene ẹkuruemu rẹ ihwo rẹ Izrẹl re dia emu ọrhorha kẹ. Avwanre da vwẹrokere Rutu, ke che muọghọ kẹ ihwo efa kugbe ẹkuruemu rayen. Ọyena cha nẹrhẹ a je riẹn avwanre phiyọ omamọ rẹ ihwo.
Asan rẹ Urovwoma Vwọ kẹ Rutu
22, 23. (a) Die yen mu Boaz vwọ kẹ Rutu ovwanvwọn esan rẹ eka? (Ni eta rehẹ obotọ na.) (b) Die yen Naomi vuẹ Rutu nẹ o ru?
22 Naomi da nọ: “Mavọ wọ yan te, ọmọtẹ mẹ?” Naomi guọnọ riẹn sẹ ọshare na rhọnvwere nẹ ọyen rọvwọn Rutu. Kpakpata, Rutu da vuẹ oni-orọnvwe rọyen erọnvwọn eje re phiare vwẹ uvwre rọyen vẹ Boaz. O de ji dje eka buebun rẹ Boaz vuẹrẹ nẹ o mu kẹ Naomi vwọ kẹ. *—Rutu 3:16, 17.
23 Naomi da vuẹ Rutu nẹ o chidia uwevwin ẹdẹ yena Rutu 3:18.
ukperẹ ọ vwọ yanran re gbugbon. Ọ da vwẹ imuẹro nana kẹ: “Ọshare na che rovwoma-a, bẹsiẹ ro vwo ruo nu nonẹ na.”—24, 25. (a) Idjerhe vọ yen Boaz vwọ dia ohwo esiri ro vwo ọdavwẹ rẹ ihwo efa? (b) Ebruphiyọ vọ yen te Rutu obọ?
24 Oborẹ Naomi tare nẹ Boaz che ru na yen o ghini ru. Boaz de bru ekpako na ra vwẹ anurhoro rẹ orere na, ra hẹrhẹ ọke rẹ omoni rọ ma kẹrẹ ọshare ri Naomi na vwọ rhe. Boaz da vuẹ ọshare na vwẹ irharo rẹ iseri buebun nẹ ọ rọvwọn Rutu rere ọ tan ekuakua rẹ oniọvo rọyen rọ dia ọshare ri Naomi, ẹkẹvuọvo ọshare na rhọnvwere-e, kidie o niro nẹ ọyena cha yanghan ukuẹriọ rọyen. Ọtiọyena, Boaz da ta vwẹ irharo rẹ iseri buebun vwẹ anurhoro rẹ orere na nẹ ọyen cha rọvwọn Rutu rọ dia ayeuku ri Malọn, je tan ekuakua rẹ Elimẹlẹk rọ dia ọshare ri Naomi. Ọ tare nẹ ọyen che ru ọnana “rere odẹ rẹ ọ ro ghwuru na vwo jefuen.” (Rutu 4:1-10) Boaz ghene ohwo esiri ro vwo ọdavwẹ rẹ ihwo efa.
25 Boaz da rọvwọn Rutu. Jihova da nẹrhẹ ọ “mrevun, ọyen o de vwiẹ ọmọshare.” Eya ri Bẹtlẹhẹm de rhi nene Naomi ghọghọ ji jiri Rutu kidie o yovwin nọ emeshare ighwrẹn kẹ Naomi. Ọmọ rẹ Rutu vwiẹre na da rhe dia ọsẹ rode rẹ Ovie Devid. (Rutu 4:11-22) Ovie Devid da je dia ọsẹ rode ri Jesu Kristi.—Mat. 1:1. *
26. Die yen udje ri Rutu vẹ Naomi na yono avwanre?
26 Rutu mrẹ ebruphiyọ buebun, ọtiọyen ji te Naomi rọ chọn ayen uko vwọ ghẹrẹ ọmọ na ghwanre kerẹ ọmọ obọ rọyen. Akpeyeren rẹ eya ivẹ nana djerephia nẹ Jihova vwo oniso rẹ ihwo re vwomakpotọ wian gangan vwọ ghẹrẹ orua rayen, ji kuomakugbe ihwo rọyen vwọ fuevun ga. Ọkieje yen ọ vwọ hwosa kẹ ihwo ri fuevun, kerẹ Boaz, Naomi, vẹ Rutu.
^ ẹko. 7 Vwo nene oborẹ Naomi tare, ihwo ri ghwuru je sa mrẹ erere nẹ uruemu esiri ri Jihova rhe, ọ dia ihwo ri yerẹn ọvo-o. Ọshare ri Naomi vẹ emọ rọyen ivẹ ghwure. Ọshare ri Rutu ji ghwure. Eshare erha nana pha ghanghanre kẹ eya ivẹ nana. Vwọrẹ uyota, erhuvwu re ru kẹ eya ivẹ nana ghini uruemu esiri re dje kẹ eshare rayen, kidie mane kẹ ayen jehẹ akpọ jovwo ayen rhe ru oborẹ oma vwọ vwerhen eya rayen.
^ ẹko. 11 Ẹsosuọ, iniọvo rẹ ọshare na yen uphẹn nana rhiephiyọ kẹ. Iniọvo tiọyen rha herọ-ọ, ọshare ọfa vwevunrẹ orua na rọ ma kẹrẹ kọyen uphẹn na che bru ra kirobo re ruẹ ọke ra da ghara uku.—Ukeri 27:5-11.
^ ẹko. 22 Boaz kẹ Rutu ovwanvwọn esan rẹ eka. Ọkiọvo, Boaz guọnọre nẹ Rutu noso nẹ kirobo ra mrẹ ẹdẹ Urovwoma siẹrẹ ẹdẹ esan rẹ owian da wan nu, eriyin ẹdẹ rẹ ojaẹriọ ri Rutu kerẹ ayeuku ji che vwoba kẹrẹkpẹ, rọ cha vwọ mrẹ “urovwoma” vwo mie ọshare rọ cha rọvwọn, ọ me je dia uwevwin ro fuoma. Vwọba, ọ je sa dianẹ ovwanvwọn esan rẹ isaboro ọvo yen Rutu se mu.
^ ẹko. 25 Rutu ọyen ọvo usun rẹ eya iyorin rẹ Baibol na keri vwẹ urhiẹ rẹ esẹ vẹ ini ride ri Jesu. Aye ọfa ke rha Rehab rọ dia oni ri Boaz. (Mat. 1:3, 5, 6, 16) Kerẹ Rutu, Rehab dia ohwo rẹ Izrẹli-i.